San Salvatorgemeenschap 4-5 jan 2014
Thema: Tijd om te dromen – De droom van een vreemdeling
Voorganger: John Parker.
Muzikale ondersteuning: de Cantorij.
Openingslied za: Wij leven op aarde – zo: De woorden die wij spraken
Inleiding
Welkom allemaal bij onze eerste viering van dit nieuw jaar 2014. Een heel nieuw jaar hebben we voor ons, met nog onbekende mooie momenten, en waarschijnlijk ook minder mooie. Het is niet te voorspellen; wij mogen hopen, dromen, zelfs voornemens maken, maar de toekomst is onvoorspelbaar.
Welkom bij deze viering. Het thema luidt Ook vreemdelingen mogen dromen! Het verhaal uit het evangelie gaat vandaag over het bezoek van wijzen aan het kindje in Bethlehem. Buitenlanders wachtten toen ook iets groots, volgens het verhaal. De zoektocht naar waarheid, naar zin is iets voor alle volkeren, voor alle mensen, van alle tijden.
Laten wij tot stilte komen en bidden.
Gebed
Jij Eeuwige, jij komt tot ons waar niet verwacht,
in mensen die wij ontmoeten, in wat wij ervaren en dromen.
Jij komt tot ons om met ons te leven in hoop en verwachting.
Jij komt tot ons in zoveel vormen, in zoveel beelden en geluiden.
In het lach van een kind, in de glimlach van een onbekende,
in de tranen van al wie lijdt.
In de stilte van de nacht, in de warmte van de zon.
Jij wil ons nabij zijn in duizend duizend dingen. Wees hier bij ons als wij vieren. Amen.
Acclamatie za: Voor kleine mensen – zo: Ga dan als de zalm
1e lezing: Jesaja 60,1-6
Sta op en schitter, je licht is gekomen, over jou schijnt de luister van de HEER.
Duisternis bedekt de aarde en donkerte de naties, maar over jou schijnt de HEER, zijn luister is boven jou zichtbaar. Volken laten zich leiden door jouw licht, koningen door de glans van je schijnsel. Open je ogen, kijk om je heen: ze stromen in drommen naar je toe; je zonen komen van ver, je dochters worden op de heup gedragen. Je zult stralen van vreugde als je het ziet, je hart zal van blijdschap overslaan. De schatten van de zee zullen je toevallen, de rijkdom van vreemde volken valt je in de schoot. Een vloed van kamelen zal je land overspoelen, jonge kamelen uit Midyah en Efa. Uit Sheba komen ze in groten getale, beladen met wierook en goud. Zij verkondigen de roemrijke daden van de HEER.
Lied za: Nu daagt het in ’t Oosten – zo: Ik zal in mijn huis niet wonen
2e lezing: Mattheus 2, 1-12
Toen Jezus geboren was in Bethlehem in Judea, tijdens de regering van Herodes, kwamen er magiërs uit het Oosten in Jeruzalem aan. Ze vroegen: ‘Waar is de pasgeboren koning van de Joden? Wij hebben namelijk zijn ster zien opgaan en zijn gekomen om hem eer te bewijzen.’ Koning Herodes schrok hevig toen hij dit hoorde, en heel Jeruzalem met hem. Hij riep alle hogepriesters en schriftgeleerden van het volk samen om aan hen te vragen waar de Messias geboren zou worden. ‘In Bethlehem in Judea,’ zeiden ze tegen hem, ‘want zo staat het geschreven bij de profeet: “En jij, Bethlehem in het land van Juda, bent zeker niet de minste onder de leiders van Juda, want uit jou komt een leider voort die mijn volk Israël zal hoeden.”’ Daarop riep Herodes in het geheim de magiërs bij zich; hij wilde precies van hen weten wanneer de ster zichtbaar geworden was, en stuurde hen vervolgens naar Bethlehem met de woorden: ‘Stel een nauwkeurig onderzoek in naar het kind. Stuur mij bericht zodra u het gevonden hebt, zodat ook ik erheen kan gaan om het eer te bewijzen.’
Nadat ze geluisterd hadden naar wat de koning hun opdroeg, gingen ze op weg, en nu ging de ster die ze hadden zien opgaan voor hen uit, totdat hij stil bleef staan boven de plaats waar het kind was. Toen ze dat zagen, werden ze vervuld van diepe vreugde. Ze gingen het huis binnen en vonden het kind met Maria, zijn moeder. Ze wierpen zich neer om het eer te bewijzen. Daarna openden ze hun kistjes met kostbaarheden en boden het kind geschenken aan: goud en wierook en mirre. Nadat ze in een droom waren gewaarschuwd om niet naar Herodes terug te gaan, reisden ze via een andere route terug naar hun land.
