Thema: Resultaten uit het verleden bieden hoop voor de toekomst
Datum: 31 december 2018
Voorganger: Ard Nieuwenbroek
OPENINGSLIED: Uit het duister hier gekomen
WELKOM
Welkom aan iedereen. Welkom op een bijzondere avond. Oudjaarsavond. Een avond waarbij we meer dan ooit stilstaan bij wat is geweest. Dit jaar zijn er op tv twee oudejaarsconferences. Een daarvan wordt bij de NPO verzorgd door Marc Marie Huijbregts. Hij heeft zijn voorstelling als titel gegeven: ‘ Onderweg naar morgen’. Vanavond wil ik in deze viering ook terug- en vooruitkijken. Vanuit bezieling, vanuit dankbaarheid, vanuit zachtheid omtrent onze fouten, en ook vanuit de hoop die goede ervaringen ons kunnen geven voor de toekomst.
Laten we nu eerst de stilte te zoeken in onszelf en om ons heen.
GEBED
Hier zijn wij, God,
mensen die leven met het onzichtbare,
het kerstfeest is alweer een week voorbij,
met onze dromen en herinneringen,
met onze vragen en twijfels.
Hier zijn wij, God,
mensen die leven met het onzichtbare,
tussen geloof en ongeloof,
tussen soms-zien en niet-zien,
op zoek naar een teken van Uw aanwezigheid.
Wij bidden U: bewaar ons in uw geheim,
kom ons ongeloof te hulp en schenk ons dat geloof
dat de ogen opent en het hart.
God, wees aanwezig onder ons in Jezus uw Zoon,
opdat wij mogen leven in zijn naam.
Acclamatie: De avond valt, het licht vergaat
De eerste lezing vanavond is bijzonder. Dietrich Bonhoeffer schreef in de gevangenis in de Nazitijd een lied dat met Oudjaar gezongen wordt, in vele versies op YouTube te beluisteren. Je moet maar durven in de gevangenis spreken over de goede machten die je omgeven. De tweede lezing is uit Jesaja en nodigt ons uit niet alleen naar het verleden maar ook hoopvol naar de toekomst te kijken. Vanuit een belofte.
1e LEZING
Is van Dietrich Bonhoeffer en heeft als titel: ‘Door goede machten trouw en stil omgeven’
Door goede machten trouw en stil omgeven, behoed, getroost, zo wonderlijk en klaar, zo wil ik graag met u, mijn liefsten, leven, en met u ingaan in het nieuwe jaar. Wil nog de oude pijn ons hart vernielen, drukt nog de last van ‘t leed dat ons beklemt, o Heer, geef onze opgejaagde zielen het heil waarvoor Gij zelf ons hebt bestemd. En wilt Gij ons de bittre beker geven met gal gevuld tot aan de hoogste rand, dan nemen wij hem dankbaar zonder beven aan uit uw goede, uw geliefde hand. Maar wilt Gij ons nog eenmaal vreugde schenken om deze wereld en haar zonneschijn, leer ons wat is geleden dan herdenken, geheel van U zal dan ons leven zijn. Laat warm en stil de kaarsen branden heden, die Gij hier in ons duister hebt gebracht, breng als het kan ons samen, geef ons vrede. Wij weten het, uw licht schijnt in de nacht. Valt om ons heen steeds meer het diepe zwijgen, de eenzaamheid, die nergens uitkomst ziet, laat ons dan allerwege horen stijgen tot lof van U het wereldwijde lied. In goede machten liefderijk geborgen verwachten wij getroost wat komen mag. God is met ons des avonds en des morgens, is zeker met ons elke nieuwe dag.
Dietrich Bonhoeffer
LIED: Zijt Gij mij God een herder?
2e LEZING.
Jesaja 43, 18-21
Maar denk niet alleen aan wat er gebeurd is. Kijk niet alleen terug naar het verleden. Want ik ga iets nieuw doen. Het is zelfs al begonnen, heb je het niet gemerkt? Ik maak een weg door de woestijn, en ik laat er rivieren stromen. De dieren in de woestijn zullen mij eren, omdat ik voor water zorg. En ook jullie zullen water kunnen drinken. Want jullie zijn het volk dat ik uitgekozen heb. Jullie zijn het volk dat ik gemaakt heb.
