Het begint klein.

25 december 2018
Het begint klein | Beloofd is beloofd
Voorganger: Franneke Hoeks
Met medewerking van Melodiek o.l.v Hans Waegemakers

OPENINGSLIED Het licht keert nu de duisternis
WELKOM
Het is kerstmis. Wat fijn dat u op deze kerstmorgen naar hier gekomen bent om hier met elkaar te vieren. Of u hier nu wekelijks te vinden bent, af en toe gaan komt waaien of voor de eerste keer hier bent, weet dat je welkom bent in dit uur van woorden, verhalen, zingen, stilte, bidden, licht en delen met elkaar. Ik hoop dat dit uur voor u, voor jou, een uur mag zijn dat licht en leven brengt.
Op onze eerste rij is een lege stoel. Op deze stoel staat een knuffel. Hiermee maken we zichtbaar dat we bekommerd zijn om kinderen die in Nederland in grote onzekerheid leven of ze hier wel mogen blijven. Kinderen die hier vaak geboren en getogen zij en die nu dreigen te worden uitgezet. Veel kerken laten deze dagen een stoel leeg.
Gisteren, op kerstavond vierden we ook in deze ruimte. Met diezelfde lege stoel.
Voor en met kinderen vertelden we het kerstverhaal. We stuurden kaarten naar kinderen in asielzoekerscentra om hen een hart onder de riem te steken. In de vieringen voor grote mensen werd verteld over de geboorte van Jezus. Een verhaal over Maria, Jozef, herders en engelen. Vandaag klinkt hier een ander verhaal.  We laten Johannes aan het woord.  Bij hem klinkt geen nostalgie bij de stal, maar een oertekst over God die zich kenbaar maakt in, voor en met mensen. Een god die woord zijn woord gestand doet. Beloofd is beloofd.

Laten we aan het begin van deze viering de stilte zoeken. Door het stil te maken, maken we ruimte in onszelf. Ruimte waarin het Woord van God mag klinken.

GEBED
Eeuwige, jij die in den beginne hemel en aarde schiep,
en met jouw woord licht en leven bracht, wees bij ons aanwezig als scheppingskracht die ons ontvankelijk maakt
voor jouw belofte aan heel de schepping:
ik zal er zijn, altijd,  in aarde, in licht, in mensen.

ACCLAMATIE Sla uw ogen op naar het licht (alleen refrein)

EERSTE LEZING  Jesaja 52,7-10
Hoe welkom is de vreugdebode
die over de bergen komt aangesneld,
die vrede aankondigt en goed nieuws brengt,
die redding aankondigt en tegen Sion zegt:
‘Je God is koning!’
Hoor! Je wachters verheffen hun stem,
samen barsten ze uit in gejuich,
want ze zien het met eigen ogen:
de Eeuwige keert terug naar Sion.
Breek uit in gejubel,
ruïnes van Jeruzalem,
want de Eeuwige troost zijn volk,
hij koopt Jeruzalem vrij.
De Eeuwige ontbloot zijn heilige arm
ten overstaan van alle volken,
en de einden der aarde zien
hoe onze God redding brengt.

LIED Genoeg gezongen voor hem

TWEEDE LEZING:  Johannes 1,1-¬14
In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat. In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.
Er kwam iemand die door God was gezonden; hij heette Johannes. Hij kwam als getuige, om van het licht te getuigen, opdat iedereen door hem zou geloven. Hij was niet zelf het licht, maar hij was er om te getuigen van het licht: het ware licht, dat ieder mens verlicht en naar de wereld kwam. Het Woord was in de wereld, de wereld is door hem ontstaan en toch kende de wereld hem niet. Hij kwam naar wat van hem was, maar wie van hem waren hebben hem niet ontvangen. Wie hem wel ontvingen en in zijn naam geloven, heeft hij het voorrecht gegeven om kinderen van God te worden. Zij zijn niet op natuurlijke wijze geboren, niet uit lichamelijk verlangen of uit de wil van een man, maar uit God.
Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond, vol van goedheid en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader.

