Woord van liefde: mens geworden

25 december 2017
Thema: Woord van liefde: mens geworden
Voorganger: Mignon van Bokhoven
Muzikale ondersteuning: koor De Cantorij o.l.v. Peter-Paul van Beekum

Vooraf wordt gezongen: Es ist ein Ros entsprungen en Stille Nacht

Openingslied: Wij komen tezamen

Welkom

Goedemorgen lieve mensen, we komen tezamen op kerstmorgen. Gekomen uit de nacht waarin geboorte is geschied. Stille nacht, heilige nacht. Wat kan er gebeuren in één nacht? Eigenlijk niet veel natuurlijk. Wie gisteravond eenzaam was, werd niet gelukkig wakker. Wie gisteravond geldzorgen had, is vanmorgen niet ineens rijk. De onrust in Bethlehem is vanmorgen nog dezelfde onrust in Bethlehem.

En toch. Here we are. U bent er, het koor is er weer, ik ben er weer. Op deze nieuwe kerstmorgen, steeds weer nieuw begin.

Gisteren stond voorop Trouw een gedicht van Freek de Jonge. Hij schrijft ’We trekken Het Verhaal niet langer vol verlangen naar ons toe. Woorden die ons moeten raken zijn versleten en zo zakt de moed. We hebben geen behoefte meer aan vragen waar we geen antwoorden op weten en nog het minst van alles zitten we te wachten op een preek.’  Toch zijn we hier gekomen. Met iets van verlangen naar een samenzijn, naar woorden die ons een beetje optillen, naar een kop koffie met iets lekkers, naar een vlammetje dat voor ons brandt.

Maar laten we eerst stil worden, naar binnen keren, om ruimte te maken en te bidden.

Openingsgebed

Goede God,
de stilte van de nacht
maakt plaatst voor het
licht van een nieuwe morgen

mogen ook wij telkens weer
nieuw voor u staan
omdat wij weten dat
uw vrede en genade
ruimte maken voor dat
wat nieuw
beginnen wil

wij openen ons opdat
uw woord van liefde
in ons geboren wordt

Amen

Acclamatie Wek mijn zachtheid weer

Eerste lezing Johannes 1:1-14

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat. In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.

Er kwam iemand die door God was gezonden; hij heette Johannes. Hij kwam als getuige, om van het licht te getuigen, opdat iedereen door hem zou geloven. Hij was niet zelf het licht, maar hij was er om te getuigen van het licht: het ware licht, dat ieder mens verlicht en naar de wereld kwam. Het Woord was in de wereld, de wereld is door hem ontstaan en toch kende de wereld hem niet. Hij kwam naar wat van hem was, maar wie van hem waren hebben hem niet ontvangen. Wie hem wel ontvingen en in zijn naam geloven, heeft hij het voorrecht gegeven om ​kinderen​ van God te worden. Zij zijn niet op natuurlijke wijze geboren, niet uit lichamelijk verlangen of uit de wil van een man, maar uit God. Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond, vol van ​goedheid​ en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader.

Acclamatie Gij die geroepen hebt licht

Tweede lezing

Er waren herders, ze brachten de nacht door in het veld. Ze hielden de wacht bij hun kudde. Opeens verscheen er een ​engel​ bij hen en ze werden omgeven door een stralende licht. De ​engel​ zei: ‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen: vandaag is jullie redder geboren, in Bethlehem de stad van David die ook een herder was. Bij de engel voegden zich meer engelen en ze zongen: ‘Eer aan God in de hoogste hemel en ​vrede​ op aarde voor alle mensen die hij liefheeft.’
De ​engelen​ gingen terug naar de hemel. En de ​herders​ zeiden tegen elkaar: ‘Laten we naar Bethlehem gaan en met eigen ogen zien wat er gebeurd is.’
Ze gingen op ​weg, en troffen ​Maria​ aan en ​Jozef​ en het ​kind​ dat in de ​voederbak​ lag. Toen ze het ​kind​ zagen, vertelden ze wat hun over dat ​kind​ was gezegd. Allen die het hoorden stonden verbaasd over wat de ​herders​ tegen hen zeiden, maar ​Maria​ bewaarde al deze woorden in haar ​hart​ en bleef erover nadenken. De ​herders​ gingen terug, terwijl ze God loofden en prezen, om alles wat ze gehoord en gezien hadden, precies zoals het hun was gezegd.

