San Salvatorgemeenschap 8-9-ju2017
Thema: Rust vinden
Voorganger: Ard Nieuwenbroek
Muzikale ondersteuning: koor Melodiek
Openingslied za: Heer onze Heer–
zo: Zomaar een dak
Welkom
Welkom aan iedereen. In rust of in onrust. Regelmatige bezoeker of iemand die hier voor de eerste keer bij ons is. Onrustig zijn we allemaal wel eens. Of juist heel vaak. In de viering van vandaag gaat het om het vinden van rust, Geïnspireerd door de woorden van Jezus, die ons via Mattheus bereiken in het Evangelie. Iemand verwoordde afgelopen week, na een gesprek, haar onrust als volgt:
Zo graag zou ik meer innerlijke rust in mijn leven ervaren. Steeds opnieuw word ik overvallen door pijnlijke onrust, vaak op onverwachte momenten. Het lukt me niet die onrust te beteugelen. Soms ga ik harder werken. Soms drink ik teveel. Soms ga ik harder sporten. En toch vind ik die langverwachte rust niet. Ik bid me een ongeluk om rust en desondanks komt die niet uit de hemel neergedaald. Het is een dagelijkse worsteling.
Laten we, voordat we gaan luisteren, zingen en nadenken, de stilte zoeken in onszelf en om ons heen om onze ogen, oren en harten te openen.
Gebed
Kom adem ons open. Eeuwige: adem ons open vandaag en alle dagen. Opdat we een glimp van jou mogen voelen, zien, ademen. Opdat we een rustgevende verbinding mogen ervaren met en door jouw Goddelijke liefde. Wie of waar je ook bent.
Lied za: Laat onze woorden stijgen – zo: Gij zijt de lucht om mij heen
Inleiding op de lezingen De twee lezingen van vandaag gaan over rust vinden. De eerste is een oude tekst die werd gevonden in de oude Sint Pauluskerk in Baltimore en geschreven in 1692. De Evangelielezing is van Mattheus en verhaalt ons hoe Jezus spreekt over rust in jezelf.
Eerste lezing
Wees kalm te midden van het lawaai en de haast, en bedenk welk een vrede en rust er in de stilte kunnen heersen. Sta op goede voet met alle mensen, zonder jezelf geweld aan te doen. Zeg je waarheid rustig en duidelijk; en luister naar anderen; ook zij vertellen hun verhaal. Mijd luidruchtige en agressieve mensen, zij belasten de geest. Wanneer je je met andere vergelijkt, zou je ijdel en verbitterd kunnen worden, want er zullen altijd grotere en kleine mensen zijn dan jij zelf. Geniet zowel van wat je hebt bereikt, als van je plannen. Blijf belangstelling houden voor je eigen werk, hoe nederig dat ook moge zijn; het is een werkelijk bezit in het veranderlijke fortuin van de tijd. Betracht voorzichtigheid bij het zaken doen; want de tijd is vol bedrog, maar laat je niet verblinden voor de bestaande deugd; vele mensen streven hoge idealen na; en overal is het leven vol heldendom. Wees jezelf. Veins vooral geen genegenheid. Maar wees evenmin cynisch over de liefde, want bij alle dorheid en ontevredenheid is zij eeuwig als gras. Volg de loop der jaren met gratie, verlang niet naar een tijd die achter je ligt. Kweek geestkracht aan om bij onverwachte tegenslag beschermd te zijn. Maar verdriet je niet met spookbeelden. Veel onrust wordt uit vermoeidheid en eenzaamheid geboren. Leg jezelf een gezonde discipline op, maar wees daarbij lief voor jezelf. Je bent een kind van het heelal, niet minder dan de bomen of sterren, je hebt het recht hier te zijn. En ook al is het je wel of niet duidelijk, toch ontvouwt het heelal zich zoals het zich ontvouwt en zo is het goed. Heb daarom vrede met God, hoe je ook denkt dat Hij moge zijn, en wat je werk en aspiraties ook mogen zijn, houd vrede met je ziel in de lawaaierige verwarring van het leven. Met al zijn klatergoud, somberheid en vervlogen dromen is dit toch nog een prachtige wereld. Wees gelukkig. Streef naar rust.
Lied za: Zo vriendelijk en veilig als het licht – zo: Zijt Gij mij God een herder
2e Lezing Mattheus 11, 25-30
In die tijd zei Jezus: ‘Vader, Heer van de hemel en de aarde, ik dank u. Want u hebt al die dingen bekend gemaakt aan heel gewone mensen. Maar voor wijze en verstandige mensen hebt u die dingen verborgen. Ja, Vader, zo wilde u het doen.’ Daarna zei Jezus:
‘Alle macht die ik heb, heeft mijn Vader aan mij gegeven. Alleen de Vader kent de Zoon. En alleen de Zoon kent de Vader. En de Zoon vertelt over zijn Vader aan de mensen die hij uitkiest.’ Jezus zei tegen de mensen: ‘Vind je het moeilijk om te doen wat God wil? Is het een te zware eis voor je? Kom dan bij mij. Ik zal je rust geven. Doe wat ik je zeg, en leer van mij. Je moet vriendelijk zijn, net als ik, en jezelf niet het belangrijkste vinden. Dan zul je werkelijk rust vinden. Wat ik van je vraag, is eenvoudig.’