LIED: Blijf niet staren op wat vroeger was
OVERWEGING
Oudjaarsavond is toch een aparte avond. Zo langzaamaan wordt de spanning opgevoerd. Naar de klok van twaalf uur. Ieder jaar weer blijft dat moment voor mij een bijna sacraal moment. Net of de tijd stilstaat. In een paar stille minuten, terwijl de klok hoorbaar de laatste seconden van het voorbije jaar wegtikt, flits er van alles door me heen. Meestal moet ik er ook een beetje bij huilen. Er is vaak zoveel gebeurd. Zoveel voorbijgegaan. Soms hebben slechte ervaringen de overhand, soms juist de goede ervaringen. Beide hebben betekenis. Dit jaar heb ik me stellig voorgenomen me vooral te richten op de goede ervaringen. Niet dat minder goede ervaringen me niets te vertellen hebben of niets hebben opgeleverd. Natuurlijk: van fouten kun je leren, zoals mijn grootvader altijd al sprak. Maar in een wereld vol kommer en kwel wil ik me laten leiden door de hoop. Inspiratie vinden in het goede dat ons overkomt, hoe klein dan ook. Vanuit stille verwondering de bevrijdende energie ervaren van het goede. Van goede mensen die op deze aarde het verschil maken. In Jesaja worden we aangemoedigd om niet naar het verleden te kijken maar iets nieuws te beginnen. Dat leidt bij velen van ons tot de zogenaamde goede voornemens. Interessant genoeg zijn die meestal gebaseerd op minder fijne ervaringen. Dan gaat het om het verbeteren van je zwakke punten. De laatste week heb ik mensen gevraagd om hun goede voornemens. Een paar wil ik hier laten horen:
‘ Ik wil tien kilo afvallen’
‘ De komende maanden ga ik minder hard werken’
‘ Ik wil meer in mijn gezin aanwezig zijn’
‘ Ik stop met roken’
‘ Om te beginnen drink in Januari geen druppel wijn’
Jammer genoeg sneuvelen veel van deze goede voornemens vrij snel. Misschien is het succesvoller om goede voornemens te maken op basis van juist goede ervaringen. Die vergroten onder het motto ‘ Wat je aandacht geeft groeit’ . Is dat niet juist iets nieuws beginnen? Zoals onze koning in zijn Kerstrede verwees naar een project in Kloosterburen. Een bejaardenhuis verdwijnt en alle inwoners creëren samen een kleinschalige blijvende oplossing. De bewoners hebben hun dorp weer een hart gegeven en ontfermen zich over oudere en kwetsbare dorpsgenoten. Iedereen telt mee. Samen hebben de inwoners, via een coöperatie, een woonzorgcentrum, kerk en kloostertuin in beheer. Willem Alexander zegt daarover: ‘We onderschatten vaak de positieve invloed die we met onze bescheiden mogelijkheden als mens kunnen hebben. Juist dicht bij huis wordt de wereld gewonnen.’ Al met al goed nieuws dat hopelijk anderen in Nederland inspireert tot vergelijkbare acties. Bonhoeffer schreef het al in zijn gevangenschap: ‘Wilt Gij ons nog eenmaal vreugde schenken om deze wereld en haar zonneschijn? Laat warm en stil de kaarsen branden heden, die Gij hier in ons duister hebt gebracht, breng als het kan ons samen, geef ons vrede’. Misschien kunnen we vanavond, tegen de klok van twaalf uur, een kaars branden met het licht van de zonneschijn. Met daarin een beetje aandacht voor wat pijn deed. Maar vooral ook licht dat ons kracht geeft om voort te bouwen op het goede, in en om ons heen. Zodat we een weg door de woestijn maken en rivieren laten stromen. In Zijn naam.
GELOOFSLIED: Licht dat ons aanstoot
KLAARMAKEN VAN DE TAFEL / COLLECTE
VOORBEDEN
ACCLAMATIE: God gekomen uit den hoge, Licht van eeuwen, wees God met ons
Eeuwige,
Vanavond danken we je voor het goede dat ons in het afgelopen jaar is gegeven. Geef ons de energie om het goede ook in het nieuwe jaar te vinden en te mogen ontvangen.
Eeuwige,
Vanavond herinneren we ons de pijn van het afgelopen jaar. Het verdriet, de onmacht en de woede. Help ons die pijn te verzachten, zodat we weer open durven te staan voor het nieuwe.
Eeuwige,
Vanavond bidden we om inspiratie om verschillen te zien als rijkdom, te blijven geloven in de macht van een open hand en dat we kritiek weten te accepteren zonder ons te verdedigen.
Eeuwige,
Jij, tot ons gekomen in Jezus van Nazareth, wees onze bron van moed om te blijven geloven in het goede. Telkens weer, telkens met nieuwe energie.