Acclamatie: Houd mij in leven
Overweging
Ja, hoop en dromen zijn niet gereserveerd voor Israël alleen. Ook koningen van ver buiten de grenzen van Israël verwachten iets groots en kijken uit naar de sterren om een teken. De ster die zij volgen is geen astrologische ster. Net zoveel als de stamboom die Mattheus aan Jezus geeft geen genealogische stamboom is. Een verhaal met een bedoeling: Jezus is de voltooiing van de oude droom van Israël.
De koningen, de wijzen vertegenwoordigen alle niet-Israëlieten die uitgenodigd worden om Jezus te erkennen als Messias, als gezonden door de Heer. Zij reizen naar Israël, naar de heilige stad Jeruzalem. Zij brengen geschenken voor diegene die ze verwachten te ontmoeten. Er zijn wel wat verschillen tussen het verhaal van Mattheus in het evangelie en onze eerste lezing, uit het boek van de Jesaja de profeet. Deze had kamelen toegevoegd aan zijn beeld van de volkeren die de Heer zouden aanbidden. Mattheus voegt een extra geschenk bij: mirre, om een dode te zalven. Mattheus heeft het beeld van de profeet overgenomen en aangevuld, om nogmaals te benadrukken dat Jezus van Nazareth de Messias is, en die wordt als zodanig erkend en geëerd door buitenlanders, door vreemdelingen. De hadden ook gedroomd, gehoopt op iets belangrijks, iets groots voor hun leven.
Een beetje zoals zoveel mensen die naar Nederland en andere landen in het Westen zijn gekomen. Ze dromen van een beter leven voor zichzelf en voor hun dierbaren. Zij hopen op een leven waar ze echte mogelijkheden kunnen hebben om een goed leven op te bouwen.
De afgelopen maanden heb ik regelmatig geluisterd naar de BBC, naar de verhalen van Britten die bang waren voor een inval van duizenden mensen uit Bulgarije en Roemenië. Dit zou kunnen gebeuren omdat de Europese wet zou veranderen op 1 januari jongste leden. En ik herinnerde me datzelfde gevoel onder veel Britten bij ieder keer dat de grenzen open gezet moesten worden om andere buitenlanders binnen te laten. Bang om banen te verliezen, om uitkeringen uit te moeten geven, om alweer mensen van een ander cultuur te moeten binnen laten. Misschien komt het omdat wij op een eiland wonen, afgesloten van anderen, en soms bedreigd voelen door wat vreemd en onbekend is.
Ik ga hier geen pleidooi houden om grenzen weg te doen of om een stop te zetten aan alle immigratie. Ik wil alleen naar de, soms legitieme, dromen van immigranten kijken. Veiligheid, geborgenheid, een toekomst die goed is, een leven dat niet bedreigd wordt door corruptie, waar met hard werken een mens zijn leven op mag bouwen. Dat er gecontroleerd moet worden kan ik goed begrijpen, zeker in een tijd waar terrorisme overal mogelijke lijkt te zijn. Dat er neerbuigend naar vreemdelingen wordt gekeken mag ik niet toelaten.
Het visioen van de wijzen was helder, en het vinden van het kind in Bethlehem leidde zeker tot grote vreugde. Hun droom was uitgekomen. Hun reis had zijn doel bereikt. Zij mochten verder, terug naar huis, tevreden maar toch omzichtig. Het kind wordt erkend door schaaphoeders en buitenlanders. Zijn eigen volk staat nog voor de vraag: hoe willen zij zich verhouden tot dit kind? Tot deze mens Jezus van Nazareth en zijn boodschap? Komen hun dromen tot vervulling?
En ik: krijg ik steun en bemoediging van dit verhaal, en welke steun is dat?
Geloofslied: Voor mensen die naamloos
Brood en wijn wordt klaargezet en er wordt gecollecteerd
Voorbede
Eeuwige, die mensen bezielt en doet leven,
wij bidden voor allen die dromen van een wereld die goed is voor allen,
voor allen die dromen van rechtvaardig handelen tussen volkeren,
voor allen die dromen van een wereld waar vertrouwen heerst.
