Hou vast & hou vol

Voorganger:  Franneke Hoeks | Lectoren Dorien Broekmeulen en Frans Langemeijer
Cantor Wilton Desmense |  Pianist Coby Wagemans | Fluit Maria Werner

Openingslied Hier wordt een huis voor God gebouwd

Welkom
Afgelopen woensdag vierden we Aswoensdag. Een kruisteken met as op ons voorhoofd geschreven deed ons beseffen dat wij vergankelijk zijn.  Met het besef van onze broosheid komt de vraag naar boven: wat doet ten diepste toe! Hoe kunnen wij, zoals we hier zitten, toeleven naar dat feest van opstanding en levenskracht? Wat is nodig? In onszelf, in onze omgeving, op andere plekken op deze aard?. Dat zijn grote vragen. Hou vast en hou vol! Met die woorden willen we komende weken invulling geven aan de veertig dagen. Wat geeft ons houvast? Waaraan houden we ons vast? Hoe oprecht is dat vasthouden? Zijn er ook zaken die we misschien beter los zouden moeten laten? Hoe houden we vol met elkaar in een wereld die sneller, vluchtiger en harder lijkt te worden? Op zoek naar houvast mogen we vandaag putten uit Bijbelse traditie.
We luisteren naar een verhaal uit Genesis waarin God Noah en zijn zonen en alle generatie die daarna komen trouw belooft, een verbond waar we op mogen vertrouwen. Een verbond als houvast. Marcus vertelt ons over Jezus die in de woestijn op de proef gesteld wordt. Vanuit die woestijnervaring klinkt goed nieuws.  Vandaag ook een derde verhaal, namelijk het verhaal van Thandekile Ncube uit Zimbabwe. Zij is het gezicht van de landelijke vastenactie. Haar verhaal en de ervaringen van veel vrouwen en jonge mensen in Zimbabwe laten ons zien dat ons leven en handelen verbonden is mensen het leven van mensen ver weg. Laten we maar op pad gaan. Hier en nu.

GEBED
Eeuwige, wees hier dit uur bij ons aanwezig.
Maak plaats in onze hoofden en harten, laat ons, steeds weer, zoekend naar houvast wortelen in verhalen van wijsheid.
Maak ons tot mensen die vast durven houden  aan jouw dragende kracht. Neem ons zoals we zijn met onze goede en slechte kanten en schep in ons ruimte, ruimte waarin we los mogen laten wat beklemd opdat we groeien in mens-zijn
in verbinding met al wat leeft.
Acclamatie Een schoot van ontferming

1E LEZING  genesis 9, 8-17
Ook zei God tegen Noach en zijn zonen: ‘Hierbij sluit Ik een verbond met jullie en met je nakomelingen, ₁₀en met alle levende wezens die bij jullie zijn: vogels, vee en wilde dieren, met alles wat uit de ark is gekomen, alle dieren op aarde Ik sluit met jullie dit verbond: nooit weer zal alles wat leeft door het water van een vloed worden uitgeroeid, nooit weer zal er een zondvloed komen om de aarde te vernietigen. En dit,’ zei God, ‘zal voor alle komende generaties het teken zijn van het verbond tussen Mij en jullie en alle levende wezens bij jullie: Ik plaats mijn boog in de wolken; die zal het teken zijn van het verbond tussen Mij en de aarde. Wanneer Ik wolken samendrijf boven de aarde en in die wolken de boog zichtbaar wordt, zal Ik denken aan mijn verbond met jullie en met al wat leeft, en nooit weer zal het water aanzwellen tot een vloed die alles en iedereen vernietigt. Als Ik de boog in de wolken zie verschijnen, zal Ik denken aan het eeuwigdurende verbond tussen God en al wat op aarde leeft. Dit,’ zei God tegen Noach, ‘is het teken van het verbond dat Ik met alle levende wezens op aarde gesloten heb.’
Lied Gij zijt voorbij gegaan

2E LEZING Marcus 1, 12-15
Meteen daarna dreef de Geest Hem de woestijn in. Veertig dagen bleef Hij in de woestijn, waar Hij door Satan op de proef werd gesteld. Hij leefde er te midden van de wilde dieren, en engelen dienden Hem. Nadat Johannes gevangengenomen was, ging Jezus naar Galilea, waar Hij Gods goede nieuws verkondigde. Dit was wat Hij zei: ‘De tijd is aangebroken, het koninkrijk van God is nabij: kom tot inkeer en geloof dit goede nieuws.’
Acclamatie Herschep ons hart

