San Salvatorgemeenschap 11- 12 nov 2017
Thema: de droom van Malala
Voorganger: Gepke Kerssen
Muzikale ondersteuning: Melodiek
Openingslied za: De vreugde voert ons – zo: Uit staat en standWelkom en inleiding
Van harte welkom bij deze viering, wie je ook bent, waar je ook vandaan komt. Als je hier voor het eerst komt, hoop ik dat je je bij ons thuis voelt.
Deze viering is mee voorbereid door Wim van Herk en Dorine Broekmeulen, die ook mee voorgaan.
Wim heeft aangegeven dat hij voorganger wil worden binnen onze gemeenschap. Hij is ook voorganger bij Oase in Veldhoven.
Wij hebben bij a.s. voorgangers de gewoonte dat iemand een aantal keren meedraait bij een viering. Wim heeft dat nu twee keer gedaan en dat is aan beide kanten goed bevallen, zodat Wim nu bij onze voorgangers hoort. Welkom Wim!
In deze viering gaat het over Malala en haar droom. Dorine zal zo meteen iets over haar vertellen. Verder horen we van Jesaja over het volk dat net als Jesaja in een vreemd land woont en een verhaal van Jezus over het inzetten van de talenten die je gekregen hebt.
Gelijke rechten voor vrouwen en mannen zijn in Pakistan helemaal niet vanzelfsprekend. Vrouwen horen in afzondering te leven. Er zijn grote verschillen in de manier waarop gezinnen met deze gewoonte omgaan. In Pakistan is onderwijs voor meisjes nog nooit echt gemeengoed geweest. Ook de moeder van Malala kan niet lezen en schrijven. Zij mocht van haar vader wel naar school, maar ze achtte het nutteloos. De vader van Malala, die leraar is, wil zoveel mogelijk kinderen, jongens én meisjes naar school laten gaan. Malala ging dus naar school en wilde altijd haar vriendinnen verslaan. Als de Taliban de rechten van meisjes en vrouwen steeds meer inperken, blijven haar vader en zijzelf ervoor strijden dat meisjes wél naar school kunnen. Zij geeft interviews aan binnenlandse en buitenlandse journalisten om haar boodschap kracht bij te zetten. Zij doet verslag van de ontwikkelingen op school.
Malala is door haar strijd voor kinderrechten geen toevallig slachtoffer als ze wordt neergeschoten door de Taliban. Het is een gerichte moordaanslag, omdat zij niet alleen naar school ging, maar actief opkwam voor rechten van alle kinderen op onderwijs.
Vrijdag, 10 november, was het Malaladag. De Verenigde Naties hebben deze dag uitgeroepen om aandacht vragen voor de 32 miljoen meisjes en 29 miljoen jongens in de wereld die geen basisonderwijs krijgen.
Openingsgebed
U, die het verlangen in ons gewekt hebt
naar een betere wereld voor alle mensen.
U, die omziet naar ons mensenkinderen
wil ons overeind houden.
Laat ons geloven in steeds weer een nieuw begin
Sterk onze hoop dat opnieuw kan uitbotten wat dood lijkt,
U, bron van levend water,
Dat ons leven vruchtbaar mag zijn,
vrede en barmhartigheid mag voortbrengen,
liefde en mededogen
Amen
Lied za: Gij hart Gij bron van leven. zo:- Bij u is de bron van het leven
Tekst van Jesaja en Malala
Jesaja en Malala hebben een droom: terugkeer naar het land waar hun hart ligt.
De elite van Jesaja’s volk is weggevoerd naar Babel. Daar hebben ze vaak belangrijke posities, denk maar aan Daniël. Maar het is er niet als in het eigen land. Voor Malala is Engeland niet als haar geliefde Pakistan.
We luisteren naar Malala en naar Jesaja
Ik kom uit een land dat om middernacht is gesticht. Toen ik bijna doodging was het midden op de dag.