ACCLAMATIE In den beginne het woord (maat 1-63)

OVERWEGING
Het is kerstmis. Er is een kind geboren. Een kind waar de profeten al eeuwen over spraken. Een vreugdebode en vredebrenger dat bevrijding zou brengen. Een kind vol van belofte, kind van God, dat de wereld zou doen omkeren.
In het Evangelie, het goede nieuws, dat hier vandaag klinkt is geen sprake van een stal. Geen Jozef, geen Maria, geen kindje en ook de herders en engelen zijn ver te zoeken. Johannes zet ons aan het denken. Hij prikkelt en ontroert met zijn poëtische taal. Johannes vertelt over iets dat Woord genoemd wordt. Het woord dat bij God was vanaf het begin. Dat woord is pure scheppingskracht. Het woord is goed. Het brengt licht en leven voor mensen. Voor de aarde.
Het klinkt bijna kinderlijk eenvoudig. Woord. Taal. Het is een instrument waarmee wij mensen de werkelijkheid duiden, scheppen zou je misschien wel kunnen zeggen. In taal, met woorden communiceren we, verhouden we ons tot anderen en nemen we ruimte in. Een woord lijkt niks, maar woorden kunnen mensen maken en breken. Ze kunnen haat zaaien en liefde brengen. Johannes spreekt over Het Woord. Dat is een ander Woord dan mijn woord. Het is ook anders dan jouw woord of het woord van wie dan ook. Dit Woord gaat voorbij onze kleine eigen menselijke woorden. Het is geen gemakkelijk Woord, juist omdat het voorbij gaat aan wat ik vind en wat al die andere ikken vinden. Dit is het Woord van God. Taal die licht brengt in duisternis, die menselijke regels overstijgt en klank en kleur geeft aan het goede leven voor allen. Een Woord dat niet uitsluit maar juist verbindt en bij elkaar brengt. Ook als het misschien ingaat tegen wat op het eerst zicht comfortabel voelt voor onszelf.
Dat Woord, dat vanaf het begin bij God was, is een Woord van schepping en groei. Logos staat er in het Grieks. Logos is meer dan wat wij onder woord verstaan. Het heeft ook de betekenis van oorzaak en rede. En met deze opening van zijn Evangelie legt Johannes een duidelijk  verband met scheppingsverhaal. In den beginne…In die eerste verzen van Genesis is Gods woord bijna de motor van scheppen… God sprak…Woord wordt daad. Doen wat je zegt en zeggen wat je doet.
En dat Woord, die scheppingskracht is mens geworden. Het gaat niet om die stal, om dat wonderlijke kerstverhaal met al zijn toeters en bellen. Bij Johannes gaat het om wat dat mens geworden woord betekent. Het gaat om een mens, een medemens, een mens zoals jij en ik. Een mens met een hart, een lijf, handen, voeten…. En juist in die menselijkheid wil God wonen. God wordt mens.
Maar hoe ziet deze mens er volgens Johannes uit. Het een mens vol licht. Soms heb je van die mensen die iets uitstralen. Met zo iemand in de buurt zie je zaken in een ander licht. Helderder. Omdat dingen die onmogelijk leken opeens wel tot de mogelijkheden behoren. Rikko Voorberg is voor mij zo’n stralende kerstmens. Op dit moment met een groep chauffeurs op weg naar Griekenland om vluchtelingen op te halen. Door deze actie, door hem wordt voor mij dat Woord van God even waar.
Laat ik hier ook even helder zijn. Die mensen vol licht en leven zijn niet alleen mensen waar door velen over gesproken wordt. Misschien juist vaker niet dan wel…. Met een lichtmens in je buurt is breekt de duisternis. Dan wordt het licht.  Het mensen die je zien, die een woord spreken en laten merken dat jij ertoe doet. Dat kan de buurman zijn of het meisje achter de kassa in de supermarkt of het kind op straat. Gewoon. Niets bijzonders en toch zijn zij mensen van licht. Mensen die laten zien dat jij gezien wordt, gehoord wordt ertoe doet. Hoe belangrijk zijn deze lichtmensen het als je verder het gevoel hebt dat er niet veel mensen naar je omkijken. Het leven wordt lichter. Deze lichtmensen, we kennen ze allemaal. En soms zijn we ze zelf zo’n klein lichtpuntje voor een ander, ook al is het maar voor even.
Het woord is mens geworden. Dat is oprecht goed nieuws. Het Woord krijgt letterlijk handen en voeten. Een woord alleen is nog niet zoveel. Een woord moet ook gehoord worden. Tijdens de afsluitingsbijeenkomst van de dag van de dialoog werd door Marianne van Heeswijk een vredestapijt gelegd. Een ronde vorm met mond in het midden. Een van de aanwezigen zei: hebben je vooral ook niet oren nodig? En meteen gingen mensen aan de slag en werd dit tapijt uitgebreid met luisterende oren. Misschien is dat ook wel het bijzondere van dit Wonderlijke Woord van God: niet dat het koste wat kost gesproken moet worden. Gesproken, geroepen, geschreeuwde woorden hebben we genoeg. Misschien is de werkelijke kracht van dit Woord juist dat het gehoord wil worden keer op keer en zo geboren wordt in jou, in mij en heel veel anderen. En in het horen krijgt dit woord zijn zeggingskracht en komt het aan het licht. Dan kunnen we met nieuwe ogen zien, voelen nieuwe moed om te doen wat moet worden gedaan.
Laat het Woord dat licht is zijn gang maar gaan en mens worden in ons midden en in onszelf. Dan wordt de belofte van het goede leven voor allen waar. God houdt Woord. Beloofd is geloofd.