Acclamatie: za: God heeft het eerste woord – zo: Bij u is de bron van het leven
Overweging
Eindelijk vakantie. Eindelijk rust! Hoeveel mensen hoor je dat deze dagen niet verzuchten? Ze bedoelen waarschijnlijk rust in het werken. Fysiek uitrusten van het harde werken en de dagelijkse beslommeringen. Het is natuurlijk de vraag of dat de werkelijke rust is? Je hoort heel vaak van mensen die de eerste dagen van hun welverdiende vakantie nogal in de war zijn en juist onrustig. Ik vermoed dat werkelijke rust dan ook iets anders is dan fysieke rust. Zoals in het begin van deze viering iemand haar onrust zo indringend heeft verwoord. Naast fysieke rust gaat het ook om de rust in jezelf, en om jezelf vinden. In die al heel oude tekst in de eerste lezing, gevonden in dat kerkje in Baltimore, staat het eigenlijk al: Wees kalm temidden van het lawaai en de haast, en bedenk welk een vrede en rust er in de stilte kunnen heersen. Vermoedelijk is dat ook wat Jezus in het Evangelie van vandaag bedoelt als hij letterlijk zegt: ‘Kom dan bij mij en ik zal je rust geven’. Innerlijke rust vind je niet in de aanbieding bij Albert Heijn. Het is niet iets dat zomaar op je pad komt, het is iets waar je zelf aan moet werken. Innerlijke rust is het gevoel van kalmte in jezelf. Het is het gevoel dat je vrede hebt met wie je bent en wat je doet. Ze noemen het ook wel lekker in je vel zitten, rust uitstralen of vanuit je kern leven. Innerlijke rust is een levenskunst voor iedereen. We zoeken het allemaal, op onze eigen manier. Die levenskunst is een kunst op zich. Jezus geeft in het Evangelie al een heel sterk advies om die innerlijke rust te verwerven. Hij zegt letterlijk: ‘Je moet vriendelijk zijn en jezelf niet het belangrijkste maken. Dan zul je werkelijk rust vinden’. In de bijbel staat natuurlijk verder geen uitgewerkte handleiding hoe je dat kunt doen. Laten we eens poging doen om deze uitdaging in dagelijkse momenten terug te vinden. Dan begin ik met de opmerking: ‘Vriendelijk zijn’. En onmiddellijk komt dan bij me op: om vriendelijk te zijn moet je vriendelijk voor jezelf zijn. De kern van innerlijke rust is zelfacceptatie. Waarom? Omdat het grootste gevecht in ons leven het gevecht is tegen onszelf. Wij vinden zo vaak dat we perfect moeten zijn en ons maximaal moeten inspannen. Helaas werkt het leven niet zo. Dus is er een groot verschil tussen ons ideaalbeeld en hoe we werkelijk zijn. Die strijd creëert onrust. Hoe kun je rustig zijn als je tegen jezelf vecht? Dat lukt je niet. Sommige mensen denken dat de oplossing ligt in nog harder je best doen. Gewoon jezelf opnieuw programmeren, de turbo inschakelen en tjakka: Je wordt een ander mens – probleem opgelost! Maar dat is slechts van korte duur. Uiteindelijk is er maar één oplossing – heb vrede met wie je bent. Zonder zelfacceptatie geen innerlijke rust. Hoe kun je ‘ja’ zeggen tegen een ander als geen ‘ja’ zegt tegen jezelf? ‘Ja’ zeggen tegen het mysterieuze Goddelijke is ook ‘ja’ zeggen tegen jezelf. Is het immers niet zo dat basaal God liefde is en altijd zal zijn? Je openstellen voor Goddelijke liefde, en die in en buiten jezelf laten stromen, geeft innerlijke rust. Een ander opvallend advies in het Evangelie is: ‘Vriendelijk zijn’. Toen ik hierover nadacht kwam ik tot een eeuwenoud gezegde: ‘Wie goed doet goed ontmoet’. En ook ‘Wat je uitstraalt trek je aan’. Vriendelijke mensen geven vriendelijkheid aan anderen en het bijzondere is dat je daarmee heel vaak ook vriendelijkheid terug ontvangt. Geven en ontvangen liggen namelijk in elkaars verlengde. In het verlengde van ons thema van vandaag: je vindt innerlijke rust als je van anderen vriendelijkheid ontvangt. Zachtheid doet helen. Ook als er binnen jezelf verdriet en oude wonden je leven schuren. Levinas heeft het zo vaak treffend verwoord: ‘Ik word ik in het aangezicht van de ander’. Wat er tussen mensen gebeurt is zo vaak gevuld met Goddelijke energie. Daar vindt spiritueel en mysterieus plaats wat Jezus bedoelt in het Evangelie van vandaag: ‘Kom dan bij mij en ik zal je rust geven’. In en door mensen wordt het Goddelijke zichtbaar en voelbaar. Wij vormen zijn Goddelijk gereedschap, iedere dag weer. En als we zijn gereedschap durven zijn, vinden we innerlijke rust.
