RUST EN RUIMTE VIEREN
Voorganger: Franneke Hoeks
Zaterdag Cantor: Marcel v.d. Maeden, Piano: Cor Rademaker
Zondag koor De Cantorij o.l.v. Peter-Paul van Beekum Muzikale ondersteuning: Marc Baghuis
OPENINGSLIED Dat woord waarin ons richting werd gegeven
WELKOM
Ik zie bekenden en onbekenden gezichten: wat fijn om jullie hier te mogen begroeten. Goed dat jullie hier zijn. Vandaag vieren we hier rust en ruimte. De verhalen die we vandaag lezen gaan over dankzeggen en over sabbat vieren. Jezus gaat daarin zijn eigen weg. Ook wij hebben onze eigen weg te gaan in zoeken naar momenten van rust en ruimte. Ik hoop dat dit uur voor ons allemaal een uur van rust en ruimte wordt. Een uur dat het patroon van de dagelijkse beslommeringen even mag doorbreken. Laten we aan het begin van deze viering ruimte maken voor het ongekende. Laat ons hier ruimte maken door met elkaar de verstilling te zoeken.
GEBED
Eeuwige, Jij die je laat kennen als Ik-zal-er- Zijn, als bevrijder, als een god die met ons op weggaat, help ons dit uur grenzen te verleggen opdat in onszelf en in de wereld rust en ruimte ontstaat waarin mensen tot hun recht mogen komen.
ACCLAMATIE
za Naar u levende klimt mijn ziel
zo Gij moet het eenzaam laten
INLEIDING OP LEZINGEN
We lezen vandaag een stukje uit Deuteronomium. Een boek vol toespraken en beschrijvingen van wetten die aan Mozes worden toegeschreven. Mozes die zijn volk naar de grens van het beloofde land leidde, maar er zelf nooit binnenging. Mozes die zijn volk probeert klaar te stomen voor het leven in het nieuwe land. Welke regels, wetten, gebruiken doen ertoe in dat land van belofte? Het verhaal dat we vandaag lezen gaat over het offeren van de eerste vruchten van het veld.
En vervolgens twee korte verhalen van Jezus deze week waarin hij het niet zo nauw neemt met de regels rondom de Sabbat. Verhalen over regels rondom het vieren van rust en ruimte. En verhalen over de heilzaamheid van het ont-regelen.
Eerste Lezing Deuteronomium 26 5-11
En dan moet je bij het altaar de volgende woorden uitspreken: “Onze voorouders waren Arameeërs die van de ene plaats naar de andere zwierven. Ze gingen naar Egypte en woonden daar als vreemdelingen. Ons volk was eerst nog klein, maar het werd daar groot en sterk. De Egyptenaren behandelden ons slecht. Zij onderdrukten ons en lieten ons als slaven voor hen werken. Toen smeekten we de Heer, de God van onze voorouders, om hulp. En hij hoorde ons. Hij zag dat we onderdrukt werden. Hij zag hoe hard we moesten werken. Toen heeft hij ons bevrijd. Hij liet ons zijn grote macht zien en deed geweldige wonderen. Hij bracht ons hierheen en gaf ons dit land. Het is een prachtig land, waar meer dan genoeg te eten is.” Als je dat allemaal gezegd hebt, moet je knielen en zeggen: “Heer, ik breng u de eerste vruchten van het land dat u ons gegeven hebt.” Houd daarna een feestmaal, samen met de Levieten en de vreemdelingen die bij jullie wonen. Dank de Heer, je God, omdat hij jou en je familie een goede oogst gegeven heeft.
LIED
za. Deze woorden aan jou opgedragen
zo Naar U levende gaat mijn ziel
Tweede lezing: Marcus 2,23-3,6
Eens liep hij op een sabbat tussen de korenvelden door. Zijn leerlingen gingen de velden in en begonnen aren te plukken. “Kijk eens!” zeiden de farizeeën tegen hem. “Waarom doen ze iets dat op sabbat niet mag?” Maar hij antwoordde: “Hebt u dan nooit gelezen wat David deed toen hij en zijn metgezellen gebrek leden en honger hadden? Hij ging het huis van God binnen – Abjatar was toen hogepriester – en at van de toonbroden, waarvan alleen de priesters mogen eten. En hij gaf ze ook aan zijn mannen te eten.” En hij voegde eraan toe: “De sabbat is er voor de mens, en niet de mens voor de sabbat; en dus is de Mensenzoon ook heer en meester over de sabbat.”
