De angst overwonnen

De angst overwonnen
17 en 18 maart 2018

voorganger: Gepke Kerssen en Greet van Steenderen
zaterdag: cantor Gerard van de Weijer, pianist Cor Rademaker
zondag: m.m.v. de Cantorij o.l.v. Peter Paul van Beekum, pianist Steven van Gool

Openingslied: za en zo. Heer onze Heer

We steken een kaarsje aan voor Frans Vernooy. Hij is op 11 maart overleden.

Welkom

De angst overwonnen is het thema.
We luisteren naar Beatrice uit Zambia die de angst om de gevolgen van haar HIV-besmetting overwint en naar het evangelieverhaal over de graankorrel die door te sterven juist leven brengt.

Openingsgebed

God die leven geeft
Soms lijken wij op graankorrels
met een harde schil als bescherming
Maak die harde schil zacht
Roep het leven in ons tevoorschijn
dat wij ons durven toevertrouwen aan uw licht

Lied
zaterdag: Naar u gaat mijn verlangen Heer
zondag: Een schoot van ontferming

Eerste lezing, uit het Vastenproject:

Met ons Vastenproject steunen wij het Households in Distress-programma in Zambia, regio Mbala. Het programma is bedoeld om de impact van HIV/aids te verminderen via voorlichting en goede gezondheidszorg en door mensen te helpen in hun eigen levensonderhoud te voorzien.
Beatrice Chikwanda is één van de deelnemers aan het programma. We luisteren naar haar verhaal.

Beatrice Chikwanda (42) woont met haar man en zes kinderen in de sloppenwijk van Mbala in Zambia. Beatrice werkt in het seizoen als koffieplukker op de nabijgelegen koffieplantage; de rest van het jaar probeert ze op andere manieren geld te verdienen, bijvoorbeeld door vis te verkopen. Haar man verdient ook geld, maar besteedt dat vooral aan alcohol voor zichzelf. Ze heeft het moeilijk: “Er is te weinig te eten thuis, ik red het niet. We zijn aan het overleven. Ze is ervaringsdeskundige: “Tijdens mijn laatste zwangerschap bleek ik seropositief te zijn. Ik kon het niet geloven en was in eerste instantie in grote ontkenning. In de eerste jaren van de hiv-epidemie gingen mensen dood en ik wilde mijn kinderen niet achterlaten. Ik kreeg medicijnen die ik tot de bevalling moest slikken om te helpen voorkomen dat mijn baby geïnfecteerd zou raken. Na de bevalling bleek mijn dochter in orde te zijn en toen pas begon ik te huilen – ik voelde me zo schuldig, dat ik dood zou kunnen gaan en mijn baby moest achterlaten.”
Beatrice besloot wel om met zichzelf en haar situatie aan de slag te gaan. Ze werd lid van een van de lotgenotengroepen van het HID-programma:  Ze is blij dat ze destijds de stap heeft gezet: “Ik heb hier veel geleerd en nu geef ik zelfs anderen les. Ik vind het belangrijk om een rolmodel te zijn, want ik ben zelf ook bemoedigd en geholpen door anderen. Dankzij de groep heb ik mijn status kunnen verwerken en accepteren. Erover praten met elkaar helpt om het stigma te laten verdwijnen. Ik beschouw hiv inmiddels als een ziekte als alle andere ziektes, zoiets als suikerziekte of astma.”
Beatrice wil graag een training volgen via het HID-programma om te leren hoe ze meer inkomen kan verwerven en daarmee beter voor haar kinderen kan zorgen. Via onze Vastenactie steunen we de training van 300 mensen als Beatrice.

Lied
zaterdag: Groot is de wereld
zondag: Naar u levende keert mijn ziel

Voor de lezing
Het is bijna joods Paasfeest, het feest van de bevrijding uit Egypte. Mensen overal vandaan, ook uit het buitenland, zijn naar Jeruzalem gekomen om het feest te vieren. Ook Jezus is in Jeruzalem.