Een jaar geleden ging ik van huis naar school, om nooit meer thuis te komen. Ik werd door een talibankogel geraakt en verliet Pakistan aan boord van een vliegtuig zonder dat ik me daarvan bewas was. Sommige mensen zeggen dat ik nooit meer naar huis zal kunnen, maar ik ben er in mijn hart stellig van overtuigd dat dat niet waar is. Weggerukt worden uit het land waar je van houdt, is iets wat je niemand toewenst.
Elke ochtend als ik mijn ogen open, verlang ik ernaar mijn oude kamer met al mijn spulletjes te zien, met mijn kleren op de vloer en mijn prijzen van school in de kast. In plaats daarvan ben ik in een land dat vijf uur achterloopt op mijn vaderland Pakistan en mijn huis in de Swat-vallei. Maar mijn geboorteland loopt eeuwen achter op dit land. Hier heb je alle gemakken die je je maar kunt voorstellen. Uit elke kraan stroomt water, warm of koud, wat je maar wilt, het licht gaan aan als je op een schakelaar drukt, dag én nacht, olielampen zijn overbodig en er zijn fornuizen waarop je kunt koken zonder dat iemand eerst naar de bazaar moet om gasflessen te halen. Hier is alles zo modern dat er zelfs kant-en-klaar maaltijden bestaan.
Jesaja 48:17-21
Dit zegt de HEER, je bevrijder, de Heilige van Israël:
Ik ben de HEER, jullie God,
die jullie onderricht in je eigen belang,
die jullie leidt op de weg die je gaat.
Luisterde je maar naar mijn geboden,
dan zou jouw vrede zijn als een rivier,
en je gerechtigheid als de golven van de zee.
Je nageslacht zou zijn als het zand,
je nazaten ontelbaar als zandkorrels.
Je naam zou nooit worden uitgewist,
maar voor altijd bij mij voortleven.
Trek weg uit Babel, ontvlucht de Chaldeeën!
Verkondig dit met luid gejuich, laat het horen,
laat weten tot aan de einden der aarde:
‘De HEER koopt zijn dienaar Jakob vrij!’
Hij voert zijn volk door de woestijn,
ze zullen geen dorst lijden;
hij laat water voor hen stromen uit de rots,
hij klieft een rots en het water gutst eruit.
Lied za: Als God ons thuisbrengt – zo: die chaos schiep tot mensenland
Evangelielezing: Matteus 25:14-30
Of het zal zijn als met een man die op reis ging, zijn dienaren bij zich riep en het geld dat hij bezat aan hen in beheer gaf. Aan de één gaf hij vijf talent, aan een ander twee, en aan nog een ander één, ieder naar wat hij aankon. Toen vertrok hij. Meteen ging de man die vijf talent ontvangen had op weg om er handel mee te drijven, en zo verdiende hij er vijf talent bij. Op dezelfde wijze verdiende de man die er twee had gekregen er twee bij. Degene die één talent ontvangen had, besloot het geld van zijn heer te verstoppen: hij begroef het.
