THEMA: Onze Vader die in de hemel zijt Vieringen 1 en 2 juni
VOORGANGERS: Maria van den Dungen en Franneke Hoeks
OPENINGSLIED: zat. Uit uw hemel zonder grenzen / zon. Vrede voor jou hierheen gekomen
WELKOM
Dit weekend is het “Wezenzondag”, de zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren. Afgelopen donderdag vierden we met 13 kerken Hemelvaart.
Jezus heeft zijn leerlingen een beetje verweesd achtergelaten. Hij is er niet meer en zij hebben nog niet de geest gekregen, de kracht gevonden om zelf te gaan vertellen over die wonderlijke man, die vertelde over de wereld omgekeerd.
De komende maanden bezinnen we ons op het Onze Vader. Vijf avonden gaan we met elkaar in gesprek en zoeken we verdieping rondom dit gebed.
De eerste avond was op 20 mei. Een kleine twintig mensen spraken in de huiskamer over de aanhef van dit gebed: “Onze vader die in de hemel zijt”.
Een mooi thema voor Wezenzondag. In de overweging kijken we terug op inzichten van deze bezinningsavond.
Als we rondom het Onze Vader bij elkaar zijn, branden we een kaars. Die kaars ontsteken we ook nu aan het begin van deze viering.
Laten we het in het licht van deze kaars even stil maken, zodat we met elkaar ruimte kunnen maken voor de Eeuwige die we kennen onder veel namen, waar vader er een van is.
GEBED
Eeuwige, Vader, Moeder, Bron, Begin, Einde, Ene…
Zoveel namen waarmee we ons tot jou, tot u wenden. Hoe we jou ook noemen: Jij,U bent er,
ergens voorbij beelden en namen, als een kracht die leven doet. Wees hier in veelheid en eenheid met ons aanwezig. Leer ons elkaar verstaan, als we jouw naam noemen. Leer ons te zoeken naar verbinding, voorbij taal en teken.
ACCL.: zat. Wees hier aanwezig / zon. Strek naar mij uit uw gedachten
INLEIDING OP DE LEZINGEN
Onze Vader die in de hemel zijt. Een themaviering over de eerste regel van het gebed dat we iedere week hier samen bidden.
Bij een themaviering “mogen” we als voorgangers het leesrooster loslaten. Maar toen Franneke en ik deze viering aan het voorbereiden waren, vonden we de lezingen die op het rooster stonden nog niet zo gek. Johannes vertelt over Jezus, die zorg heeft voor zijn leerlingen, die het straks zonder hun vriend en leraar moeten doen. Hoe kunnen ze samen op de been blijven en het verhaal van de droom van God werkelijkheid laten worden?
Op onze eerste Onze Vader avond bleek dat dit gebed stevig geworteld is in de Joodse traditie. We lezen vandaag dus ook een stukje uit het Oude Testament, 1 Samuel.
EERSTE LEZING (1 Samuel 12, 19-24)
Ze vroegen Samuel: “Bid voor ons, uw dienaren, tot de ENE, uw God, dat we niet hoeven te sterven. Want we hebben al zoveel verkeerd gedaan, en nu hebben we het nog erger gemaakt door om een koning te vragen.” “Ook al hebt u gezondigd,” antwoordde Samuel, “u hoeft niet bang te zijn, zolang u de ENE maar trouw blijft en Hem met heel uw hart toegedaan bent. Dwaal niet af om achter iets aan te lopen dat niets oplevert en niet bevrijdt, omdat het niets is. Ter wille van zijn grote naam zal de ENE zijn volk immers niet in de steek laten, want Hij heeft zelf besloten om u tot zijn volk te maken. En hetzelfde geldt voor mij: ook ik moet niet zondigen tegen de ENE en ik moet zeker niet ophouden voor u te bidden en u het goede en rechte pad te wijzen. Dus: heb ontzag voor de ENE en wees Hem oprecht, met hart en ziel toegewijd. U hebt immers zelf ervaren, welke grootse daden Hij voor u heeft verricht.”
LIED: zat. De Heer heeft mij gezien / zon. Gij, Gij peilt mijn hart, gij doorgrond mij
TWEEDE LEZING (Johannes 14, 15 – 21)
“Als je mij liefhebt, houd je dan aan mijn geboden. Dan zal ik de Vader vragen jullie een andere pleitbezorger te geven, die altijd bij je zal zijn: de Geest van de waarheid. De wereld kan hem niet ontvangen, want ze ziet hem niet en kent hem niet. Jullie kennen hem wel, want hij woont in jullie en zal in jullie blijven. Ik laat jullie niet als wezen achter, ik kom bij jullie terug. Nog een korte tijd en de wereld zal mij niet meer zien, maar jullie zullen mij wel zien, want ik leef en ook jullie zullen leven. Dan zul je begrijpen dat ik in mijn Vader ben, dat jullie in mij zijn en dat ik in jullie ben. Wie mijn geboden kent en zich eraan houdt, heeft mij lief. Wie mij liefheeft zal de liefde van mijn Vader en mij ontvangen, en ik zal mij aan hem bekendmaken.”
