Ruimte in den vreemde / Waar water is, waar mensen zijn

SAN SALVATORGEMEENSCHAP
12 maart 2023: 3^e zondag van de vasten
Voorganger: Wilton Desmense
Lectoren: Fiet Vreeburg en Rinus v.d. Heijden
Muzikale begeleiding: Joost Boekhoven, Maria Werner, Gerard vd Weijer

Thema: Ruimte in den vreemde / Waar water is, waar mensen zijn
Openingslied: Uit uw hemel zonder grenzen (couplet 1,3,4)

Welkom en bede
Welkom allemaal.
Thema van deze viering is: Waar water is, waar mensen zijn …
Het begin: een zoektocht naar bevrijding,
naar ruimte voor een volk dat in de knechtenrol was gedwongen;
een zoektocht van 40 jaar, over woeste, droge grond.
Waar was levenswater?
Het moest uit harde rots worden geslagen!
Maar het kon ook zomaar opborrelen uit een put uit aartsvaderlijke tijden.

Dit is de uitnodiging van vandaag:
“Kom, trek mee naar een beter land,
waar water is voor vriend en vreemdeling,
ga mee naar het land van ooit.”

God, uw Geest gaat in ons om.
Laat ons durven gaan, waar de weg moeilijk is,
naar ruimte die ons nog vreemd is,
hier, nu en in de toekomst.
Trek met ons mee!

Acclamatie: Hij gaf aan blinden het gezicht (mel. Uit vuur en ijzer)
Hij gaf aan blinden het gezicht,
waar hij voorbijging werd het licht.
Voor niemand deed hij deuren dicht,
hij deed de hemel open.
Kom trek naar een beter land,
ga samen naar de overkant,
je hand in een andere hand,
dan gaat de hemel open.

Voorbereiding op de lezingen
De Bijbel is nu geopend: hoofdstuk 17 van het boek Exodus,
over de uittocht van het joodse volk uit Egypte.
Na deze lezing, die Rinus van der Heijden zal voorlezen,
volgen, na het tussenlied, evangeliewoorden uit Johannes 4
bij monde van Fiet Vreeburg.
Samen zullen wij namens u de dienst van de tafel verzorgen.

Lezing 1: (Exodus 17: 1-7)

 

Het volk Israël, gevlucht uit Egypte, vertrok uit de Sin-woestijn.
Ze trokken van de ene plaats naar de andere.
Ze gingen daar waar de Heer hun beval te gaan.

Toen zetten ze hun tentenkamp op bij Rafidim.
Daar was echter geen water.
Het volk begon met Mozes ruzie te maken en zei:
“Geef ons water! We willen drinken!”
Maar Mozes antwoordde:
“Waarom maken jullie ruzie met me?”
Het volk had echter dorst en klaagde tegen Mozes:
“Waarom heb je ons uit Egypte meegenomen?
Soms om ons, onze kinderen en ons vee te laten sterven van de dorst?”

Toen riep Mozes luid tot de Heer en zei:
“Wat moet ik met dit volk doen?
Nog even en dan gooien ze me met stenen dood!”
Toen zei de Heer tegen Mozes:
“Ga voor het volk uit en neem een paar van hun leiders mee.
Neem ook je staf mee.
Ik zal daarginds vóór je op een rots bij de berg Sinaï staan.
Sla met je staf op die rots.
Dan zal er water uit komen en kan het volk drinken.”
Mozes deed dat, terwijl de leiders van Israël toekeken.
En Mozes noemde die plaats Massa (dat betekent ‘uitdaging’) en Meriba (‘ruzie’),
omdat de Israëlieten daar ruzie met hem hadden gemaakt
en omdat ze de Heer hadden uitgedaagd.
Want ze hadden gezegd:
‘We willen weten of de Heer nog bij ons is of niet!’

 

Tussenzang: Hoort hoe God met mensen omgaat

Lezing 2:  (Johannes 4: 5-15)
Jezus kwam bij Sichar, een stad in Samaria.
Die stad ligt dicht bij het stuk grond
dat Jakob ooit aan zijn zoon Jozef had gegeven.
Daar was ook de bron van Jakob.
Jezus was moe van de reis en ging bij die bron zitten.
Het was toen ongeveer twaalf uur ‘s middags.

Een Samaritaanse vrouw kwam water halen bij de bron.
Jezus zei tegen haar: “Wil je mij wat te drinken geven?”
De leerlingen waren namelijk naar de stad gegaan om eten te kopen.
De vrouw zei tegen hem:
“Hoe kunt u als Jood te drinken vragen aan mij, een Samaritaanse?”
Joden willen immers niet met Samaritanen omgaan.
Jezus antwoordde:
“Als je wist wat God jou wil geven,
en als je wist wie hier aan jou om drinken vraagt,
dan zou jij aan Hém om drinken hebben gevraagd
en Hij zou je vers water hebben gegeven.”
Ze zei tegen hem:
“Heer, u hebt geen emmer en het is een diepe put.
Hoe kunt U dan aan vers water komen?
Bent U soms belangrijker dan onze voorvader Jakob?
Hij heeft deze put gegraven.
Hij heeft er ook zelf uit gedronken, met zijn zonen en zijn vee.”
Jezus antwoordde haar:
“Mensen die van het water uit deze put drinken,
zullen weer dorst krijgen.
Maar mensen die hebben gedronken van het water dat ik hun geef,
zullen voor eeuwig geen dorst meer krijgen.
Want het water dat ik hun geef,
zal in hen een bron worden
waar water uit opborrelt dat eeuwig leven geeft.”
De vrouw zei:
“Heer, geef mij van dat water, zodat ik nooit meer dorst krijg.
Dan hoef ik nooit meer water te gaan halen bij de bron hier.”