Na lange tijd keerde de heer van die dienaren terug en vroeg hun rekenschap. Degene die vijf talent ontvangen had, kwam naar hem toe en overhandigde hem nog vijf talent erbij met de woorden: “Heer, u hebt mij vijf talent in beheer gegeven, alstublieft, ik heb er vijf talent bij verdiend.” Zijn heer zei tegen hem: “Voortreffelijk, je bent een goede en betrouwbare dienaar. Omdat je betrouwbaar bent gebleken in het beheer van een klein bedrag, zal ik je over veel meer aanstellen. Wees welkom bij het feestmaal van je heer.” Ook degene die twee talent ontvangen had, kwam naar hem toe en zei: “Heer, u hebt mij twee talent in beheer gegeven, alstublieft, ik heb er twee talent bij verdiend.” Zijn heer zei tegen hem: “Voortreffelijk, je bent een goede en betrouwbare dienaar. Omdat je betrouwbaar was in het beheer van een klein bedrag, zal ik je over veel meer aanstellen. Wees welkom bij het feestmaal van je heer.” Nu kwam ook degene die één talent ontvangen had naar hem toe, hij zei: “Heer, ik wist van u dat u streng bent, dat u maait waar u niet hebt gezaaid en oogst waar u niet hebt geplant, en uit angst besloot ik uw talent te begraven; alstublieft, hier hebt u het terug.” Zijn heer antwoordde hem: “Je bent een slechte, laffe dienaar. Je wist dus dat ik maai waar ik niet heb gezaaid en oogst waar ik niet heb geplant? Had mijn geld dan bij de bank in bewaring gegeven, dan zou ik bij terugkomst mijn kapitaal met rente hebben terugontvangen. Pak hem dat talent maar af en geef het aan degene die er tien heeft. Want wie heeft zal nog meer krijgen, en wel in overvloed, maar wie niets heeft, hem zal zelfs wat hij heeft nog worden ontnomen. En die nutteloze dienaar, gooi die eruit, in de uiterste duisternis, waar men jammert en knarsetandt.”
Lied za: Licht zal ons leven zijn: – zo:. Gij hebt woorden van eeuwig leven
Overweging
De talenten van de drie personeelsleden zijn niet hun bezit. Ze hebben ze gekregen, zij moeten ze beheren.
Ook wij hebben elk bijzondere gaven gekregen die niet bedoeld zijn om voor onszelf te houden. Ze zijn geen reden om onszelf beter te vinden dan anderen of om er voor onszelf flink geld mee te verdienen. Hoe meer je hebt gekregen, hoe meer verantwoordelijkheid je draagt.
Het is ernstig als mensen die op een verantwoordelijke positie zitten hun macht of hun geld misbruiken, vergeten dat het niet hun geld is, niet hun onderneming.
De afgelopen week hoorden we over ondernemingen en rijke mensen die de belasting grootscheeps ontduiken en zo de gemeenschap geld onthouden.
Zou het komen doordat in onze tijd de nadruk op het individu ligt en minder op de gemeenschap, waardoor zij vergeten dat zij zorg moeten dragen voor de mensen die van hen afhankelijk zijn?
Malala zet zich met haar gaven in voor anderen, voor het recht op onderwijs voor iedereen, speciaal voor meisjes. Het lijkt voor ons zo gewoon: kinderen die naar school gaan. Maar op veel plaatsen is dat niet gewoon en voor meisjes nog minder.
Ook bij ons is onderwijs er niet voor alle kinderen. Ook in ons land zijn er kinderen die niet naar school kunnen, omdat ze anders zijn. Het is dus belangrijk om op te komen voor het recht op onderwijs voor alle kinderen, al kost dat voor sommige kinderen meer dan voor anderen. Ieder mensenkind is kostbaar in Gods ogen.
Het opkomen voor het recht op onderwijs is gevaarlijk, dat hebben we bij Malala gezien.
Kinderen en vrouwen worden op veel plaatsen niet als mens gezien, met menselijke waardigheid.
Ernstige verhalen die bovenkomen naar aanleiding van Me Too laten zien dat ook in onze westerse wereld geweld tegen vrouwen veel te vaak voorkomt. Het gaat daarbij meestal om het misbruik van machtsposities, misbruik van de gaven die je hebt gekregen.
Wie over seksueel geweld spreekt, doorbreekt de machtsverhouding die daarvoor bestond. De macht die je als leidinggevende hebt, sta je niet zomaar af. Alle middelen worden ingezet om de slachtoffers tot zwijgen te brengen, b.v het verlies van een studieplaats of baan.
Zo loopt ook het leven van Malala nog steeds gevaar.
Machtigen laten zich niet zomaar van hun troon stoten.