GELOOFSLIED Vanwaar zijt Gij gekomen

KLAARZETTEN VAN DE GAVEN | INSTRUMENTALE MUZIEK
VOORBEDE
Eeuwige, jouw woord wil wonen onder ons. Vanuit die nabijheid bidden wij hier dit uur tot jou.
Wij bidden voor vluchtelingen die in kampen of asielzoekerscentra  in onzekerheid wachten op wat de toekomst hen zal brengen. Ook de vluchtelingkinderen in Nederland die hopen op een kinderpardon zodat ze hier kunnen blijven nemen we in onze gebeden mee. Mensen op de vlucht verdienen bescherming. Laat jouw woord hen tot licht en leven zijn.
acclamatie God verscholen in den hoge, licht de mensen wees God met ons
Wij bidden voor alle lichtbrengers in deze wereld. Mensen die jouw woord belichamen en zo leven en licht brengen in duisternis. We denken aan hulpverleners in en rondom vluchtelingenkampen, maar ook aan mensen rondom het kerkasiel in Den Haag en We gaan ze halen. Laat jouw Woord hen tot licht en leven zijn. acclamatie God verscholen in den hoge, licht de mensen wees God met ons
We bidden voor schepping die bedreigd wordt door CO 2 uitstoot en andere vormen van vervuiling. Laat jouw scheppingskracht richting bieden aan politici en beslissers in grote bedrijven opdat de aarde voor de kinderen van onze kinderen ook thuis kan zijn. Laat jouw woord voor hen tot licht en leven zijn. Acclamatie God verscholen in den hoge, licht de mensen wees God met ons
Wij bidden voor iedereen voor wie deze dagen geen feest zijn. Mensen die zich alleen voelen en niet gezien. Laat jouw woord voor hen tot licht en leven zijn. Acclamatie God verscholen in den hoge, licht de mensen wees God met ons
Wij bidden voor alles wat aan de bladzijden van ons intentie boek is toevertrouwd en wat leeft in ons hoofd en hart. We nemen ook wensen, dromen en gebeden mee die op het winterparadijs zijn opgeschreven in het boek van dankbaarheid.
Ook mensen van wie we afscheid moesten nemen willen we op deze dag gedenken. Zij blijven met ons verbonden door dood en duisternis heen. Dat jouw woord laat ziet licht en leven het winnen van Dood en duisternis. Acclamatie Gedenk ons hier bijeen

