Waakvlammetjes

San Salvatorgemeenschap 3 – 4 juni 2017
Pinksteren
Thema: Waakvlammetjes, één vlammetje, één vuur
Voorganger: Jack Steeghs
Muzikale ondersteuning: de Cantorij

Openingslied za: De Geest des Heren
– zo: Wat altijd is geweest

Openingswoord
Het is feest vandaag, een aanstekelijk feest. Want een viering die mensen samenbrengt en aanvuurt tot meer mens-zijn. De waakvlammetjes branden, één vlammetje steekt allen aan, één vuur zodat de hoop niet kan vergaan. De geest moet kunnen waaien, want de vonk kan overslaan.
Hartelijk welkom in deze viering op eerste Pinksterdag. Ben je vertrouwd met de vieringen in de San Salvator, ben je af en toe een gast, ben je nieuw, ben je jong of oud, vrouw of man… Weet je welkom. Vanuit een vertrouwde gastvrijheid hopen en verwachten wij met elkaar een goed uur te hebben. In de naam van de vader, de zoon en de heilige geest, amen.

Openingsgebed
Vurige God,
Op dit moment in dit uur van samenkomen
staan wij meer dan anders
stil bij de waakvlam die we willen zijn,
stil bij de vlam die ons aansteekt
en stil bij het vuur dat we met elkaar hopen.

Laten we daarom, nu aan het begin van deze viering
een moment stil zijn.
Acclamatie: Gij hart, Gij bron van leven – zo: Weet je waarom

Inleiding op de lezingen
Een korte eerste lezing, maar met geladen woorden. En een lang evangelie. Niet zo’n gemakkelijke en toegankelijke woorden gaan er klinken. Het is de traditie waar wij als geloofsgemeenschap uit voortkomen. In de overweging probeer ik die traditie en ons allen in deze geheel andere tijd recht te doen.

1^e lezing: Ezechiël 11, 17 – 20
Zeg hun bovendien: “Zo spreekt de Heer GOD: Ik zal u bijeenbrengen uit de volken, u verzamelen uit de landen waarover u verspreid bent, en u zal Ik de grond van Israël geven.”

Daar aangekomen zullen ze er alle gruwelen en alle afgoden verwijderen. Ik zal hun een nieuw hart geven en een nieuwe geest in hun binnenste uitstorten; Ik zal het stenen hart uit hun lichaam verwijderen en hun een hart van vlees geven, zodat ze mijn wetten in acht nemen en mijn geboden nauwlettend onderhouden. Zo zullen ze mijn volk zijn en Ik hun God.
Lied za: Zegen ons met het licht van uw ogen – zo: Waarom, wanneer, uit welke luchtlaag

2^e lezing: Handelingen 2, 1 – 24
Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren zij allen op één plaats bijeen. Plotseling kwam er uit de hemel een geraas alsof er een hevige wind opstak, en het vulde heel het huis waar zij waren. Er verschenen hun vurige tongen, die zich verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten. Zij raakten allen vol van heilige Geest​ en begonnen te spreken in vreemde talen, zoals de Geest hun ingaf.
Nu woonden er in Jeruzalem vrome Joden, afkomstig uit ieder volk onder de hemel. Toen dat geluid opkwam, liep de menigte te hoop en raakte in verwarring, omdat iedereen hen in zijn eigen taal hoorde spreken. Ze stonden versteld en vroegen zich verwonderd af: ‘Maar dat zijn toch allemaal Galileeërs die daar spreken! Hoe is het dan mogelijk dat ieder van ons de taal van zijn geboortestreek hoort? Parten en Meden en Elamieten, en bewoners van Mesopotamië, Judea en Kappadocië, Pontus en Asia, Frygië en Pamfylië, Egypte en het Libische gebied bij Cyrene, en hier woonachtige Romeinen, Joden​ en ​proselieten, Kretenzen en Arabieren, wij horen hen in onze eigen taal spreken over de grote daden van God.’ Ze stonden allen versteld, en in grote verlegenheid zei de één tegen de ander: ‘Wat heeft dit te betekenen?’ Maar anderen zeiden spottend: ‘Ze zitten vol wijn.’

Toen trad ​Petrus​ met de elf naar voren, verhief zijn stem en sprak hen als volgt toe: ‘Joden, inwoners van Jeruzalem, dit moet u allen weten, luister aandachtig naar mijn woorden! Want deze mensen zijn niet dronken, zoals u denkt – het is trouwens pas het derde uur van de dag  maar hier gebeurt wat gezegd is door de profeet Joël: 

En het zal gebeuren in de laatste dagen, zegt God,
dat Ik mijn Geest zal uitgieten over alle mensen;
uw zonen en uw dochters zullen profeteren,
de jongeren onder u zullen visioenen zien
en de ouderen zullen dromen dromen;
ja, over mijn dienaren en mijn dienaressen
zal Ik in die dagen mijn Geest uitgieten,
en zij zullen profeteren.