OVERWEGING

Dit is Thandekile Ncube. Zij woont in Zimbabwe in het district Masvingo. Ze is moeder van twee kinderen, zoon Forward en dochter Nomatter. Net als duizenden andere families in het Matobo-district in Zimbabwe, had ook het gezin van Thandekile grote moeite de verschillende uitdagingen het hoofd te bieden die ontstonden door de coronapandemie, klimaatveranderingen en de ingestorte economie van het land. Het gezin kampte met de lange droge periodes en een ernstige cycloon de afgelopen jaren. Daardoor mislukten de oogsten en er was nauwelijks voldoende te eten. Vader Donovan is vertrokken om in Zuid Afrika te gaan werken. Hij stierf aan corona. Vanaf dat moment staat Thandekile er alleen voor en moet ze zien te zorgen voor zichzelf en voor haar twee kinderen. Het verhaal van Thandekile staat niet op zichzelf. Het zijn in Zimbabwe de vrouwen die het voedsel produceren en dat wordt met het jaar moeilijker.. De gemeenschappen in Zimbabwe voelen het klimaat veranderen.  Het leven is hard en zwaar.
Klimaatverandering, daar hebben we het hier in Nederland natuurlijk ook over, maar daar in de omgeving van Thandekile woont leven ze met de bitterharde gevolgen van deze ecologische veranderingen.

Het verhaal dat we vandaag hoorden is het slot van het verhaal van de zondvloed. Een vertelling over een serieuze bedreiging van Gods schepping. Het feit dat de Eeuwige één rechtvaardige, Noah en zijn familie, doet de Eeuwige besluiten om  een nieuwe toekomst mogelijk te maken. Het verhaal van de ark. Noah staat centraal voor de nieuwe mens, de rechtvaardige mens, de solidaire mens, de mens gericht op anderen, op al wat leeft. Een mens naar gods beeld en gelijkenis.

God, de Eeuwige laat ons mensen niet los, sterker nog in dit verhaal is sprake van een verbond. De regenboog symboliseert het verbond tussen God en aarde. Er wordt in deze vertaling niet gesproken over een verbond tussen god en mensen. Tot drie keer toe gaat het om een verbond tussen God en aarde, tussen God en al wat leeft.

In de tijd van Noah stond de schepping onder druk. Ook onze tijd wordt de aarde en al wat erop leeft bedreigd. Wij mensen, zijn zelf de veroorzakers van deze bedreiging. Te lang hebben we gedacht dat alles maar kon, dat groei oneindig was en dat leven vanuit het mantra ‘ meer, meer, meer’ heilig was. De mens heeft, mensen hebben onze grenzen overschreden, leggen een te groot beslag op de aarde en haar bronnen en riskeren daarmee ons eigen voortbestaan. Misschien dat wij het nog niet zo aan den lijve voelen, maar vrouwen als Thandekile wel. Zij voelen en ervaren iedere dag dat het hun leefomgeving woestijn wordt. Een plek waar leven nauwelijks mogelijk is.

Woestijn. Marcus is kort en krachtig als het gaat over de beproeving van Jezus in de woestijn. Het verhaal dat hoort bij de eerste zondag van de vastentijd. Lucas en Mattheus wijden er meer woorden aan deze woestijnervaring. In het evangelie van Marcus wordt Jezus meteen na zijn doop in de Jordaan de woestijn ingedreven. Door de geest. Interessant. De geest, helper van de Eeuwige, doet Jezus bewegen richting woestijn.
De woestijn is een plek om tot jezelf te komen. Even los van de ruis van elke dag.  Even helemaal niks en tot rust komen. Lekker toch?  Het verlangen naar stilte en even los zijn van de roerigheid van het leven van alledag herkennen we denk ik allemaal. De afzondering pakt  voor Jezus anders uit. Juist de stilte – misschien herkennen we het uit ons eigen leven – is ook de plek waar alle stemmetjes in het hoofd klinken. De goede, maar ook de vervelende tegenkrachten laten  dan van zich horen. Satan, als die stem in jezelf, die je afhoudt van wat goed en juist is.  Satan, diabolos is zoiets als dat wat uiteendrijft dat wat voor tweespalt zorgt: dat wat het goed leven in de weg staat. Dat kan gaan om de grote krachten in de de wereld, maar ook om de tegenkrachten in onszelf.. Die innerlijke strijd voert Jezus in de woestijn. Veertig dagen. Een heilige periode.
Wat prachtig dat in deze Marcus tekst spreek over dieren die Jezus gezelschap houden.Net als op de ark waar dieren mensen vergezellen op hun zoektocht naar land om te leven. Engelen, zo interpreteer ik, zijn de lijn met het grote houvast dat God voor Jezus is.  Hij komt uit de woestijn met een simpele boodschap; het rijk van God is nabij: kom tot inkeer en geloof in dit goede nieuws.

Als ik het zo lees word ik er blij van. Het voelt als een opbeurende aansporing. Ik proef er iets in van “jij kunt dit. Wij kunnen dit!” Als we ons blijven vasthouden aan die boodschap van recht en vrede. Als we volhouden en ons niet van de wijs laten brengen door de stemmen in ons hoofd. Dan kunnen we dat… dat visioen van het rijk van God leven. Hier en overal op de wereld.

Geloofslied  Te doen gerechtigheid

Klaarmaken tafel | collecte| muziek

VOORBEDE 

Goede God, we bidden voor een stevig fundament onder ons leven. Een houvast dat zich geworteld weet in wat jij en Jezus ons leerden. Dat we mensen mogen zijn waarbij woord en daad in overeenstemming zijn, opdat we toeleven naar het goede leven voor allen.