Acclamatie
za Het woord dat ik jou geef
zon Take o take me as I am
Weer ging hij naar de synagoge. Daar was iemand met een verschrompelde hand. Ze letten op hem om te zien of hij die op sabbat zou genezen, zodat ze hem zouden kunnen aanklagen. Hij zei tegen de man met de verschrompelde hand: “Kom in het midden staan.” Aan de anderen vroeg hij: “Wat mag men op sabbat doen: goed of kwaad? Een leven redden of het vernietigen?” Maar ze zwegen. Hij keek hen boos aan, maar ook diepbedroefd vanwege hun hardleersheid, en toen zei hij tegen de man die in het midden stond: “Steek uw hand uit.” Hij stak zijn hand uit en er kwam weer leven in. De farizeeën verlieten de synagoge en gingen meteen met de herodianen overleggen hoe ze hem uit de weg zouden kunnen ruimen.
Acclamatie
za Het woord dat ik jou geef
zon Take o take me as I am
OVERWEGING
Wat een muggenzifters die arizeeën! Mensen die weten hoe het hoort, en andere mensen de maat nemen! Mensen die de wetten en regels tot in detail kennen en je zullen wijzen op iedere punt of komma’s. We kennen ze, denk ik, op een of andere manier allemaal.
Jezus en zijn leerlingen nemen het niet zo nauw met de regels van de sabbat. De joodse rustdag kreeg vorm door strikte regels. Een dag waarop niet gewerkt mocht worden. Een dag om te gedenken dat God het Joodse volk uit Egypte had bevrijd. Een dag om te herinneren. Een dag om te vieren. Dat klinkt goed. Dat klinkt een beetje San Salvator. Toch?
De leerlingen van Jezus plukken aren. Ik zie beelden voor me van mensen in de zon die genieten van het goed dat de aarde hen biedt. Niks mis mee. Een ideale zondag.
Toch gaat dit genieten in tegen hoe het in de ogen van de Farizeeën hoort. Gij zult immers niet werken op sabbat. Aren plukken wordt gezien als werken. Iemand genezen ook, zo blijk uit het tweede verhaal. Dat doe je niet op Sabbat. Jezus ziet het anders. Sabbat is er voor mensen. Mensen zijn er niet voor de sabbat. Het gaat Jezus om het welzijn van mensen om menselijkheid. Dat is de uiteindelijke maat. De rustdag is bij uitstek een dag van genieten, van leven, van omzien naar elkaar en van tijd om stil te staan bij wat er werkelijk toe doet.
Mensen gaat voor regels. Daar hebben wij Salvatorianen wel oren naar. Voor ons zijn mensen immers belangrijker dat wetten en regels van de officiële kerkinstituten. Dat zit in onze genen. Dat is ook de reden dat wij hier nu kerken. Niet meer binnen de muren van een kerkgebouw, maar midden in de wijk. Wij maken onze eigen kerk. Wij zijn samen kerk. Eigenwijs. Een zootje ongeregeld in de ogen van sommigen.
Aan deze tafel is iedereen welkom, vieren we ieder weekend. Afgelopen weken werden er hier in Den Bosch gesprekken gevoerd over de plaats van lhbt-ers binnen de verschillende kerken. De aanleiding was het feit dat de roze viering vorig jaar niet in de Sint Jan kon plaatsen. In de gesprekken kwam de spanning tussen leer en praktijk naar voren. Niet alleen in de RK-kerk maar ook in een aantal andere kerkgemeenschappen is de acceptatie van lhbt-ers niet vanzelfsprekend.