Geloofslied za: Kom en volg mij op de weg – zo: Waarom, wanneer
De tafel wordt klaargemaakt en er wordt gecollecteerd
Voorbeden
Eeuwige,
We willen kalm zijn temidden van het lawaai en de haast, en bedenken welk een vrede en rust er in de stilte kunnen heersen. Wees ons toch hierin nabij. Opdat jouw Goddelijke vrede en rust kan stromen in onszelf en in mensen om ons hen.
Jij die onze gedachten raadt
Eeuwige,
Geef ons tijd en ruimte om onze stem van onze ziel te vernieuwen, te vitaliseren en meer toe te laten. Opdat ons innerlijke rust wordt gegeven. In en door jouw naam.
Jij die onze gedachten raadt
Eeuwige,
Wereldleiders staan voor een zware taak. Vanuit een grote verantwoordelijkheid dragen zij zorg voor zovelen en voor Moeder Aarde. Beziel hen toch met jouw Geest, opdat zij hun innerlijke stem van de ziel in alle rust vast kunnen houden.
Jij die onze gedachten raadt
Eeuwige,
Wees ons dichtbij om vriendelijk te zijn en onszelf niet het belangrijkste maken. Opdat we in jouw naam werkelijk rust kunnen vinden.
Jij die onze gedachten raadt
Eeuwige,
Vandaag bidden we ook voor de gebeden die in ons intentieboek staan geschreven. We gedenken hen die zijn overleden en niet meer in ons midden zijn. We bidden dat ze als zielen in hun licht en warmte mogen zijn. Vandaag noemen we in het bijzonder
Gedenk ons hier bijeen
Tafelgebed (Zo: Gezongen: ‘ Om te komen tot onszelf’)
Gezegend Jij, die onze oren opent, ons laat luisteren naar de mensen: hun plezier en hun noodkreet naar de aarde: haar klanken en haar zuchten
Gezegend Jij, die onze monden opent, ons laat spreken woorden van vriendelijkheid en ons laat zingen tonen van rust.
Gezegend Jij, die onze ogen opent, ons laat zien ongerechtigheid en lijden, opstand en hulpvaardigheid, ons licht en rust geeft en inzicht hoe onrustig wij en anderen zijn
Gezegend Jij, die onze zielen opent, ons laat voelen warmte en mildheid ons laat geven, goedheid en nabijheid, ons vriendelijkheid laat ontvangen van mensen van goede wil.
Gezegend Jij, die onze harten opent, ons laat raken door eenvoud en broosheid, vriendschap en liefde
In de avond voor zijn sterven, nam Jezus brood in zijn handen, sprak zijn dank uit naar God, brak het en deelde het aan zijn vrienden met de woorden: dit is mijn leven, gebroken voor jullie, deel en eet dit met elkaar, telkens opnieuw, breng zo de hemel bij de mensen.
Zo nam hij ook de wijn, gaf die door en zei daarbij: dit is mijn liefde, tot vreugde van iedereen, drink samen uit deze beker, als vrienden aan één tafel. Blijf dit doen, als levende herinnering aan mij.
Zo willen wij op weg gaan, in zijn geest, zo willen wij bidden, met woorden die Hij ons gegeven heeft:
Onze Vader
Vredeswens
Vredeslied: Zuster en broeder
Breken en delen Lied za: Het brood in de aarde gevonden
– zo: Mon âme se repose en paix sur Dieu seul
Afsluitend gebed aan tafel
Slotgedachte
Eenvoud maakt het leven gemakkelijker en overzichtelijker
Eenvoud zorgt voor rust in je leven
Eenvoud zorgt ervoor dat je in alle rust meer kunt doen wat je waardevol vindt.
Zegen en wegzending
Gezegend je vingers
dat zij begaanbare wegen zullen wijzen.
Gezegend je oren
dat zij het geroep van hen die onrustig zijn zullen horen.
Gezegend je ogen
dat zij in ieder mens het verhaal van God mogen zien.
Gezegend je schouders
dat zij tot steun mogen zijn.
Gezegend je lippen
dat zij vriendelijke woorden mogen spreken.
Gezegend je handen
dat zij liefde mogen ontvangen en doorgeven.
Gezegend je voeten
dat zij vrede mogen brengen waar ze gaan.
In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest
(uit: De liturgie van de Week van Gebed, januari 2016 )
Slotlied za: Wij zochten u, o Heer – zo: De steppe zal bloeien