En toch….Na het geweld zwijgt Malala niet. Ze woont nu in een veilig land, ze studeert in Oxford, maar zet haar gaven ook in door op te komen voor onderwijs voor alle kinderen, zich in te zetten voor de vrede. En ooit hoopt ze om, net als de ballingen in Babel, terug te keren naar haar eigen land.
Bij Allerheiligen vorige week dacht ik: Malala is zo’n nieuwe heilige. Iemand die mensen in vuur en vlam zet, in beweging brengt.
De parabel is vaak gelezen als het moeten woekeren met je talenten: Je wilt niet als de man zijn die zijn talent begraaft. De eerste twee mensen gaan meteen op pad en zetten zich volledig in.
De ander begraaft zijn talent. Hij had maar weinig. Voor sommigen is dat een reden om niets te doen: wat kan ik nu helemaal in mijn eentje? Wat kan ik met het beetje dat ik heb? Stel je voor dat ik ook dat nog verlies!
Mensen in arme wijken kunnen zich zo voelen, of mensen die niet meer zo gezond zijn, of buitenlandse jongeren die steeds bij een sollicitatie worden afgewezen.
Maar ook: soms moet een talent rijpen. Het is als het talent dat je op de bank zet en langzaam meer wordt. Soms sluimeren talenten, tot er een moment komt, een situatie zich voordoet dat je in beweging komt.
Soms moet je iemand tegenkomen die je een duwtje in de rug geeft. Malala werd gestimuleerd door haar vader.
Mensen in je omgeving kunnen remmen of stimuleren. Ik zag pas een programma over een school in de Schilderswijk. Een school met een leraar die in je gelooft en je stimuleert, maar ook vraagt: wat wil je bereiken de komende tijd? Wat wil jij doen?
Het is ook een vraag aan ons: Wat doe jij?
Wat doen wij voor als gemeenschap?
Wat doen wij voor kinderen die buiten de boot vallen? Die geen onderwijs krijgen of geen goede zorg?
Wat doen wij voor vluchtelingen als Malala? Vluchtelingen krijgen niet meer automatisch een advocaat die voor hen kan spreken. Maar een moeilijk verhaal doe je niet zomaar voor iemand van de IND, Het vraagt tijd om iemand te vertellen over het geweld dat jij persoonlijk hebt meegemaakt. Geweld van de regering in de gevangenis of geweld van een soldaat die je verkracht heeft.
Wat doen wij met slachtoffers van seksueel geweld. Kunnen zij hier hun verhaal vertellen? Wat doen wij met de gaven die wij als persoon en als gemeenschap gekregen hebben?
Als Pastoraatsteam willen we daarover met u praten.
We mogen onze gaven niet voor onszelf houden, maar worden uitgenodigd om de mooie liederen die we hier zingen waar te maken in onze omgeving en verder. Hoe kunnen we die vernieuwingsbeweging blijven? Hoe kunnen we San Salvator zijn, bevrijdende mensen voor mensen die gevangen zitten in een moeilijke situatie?
We mogen het erop wagen met alles wat we samen gekregen hebben.
Een klein beetje is nog steeds genoeg voor duizenden mensen.
Een klein stukje brood gedeeld rond deze tafel.
Een jong meisje brengt een hele beweging op gang.
Stel je voor dat jij degene bent die …..
Geloofsbelijdenis van Dorothee Sölle (1929-2003).
Ik geloof in God
die de wereld niet áf heeft geschapen
als iets dat altijd zo moet blijven,
die niet regeert volgens eeuwige wetten
die onveranderlijk van kracht zijn,
niet volgens natuurlijke ordeningen van armen en rijken,
deskundigen en onwetenden, heersers en wie aan hen zijn overgeleverd.
Ik geloof in God die de tegenspraak wil van wat leeft
en de verandering van alles door ons werk, door onze politiek.