Acclamatie: Woord dat ruimte schept

Overweging
‘RUIMTE’ is het basisthema van deze veertigdagentijd.
Scheppen de woorden van de lezingen van vandaag ruimte?
Bieden ze ons perspectief?

De tekst van het zojuist gezongen lied,
‘Woord dat ruimte schept’,
verwoordt, wat wij graag in de verhalen vinden:
toekomstperspectief,
de aanblik van een wijd licht land,
waar gerechtigheid leeft
en de waarheid niet op lachwekkende wijze wordt omgekeerd.

Een volk is op de vlucht.
Ooit werd het in zijn nood, in letterlijk zijn hongersnood,
in den Egyptische vreemde gastvrij ontvangen en opgenomen.
Maar er kwamen andere tijden!
Vreemdelingen werden erop aangekeken vreemdeling te zijn
en de gerechtigheid was steeds verder zoek!
Het volk dat in duisternis leefde pakte zijn biezen
en trok door de Schelfzee (schelf betekent ‘bies’)
de woestijn in.
Het was een levensgevaarlijke oversteek,
onder leiding van Mozes, die ooit als pasgeboren baby
dankzij een biezen mandje – het lijkt wel een voorteken –
en dankzij farao’s dochter was gered van de verdrinkingsdood.

Het is een verhaal van goede tijden, slechte tijden,
of, om in de Egyptische context te blijven,
van de magere jaren na de vette.
Het is het verhaal van mensen
die op zoek zijn naar een beter leven, ruimte,
hopend dat terug te vinden in het land van hun voorouders.

Was dat er nog?
Zouden zij het terug kunnen vinden?
Over het water, zou het er zijn?
De twijfel sloeg toe.
Zoals wanneer het oorlog is
en je tegen een meedogenloze vijand vecht
en overal rondom je ervaar je woestijn
en lege ruimte, waarin je ook geen god meer ervaart.
Zo’n leven is op de lange, lange duur niet te harden.
“Geef ons water, geef ons ons leven terug, geef ons levenswater.”
Dat riep dat volk. En het daagde God uit,
die of omdat Hij er niet was.

Zelfs Mozes werd kwaad op zijn weerbarstige God
en sloeg zo krachtig op die harde rots van hem
dat er levenswater uit kwam.
Wat was dat voor een wonder?
Waar had hij de woorden gevonden,
woorden als van nieuwe hoop,
ruimte scheppende visioenen?
Dat is de boodschap, ook voor ons:
geef nooit op!
Denk altijd aan toekomst, wijd licht land.

Dat daagde ook voor Jezus, bij een stad in Samaria.
Ook Jezus was moe van al dat gereis,
van veertig dagen woestijn,
van veertig dagen vasten.
Hij was gewend de dorst van andere mensen te lessen,
maar nu had hij zelf gewoon letterlijk dorst.
Een vrouw kwam bij de bron om water te putten.
Zij was een Samaritaanse:
voor haar was hij een jood, voor Jezus was zij een medemens.
Een barmhartige medemens, want zij gaf hem water,
geput uit de bron van Jacob, die wel 40 meter diep was.
Diep genoeg om levenslessen uit te trekken!
Zij spraken met elkaar, die twee mensen,
en de een leerde van de ander
en zo lesten zij hun dorst,
naar ruimte en wijd licht land.

Trek maar mee door het water,
naar het land van ooit,
neem het mee uit Jacobs put,
sla het uit harde rotsen,
zo hard dat je er een gemeenschap op kunt bouwen,
die past bij de menselijke maat.

Geloofslied: Trek ik de zee door

Collecte

Voorbeden
Bidden we voor mensen waar ook ter wereld
die zich inzetten voor de rechten van anderen.
Mogen zij kracht en moed ontvangen
om door te gaan met hun goede werken.
Acclamatie: Heer ontferm U
Bidden we voor onszelf, die ons soms machteloos voelen
door de armoede en ellende die we zien in deze wereld.
Mogen wij geïnspireerd blijven
en ons blijven inzetten voor een waardig bestaan voor iedereen.
Acclamatie: Heer ontferm U
Bidden we voor hen die getiranniseerd en ontrecht worden.
Mogen er andere tijden komen, mogen zij die spoedig beleven!
Acclamatie: Heer ontferm U
Bidden we voor onze eigen intenties
en noemen wij met name hen die onze gemeenschap nabij waren:
……….

Tafelgebed
Gezegend Jij,
bron van hoop
die vrijheid schept
die warmte geeft
die voelbaar in ons midden
er wil zijn
voor elke kleine en grote mens.