Eeuwige,
Vanavond bidden we voor mensen die ons gebed nodig hebben. De slachtoffers van de ramp in Indonesië. Verschoppelingen, zieken en stervenden. We gedenken al diegene die dit afgelopen jaar, en de jaren daarvoor, zijn overleden. We bidden jou: blijf hen nabij opdat jouw eeuwige warmte hen blijvend omringd. Vanavond noemen we met name:……………
ACCLAMATIE: Gedenk ons hier bijeen
TAFELGEBED
Gezegend jij, bron van hoop die vrijheid schept, die warmte geeft, die voelbaar in ons midden er wil zijn voor elke kleine en grote mens. Gezegend jij, bron van leven, die ruimte schept, die liefde geeft, die als een kracht in ons, ons doet opstaan voor vrede en gerechtigheid. Gezegend jij, bron van moed, die kansen schept, die toekomst geeft, die ogen opent om te zien wat ons te doen staat, werken aan jouw wereld van menswaardigheid. Gezegend jij, tot ons gekomen in Jezus van Nazareth, belichaming van hoop, leven en toekomst, die jouw woorden sprak, die jouw daden deed, om licht te zijn, om mens te zijn, om God te zijn, om goed te zijn, voor elke mens. Gezegend jij, die ons uitnodigt om ook in het Nieuwe jaar jouw pad te volgen.
Hij gaf zijn liefde tot het uiterste toe. Op de avond voor zijn sterven, nam hij brood in zijn handen, sprak een dankgebed, brak het, gaf het aan zijn vrienden en zei: ontvang en eet dit brood, als teken van mijn leven, gebroken en gedeeld, ter wille van jou.
Ook nam hij de beker liet hem rondgaan en zei: neemt deze beker en drinkt er uit samen aan dezelfde tafel. Zo zal er vrede komen in stad en land. Blijf dit doen om mij te gedenken.
Zo willen wij leven, in zijn geest, zodat er lente komt voor iedereen, een wereld vol hoop,
vertrouwen en medemenselijkheid. Zo willen we op pad gaan, zoekend en tastend naar het leven. Zo willen wij bidden, als broers en zussen van elkaar, de woorden die Jezus ons gegeven heeft:
ONZE VADER
VREDESWENS
Vredeswens bij Nieuwjaar
Als je gelooft in de macht van een open hand;
als je gelooft, dat wat mensen vereent
belangrijker is dan wat verdeelt;
als onrecht dat anderen wordt aangedaan
je even boos maakt als wanneer dat jezelf betreft;
als je kritiek weet te accepteren zonder je te verdedigen
en er je profijt mee wenst te doen;
als je zomaar tijd hebt voor anderen;
als je gelooft dat verschillend zijn
rijkdom inhoudt en geen gevaar;
als een kind je nog kan ontwapenen;
als een vreemdeling nog als een broer voor je is;
als je je kunt inzetten voor onderdrukten
zonder de held uit te hangen:
ja, dan zal volgend jaar vrede brengen;
dan zal volgend jaar mooi zijn,
dan zal volgend jaar gezegend zijn,
en een heel jaar vol hoop zijn.
Ya Mutuale-Balume, West Afrika
Uit: Bidden met de armen
VREDESLIED: Dona nobis pacem in terra
BREKEN EN DELEN: Wij komen tezamen
AFSLUITEND GEBED AAN TAFEL
SLOTGEDACHTE
(uit de Talmoed)
Als je in mensen geloofd hebt
Die het af lieten weten
Ga dan toch door te geloven.
Als je op een wonder gehoopt hebt
dat niet is gebeurd
Ga dan toch door en blijf hopen.
Als je een spoor van liefde na wilde laten
dat werd vertrapt
Ga dan nog verder met liefde
Als je gedroomd hebt en daarna ontwaakt
Droom weer en droom verder
Tot aan de morgen
ZEGEN EN WEGZENDING
Gezegend de mens die een zegen is
Gezegend ben jij die het licht in mijn ogen niet dooft
Gezegend ben jij die je ogen niet sluit
Voor mijn angst en verdriet.
Gezegend ben jij die mijn adem mij niet beneemt
Gezegend ben jij die mij woorden van troost en moed toespreekt
Gezegend ben jij in je helpende werkende handen
Gezegend ben jij die de aarde bewaart voor de kinderen
Gezegend ben jij die mijn hand in de levensstroom houdt
Gezegend ben jij die mij kleuren van aarde en leven toont
Gezegend ben jij die mij ruimte geeft om te leven
Gezegend ben jij die aan mij geborgenheid schenkt om te schuilen.
SLOTLIED: Nu zijt wellekome