Als alles duister is
Eeuwige, die mensen begeestert en doet leven,
wij bidden voor allen die geloven dat vrede zal bestaan,
voor hen die geloven in de goedheid van allen,
voor allen die geloven dat het leven sterker is dan de dood.
Als alles duister is
Eeuwige, die mensen bezielt en doet leven,
wij bidden voor allen die hopen op genezing,
voor allen die hopen op vriendschap en medemensen,
voor allen die een geliefde verloren hebben.
Als alles duister is
We bidden voor zieken en voor zij die overleden zijn.
Er wordt een kaars aangestoken
Tafelgebed
Jij, oorsprong van elk zoeken en vinden
verlangen van elk mensenhart
meer dan mijn bloed ben Jij aan mij verwant.
Dromende maak Jij in mij los de hunkering naar inzicht
het luisteren naar het woord van mijn naaste
dat goed doet en kracht geeft.
Jij doet ons nieuwe woorden spreken
en geeft ons nieuwe begeestering
als twee of meer bijeen zijn in Jouw naam.
Voortdurend op zoek naar waarheid
tasten wij in het donker naar een glimp van licht.
Soms reizen wij rusteloos rond om ergens wijsheid te vinden.
Maar niemand kent de weg;
niet in de oceaan is ze te vinden, voor geen goud is ze te koop.
Alleen Jij weet de weg naar de nieuwe geboorte
het geheim van leven
dat schittert als een dauwdruppel in de zon.
Daarom vieren wij hier rond deze tafel
het leven dat we delen met elkaar als brood en wijn
In mensengestalte is jouw wijsheid verschenen
in Jezus van Nazareth.
Hij was zichtbaar vol van Jou en bracht licht bij hen,
die in de nacht tot Hem kwamen.
Nieuw leven verkondigde Hij als van een nieuwe geboorte.
Zijn rijk van liefde vergeleek Hij met een schat in de akker,
de parel in het sleepnet, die voor alles moet worden gezocht.
Zelf nam Hij de uiterste consequentie door Zijn leven te geven als zaad
als ‘n graankorrel die sterven moet.
Op die laatste avond voor zijn dood zat Hij ook aan tafel met zijn vrienden.
Hij gaf zichzelf toen Hij brood in zijn handen nam,
het zegende en brak en aan hen uitdeelde met de woorden:
neemt en eet, mijn lichaam en leven voor jullie gegeven.
Ook de beker liet Hij rondgaan:
Drinkt hieruit, allemaal, dit is mijn bloedeigen leven,
een nieuw verbond, dat hemel met de aarde verzoent.
Denk aan mij, telkens als je dit samen in mijn naam doet.
Aangevuurd door zijn Geest
vinden woorden en mensen elkaar.
Hij leeft in ons opstaan en naar de ander gaan.
Onmacht en angst hebben niet meer het laatste woord
maar leven in een nieuw gevoel
van vrijheid en gemeenschap rond Hem.
In zijn geest wijzen mensen elkaar de bronnen aan,
vindplaatsen van waarheid en liefde.
Samen gaan ze wegen om het onrecht te keren
hun handen staan klaar om te breken en te delen wat het leven biedt.
Zo groeit zijn rijk onder ons, wordt zoeken een hoopvolle tocht
naar een land van licht en leven.
We bidden het gebed dat Hij ons heeft geleerd:
Onze vader…
Vredeswens
Vredeslied za: Groot is de wereld – zo: Es ist ein Ros entsprungen
Iedereen wordt van harte uitgenodigd te delen van het brood en de wijn
Communielied za: Vanwaar zijt Gij gekomen – zo: Het brood in de aarde gevonden
Slotgedachte: De droom van Ilse Koudijs (1970), Amsterdam.
Het is 2020. De Wet Sociale Verbondenheid is sinds januari van dat jaar van kracht. Elke minderjarige Nederlander is gekoppeld aan een buurtbewoner van boven de 65 jaar. Kinderen vanaf vier jaar brengen verplicht twee uur in de week door met een oudere bewoner binnen hun eigen wijk.
Kinderen delen onder begeleiding van hun ouders of tijdens de kinderopvang hun levenslust, energie en fantasie met een ouder, wijzer, ervaren persoon in hun woonwijk. De uitwisseling van kennis en kracht tussen jonge en ervaren leeftijdsgroepen dient op wekelijks niveau deel uit te maken van het dagelijkse leven van elke Nederlander.
Zegen en wegzending
Slotlied za: Nu zijt wellekome – zo: In ’t laatste van de dagen.