Evangelielezing Johannes 12,20-33
Nu was er ook een aantal Grieken naar het feest gekomen om God te aanbidden. Zij gingen naar ​Filippus​ uit Betsaïda in Galilea en vroegen hem of ze ​Jezus​ konden ontmoeten. Filippus​ ging dat tegen ​Andreas​ zeggen en samen gingen ze naar ​Jezus. Jezus​ zei: ‘De tijd is gekomen dat de ​Mensenzoon​ tot majesteit wordt verheven. Waarachtig, ik verzeker u: als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht. Wie zijn leven liefheeft verliest het, maar wie in deze wereld zijn leven haat, behoudt het voor het eeuwige leven. Wie mij dient moet mij volgen: waar ik ben zal ook mijn dienaar zijn, en wie mij dient zal door de Vader geëerd worden. Nu is mijn ziel verbijsterd. Wat moet ik zeggen? Vader, laat dit ogenblik aan mij voorbijgaan? Maar hiervoor ben ik juist gekomen. Laat nu zien hoe groot uw naam is, Vader.’ Toen klonk er een stem uit de hemel: ‘Ik heb mijn grootheid getoond en ik zal  zijn grootheid weer tonen.’ De mensen die daar stonden en dit hoorden zeiden: ‘Een donderslag!’ Maar er waren er ook die zeiden dat het een ​engel​ was die tegen hem gesproken had. Jezus​ zei: ‘Die stem heeft niet voor mij gesproken, maar voor u. Nu wordt het oordeel over deze wereld geveld, nu zal de heerser van deze wereld uitgebannen worden. Wanneer ik van de aarde omhoog geheven word, zal ik iedereen naar mij toe halen.’ Daarmee bedoelde hij de wijze waarop hij zou sterven.  

Acclamatie
zaterdag: Wie als een god wil leven
zondag: Gij moet het eenzaam laten