In alle gesprekken werd de wens uitgesproken dat in kerken en gemeenschappen liefde het uitgangspunt zou moeten zijn. Regels die mensen uitsluiten, regels die mensen pijn doen passen daar niet bij. Mensen gaan voor regels en kerk zou ruimte moeten geven aan mensen in al hun diversiteit. Dat is taal naar mijn San Salvatorhart. Het is belangrijk dat deze geluiden die de wetten en leer van kerken aan de kaak stellen blijven klinken.
Als San Salvator zijn we een gemeenschap van gedreven mensen. Er zijn heel veel zaken die mij nauw aan het hart liggen. De plek van Lhbt-ers, vluchtelingen, kinderen, armoede, duurzaamheid allemaal zaken waar ik voor op de bres wil springen. We vinden allemaal dingen belangrijk als het gaat over hoe het er in de wereld aan toegaat. We zijn allemaal betrokken bij onze eigen gemeenschap en gehecht aan onze manier van vieren. We voelen ons thuis bij hoe we dingen geregeld hebben. Want ook wij hebben inmiddels ook onze eigen regeltjes. Dat kan ook niet anders. Nadenkend over de verhalen van vandaag, besefte ik dat er in mij ook wel iets van een Farizeeër zit. Als dingen anders gaan dan ik ze zelf graag zou zien dan vind ik daar vaak meteen wat van. Herkent u dat? Dit verhaal spoort me aan om me bewust te zijn van mijn eigen vooronderstellingen en daagt me uit met een open en nieuwsgierige houding aan de ander, anderen te vragen wat hen drijft.
San Salvator wil een plek zijn waar we rust en ruimte kunnen vieren. Beiden vragen om een soort ontregeling. Om tot rust te komen, moeten we de boel de boel durven laten. Het geregel en de hectiek van alle dag even loslaten. Ruimte maken vraagt ook om ontregeling een stapje terug doe opdat er ruimte voor anderen en de Ander met een hoofdletter ontstaat. Dat dat niet iets is van nu bewijst onze eerste tekst. Al in de tijd van Mozes was tijd dacht met na over hoe je met elkaar kon vieren dat je dankbaar was voor het feit dat God met het Joodse volk op weg ging. Mooi dat op de grens van het beloofde land gezegd wordt dat je dat niet in je eentje doet. In het vieren van dankbaarheid nodig je anderen uit, de vreemdeling is welkom.
Vieren dat is voor ons als gemeenschap belangrijk. Dat hebben we met elkaar uitgesproken. Dat waar een deel van onze verbinding zichtbaar en voelbaar wordt. Dit moment in de week waarin we samen met Salvatorianen, bezoekers en hopelijk ook vreemdelingen het leven vieren, het genieten vieren, de pijn en het verdriet vieren, de herinneringen vieren, samenzijn vieren, loslaten vieren, momenten van rust vieren en vooral ruimte vieren. Onze eigen ruimte, en de ruimte van de Eeuwige.
GELOOFSLIED
za zo Kom en volg mij op de weg
Tafel | Collecte | Muziek
VOORBEDEN
Gij die ons op weggaat, wij bidden tot jou:
voor een samenleving waarin menselijkheid het wint van regeldrift. Waar wetten en regels geen instrumenten zijn die leefbaarheid in de weg staan.
Keer u om naar ons toe
Gij die met ons op weggaat, wij bidden tot jou:
Dat er altijd mensen zijn die zich niet laten beperken door de wetten en regels. Mensen die zich laten gezeggen door de kracht van menselijkheid en mededogen zodat er ruimte ontstaat voor wat zich in de marge bevindt.
Keer u om naar ons toe
Gij die met ons op weggaat, wij bidden tot jou:
laat er ook ruimte in onszelf ontstaan waar meningen en opvattingen zich hebben vastgezet. Geef ons ruimte om dat wat anders is daadwerkelijk te horen. Geef ons moed om het vanzelfsprekende los te laten en iets nieuws te omarmen.
Keer u om naar ons toe
Gij die met ons op weggaat, wij bidden tot jou, heb weet van alles wat aan de bladzijden van dit intentieboek is toevertrouwd. Laat jouw aandacht gaan naar onze zieken en mensen die aandacht en zorg nodig hebben. Blijf bij de mensen die ons zijn ontvallen en die wij missen.