Ik geloof in Jezus Christus, die gelijk had toen hij zei:-
een enkeling die niets kan beginnen –
precies zoals wij werkte aan de verandering van alle
en daaraan ten onder ging.
Met hem als maatstaf erken ik
dat ons verstand is verminkt,
onze fantasie verstikt, onze moeite verspild
omdat wij niet leven zoals hij leefde.
Elke dag vrees ik dat hij vergeefs is gestorven
omdat hij in onze kerken is begraven,
omdat wij zijn revolutie hebben verraden,
gehoorzaam en bang voor de autoriteiten.
Ik geloof in Jezus Christus die opstaat in ons leven,
opdat wij vrij worden van vooroordelen en aanmatiging,
van angst en haat
en zijn revolutie voortzetten op weg naar zijn Rijk.
Ik geloof in de Geest
die met Jezus in de wereld is gekomen.
Ik geloof in de gemeenschap van alle volken
en in onze verantwoordelijkheid voor wat onze aarde zal worden:
een dal van ellende, honger en geweld of een stad van God.
Ik geloof in de rechtvaardige vrede die verwerkelijkt kan worden,
in de mogelijkheid van een zinvol leven voor alle mensen,
in de toekomst van deze mensen van God.
Amen.
Accl : Omdat Gij het zijt.
We maken de Tafel klaar en er wordt gecollecteerd
Voorbeden
Wij beginnen onze voorbeden met een brief aan God van Malala
Lieve God, Ik weet dat u alles ziet, maar er is zó veel dat ook u soms misschien iets ontgaat, vooral nu met al die bombardementen in Afghanistan. Maar ik denk niet dat u blij zou zijn als u die kinderen in mijn straat zag die daar op de vuilnisbelt wonen. God, geef me de kracht en de moed en maak me volmaakt, omdat ik deze wereld graag volmaakt wil maken.
Leer ons, zoals Malala, te woekeren met onze talenten, niet voor eigen gewin, maar ze in dienst te stellen van u en onze naasten.
Jij die onze gedachten raadt
Wij bidden voor mensen, jong en oud, die zich machteloos voelen,
omdat ze zich zorgen maken over de toekomst.
Maak een einde aan de spiraal van moedeloosheid en grilligheden van het noodlot,
en doe hen met hart en ziel werken aan een toekomst van vrede, niet van ongeluk.
Jij die onze gedachten raadt
Heer, leer ons een einde te maken aan onverdraagzaamheid en onverschilligheid,
door onze harten, hoofden en handen te openen voor de ander, onze naaste.
Wij bidden voor kinderen in de knel die geen andere toekomst hebben dan dag in dag uit te werken tegen lage lonen en onder soms erbarmelijke arbeidsomstandigheden. Doe ons het besef hebben dat wij, door meer voor producten te betalen, een verandering ten goede teweeg kunnen brengen.
Jij die onze gedachten raadt
Wil zijn met allen die door geweld getroffen worden, in het klein of in het groot. Allen die geen kant meer op kunnen en voor wie vluchten de enige uitweg is. Laat ons een open, gastvrije gemeenschap zijn die recht doet aan de onderdrukten.
Jij die onze gedachten raadt
Wij bidden voor wat geschreven staat in ons intentieboek en voor wat er leeft, diep in ons hart
Wij noemen de namen van wie ons zijn voorgegaan
Wij mogen vertrouwen dat zij zijn opgenomen in uw licht en dat er ook licht zal zijn voor wie achterbleven.
Jij die onze gedachten raadt
Tafelgebed: wij beginnen met de woorden van Malala
Wij danken U voor uw gaven
U hebt ons een buitengewoon brein gegeven
en een gevoelig, liefdevol hart.
U hebt ons met twee lippen gezegend,
waarmee we kunnen praten en onze gevoelens kunnen uiten,
twee ogen die een wereld vol kleur en ander moois kunnen zien,
twee voeten zodat we ons levenspad kunnen volgen,
twee handen die werk voor ons verrichten,
een neus die heerlijke geuren kan ruiken
en twee oren om de taal der liefde te kunnen horen.
