VERLANGEN NAAR LEVENSLICHT

24 december 2022 | Kerstnacht / Verlangen naar levenslicht

Voorganger Franneke Hoeks | Lectoren Maria Claessens & Albrecht Beefting
 Koor Melodiek o.l.v. Marcel van der Maeden |  Pianist Coby Wagemans | Fluit Maria Werner

Openingslied Maria die zoude naar Bethlehem gaan
Welkom
Vanavond klinkt hier
een oud verhaal.
Een kind geboren
ooit, lang geleden.
Terug in de tijd?
Of juist een verhaal
voor hier en nu?
Het verhaal van de geboorte van Jezus staat niet op zichzelf en heeft zijn wortels in de geschiedenis van het Joodse volk.
Een volk dat eeuwenlang uitkeek naar redding, naar een Messias, naar iemand die de weg zou wijzen. Profeten spraken over deze mens, over deze weg, over dit perspectief.
Dat was nodig ook. Vanavond staat een tekst uit de profeet Jesaja op het rooster.
In de tijd van Jesaja ging het niet goed. Oorlog. Onzekerheid. Mensen boos en angstig. Uitzichtloosheid regeerde. En wij? Nu?

We zijn nog aan het bekomen
van een ongekende pandemie.
Vertrouwen in de politiek is lager dan ooit.
Jonge mensen vinden geen woonruimte.
Oorlog in Oekraïne.
Energiearmoede.
Stijgende prijzen
Een zomer van omgekeerde vlaggen.
De aarde die schreeuwt.
Mensen op drift, op de vlucht voor oorlog,
vluchtelingenkampen
en in ter Apel helpt het rode kruis.
Het gaat niet goed. Dat voelen we. Mensen boos en angstig. Uitzichtloosheid regeert.
Profeten leggen de vinger op de zere plek en houden een spiegel voor. Ze laten ook glimpen zien van hoe het anders kan, dat het beter wordt.
Het volk dat in duisternis gaat zal aanschouwen groot licht. Laten we in deze nacht samen op zoek gaan naar dat perspectief, naar betekenis, naar houvast, naar levenslicht. We doen dat door verhaal, door beeld, door muziek – heel veel muziek-, door samenzang, door het delen van brood en wijn en  door stilte.
Hier rondom de kribbe maken we het stil, heel stil. We maken ruimte om de stem van de Eeuwige in ons te laten klinken.
Gebed
Eeuwige, jij die er was
sinds de tijd begon
en met jouw wijsheid
licht en leven bracht,
wees dit uur bij ons aanwezig.

Maak ons licht
als het leven donker en zwaar is.
Maar ons open
als uitzicht ontbreekt
Maak ons zacht
als wij dreigen te verharden.

Leer ons ervaren
dat jij als mens
geboren werd in een kind:
mens werd onder mensen.
stralend en kwetsbaar.
Laat ons ook van die mensen zijn
mensen naar jouw hart
kwetsbaar en stralend.
Mensen op zoek naar betekenis
naar licht en leven – hoe dan ook.
Lied  Vanwaar zijt gij gekomen

LEZING volgens Lucas
In die dagen werd een bevel uitgevaardigd door keizer Augustus
dat er een volkstelling moest worden gehouden over heel de wereld.
Deze volkstelling vond plaats voordat Quirinus landvoogd van Syrië was.
Allen gingen op reis om zich te melden, ieder in zijn eigen stad.
Ook Jozef ging op weg,  en omdat hij uit het huis en geslacht van Davis wat,
trok hij vanuit Nazareth in Galilea naar Judea toe,
naar Bethlehem, de stad van David, om zich daar te melden,
samen met Maria, zijn vrouw, die zwanger was.
En terwijl zij in Bethlehem verbleven
brak het uur aan dat zij bevallen moest.
Zij bracht een zoon ter wereld, haar eerstgeborene,
wikkelde hem in doeken en legde hem neer in een kribbe,
omdat er voor hen geen plaats was in de herberg.
Nu waren er herders in de buurt;
die nacht, in het open veld
hielden zij de wacht bij hun kudde.
Plotseling stond voor hun ogen een engel des Here
en de glorie des Heren omstraalde hen,
Zij werden zeer bevreesd.
Maar de engel sprak tot hen:
Wees niet bevreesd
want ik verkondig u een grote vreugde
die voor heel het volk bestemd is.
Heden is u, in de stad van David,
een redder geboren
de heer, de Messias.
En dit zal u een teken zijn:
gij zult een pasgeboren kindje vinden
het is in doeken gewikkeld
het ligt in een kribbe.
Plotseling was de engel omringd
door een schare van hemelse machten
Zij verheerlijkten God en zij riepen:
Ere zij God in den hoge
en vrede voor alle mensen van goede wil.
En het geschiedde,
toen de engelen van hen waren weggevaren
naar de hemel
dat de herders tot elkaar zeiden