Overweging
Het lijkt in deze lezing wel een beetje goede Vrijdag , Pasen, Hemelvaart en Pinksteren tegelijk. Jezus praat over sterven dat niet het einde is, maar een nieuw begin van leven. Geen mislukking, maar iets dat toekomst heeft. Wat er gebeuren gaat reikt verder dan Israël alleen, heeft betekenis voor heel de wereld. Alles valt samen in dat ene moment. Misschien kent u dat wel: dat je handelt en zo zeker weet dat dit het enige goede is. Dat je iets zegt, omdat er iemand moet zijn die de negatieve spiraal doorbreekt. Dat je op bezoek gaat bij iemand die dat nu nodig heeft, terwijl je eigenlijk geen tijd hebt. U hebt ook vast wel meegemaakt dat je niet altijd populair wordt, als je iets goeds doet. En toch … je kunt niet anders. Soms kunnen de gevolgen nog ernstiger zijn: Iemand die zonder erbij na te denken in het water springt. Iemand die filmt wat er in Syrië gebeurt. Levensgevaarlijk, maar… iemand doet het, want nu moet het gebeuren. Het uur is gekomen en jij bent het die zich daartoe geroepen voelt. Het is een keuze voor het goede, voor liefde, vrede, recht, voor leven op een plek waar het leven verdwenen lijkt. Deze mensen zijn als graankorrels die bereid zijn om te sterven, voor het leven van anderen, voor het leven zelf. Het is een prachtig beeld, dat van de graankorrel. Een harde schil die het zaad beschermt, tegen droogte bijvoorbeeld of tegen de winterkou. Van binnen vol kiemkracht, levenskracht. Op het juiste moment barst de schil, gaat het zaad kiemen, komt er leven tevoorschijn. Daarvoor moet het zaad wel in goede aarde gevallen zijn. Als mens lijk je op een graankorrel. Je kunt op jezelf blijven met een schil om je heen. Soms is dat nodig. Jezus trok zich soms terug als het verbale geweld  van de schriftgeleerden hem te veel werd. En ook wij kunnen niet altijd open en kwetsbaar zijn. Maar nu is het moment gekomen. Het kan niet anders. Nu laat je zien wie je  bent, je ziel, je zuiverste zelf. Uit de komst van de Grieken weet Jezus dat nu het moment daar is. Heel de wereld kijkt mee naar wat er gaat gebeuren. Je zou het een strijd tussen goed en kwaad kunnen noemen. Een gevecht waarin ook de omstanders betrokken zijn. Want: aan wiens kant sta jij? Ben jij zo’n graankorrel die op zichzelf blijft? Jezus zegt dat dit het beslissende moment is. Die bittere vrijdag waarop het goede gedood wordt. Waar sta jij? Weet jij wat waarheid is? Wie God is? Ben jij het die weg vlucht? Of ben jij Simon van Sirene die helpt dragen? Veronica die de tranen droogt? Blijf jij of ik bij de mensen in Syrië of wend ik mijn ogen af. Blijf ik jaren en jaren lang die zieke vrouw bezoeken, die man met alzheimer? Wat doe jij, wat doe ik als het er echt op aankomt. Waar kiezen wij dan voor als geloofsgemeenschap?
Ook als gemeenschap zijn we een graankorrel. We worden door anderen gezien als een kritische, levendige en diaconale geloofsgemeenschap. Dat is onze naam en onze buitenkant. Maar hebben we genoeg levenskracht, vragen we ons af, kunnen we die naam nog wel waar maken? We hebben te weinig mensen in het Pastoraatsteam, in het Bestuur, de Adviesraad en voor allerlei praktische zaken.
Durven we te geloven in de toekomst van de graankorrel, van onze gemeenschap? Een graankorrel die leven brengt in onze stad, een geloofsgemeenschap met toekomst. Durft u/jij te zeggen: dit is wie ik ben. Dit is wat ik heb en wat ik geef om geloofsgemeenschap te zijn, vandaag en in de toekomst. Durven wij te vertrouwen dat het er toe doet dat wij er zijn? Dat zachte krachten er toe doen in een samenleving die soms zo hard kan zijn. Wat maakt dat onze schil barst? Dat onze zachtheid, onze kwetsbaarheid, maar ook onze levenskracht zichtbaar wordt? Dat we het aandurven, wat het ons ook kost? Wat wekt mijn zachtheid? Wat doet mijn schil openbarsten?
Het heeft voor mij te maken met geraakt worden door de nood van de ander en met het vertrouwen dat het leven ten goede kan keren. Dat er levenskracht is, in mij en in de ander, in de geloofsgemeenschap. Dat je vanuit het donker van de aarde naar het licht kunt groeien. Het heeft ermee te maken dat mijn vertrouwen gegrond is. De Eeuwige is voor mij de grond waarop ik sta, de goede aarde waaraan ik mij kan toevertrouwen. De geloofsgemeenschap is de plaats waar ik daarvan gehoord heb. Daar klinken oude verhalen en daar heb ik gezien dat ze waar werden, opnieuw gebeuren in de levens van mensen, ook in mijn leven. Niet dat ik altijd open ben. Soms pantser ik mij. Dan heb ik de verhalen nodig die mijn pantser openbreken. De bijbel als mijn gesprekspartner, maar ook mensen die zelf graankorrel durven zijn. Zoals Beatrice in Zambia, die zich durfde toe te vertrouwen aan de toekomst en nu ook aan anderen toekomst geeft. Ze maken indruk, mensen die desnoods hun leven ergens voor over hebben. Het zijn geen verliezers, maar gróte mensen.
Het leven van Jezus loopt gevaar, maar loslaten waar hij voor geleefd heeft, dat is erger. Daar zou zijn ziel aan kapot gaan. Dit is het moment om te kiezen voor het leven. Voor een heel andere wereld waarin mensen leven in verbondenheid met elkaar. Waar ze durven breken, hun zachtheid laten zien, durven delen. Jezus laat daarmee God zien aan Israël en in de Grieken aan heel de wereld. Het feest van de bevrijding uit Egypte geeft hem het vertrouwen dat de Eeuwige ook nu, op dit kritieke moment en bij die moeilijke weg, aanwezig is.  Er klinkt een stem uit de hemel die hem daarin bevestigt. De Eeuwige is een God van mensen, die je vanuit het donker van de aarde doet groeien naar het licht, waar je verder mag groeien, bloeien en vrucht dragen.

Geloofslied
zaterdag: Roept God een mens tot leven
zondag: Hij die gesproken heeft

We maken de tafel klaar.
We leggen onze gaven op tafel, niet alleen het geld van de collecte, maar ook onze inzet die van deze gemeenschap een geloofsgemeenschap maakt, onze gaven die we delen met elkaar en voor wie ons nodig heeft.

Voorbeden met als acclamatie
zaterdag: Jij die onze gedachten raadt
zondag: Bless the lord

God van liefde schepper van licht en leven,
wij vragen vandaag uw aandacht voor:
journalisten en de mensen die voor ons dagelijks het nieuws selecteren.
Dat zij in vrijheid en onafhankelijkheid hun werk kunnen doen.
en daarbij ook oog houden voor het goede nieuws dat er is in de wereld.
Geef ons hoop en verlangen naar het goede
laat ons bidden:
God van liefde,
die tot ons komt als een weg naar leven
wij vragen u om inzicht en wijsheid voor mensen die leiding geven en verantwoordelijkheid dragen in kerk en maatschappij,
dichtbij en ver weg.
Laat de beslissingen die zij nemen leiden tot vrede en saamhorigheid in deze wereld.