TAFELGEBED

Woord ben Jij, in al wat is en al wat leeft, in al wat Jij ons toevertrouwt in al wat ons bezielt en inspireert.
Licht ben Jij op dagen van vreugde, op momenten van verdriet,  in tijden van angst en onzekerheid.
Hoop ben Jij waar leven lijden is, waar kwaad ontembaar lijkt,
waar niets meer te verwachten valt.
Genade ben Jij, in vriendschap en verbondenheid,
in zorgzaamheid en betrokkenheid in verwondering en ontluistering.
Zo ben Jij God met ons, met ons op weg, met ons begaan.
Zo laat Jij je zien, in kinderen, kwetsbaar en vol belofte,
in elke mens, zoekend en vol goede wil, in die ene mens,

Zijn leven onder ons, brengt ons hier bij elkaar,  verbindt ons met Jou, met onszelf en ontelbare anderen. Hij nam op de avond van zijn einde brood in zijn handen, dankte jou, brak het
en deelde het met woorden Dit is mijn leven, gebroken voor jou. Ook de beker met wijn nam hij in zijn handen en reikte die aan zijn vrienden, terwijl hij zei  Drink van deze wijn, hij is als mijn liefde geschonken aan jou. Blijf delen met elkaar
en denk dan aan mij.
Lied  Moge ons voor waar verschijnen

In zijn geest zijn wij hier bijeen,  in zijn geest vieren wij het leven, vol verwondering en bewondering in het besef dat dat wonderlijke woord waar wordt als het resoneert in mensen
en zo vorm en gestalte krijgt Laat ons samen woorden bidden
die al in dat kind woonde en die met hem uitgroeiden tot
woorden van verbinding woorden van troost en woorden van hoop en toekomst.
ONZE VADER
VREDESWENS
VREDESLIED Welkom op de bergen
UITNODIGING AAN DE TAFEL VAN BROOD EN WIJN

LIED Vrienden hoort, ik deel u mede

GEBED
Goede god, Dank voor dit brood en deze wijn
Die we mochten delen met elkaar.
Brood en wijn als teken Dat jij jouw woord leven
en anderen tot licht mogen zijn. Amen.

MEDEDELINGEN

SLOTGEDACHTE
Elkaar tot spreken horen
tot spreken heb je mij gehoord
tot nieuwe levenskracht ervaring eerder nooit verwoord
wordt aan het licht gebracht
tot spreken heb je mij gehoord
en tijdens mijn verhaal ontstaat in mij een ander woord
begin van nieuwe taal
tot spreken heb ik jou gehoord
in wederkerigheid
wij scheppen samen woord voor woord
de taal die ons bevrijdt
(Lies Thielens op www.vpsg.nl)

ZEGENWENS
Lieve mensen, hele fijne dagen allen. Dat het voor ons allen en allen die ons lief zijn een gezegende kersttijd mag zijn. Bij
Het Woord zij voor je om je de goede weg te wijzen.
Het Woord zij naast je om je in de armen te sluiten en je te beschermen
Het Woord zij achter je om je te bewaren tegen tegenspoed.
Het Woord zij onder je om je op te vangen als je valt of dreigt te vallen
Het Woord zij in je om je te troosten als je verdrietig bent.
Het Woord zij om je heen om je te verdedigen, als mensen over je heen vallen
Het Woord zij in jou opdat we elkaar tot zegen kunnen zijn
in de naam van de Eeuwige die we kennen
als vader, moeder, zoon en heilige geest.

SLOTLIED Nu zijt wellekome