Door de ogen van de ander

San Salvatorgemeenschap 23 – 24 jan 2016
Thema: Door de ogen van de ander
Voorganger: Mignon van Bokhoven
Muzikale ondersteuning: Melodiek

Openingslied za: Als woorden kunnen duiden – zo Dit huis vol mensen

Welkom
Welkom voor u allen hier gekomen. Welkom voor diegenen die gewoon zijn om hier elke week te komen. Welkom voor degenen voor wie deze ruimte een plaats is om af en toe binnen te komen. En welkom voor u die hier voor het eerst bent.
Het is fijn om, ook als het uw gewoonte is om elke week in Cello te komen, hier toch steeds nieuw binnen te mogen stappen. Hier mag je jas van thuis, je jas misschien van verdriet of onmacht, onrust, je jas van je gewoontes even aan de kapstok hangen.
Om te weten dat we hier elke keer als nieuwe mensen zijn, nieuw in de ogen van God. Om dat te ervaren, zoeken we de stilte in onszelf.

Openingsgebed
Eeuwige, bij jou, voor jou, leggen wij neer
dat wat ons belemmert om voluit mens te zijn.
God, die ons bevrijden wil,
die roept dat er genezing is voor de pijn,
voor de armoede,  voor duisternis,
licht op onze ogen, fluister in ons oor,
zodat wij kunnen zien en horen
dat wij jouw geliefde mensen zijn.
Hier, in dit uur waarin wij bijeen komen in  jouw naam,
Vader, Zoon en Heilige Geest.
Acclamatie za: Wek mijn zachtheid weer – zo: zo Wees genadig

Openingswoord
Vorig jaar in dit weekend stonden we hier met z’n vieren als kersvers pastoraatsteam,
geroepen om met u op pad te gaan. Vandaag sta ik hier, voor het eerst alleen, een beetje onwennig, benieuwd wat er het komende uur gaat gebeuren.
Vorige maand stond hier Martien van Stiphout, jarenlange vaste voorganger. Zijn motto ‘bemin jezelf, bemin je naaste, bemin je God’ mag hier nog lang na blijven klinken.
Vorige week waren we hier verbonden rondom het bruiloftsfeest van Kana, met de wijn van overvloed. Waarin we vierden dat door het wonder van de liefde, het water veranderde in wijn.  Vandaag lezen we weer een verhaal over een samenkomst. Deze samenkomst speelt zich niet af rond een feestmaal maar rond een schriftlezing.  Zo bouwen we steeds voort op dat wat voor ons kwam en hopen dat we elkaars woorden in vervulling kunnen laten gaan.

Eerste lezing: uit het boek van de profeet Jesaja
De geest van de Heer GOD rust op mij,  want de HEER heeft mij gezalfd. Hij heeft mij gezonden om de armen het blijde nieuws te brengen,  om gebroken harten te verbinden,  om de gevangenen vrijlating te melden,  en de geketenden de terugkeer naar het licht;  om het genadejaar van de HEER te melden,  een dag van wraak voor onze God;  om alle treurenden te troosten,  om aan de treurenden van Sion een kroon te geven in plaats van as,  vreugdeolie in plaats van een rouwgewaad,  een kleed van roem in plaats van een kwijnend gemoed.
Men noemt hen ‘Eiken van heil’,  door de HEER geplant, een blijk van zijn luister.  De oude ruïnes worden opgebouwd,  de puinhopen van vroeger hersteld;  de verwoeste steden worden herschapen,  die puinhopen van vroegere geslachten.

Vreemden zullen uw kleinvee weiden, buitenlanders zullen uw boeren en wijnbouwers zijn.
U echter zult priesters van de HEER genoemd worden  en dienaars van onze God zult u heten.  Van de rijkdom van de volken zult u genieten,  op hun luister zult u zich beroemen.
Ik verheug mij uitbundig vanwege de HEER,  Ik jubel en juich om mijn God,  want Hij heeft mij bekleed met gewaden van redding,
mij gehuld in een mantel van heil,  zoals de bruidegom een kroon opzet  en de bruid zich met haar juwelen siert.
Want zoals de aarde groen voortbrengt en een tuin het opgenomen zaad laat ontkiemen, zo laat de Heer God uw heil ontkiemen,  Uw luister voor het oog van alle volken.
Acclamatie za: De Heer heeft mij gezien -zo: Als God ons thuisbrengt