Klein kerstorium 
Laat ons gaan zien
Als op de dag van de oogst
Kind ons geboren

Overweging
Ik was helemaal niet toe aan kerst. Als ik eerlijk ben: het kerstgevoel was bij mij ver te zoeken dit jaar. De tijden zijn vreemd en verwarrend.
De zorgen groot: waar moet het naartoe met de wereld? Met ons mensen? Ik heb even getwijfeld; maar ik heb hem toch gezet: een kerstboom en mijn kerststal.
Dit jaar voelde dit als een kleine daad van verzet. Het donker, de twijfel, de onzekerheid: ze zullen mij niet klein krijgen.
Een bekend verhaal klonk hier vanavond in woord en muziek. Een kind geboren in een stal. Geen ideale start van het leven. Dat moet toch wel even paniek geweest zijn, stel ik me zo voor. Maar dan is hij daar: pasgeboren. Nieuw leven. Levenslicht. Engelen zingen. Herders komen in beweging, worden geraakt door dat kindje en vertellen erover. Soms lijkt het verhaal verworden tot een soort poezie-achtig geheel: romantisch en lieflijk. De werkelijkheid is anders: rauwer en ruwer. Dit kind wordt  niet veilig thuis geboren. Zijn ouders moesten van overheidswege op pad en in een stal zag dit kindje het levenslicht. Een geboorte tegen de verdrukking in.
In dit kind komt een belofte waar profeten over spraken tot vervulling. Een verhaal dat ooit begon met licht, licht dat werd geboren en zicht bracht op al het moois van deze aarde. Woord van het begin. Woord van licht. Woord van wijsheid. Woord voor mensen.
Wat lijkt het groots en verheven als ik het zo zeg. Misschien is het eerder klein en dichtbij. In de naam van het grootse, noem het goedheid, noem het vrede, noem het recht, noem het god is ook veel kwaad geschied.
Nee voor mij gaat deze avond, dit verhaal, over het kleine en het kwetsbare. Dat we dát zien. Blijven zien, keer op keer. Blijven doen, keer op keer. Misschien is dat wel het levenslicht waar profeten op wezen. Misschien is dat wel de stroom van leven, van hoop, van perspectief. Als wij dat levenslicht durven zijn, gaat de hemel open.

Stilte
Geloofslied Midden in de winternacht

Voorbeden
Laten we bidden voor vrede. Het verhaal van het kerstkind spreekt over hoop en vrede.
Nu we hier rondom de stal bij elkaar zijn, bidden we voor al die plekken op de wereld waar mensen in oorlog leven. Dat de boodschap van kerst mag uitstralen tot al die plekken.
Acclamatie God gekomen 

Laten we bidden om warmte. Het verhaal van de stal toont ons mensen die warmte en beschutting zoeken. In een tijd waarin veel mensen zich in de kou voelen staan, soms letterlijk in de kou staan bidden we voor een wereld waarin niemand zich in de kou voelt staan
 Acclamatie God gekomen 
Laten we bidden voor wie op de vlucht is. Jozef en Maria hadden geen keus en moesten, Maria hoogzwanger, hun dorp verlaten op bevel van de keizer. Laten we vanavond bidden voor al die mensen die noodgedwongen huis en haard moesten verlaten. Dat zij een onderdak vinden, veiligheid en warmte.
Acclamatie God gekomen 
Laten we bidden voor mensen die vergeten worden. Het kerstkind brengt mensen samen. Herders in het veld, engelen, koningen zelfs: iedereen hoort erbij. Dat we oog en oor blijven hebben voor mensen die vergeten worden en ons blijven herinneren dat het feest van kerstmis een feest is van samen.
Acclamatie God gekomen
Laten we bidden voor mensen die we missen. Naasten en geliefden  die we moesten laten gaan.
Acclamatie Koester de namen

Klaarmaken tafel | collecte | Muziek

Tafelgebed gezongen
Gij die weet wat in mensen omgaat

Wij zijn toch ook mensen.  Maak ons nieuw. Vonken levenslicht. Rondom de geboorte van Jezus mogen wij ons mens voelen.
Tot in ons hart geraakt door een kwetsbaar mensenkind dat ons voorging op de weg van het goede leven voor allen.
Laten dat visioen naar ons toe bidden met de woorden die Jezus ons heeft meegegeven.
Onze vader

Vredeswens | Vredeslied  De vrede, de vrede zal zijn

Breken en delen
Maria en Jozef in een stal. Herders die op bezoek kwamen. Later verschijnen ook nog koningen. Die stal is voor even het centrum van de wereld, een plek waar leven is zoals het hoort te zijn.
Een ruimte vol levenslicht waar mensen delen wat er is. Hier is brood en wijn om te delen met elkaar. Aan deze tafel is iedereen welkom.

Lied Stille nacht

Afsluiting
Ik-zal-er-zijn
zo maak jij je kenbaar
Emanuel
god met ons
Een kind
Een stal
Levenslicht
in brood,
in wijn
in mensen. Amen

Slotgedachte – De ware Jozef
Als ze Jozef later ernaar vroegen
wat het toch was, wat hij had met dit kind,
dan zei hij altijd: ‘Dat is moeilijk te zeggen,
het is ingewikkeld.
Het heeft me mijn hele leven gekost
om het uit de doeken te doen.
Maar het was zo dat als ik naar het kind keek,
dan was het alsof ik op andere gedachten gebracht werd,
gedachten, zo jong, zo ongebruikelijk
gedachten dat het ook nog heel anders zou kunnen zijn
dan wat wij ervan maken.’ (Gedicht van Pieter Holtrop)

Zegen
Laat ons zingend gaan van hier geraakt door het levenslicht
in dat kind dat een belofte van toekomst in zich draagt.
Dat wij mogen staan in dat levenslicht, laat ons daartoe een zegen zijn voor elkaar en de wereld in de naam van de Eeuwige die we noemen vader/moeder, zoon en heilige geest.

Slotlied Nu zijt wellekome

ZALIG KERSTFEEST