Gezegend Jij,
bron van leven,
die ruimte schept,
die liefde geeft,
die als een kracht in ons
ons doet opstaan
voor vrede en gerechtigheid.

Gezegend Jij,
bron van moed,
die kansen schept,
die toekomst geeft,
die ogen opent
om te zien wat ons te doen staat:
werken aan jouw wereld
van menswaardigheid.

Gezegend jij,
tot ons gekomen
in Jezus van Nazareth,
belichaming van hoop,
leven en toekomst;
die jouw woorden sprak,
die jouw daden deed,
om licht te zijn,
om mens te zijn,
om God te zijn,
om goed te zijn, voor elke mens.

Hij gaf zijn liefde
tot het uiterste toe.
Op de avond  voor zijn sterven,
nam hij brood in zijn handen,
sprak een dankgebed,
brak het,
gaf het aan zijn vrienden en zei:
ontvang en eet dit brood,
als teken van mijn leven,
gebroken en gedeeld,
ter wille van jullie.

Ook nam hij de beker,
liet hem rondgaan en zei:
neem deze beker en drink er uit,
samen aan dezelfde tafel.
Zo zal er vrede komen in stad en land.
Blijf dit doen om mij te gedenken.

Zo willen wij leven
in zijn geest,
zodat er lente komt voor iedereen,
een wereld vol hoop,
vertrouwen en medemenselijkheid.

Zo willen wij,
als broers en zussen van elkaar,
samen bidden naar het voorbeeld
dat Jezus ons heeft gegeven:

Onze Vader: (Het rijk der hemelen, Liselore Gerritsen)
Onze Vader die in de hemel zijt,
geef mij een plek op aarde waarvan de naam mij heilig is,
een koninkrijk dat mijn huis is,
een plek die mijn spelend kind ruimte geeft
waar dan ook.
Geef mij een plek waar het koren groeit voor mijn brood,
waar de wind in de bomen en het vuur in huis
een gevoel van vergeving geven van alle schuld,
zoals ook wij vergiffenis zijn voor dat stukje aarde
dat zonder ons braak zou liggen,
een plek die ons niet tot het kwade verleidt,
maar die ons verlost van angst.
Gezongen:
Want van U is de toekomst, kome wat komt.

Vredeswens
Het winnende lied van een van de eerste eurovisiesongfestivals was
‘Een beetje’ en het werd gezongen door Teddy Scholten.
Dat was in 1959. In 1982 waren de beginwoorden van het winnende liedje opnieuw, in het Nederlands vertaald, ‘Een beetje’,
met daar meteen op volgend het woord ‘vrede’.
De Duitse winnares Nicole zong dat lied ook in het Nederlands.
Wensen wij elkaar bescheiden ook ‘een beetje vrede’ toe,
wetend dat wij heel veel bedoelen!

Vredeslied: Een beetje vrede
Een beetje vrede, een beetje liefde
Voor deze wereld waarop we wonen
Een beetje vrede, een beetje vreugde
Erover dromen, dat doen we al

Een beetje vrede, een beetje liefde
Dat er weer hoop is voor alle mensen
Een beetje vrede, een beetje vreugde
Toe laat ons wensen dat het komen zal

Communie
Laat ons wensen dat het komen zal.
Moge het zover komen
dat het geluk en de vruchten die deze wereld biedt
eerlijk verdeeld en gedeeld worden,
zoals wij brood en wijn van deze tafel
met elkaar mogen delen.
Van harte uitgenodigd!

Communielied: Jij leert mij vliegen

Vastenactie
Mensen onderweg … naar een menswaardiger leven.
De Vastenactie ondersteunt hen,
dit jaar met projecten die zich richten op
kwetsbare groepen ontheemden in het westen van Zuid-Soedan.
Er is speciale aandacht voor de positie van vrouwen,
met als doel ze een volwaardige plaats te laten innemen in hun gemeenschap.
De mannen worden daar uitdrukkelijk bij betrokken.
Onze bijdrage kan het verschil maken, zodat de ruimte voor vrouwen in Zuid-Soedan
sterker en veiliger wordt.

Mededelingen

Slotgebed en wegzending
Alles ontgrenzende
alles doordringende ruimte,
vrijheid, scheppende vrijheid.
Onbegonnen begin,
hier nu nieuw beginnende.

Roekeloos denk ik jou,
haveloos roept mijn verstand jou,
oorsprong van mijn geweten.
Ondoordringbare nacht,
niet hier, woest en leeg ben je.

Zwijgende. Meegaande voetstappen,
schaduw van schouders.
Ogen, zoekende ogen.
Ongemaskerde vriend,
hoe hier nu verschijn je me.
(Vriend, Huub Oosterhuis)

Laten wij na deze soms mysterieuze woorden van Huub Oosterveld
de ruimte weer zoeken in de woorden van de wereld om ons heen
en in de stilte van onszelf,
geïnspireerd door ons geloof in de eenheid
van de oorsprong en het einddoel van ons leven.
En laten wij dat bevestigen in het teken van het kruis,
in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest.

Slotlied: Dans van de zee