Tweede lezing: Lucas 4:14-21
Jezus keerde terug naar Galilea in de kracht van de Geest. Zijn faam verbreidde zich over heel die streek. Hij gaf onderricht in hun synagogen en werd door iedereen geëerd.
Zo kwam Hij in Nazareth, waar Hij was opgegroeid, en volgens zijn gewoonte ging Hij op sabbat naar de synagoge. Hij stond op om voor te lezen, en kreeg een boekrol van de profeet Jesaja aangereikt. Hij opende de rol en vond de plaats waar geschreven staat:
De Geest van de Heer rust op mij; daartoe heeft Hij mij gezalfd.
Om aan armen de goede boodschap te brengen heeft Hij mij gezonden,
om aan gevangenen hun vrijlating aan te kondigen
en aan blinden het licht in hun ogen,
om verdrukten in vrijheid te laten gaan,
en een jaar af te kondigen dat de Heer welgevallig is.
Daarna rolde Hij het boek dicht, gaf het terug aan de dienaar en ging zitten. De ogen van allen in de synagoge waren op Hem gericht. Toen begon Hij hen toe te spreken: ‘Vandaag is het schriftwoord dat u gehoord hebt in vervulling gegaan.’
Acclamatie: Oren en ogen gaan open voor Jezus

Overweging
‘Vandaag is het Schriftwoord dat u hebt gehoord in vervulling gegaan.’ We horen hoe Jezus al die prachtige woorden over de verlossing van de verdrukten, de bevrijding van de gevangen, de blinden die ziende worden, de armen die de blijde boodschap horen, voorleest uit de profetie van Jesaja. Het enige dat Jezus als leraar in de synagoge toevoegt zijn de woorden: ‘Vandaag is het Schriftwoord dat u hebt gehoord in vervulling gegaan.’ Het is prachtig, er is niets te wensen over.
Jezus kwam binnen in de synagoge, zoals hij gewoon was. Stond op, las de schrift, ging zitten. En de belofte is vervuld. Zo eindigt de lezing van vandaag.
Nou dan zijn we nu uitgesproken. Mijn eerste overweging en we zijn nu al klaar. Vervuld. Weg ellende, welkom nieuwe wereld.
Is er dan geen wereld waarin de 62 rijksten van de aarde evenveel bezitten als de armste helft van de wereldbevolking? Geen wereld waarin seksueel geweld plaatsvindt. Geen wereld waarin elke dag mensen verdrinken omdat ze niet geholpen mogen worden.
Te mooi om waar te zijn. Doet me denken aan het paradijs. En God zag dat het goed was. Klaar.
Maar net als in het paradijsverhaal gaat het verhaal eigenlijk verder, we moeten even doorlezen in het evangelie. Nadat Jezus de vervulling van de vrede heeft voorgelezen, de mensen het aanhoren en bewonderd toezien gooit Jezus zelf de knuppel in het hoenderhok. Net als Eva in het paradijs. Jullie denken toch zeker niet dat ik hier alles goed zal maken? Voor jullie die mij kennen, die mij bekend zijn. Eigen publiek, vaderstad. Om deze woorden wordt Jezus de synagoge uitgegooid. En Jezus reist verder, en hij blijft in beweging, steeds andere mensen ontmoetend tot aan zijn dood.
Dat staat ook beschreven in de evangeliën, verderop in het evangelie van Lucas gaan we zien hoe Jezus pas ten volle herkend wordt door buitenstaanders. Niet de mensen in de synagoge, maar juist de Romeinse soldaat, de tollenaar, de Fenicische vrouw. De evangelist Lucas maakt Jezus zichtbaar juist niet door de ogen van zijn eigen publiek maar door de ogen van de ander, de vreemdeling, de onbekende.
Die ogen van de ander spelen ook een rol in de interreligieuze dialoog, het gesprek tussen gelovigen van verschillende geloofsrichtingen. In de aandacht voor week van het gebed voor de Eenheid van de christenen deze verbinding centraal.
Dit samen in dialoog gaan heb ik onlangs mogen ervaren tijdens mijn colleges aan de Vrije Universiteit, waar ik theologie studeer. Wij hadden colleges Scriptural Reasoning, een vorm van interreligieuze dialoog waarbij een tekst uit de Schrift centraal staat. ik noem het hier maar even Dialoog rond de Schrift. Afijn, ik werd ingedeeld in een groepje van 10 studenten met een – zeer diverse- christelijke achtergrond met hersteld hervormden, post-evangelicalen, rooms-katholieken met moslims, een atheïst en een religieus humanist. De regels bij deze vorm van dialoog zijn dat je met elkaar een tekst leest, een heilige tekst. Dat je redelijk blanco binnen komt. Niet als ‘katholiek’ maar als jezelf, waarbij je je achtergrond niet hoeft te verloochenen maar gewoon meeneemt. Het waren verplichte sessies, maar wat waren ze mooi.
Eerst wordt de tekst hardop gelezen en daarna gaat ieder vertellen hoe hij of zij de tekst beleeft. In onze moslim-christelijke groep lazen we een verhaal dat zowel in de bijbel als de koran voorkomt. Dan ga je vertellen en luisteren: met welke persoon identificeer je je. Wat valt je op. Wat lees je.
De inspanning om eerst met elkaar te lezen, maar vooral om in terughouding aanwezig te zijn bracht wondertjes tot leven. En het mysterie gebeurde dat je door die inspanning een beetje door de ogen van de ander gaat kijken. Niet elkaar bevragen of discussiëren, maar samen over hetzelfde, een geliefde tekst praten. Het is niet de bedoeling dat je tot een conclusie komt, of tot overeenstemming komt. De enige uitkomst is dát je met elkaar gesproken hebt, en dat je met nieuwe blikvelden terug kan gaan naar je eigen gemeenschap. Daar blijf je gewoon trouw aan. Maar via het licht van de ander ga je zoveel meer zien.