Acclamatie Minuit sonne au clocher blanc

Overweging

We hoorden een prachtig Frans lied dat vertelt hoe het kind geboren werd in een nacht donker als déze nacht, maar waar ieder samen komt om het kind te aanbidden, herders, prinsen, wijzen, ze komen samen om met eigen ogen te zien de geboorte van het kind, verwachting van mensen en van de hoop van het paradijs, l’espoir du paradis.
Zo zien we de verbinding met de eerste lezing waarin Johannes nog eens vertelt over het begin van alles, van schepping, van paradijs. Het begin dat ligt in het scheppend woord. Het scheppend woord van God. Van overstromende liefde bracht God het licht in ons bestaan. Door mens te worden in de zoon vol van goedheid en waarheid.
Woord van liefde.
Ik las een prentenboek dat een vader maakte voor zijn eerstgeboren zoon (Oliver Jeffers Here We Are: Notes for living on planet Earth. Londen: HarpersCollins. 2017). Als een kind geboren wordt en je mag een beetje met het kind meekijken, met die ogen vol verwondering en mildheid dan ga je zelf ook een beetje anders kijken. En zo vertelt deze vader over de wereld aan zijn kind. Hij zegt ‘here we are’ op aarde in het volle licht van de zon. Er is land en er is water, er zijn de oceanen vol wonderbaarlijke wezens, er is de hemel, maar die is behoorlijk ingewikkeld, en er zijn mensen. Je kunt misschien nog niet spreken, al is je hoofd vol vragen. Maar heb geduld, je zult snel genoeg leren om de woorden te gebruiken. Uiteindelijk zegt de vader: dit is planeet aarde, zorg er goed voor want het is alles wat we hebben. En, als je nog iets wilt weten: vraag maar, ik zal er zijn. En als je me even niet kunt vinden: dan zijn er genoeg anderen.Woord van liefde, mens geworden. Woorden kunnen soms meer kracht hebben dan je zo zou denken. De vorm van een woord is het topje van een ijsberg. De wereld die opgeroepen wordt in het uitspreken van een enkel woord is heel groot. Daarom zouden we heel zorgvuldig moeten zijn. Misschien zou deze overweging uit een enkel woord moeten bestaan. Een enkel woord van liefde. En dat helemaal opnieuw geboren laten worden. In onszelf.
Misschien kunt u daar ruimte voor maken in deze komende kersttijd. De tijd tussen kerst en drie koningen, op 6 januari, wordt ook wel de twaalf heilige nachten genoemd. Een soort extra dagen buiten de gewone tijd. Ruimte voor bezinning, misschien dient zich iets nieuws aan. Je zou een woord kunnen nemen dat deze tijd met je meegaat. U kunt de nacht daarin mee laten werken. Stel u wordt morgenochtend wakker en een woord komt in u op. Dat schrijft u op en neemt het met u mee. U kunt elke dag een ander woord nemen, maar ook 12 dagen met hetzelfde woord meenemen. U kunt ook na de viering een woord bij mij ophalen.
En dan zoals Maria het woord koesteren. Maria bewaarde al deze woorden in haar hart.
Woorden die een nieuw verhaal gaan maken. Omdat nieuw begin altijd mogelijk is. Omdat nieuw begin zo nodig is. Omdat er nog zoveel niet goed gaat. Er kinderen sterven in de kou, van de honger, door geweld.
In het Johannesevangelie lazen we net: in het begin was het woord. Maar in het Grieks staat niet per se in het begin. Er staat meer iets als: in begin. In een begin. Dat geeft adem. Er is niet het begin, maar er is steeds begin, ruimte en lucht en hoop. L’espoir du paradis. Nieuw begin in ons. Gekoesterd woord dat wonen mag. Omdat God het woord van liefde sprak mogen wij hopen op een toekomst van vrede. Niet in één nacht. Maar laten wij het lef hebben om in die liefde te gaan staan. Die ruimte en adem tocht van liefde door te laten stromen. Freek de Jonge gaat dan voort:

‘We hebben geen behoefte meer aan vragen
waar we geen antwoord op weten
en nog het minst van alles zitten we te wachten op een preek.
Maar wat blijft er over van een wereld
zonder geloof in goed en beter.
Wat moet er worden van ons leven, als de geest ontbreekt?
Blijf het verhaal vertellen, de wereld kan niet zonder
en ieder pasgeboren kind
is behalve mysterie bewijs
van het wonder dat het leven steeds opnieuw begint.’

Zo moge het zijn.