Acclamatie Jij die onze gedachten raadt

Goede God we bidden voor allen die slachtoffer zijn van de kortzichtigheid van anderen en het houvast zijn verloren. We denken aan vluchtelingen en slachtoffers van geweld. We denken aan de mensen in Gaza, Oekraïne en alle andere brandhaarden op de wereld. Dat vrede en recht werkelijkheid mogen worden.
Acclamatie Jij die onze gedachten raadt

Goede God, we bidden voor  vrouwen en jonge mensen in Zimbabwe die in toenemende mate geconfronteerd worden met de gevolgen van klimaatverandering. Dat er voldoende financiële ondersteuning komt om waterputten te slaan,  om tuinen aan te leggen zodat mensen de mogelijkheid krijgen om zelf een inkomen te verwerven.

Acclamatie Jij die onze gedachten raadt

Goede God, we bidden voor wat leeft in ons binnenste. Dat wat we niet onder kunnen verwoorden, brengen we onder jouw aandacht.  De gedachten, gebeden die werden toevertrouwd aan ons intentieboek leggen we voor jou neer. We vragen jouw steun voor mensen die ziek zijn en gedenken hier rondom de tafel alle mensen van wie we afscheid moesten nemen.
Acclamatie Jij die onze gedachten raadt

 

TAFELGEBED 

God, Jij die voor ons  zo onbegrijpelijk en ver weg bent, maar die ons nabij wil zijn, wees  als  houvast aanwezig in ons midden. Jij hebt tot mensen gesproken in dromen en visioenen, die hun de kracht gaven jouw weg te gaan. Jij hebt hen gemaakt van stotteraars tot enthousiaste redenaars, van laffe kleine mensen tot mensen vol geloof, die bergen konden verzetten.  Zo heb Jij ook tot ons het woord gericht, en gaf ons jou zoon Jezus als houvast.
Hij leefde onder de mensen, verbonden met elkaar, één van geest en één van hart, zich geroepen wisten tot elkaars geluk Op de avond, toen Zijn tegenstanders hem naar het leven stonden, heeft Hij brood in Zijn handen genomen,  zijn ogen opgeslagen naar Jou,  de zegen uitgesproken,  het brood gebroken  en met zijn leerlingen gedeeld in de verwachting dat zij dit gebaar begrepen  en het voortdurend zouden herhalen. Zo nam Hij ook,  toen zij gegeten hadden, de beker in zijn handen.  Hij sprak de zegen en het dankgebed, reikte hem over aan zijn leerlingen en zei: ‘Neem deze beker, en drink hier allen uit,  want dit is de beker van het nieuwe, altijddurende verbond. Blijf dit doen om Mij te gedenken.’ Nadat Hij gestorven en begraven was, Leefde hij verder in ons, voor ons. Laat jouw Geest ons aanzetten om in zijn voetstappen verder te gaan, doe ons onze roeping in het leven verstaan, en laat die droom werkelijkheid worden. Dat de eenzamen liefde moge vinden, dat de rijkdom en de zorgen van het leven ons niet mogen verstikken, dat wij, ieder op zijn of haar eigen plaats, de ander weten te versterken en te bevestigen totdat Jij zelf al onze dromen  in vervulling doet gaan.

ONZE VADEE
VREDESWENS
VREDESLIED zuster en broeder vrede voor jou

UITNODIGING AAN DE TAFEL VAN BROOD EN WIJN

LIED eet en drink van brood en wijn

MEDEDELINGEN

SLOTGEDACHTE

Woorden van Thandekile Ncube, een van de vrouwen die het vastenproject wil ondersteunen.

‘Het grootste cadeau dat mensen elkaar kunnen geven zijn voedsel en geld, omdat we dat nodig hebben om te overleven,’ zegt ze. ‘Het geeft me hoop dat ik nog steeds in leven ben ondanks alles wat we hebben meegemaakt als gezin. Welke problemen je ook tegenkomt in het leven, het is belangrijk om jezelf bij elkaar te pakken en verder te gaan, houd hoop en werk hard voor je kinderen, ook al is het soms moeilijk.’ 

ZEGENWENS
Moge God ons zegenen met onrust
over gemakkelijke antwoorden
halve waarheden, oppervlakkige reacties
zodat er diepgang is in onze harten.

Moge God ons zegenen met boosheid
over onrechtvaardigheid
onderdrukking en uitbuiting van mensen
zodat we werken voor rechtvaardigheid en vrede.

Moge God ons zegenen met tranen
die we plengen voor hen die lijden
door pijn, verstoting, honger en oorlog
zodat we onze handen zullen uitstrekken tot troost.

En moge God ons zegenen met zoveel
dwaasheid dat we geloven
een verschil te kunnen maken in deze wereld
zodat we doen waarvan anderen zeggen
dat het onmogelijk is!

Laat ons met het houvast van de Eeuwig gaan van hier in de naam van hem die we kennen als vader/moeder, zoon en heilige geest.

SLOTLIED Een mens is leven en is dood