Niet met gelijkgestemden voltrekt zich het wonder maar misschien juist als je door vreemde ogen mag gaan kijken. Het gaat ook niet om een voortdurende toestand van volkomen geluk. Jezus gaat staan, leest en gaat weer zitten. Het vindt plaats in het moment. Soms kun je het even met elkaar bewerkstelligen, dat visioen van vrede en gerechtigheid. Het vraagt beweeglijkheid van ons. Net als Jezus voortdurend in beweging blijft, rondtrekkend, steeds weer op zoek naar andere ogen waarin de vrede oplicht en het toekomstvisioen zichtbaar wordt. Laten wij die momenten maken met vreemde en bekende ogen.
Geloofslied za: Gij zijt voorbijgegaan –zo: Boek jij bent geleefd

De gaven van brood en wijn worden op tafel gezet
Er klinkt muziek

Voorbede
Eeuwige, Uw zoon hebt u gezonden
zodat hij zou zijn samen met mensen, onder mensen,
niet alleen in zijn vaderstad
maar juist daar waar hij onderweg is, n beweging,
steeds gezien door andere ogen,
steeds ziende met andere ogen.

Wij bidden voor die verscheidenheid van mensen,
Christus had hen zo lief.

Jij die onze gedachten raadt

Eeuwige, wij bidden voor diegenen die uitgehongerd worden en
slachtoffer zijn van de strijd van meedogenloze machthebbers.
Wij bidden u voor de allerarmsten van deze wereld
die zo schrijnend staan tegenover het
handjevol allerrijkste mensen.
Dat ook zij gezien mogen worden door de ogen
van uw liefde.

Jij die onze gedachten raadt

Eeuwige,  wij bidden voor mensen die gevangen zitten
in hun eigen denkbeelden van woede of haat,
die geen andere uitweg meer zien, dan geweld.
Wij bidden voor mensen die beschadigd zijn
door angst en pijn,
die zich daardoor opgesloten voelen en geen
kans meer zien om verbondenheid te voelen met de ander.
Dat zij zich vrije mensen mogen weten,
in uw liefdevolle ogen.

Jij die onze gedachten raadt

Eeuwige, wij bidden voor mensen die ziek zijn
die geen uitzicht hebben op beterschap.
Wees hen nabij met uw warmte.
Wees nabij hetgeen geschreven is in dit intentieboek.
Wees met uw warmte nabij onze lieve doden.