Geloofslied Vanwaar zij Gij gekomen

De gaven van brood en wijn worden op tafel gezet
Er klinkt muziek

Voorbeden

Laten wij bidden voor mensen voor wie het leven duisternis is. Donker en uitzichtloos.
Dat er voor hen lichtpuntjes mogen zijn en mensen die uw liefde door willen geven.

acclamatie God verscholen in den hoge, scheur de hemel open en kom 

Laten wij bidden voor mensen en kinderen zijn die deze dagen doorbrengen in een tentje, in de kou, zonder kerstdiner, zonder warme kleren.
Baby’s als Karim in Syrië. Dat wij blijven hopen op een wereld waar mensen samen kunnen komen en delen van wat er is.
Dat wij mens zijn voor de ander, zoals uw zoon mens was met ons.

acclamatie God gekomen uit den hoge, wees een kind van mensen en kom

Laten we bidden voor  de zieken in onze gemeenschap, voor hen die zorgen hebben, voor onze eigen intenties en  voor wat vandaag opgeschreven is in het intentieboek.

acclamatie God gekomen uit den hoge, licht der mensen, wees God-met-ons

Laten wij bidden voor allen die we moeten missen door de dood, maar met wie wij ons nog altijd diep verbonden voelen.

acclamatie Voor uw aangezicht

 

Tafelgebed

Goede God,
Uw woord spreekt van begin, van aanvang van al wat is en al wat leeft.
Uw woord is een scheppend woord dat licht en liefde in leven roept.

U komt onze dank toe, overal en altijd want uw woord van liefde heeft nieuw begin gemaakt in Jezus uw zoon.

Geboren is een nieuwe dag, uw toekomst is begonnen.
Toen het aardedonker was aanschouwden wij het levenslicht.
de hemel ging voor ons open, uw heil kwam binnen handbereik
gij zelf werd onze naaste en onze vrede werd uw eer.

Want hij is verschenen in onze nacht als een blinkende morgenster
een stralend licht dat niets of niemand doven kan en dat reikt tot in de diepste duisternis

Zijn leven onder mensen brengt ons hier bij elkaar,
Hij maakte ons tot zijn vrienden door op de avond voor zijn sterven,
brood te nemen,zijn dank daarvoor uit te spreken, het te breken en te delen met de woorden:
“Neemt hiervan, want dit is mijn leven, gebroken voor jou.”

Ook nam hij de beker in zijn handen, reikte die over met de woorden:
“Drinkt hier allen uit, want dit is mijn liefde, geschonken aan jou. Blijft dit doen om mij te gedenken.”

Uw woord van liefde versterkt ons allen, maakt levend de hoop.
Dat wij licht kunnen brengen waar duisternis heerst en dat wij vooruit durven lopen
op de grote toekomst wanneer het eindelijk waar zal zijn: vrede op aarde.

Om deze vrede willen wij bidden met de woorden die hij ons gegeven heeft.

Onze Vader..

Vredeswens

Vredeslied Hoe leyt dit kindeke

Iedereen wordt van harte uitgenodigd aan de tafel van brood en wijn

Communielied O Jesulein süss

Afsluitend gebed

Al voor wij onze zoektocht naar u begonnen, was u al bij ons.
Wanneer wij u als vader aanroepen, hebt u ons lang van te voren als moeder bemind
Als wij Heer tot u zeggen, geeft u zich als broeder te kennen
Als wij uw broederlijkheid prijzen, komt u ons zusterlijk tegemoet
steeds bent u het die ons als eerste heeft lief gehad. (Kurt Marti)
Amen.

Mededelingen en bloemetje

Slotgedachte

Wat kan er nou gebeuren in één nacht?
De huizen zoeken warmte bij elkaar
en staren in het eerste zonlicht naar
hun slaperige gevels in de gracht.

Veel is er niet veranderd, dat is waar.
Toch heeft de nacht iets wonderlijks gebracht:
er is opeens een heel nieuw jaar, dat wacht –
wat kan er niet gebeuren in een jaar!

Zorg dat je wakker bent.
En klaar.

(gedicht van Hans Kuijper)

Zegenwens

Vader, Moeder,
geef mij licht in mijn handen om uit te delen,
licht in mijn ogen om een lach te ontlokken,
licht in mijn oren om Uw stem te vernemen,
licht in mijn hartstocht om liefde te zijn,
licht in mijn lied om Uw goedheid te eren,
licht in mijn tranen om mensen te troosten,
licht in mijn woorden om het goede te spreken
licht in mijn hart om een licht te zijn. (Jaap Zijlstra)

Mogen wij met vrede gezegend zijn
in de Naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest.
Amen.

SLOTLIED Midden in de winternacht