Ik zal wonderen verrichten aan de hemel boven
En tekenen op de aarde beneden:
bloed en vuur en walmende rook.
De zon zal veranderen in duisternis
en de maan in bloed,
voordat de dag van de Heer komt,
de grote en stralende dag.
Dan zal het gebeuren dat ieder
die de naam van de Heer aanroept, gered zal worden.

Israëlieten, luister naar deze woorden! Jezus de Nazareeër is u van Godswege aangewezen door machtige daden, wonderen en tekenen, die God door Hem in uw midden heeft verricht, zoals u zelf weet. Volgens Gods vastgestelde plan en met zijn voorkennis is Hij uitgeleverd en hebt u Hem door de hand van wetteloze mensen aan het kruis geslagen en omgebracht. Maar God heeft Hem laten opstaan door een eind te maken aan de weeën van de dood, want het was onmogelijk dat Hij door de dood werd vastgehouden.
Acclamatie za: Zegen ons met het licht van uw ogen – zo: Heel het duister is vol van luister

Overweging
Pinksteren, dat is… Waakvlammetjes, één vlammetje, slechts één… Een flinke windvlaag én de hele boel raakt in vuur en vlam! Alles wat ademt raakt in de ban van één helder en aanstekelijke vlammenzee. Ieder mens heeft vanuit aanleg en talenten volop zín in het leven. Er wordt gehandeld vanuit vertrouwen en hoop. Pinksteren.

Waakvlammetjes, één vlammetje, één groot vuur. Het is een belofte die in aanzet al klinkt vanuit de profeet Ezechiël. Die belofte is nodig. Want samenleven valt mensen vaak zwaar. Hoeveel eeuwen heeft het niet geduurd voordat Gods beloofde volk fatsoenlijke omgangsvormen in acht neemt? In het oude testament was het gangbaar om het volgende te denken: overal daar waar God in mensenlevens ingrijpt, daar zal wel iets aan de hand zal zijn. Krijg je een ernstige ziekte? Dan zul je wel buiten de wet hebben geleefd. Eigen schuld, dikke bult.
Mét de profeet Ezechiël verandert die ‘burgerlijke moraal’ langzamerhand.  Langzamerhand. Het leren aan het leven behoort tot de categorie bijzonder trage leerprocessen; wij kunnen tot in onze heel andere tijd nog steeds sporen zien van dit moeizame gezamenlijke leerproces.
De profeet Ezechiël zag 26 eeuwen geleden dat het dagelijkse leven meer complex is dan mensen elkaar willen doen geloven. Individueel zijn we allemaal verschillend en beperkt. Maar mét elkaar kunnen er veel niet te bedenken mogelijkheden ontstaan. Elke situatie en tijd heeft zo zijn eigen vragen. Span God daarom niet te gemakkelijk voor jouw karretje. Stel je hart open, luister en leef vooral de Thora met hart en ziel na. Zoiets stel ik me in mijn eigen woorden voor.

Met Jezus wordt die profetische lijn in het nieuwe testament doorgetrokken. Het Bijbelboek Handelingen wordt niet voor niets het evangelie van de Geest genoemd. Wat een spirit spat daar vanaf! Het is het Bijbelboek waar de vier grondtrekken van geloofsgemeenschappen vorm krijgen: het vieren, leren, dienen en naar elkaar omzien. Pinksteren wordt daarom ook wel het geboortefeest van geloofsgemeenschappen genoemd. Een geloofsgemeenschap is in feite een basisstructuur, om de bezieling in ons leven vorm te geven vanuit een christelijke spiritualiteit.

Maar pas op! Bezieling is nooit bezit. Bezieling en structuur verhouden zich niet zo gemakkelijk tot elkaar. De Heilige Geest waait waar ze wil. We kunnen die Geest hooguit gelegenheid geven. Dat is was ik bedoel met waakvlammetjes. Waakvlammetjes, één vlammetje, één vuur. Voordat er een vlam kan branden, is er iets nodig dat kan uitgroeien tot een volwaardige vlam. Een waakvlam lijkt bijna gedoofd maar vergis je niet. Er hoeft maar iets te gebeuren of….

Daarom is het nodig dat wij elkaar zien als een soort van waakvlammetje en dat we elkaars waakvlam voelen. Dat we regelmatig samenkomen en dat een ieder zich openstelt voor wat komen gaat. Niet alleen hier op zondag in Cello. Niet alleen in een viering. Niet alleen met vertrouwde gezichten. Niet alleen… (vul maar aan). Precies dát gebeurt naar mijn idee allemaal in het eerste vers van Handelingen 2: ‘Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren zij allen op één plaats bijeen.’