ACCL.: zat. Geest die vuur en liefde zijt (1e couplet) / zon. Bij u is de bron van het leven
OVERWEGING
Op de eerste avond over het Onze Vader stond de eerste regel van dit gebed centraal. Vader. Hemel waren de twee woorden die de rode draad van de bijeenkomst vormden. Ook het woordje ‘onze’ kwam in het gesprek bovendrijven. In het licht van de teksten die we net gelezen hebben, nemen Maria en ik u mee op ontdekkingsreis, langs woorden en beelden. Vader. Hemel. Onze.
VADER
Alle taal waarin we over God, de eeuwige spreken is gekleurd. Als ik al 100 % zeker zou weten hoe ik God zou willen of kunnen omschrijven dan zijn de oren die horen ook gevuld met eigen beleving. In het gebed dat wij iedere week bidden spreken we God als Vader aan. Jezus leerde deze woorden aan zijn vrienden en vriendinnen. Hij gebruikt taal en gebeden uit zijn eigen joodse geloof. Al in de eerste christengemeente werd dit gebed gebeden ongeveer in de vorm die wij nu ook nog bidden. Hoe bijzonder is dat. Dit gebed verbindt ons met het verleden. Dit gebed wordt in alle talen gebeden, in verschillende kerken gebeden. Het zorgt voor wereldwijde verbinding.
In de tekst van Samuel gaat het ook over bidden. Samuel is een profeet en rechter in de tijd van koning Saul. Als wijs man geeft hij leiding aan het volk. Het volk vraag hem hier te bidden tot de eeuwige omdat zij zijn afgedwaald. Mensen blijven mensen. Gelukkig steekt Samuel hen een hart onder de riem. God laat zijn mensen nooit in de steek, hoe ver ze ook afdwalen.
In het gesprek over het onze vader spraken we met elkaar over godsbeelden. We deden dat aan de hand van foto’s. Een rondje waarin beelden van God met elkaar gedeeld werden. Liefde, licht, gedragen worden, zorgzaamheid, ongemakkelijk, mistig, kleurig, ruimte, tegendraads, natuur, groei en nog veel meer woorden om te spreken over de eeuwige. Een van de mooiste beelden vond ik persoonlijk een doorzichtige velletje cellofaan. Het is er zonder dat je precies kunt zeggen wat je ziet. Na afloop zei iemand wonderlijk dat iedereen een ander beeld heeft en dat er toch verbinding is. Misschien wordt God pas echt ingewikkeld als we hem, haar of het in een beeld met volledige zekerheid vastzetten.
HEMEL
Aansluitend bij Vader gaat het over de hemel.
We weten zo weinig van God, het blijft een tastend spreken met menselijke beelden die we gebruiken . Vandaar ook “die in de hemel zijt”: zo groot, zo ongrijpbaar is de Eeuwige, Niet om de nabijheid van God als vader ongedaan te maken, maar om te voorkomen dat wij God omlaag halen, hem te plat maken. Hoe goed bedoeld ook “God met ons”, als randschrift op de gulden, uitdrukkingen als: “ God’own country” tonen de neiging Hem voor ons karretje spannen. God – in al zijn of haar vormen, in zijn liefde en trouw is niet van deze aarde.
En hemel is een woord dat een andere werkelijkheid schetst, een geloofswoord. Jezus weet dat hij thuis zal komen bij God, die hij Vader noemt. Daar spreekt hij over in de Johannes tekst. Als ik niet meer hier ben, laat ik jullie niet in de steek. Er blijft verbinding….
In onze verkenning over het woordje hemel hoorden we hoe hemel aan de ene kant wordt beleefd als iets na dit leven. Dat is in iedere geval een plek of staat van zijn waar het goed en licht is. En hoe die zal zijn, dat mag van mij nog wel mysterie blijven. Aan de andere kant werd in ons gesprek duidelijk dat hemel ook een uitdaging is. Een soort van opdracht. Hemel is toekomst, is visioen. Hemel is het goede leven voor alles en allen. Hemel is leven zoals het door God bedoeld is. Die opvatting van hemel daagt ons uit om met elkaar die hemel op aarde waar te maken.
ONZE
Wat betekent het als we bidden Onze Vader?
God is niet exclusief mijn Vader, maar ónze Vader. Dat verbreedt, het relativeert en het bemoedigt.