Wij danken U voor mensen als Jesaja en Malala.
Mensen die blijven dromen van vrede
Een land dat als een thuis voelt,
waar kinderen kind kunnen zijn, kunnen leren en spelen
Voor mensen die de droom niet opgeven
en zich er voor blijven inzetten,
wat er ook in hun leven gebeurt
Wij danken u voor Jezus
ook een dromer, die ons liet zien hoe je kunt leven
door in liefde onze gaven te delen met elkaar
Toen hij wist dat de macht zou toeslaan
vierde hij het feest van de bevrijding met zijn leerlingen
Hij nam het brood, dankte daarvoor, brak het en zei:
Dit brood dat ik met jullie deel is als mijn leven
met jullie gedeeld, voor jullie gegeven
Hij nam de beker, dankte voor deze gave
en zei: Dit is de wijn van de nieuwe wereld.
Blijf je leven met elkaar delen
met als teken daarvan het brood en de wijn
Als je dat doet, dan ben ik bij jullie.
Hierna werd hij opgepakt
Zijn lichaam werd geschonden, gedood
maar hij stond op,
staat op waar mensen hem gedenken
hem zichtbaar maken in hun leven
Dat wij in zijn geest mogen leven:
warmbloedig, opstandig,
onze gaven delend met anderen
Laten we nu samen ons verlangen naar de nieuwe wereld uitspreken/uitzingen:
Lied: Onze vader verborgen
Vredeswens: een vriendin en klasgenootje van Malala, Moniba:
Wij Pathanen zijn een volk dat veel van ons geloof houdt. Maar door de Taliban ziet de hele wereld ons nu als terroristen. Dat klopt niet – we zijn vredelievend. Onze bergen, onze bomen, onze bloemen, alles in onze vallei straalt vrede uit.
Dat ook wij vrede mogen uitstralen
Vredeslied za.: Zuster en broeder – zo.: Wie zijn leven niet wil geven
Breken en delen
Brood als een teken van verbondenheid met Hem en met zijn leven
teken van het leven dat wij samen delen, lief en leed, inspiratie
De wijn doet ons proeven van het land van vrede en recht.
U bent van harte welkom aan deze tafel
Communielied: Voor kleine mensen, melodie Huibers
Dankgebed
Wij danken u voor de hoop die U ons geeft
Hoop in mensen belichaamd
Hoop aan tafel gedeeld
Dat wij ook in anderen
de vlam van de hoop mogen ontsteken
Mededelingen
Slotgedachte: tekst van Malala
Ik dank Allah voor de hardwerkende artsen, voor mijn herstel en dat hij ons op deze wereld heeft gezet, waar we de strijd om te overleven mogen aangaan.
Sommige mensen kiezen daarbij voor goede manieren, anderen slechte. Ik werd geraakt door de kogel van een ander mens. Ik raakte in één seconde mijn gehoor kwijt en de zenuw aan de linkerkant van mijn gezicht werd doorgesneden. En na die ene seconde waren er miljoenen mensen die voor me hebben gebeden dat ik zou blijven leven en waren er bekwame artsen die me mijn eigen lichaam teruggaven. Ik was een goed meisje. Ik wilde in mijn hart alleen maar anderen kunnen helpen. Ik bad altijd tot god: ‘Ik wil mensen helpen, help me alstublieft dat te kunnen doen.’
Zegen
In de Koran staat: God heeft mensen verschillend gemaakt,
opdat ze elkaar zouden leren kennen
Moge de Eeuwige ons zegenen en ons, waar we ook vandaan komen,
als mensen van verschillende godsdiensten,
tot zegen maken voor elkaar.
Slotlied za.: Ga dan die hier bent: -zo.: De steppe zal bloeien