Koester de namen
TAFELGEBED
Gij die met ons op weggaat, zoals gij ons tot zegen wilt zijn, zo willen wij jou gedenken en bedanken. Voor het goede van de aarde danken wij Jou jouw mildheid tastbaar om ons heen: voor al wat ons gegeven is om van te genieten, om van te leven. Voor het graan op onze velden dat geoogst werd in toewijding en zorg, om brood te worden, kracht voor onderweg.
Voor de woorden die wij horen, danken wij Jou, jouw taal van liefde geschreven in ons hart; voor alle waarheid ons gezegd, voor het vertrouwen, het protest, de ruimte voorbij wetten en regels.
Voor het hoogste woord danken wij jou van heilige schriften en profeten, sprekend tot op vandaag, opdat wij doen en horen jouw liefste wil: recht en vrede.
Voor Jezus van Nazareth danken wij Jou, mens naar jouw hart, die kwetsbaar werd als de minste, die nooit zei: “het raakt me niet”, maar die geweldloos en zonder reserve een kracht tot leven werd voor ieder die Hem binnen liet. Zo heeft Hij zich gegeven als de graankorrel in de aarde, gestorven om vrucht te dragen. Zo heeft Hij zich gegeven als brood en wijn in ons midden, gebroken en geschonken om te dienen, om Leven te zijn. Zo willen wij Hem gedenken het brood breken en delen, de beker nemen en uitreiken. Zo willen wij verbonden zijn met Hem, met elkaar en zo met Jou. Dit blijven wij doen, in zijn naam. Zo heeft Hij ons aan elkaar gegeven, als vruchtbare aarde, om in te zaaien en van te oogsten, om te dienen en te danken, om elkaar te dragen in zijn geest van liefde. Zo willen we gaan op Zijn weg, zo willen we bidden met elkaar, met woorden door Hem gegeven:
ONZE VADER | VREDESWENS
VREDESLIED
za Die mij droeg op adelaarsvleugels
zo Jij leert mij vliegen
BREKEN EN DELEN
Graan, gerijpt op de akker, geoogst, gemalen werd brood om van te leven. Druiven: vruchten vol zonlicht, geplukt, geplet, zij werden wijn vol levenslust. Hier is dat brood, genoeg voor iedereen, Hier is die wijn, laaf je aan licht en leven. Laat ons hier wijn en brood delen als teken dat wij gaan voorbij de wet van ieder voor zich. In breken en delen regeert de menselijkheid zoals Jezus ons dat voorleefde. Aan deze tafel is iedereen welkom.
LIED
za Zo vriendelijk en veilig
zo Wat ik gewild heb
GEBED
God, Gij die met ons op weggaat, dank voor dit moment waarin we mochten proeven van brood en wijn vruchten van de aarde aan ons gegeven om te delen met elkaar. Amen
MEDEDELINGEN
SLOTGEDACHTE
Twee goede vrienden bleven maar ruzie maken. Een van hen ging raad vragen bij een bekende oude man. Nadat hij had geluisterd, zei de wijze: “Je moet leren luisteren naar je vriend.” De man kwam een maand later opnieuw bij de wijze man en zei: “Ik heb goed geluisterd naar alle woorden die mijn vriend heeft gezegd.” Toen zei de wijze met een glimlach: “Ga dan nu terug naar je vriend en luister nu ook naar elk woord dat hij niet heeft gezegd.”
ZEGENWENS
God, Gij die met ons op weggaat
zend ons nu dan op onze weg
als mensen die geloven,
die banden kunnen smeden,
die grenzen overschrijden,
die mildheid kunnen brengen,
die troosten en nabij zijn,
die vreugde kunnen geven,
die naaste van elkaar durven zijn.
Zend ons dan nu op weg
als mensen die vertrouwen,
de toekomst tegemoet.
SLOTLIED
za Jij die voor alle namen wijkt
zo Zijt Gij mijn God een herder