Koester de namen

Tafelgebed
Gezegend Jij, die onze oren opent,
ons laat luisteren naar de mensen:
hun plezier en hun noodkreet
naar de aarde: haar klanken en haar zuchten

Gezegend Jij, die onze monden opent,
ons laat spreken woorden van vergeving
ons laat zingen tonen van vrede
ons laat proeven geluk van leven

Gezegend zij Gij

Gezegend Jij, die onze ogen opent
ons laat zien ongerechtigheid en lijden,
opstand en hulpvaardigheid,
ons licht geeft en inzicht
hoe kwetsbaar de schepping is.

Gezegend Jij, die onze harten opent
ons laat raken door eenvoud en broosheid,
vriendschap en liefde
ons aanspreekt door Jezus,
kind van jou: mens onder mensen,
en ons voorging, met de hemel op weg,
opdat niemand verloren zou gaan.

Gezegend zij Gij

In de avond voor zijn sterven,
nam hij brood in zijn handen,
sprak zijn dank uit naar Jou,
brak het en deelde het aan zijn vrienden
met de woorden:
dit is mijn leven, gebroken voor jullie,
deel en eet dit met elkaar, telkens opnieuw,
breng zo de hemel bij de mensen.

Zo nam hij ook de wijn,
gaf die door en zei daarbij:
dit is mijn liefde, tot vreugde van iedereen,
drink samen uit deze beker,
als vrienden aan één tafel.
Blijf dit doen, als levende herinnering aan mij.

Zo willen wij hier aan de tafel zijn,
in zijn Geest,
in wie Jij aanwezig bent,
zo willen wij bidden,
met woorden die Hij ons gegeven heeft: Onze Vader

Vredeswens
Verheug u erover dat u samen naar de boodschap van vrede hebt mogen kijken en laten we dit bezegelen met een handdruk, uitdrukking van vrede.
Vredeslied za: Vrede voor jou – zo: Shalom Aleichem

Iedereen wordt van harte uitgenodigd aan de tafel van brood en wijn
Van harte welkom aan de tafel van brood en wijn. Ieder hier gekomen, niemand uitgezonderd. In alle diversiteit mogen we met elkaar mee kijken en mee delen.
Communielied za: Eet en drinkt – zo Jij bent de God

Afsluitend gebed
Vader van velen, dank u dat wij hier samen in verbondenheid de schrift mochten lezen, met uw mooie belofte van gerechtigheid en bevrijding. Dat wij hier uit gewoonte én uit verlangen elke keer mogen aanschuiven. Amen.

Mededelingen

Slotgedachte: van soefi mysticus Rumi
Kom, kom naderbij. Hoe lang gaat deze roverij nog door? Daar ik jou ben, en jij mij, wat stelt dit gepraat over ‘ons en zij’ dan voor? Wij zijn het heilige licht van God, wij zijn Gods spiegel. Dus waarom strijden wij met elkaar? Waarom rent het ene licht zo hard weg van het andere licht? Waarom zijn wij zo scheelogig?
Ieder menselijk wezen draagt dezelfde ziel, maar er zijn honderdduizenden lichamen. Water dat in verschillende kruiken gedaan is, verenigt zich als de kruiken breken en het vloeit samen als één stroom. Als je begrijpt wat de eenheid betekent, als je eenheid bereikt en betekenisloze woorden en gedachten van je afgooit, dan zendt de geest het nieuwe aan diegenen wiens ogen van het hart geopend zijn.

Zegenwens
God, kleed ons met de mantel van Jouw vrede bij ons weggaan van hier, zodat wij kunnen leven vanuit Jouw belofte van gerechtigheid van verlossing van pijn, armoede en bitterheid. Bekleed ons met Jouw bewogenheid met mensen, zodat wij met Jouw aandacht kunnen luisteren.
Dat wij met Jouwe milde ogen de ander kunnen zien. Dat wij onze naaste beminnen en onszelf. En dat wij Jou beminnen, die wij noemen,
Vader, Zoon en Heilige Geest.
Amen.

Slotlied za: Licht dat ons aanstoot – zo: Een wereld vol mensen