Laat ons bidden:
In het kader van onze vastenactie denken wij vandaag aan:
Beatrice uit Zambia en haar lotgenoten.
God van liefde geef deze mensen kracht en doorzettingsvermogen.
Dat ze goede ondernemers worden die onafhankelijk kunnen leven nu en in de toekomst.

Laat ons bidden:
God van liefde
Leer ons de taal van in-stilte- begrijpen,
maar ook de taal van het doen.
Laat ons ervaren dat wij elkaar gegeven zijn
als een weldaad en een overvloed,
als een ontroering
die onze eenzaamheid breekt;
misschien slechts in een gebaar,
een enkel woord dat hoop geeft.
Laat ons bidden:

Intenties

Lied
Zondag: Koester de namen

Tafelgebed
Zoals het zaad dat was uitgezaaid in de aarde
vrucht droeg, werd samengebracht en één is geworden,
tot het brood dat wij breken,
zo hebt U ons uitgezaaid in de wereld.
Breng ons bijeen overal vandaan
in het land van uw vrede.

Voedsel en drank hebt U ons gegeven,
zodat wij ópleven en U danken;
maar U geeft ons meer
U voedt ons verlangen naar vrede
stilt onze dorst naar gerechtigheid

Uw liefde en zorg voor mensen
werd zichtbaar in Jezus
Door alle twijfels en tegenstand heen
bleef hij zich daaraan toevertrouwen 

Terwijl hij wist dat hij spoedig zou worden opgepakt
vierde hij met zijn leerlingen het feest van de bevrijding,
Hij nam het brood, dankte daarvoor, brak het en zei:
Dit brood dat ik met jullie deel is als mijn leven:
met jullie gedeeld, voor jullie gegeven.
Hij nam de beker, dankte daarvoor
en zei: Dit is de wijn van de nieuwe wereld.
Blijf je leven met elkaar delen, vreugde en verdriet,
met als teken daarvan het brood en de wijn.
Als je dat doet, dan ben ik bij jullie.

Toen de nacht viel werd hij opgepakt en door alle mensen verlaten.
Maar hij stond op,
staat op waar mensen hem gedenken
hem zichtbaar maken in hun leven
Dat wij in zijn geest mogen leven:
Open voor het geheim
Voor woorden van leven
Open voor de nood van anderen
Maak ons tot een huis voor mensen
jong en oud
Een huis voor U
zodat de stad een stad van vrede wordt
Wij bidden daarvoor met de woorden van Jezus

Vredeswens
Dat wij vrede mogen vinden en vrede mogen brengen in het leven van anderen.

Vredeslied
zaterdag: Vrede voor jou en alle goeds
zondag: Boom, je stam was koud

Breken en delen
Wij gedenken zijn leven en sterven en dat hij leeft onder ons.
Geef je leven zoals hij het gaf, wees zijn zachte kracht zijn lichaam en ziel in deze wereld. 

Delen van brood en wijn

Communielied
zaterdag: Wie zijn leven niet wil geven
zondag: Eet en drinkt

Dankgebed

Wij danken u
dat wij hier samen
het geheim van het leven mogen ervaren
dat wij hier mogen delen
wat ons zwaar valt en wat ons hoop geeft
dat wij boven onze zorgen mogen worden uitgetild
en samen mogen opstaan
uit wat klein maakt of verlamt

Mededelingen en bloemetje

 Slotgedachte

Op de aarde gevallen
Het is nodig dat de korrel valt,
zich met aarde laat bedekken,
in de duisternis wegzakt

Wat er dan gebeurt is prachtig:
de wanden van de korrel breken open,
de grond breekt open en een dubbele levensspiraal ontvouwt zich.

Een dubbele beweging,
naar omhoog en omlaag
naar het avontuur en naar de verdieping.
Naar omhoog, dat is het avontuur:
twee blaadjes als twee handen geopend om te bidden,
naar omlaag is de verdieping
Wortels die door horizontale lagen heen dringen
Beide zijn nodig: loven en in de wereld zijn.
De wortel voedt het blad,
het blad laat de wortel ademen.

Zegen

Zegen ons
Ga mee met ons
en houd ons in beweging
voor een aarde die goed is
en voor mensen die aan elkaar gewaagd zijn
door hun oprechte liefde voor elkaar.
Zegen ons
U die verlangt naar ons
nog veel meer dan wij verlangen naar U. 

Slotlied
zaterdag: Gij zijt voorbijgegaan
zondag: Voordat ik bomen zag