Het verbindt ons: we zijn allemaal broeders en zusters, kinderen van een Vader, van dezelfde oorsprong. Je eigen naam is er te midden van al die andere namen, iedereen hoort erbij. Het verbindt mij met mijn overbuur, maar ook met de vluchteling, met de generaties voor mij en die na ons komen.
In onze individualistische samenleving ontbreekt dat gemeenschappelijke gevoel. Soms even, ervaren we dat gevoel van verbinding: als het Nederlands elftal wint, bij een ramp of laatst met de aanslag op de tram in Utrecht. We missen het, verbondenheid is een heel diep verlangen van ons.
En zijn er grenzen aan dat Onze? hoort iedereen er dan bij? Jezus zegt in Mt 12:46-50: ieder die de wil van mijn vader in de hemel doet, is mijn broer en zuster en moeder.
Dat vraagt van onze San Salvator gemeenschap dat we gastvrij zijn en bereid tot samenwerking met iedereen van goede wil.
“Onze” als kracht om de hemel op aarde waar te maken.
LIED: zat. Wij geloven in de Vader / zon. Wat i n stilte bloeit
VOORBEDEN
God, die we kennen als Vader, Liefde en Licht,
voor Uw wereld bidden wij, waarin mensen leven die het goede willen. Wees aanwezig, als mensen moe zijn van het hopen, als armen te kort lijken om van betekenis te zijn en adem te dun lijkt om het vol te houden. Bidden wij, tegen onze hopeloosheid in, dat de toekomst van u is.
ACCL.: Keer u om
God, die we kennen als Moeder, Bron, Levende,
voor de kerken in deze stad bidden wij, dat wij veranderingen en verbinding aan durven gaan
en er voor kiezen om een gemeenschap te zijn,
waarin ruimte is voor samenwerking, respect voor minderheidsstandpunten en steeds weer speling, waarin uw Geest nieuwe ruimte doet oplichten.
ACCL.: Keer u om
God, die we kennen als Geest, Kracht, Onkenbare,
laat ons hier bidden voor onszelf, voor de momenten waarop we cynisch zijn geworden en bitter over wat ons is aangedaan; voor als we ons schuldig voelen
over wat we anderen hebben aangedaan en we de taal niet meer spreken om het goed te maken.
Bidden wij, tegen onze bitterheid in, dat u ons nieuwe woorden zult leren.
ACCL.: Keer u om
God, die we kennen als, Onzegbare, Barmhartige en Zijnde: in stilte leggen wij voor U neer, wat voor ieder van ons slechts in stilte stem kan krijgen.
Wij gedenken de overleden mensen die we in ons hart dragen. Mogen zij geborgen zijn in wat wij hemel noemen.
ACCL.: zat. Keer U om / zon. Voor uw aangezicht
TAFELGEBED: God van mensen
zat. LIED: Onze Vader in de hemel, geheiligd zij Uw naam / zon. ONZE VADER
VREDESWENS
LIED: zat. Ik zie de hemel opengaan (couplet 1+5)/ zon. Ubi Caritas
UITNODIGING AAN DE TAFEL VAN BROOD EN WIJN
LIED : zat. Eet en drinkt van brood en wijn / zon. Zij die stom zijn
GEBED
MEDEDELINGEN
SLOTGEDACHTE: Geen diepzinnige gedachte, vieren mag ook humor bevatten. Om onszelf kunnen lachen maakt alles lichter, vandaag over beelden van de hemel.
Een man stierf, overtuigd van zijn goede levenswijze. Hij kwam terecht in een omgeving, mooier dan in al je dromen. Er klonk de prachtigste muziek, er waren plaatsen van stilte. De lekkerste dranken en gerechten stonden klaar, hij hoefde maar te kiezen als hij trek kreeg.
De eerste dagen kon hij zijn geluk niet op, liep langs beekjes, speelde met dieren; kortom genieten. Maar de derde dag trof een engel hem stilletjes bij een fontein, hij leek wat bedrukt. Kan ik iets voor u doen vroeg de engel. Het is prachtig, die hemel, zei de man, maar ik verveel me als de hel.
“Waar denk je dan dat je bent?” vroeg de engel.
ZEGENWENS
God, zegen ons met onrust over gemakkelijke antwoorden, halve waarheden en oppervlakkige relaties, zodat er diepgang moge zijn in onze harten.
God, zegen ons met boosheid over onrechtvaardigheid, onderdrukking en de uitbuiting van mensen, zodat we ons gaan inzetten voor rechtvaardigheid, vrijheid en vrede.
En God, zegen ons met voldoende dwaasheid
om te geloven dat we een verschil kunnen maken in deze wereld, zodat we kunnen doen waarvan anderen zeggen dat het onmogelijk is.
Laat ons dat doen in jouw naam, die we kennen als Vader/Moeder, zoon en goede geest.
SLOTLIED: zat. Ga dan die hier bent / zon. Wat vrolijk over u geschreven staat