Het Pinksterevangelie verzamelt allen op één plaats. En er is bereidheid om te luisteren en te ontvangen. De waakvlammetjes branden. Pas dan kan één enkel vlammetje een aanstekelijke vlammenzee worden. Geen mens kan zichzelf aanvuren, daartoe word je aangestoken. Letterlijk. Dat is Pinksteren. Pinksteren gebeurt vaak gewoon, overal daar waar mensen van goede wil met elkaar optrekken en enkele eenvoudige basisvoorwaarden in acht nemen. Structuur is nodig, zeker. Maar laten we niet vergeten wat alle regelwerk zo bijzonder maakt. Het is een drieslag:
Waakvlammetjes, één vlammetje, één vuur.
Geloofslied za: Wat altijd is geweest – zo: Kom en volg mij

De gaven van brood en wijn worden op tafel klaargezet. Er wordt gecollecteerd.

Voorbede
Bidden we voor alle plaatsen
waar mensen samenkomen
rond een gedekte tafel
met brood en met wijn,
waar een ieder die delen wil welkom mag zijn.

Jij die onze gedachten raadt

Bidden we voor buurten
waar mensen wonen
die omzien naar elkaar,
waar de nieuweling welkom is
en de schuchtere niet bang.

Jij die onze gedachten raadt

Bidden we voor steden en dorpen
waar iedereen zich thuis mag voelen,
waar ruimte is om in alle kleuren te genieten
van de rijkdom die het leven biedt.

Jij die onze gedachten raadt

Maken wij ruimte voor onze eigen intenties
en voor de intenties geschreven in dit boek.
Willen wij onze dierbare overledenen in het licht zetten.

Koester de namen

Tafelgebed
Gij die we God noemen,
Gij die ons aanzet om
waakzaam en ontvankelijk te zijn
voor wat op ons levenspad komt.
Gij die ons meer richt op de ander,
in het bijzonder die gans andere medemens:
Jezus van Nazareth,

die als geen ander
de mensen om hem heen
aanvuurde tot meer gemeenschap
en meer mens-zijn
in uw Naam.

Jezus van Nazareth
zat in de avond voor zijn dood
aan tafel met zijn vrienden,
hij nam het brood,
sprak zijn dank uit,
brak het en deelde met de woorden:
dit is mijn leven,
mijn liefde voor jullie gegeven.’

Ook liet Hij de beker rondgaan:
‘Drinkt hieruit, allemaal,
dit is mijn bloedeigen leven,
dat hemel en aarde verbindt.
Denk aan mij,
wanneer je hieruit samen drinkt
in mijn naam.’

Aangevuurd door zijn Geest
vinden woorden en mensen elkaar.
In zijn geest wijzen mensen
elkaar de bronnen aan,
vindplaatsen van waarheid en liefde.

Samen gaan ze wegen
om het onrecht te keren,
hun handen staan klaar
om te breken en te delen
wat het leven biedt.

Hij leeft in ons opstaan
en naar de ander gaan.
Zo groeit zijn rijk onder ons,
wordt zoeken een hoopvolle tocht
naar een land van licht en leven.

Bidden wij het gebed dat Hij ons geleerd heeft…
Onze Vader

Vredeswens
Een geest die ons zonder vrede en verdraagzaamheid aanvuurt is geen goede geest. Daarom is het een goede gewoonte om elkaar de hand te reiken: vrede en alle goeds.
Lied za: Geest die vuur en liefde zijt – zo: Komen ooit voeten gevleugeld

Iedereen wordt van harte uitgenodigd aan de tafel van brood en wijn
Lied za: Licht dat ons aanstoot in de morgen – zo: Op mijn levenslange reizen

Afsluitend gebed
Danken we voor het breken en delen,
voor het ontvangen en het mogen doorgeven
in uw Naam,
en dat we meer dan andere zondagen
stil mochten staan bij uw Geest,
die een enkele waakvlam zomaar kan aanvuren
tot een aanstekelijke medemens
naar uw lichtend voorbeeld,
Jezus van Nazareth,

Amen.

Slotgedachte
Over waakvlammetjes, één vlammetje en één vuur gesproken…

Want het vuur moet blijven branden
En de hoop mag niet vergaan
En de geest moet kunnen waaien
Want de vonk kan overslaan

Het vuur moet blijven branden
(De Dijk, 2004)

Slotwoord
Neem bij de uitgang een lichtje mee, steek het thuis aan en heb het erover in een kring die jou vertrouwd is: waarom jij dit lichtje aan hebt gestoken, wat jij voorleeft, wat je de ander toewenst…

Zegenwens
Gaan wij van hier
vervuld met meer vuur
naar al die plekken
waar zijn Goede Geest
de vlam zomaar kan laten overslaan
van jou, van de een naar de ander.
In de naam van de vader, de zoon en de heilige geest, amen.

Slotlied za: Van Grond en vuur – zo: Wie mag te gast zijn