Levende stenen

San Salvatorgemeenschap 17 en 18 mei 2014
Thema: Levende stenen
Voorganger: Ard Nieuwenbroek
Muzikale ondersteuning: de Cantorij

Openingslied za: Hier wordt een huis voor God gebouwd – zo: Jij die voor alle namen wijkt

Welkom
Welkom iedereen hier aanwezig of die in gedachten bij ons aanwezig is. Op weg naar morgen, overmorgen en onderweg, soms even thuis. Jij met wie je was, wie je ooit had willen zijn en wie je nu bent. Of je hier nu voor het eerst bent of al zo vaak, ik wens ons een viering die inspireert, die bemoedigt en ons nog meer in verbinding brengt met de Eeuwige.
Vandaag gaat het over levende stenen. Een beetje raar is dat wel. Hoe kunnen stenen nu leven? De apostel Petrus, wiens naam bijzonder genoeg in het Grieks letterlijk betekent: de rots, de steen, is verantwoordelijk voor deze beeldspraak waarmee hij ons prikkelt en uitnodigt in ons leven op aarde van betekenis te zijn. In mijn zoeken naar de betekenisvolheid van deze beeldspraak kwam ik dit prachtige sculptuur tegen in ons huis. Ik laat jullie nog even in nieuwsgierigheid naar dit prachtig stuk steen. Misschien kun je er van tevoren alvast wat over mijmeren en komen we tot dezelfde gedachte.

Laten we het mijmeren beginnen met de stilte die we onszelf en elkaar gunnen.
Stilte

Lied za: Een schoot van ontferming – zo: Gij moet het eenzaam laten

Inleiding op de lezingen
Vandaag zoeken we in de beide lezingen naar sporen in stenen. Levende stenen, zoals door de apostel Petrus verwoord in de tweede lezing. Maar we beginnen met het verhaal van een oma die haar kleinzoon en ons verrast met haar wijsheid.

1e lezing Het verhaal van het potlood
Een jongetje keek naar zijn oma die een brief aan het schrijven was. Op een gegeven moment vroeg hij: Oma, schrijf je een verhaaltje over wat wij samen hebben meegemaakt? Of schrijf je misschien een verhaaltje over mij? Zijn oma stopte met haar brief, glimlachte, en zei: Ik schrijf inderdaad over jou. Maar belangrijker dan de woordjes die ik schrijf, is het potlood waarmee ik schrijf. Ik zou willen dat je later, als je groot bent, net zoals dit potlood wordt.
Het jongetje keek nieuwsgierig naar het potlood, maar kon niets bijzonders ontdekken. Maar het is gewoon maar een potlood! Het is maar hoe je er naar kijkt. Het potlood heeft vijf bijzondere dingen die jou – maar dan moet je ze wel onthouden- tot iemand zullen maken die altijd in vrede met de wereld zal leven…
Ten eerste: Je zult misschien grootse daden verrichten, maar je mag nooit vergeten dat er een hand is die jou daarbij helpt. Deze hand noemen we de Eeuwige, en hij zal je altijd nooit in de steek laten.
Ten tweede: Af en toe moet je stoppen met schrijven, om de punt te slijpen. Daardoor heeft het potlood een beetje pijn, maar het wordt er wel scherper van. Dus moet je wat pijn kunnen verdragen, het maakt je tot een beter mens.
Ten derde: Als je met een potlood schrijft, kun je altijd uitgummen wat je fout schreef. De les is dat corrigeren wat we gedaan hebben niet slecht is, maar belangrijk, om rechtvaardig door het leven te kunnen gaan.
Ten vierde: Het belangrijkste van het potlood is niet het hout of de buitenkant, maar het grafiet dat erin zit. Dus wees steeds bezorgd om wat er binnen in je gebeurt.
Ten slotte, het vijfde wat een potlood bijzonder maakt: het laat altijd een spoor achter. Besef goed dat alles wat je in je leven doet, sporen zal achterlaten en probeer je daar bewust van te zijn.
Paulo Coelho , uit het boek “Als een rivier”
Lied za: Is een mens trouw – zo: Boom je stam was koud

2e lezing Petrus 2, 1-8
Ontdoe u dus van alles wat slecht is, van alle bedrog en huichelarij, alle afgunst en kwaadsprekerij, en verlang als pasgeboren zuigelingen naar de zuivere melk van het woord, opdat u daardoor groeit en uw redding bereikt. U hebt toch ondervonden hoe goed de Heer is? Voeg u bij hem, bij de levende steen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn kostbaarheid, en laat u ook zelf als levende stenen gebruiken voor de bouw van een geestelijke tempel. Vorm een heilige priesterschap om geestelijke offers te brengen die God, dankzij Jezus Christus, welgevallig zijn. In de Schrift staat immers: ‘In Sion leg ik een hoeksteen die ik heb uitgekozen om zijn kostbaarheid; wie daarop vertrouwt, komt niet bedrogen uit.’ Kostbaar is hij voor u, die erop vertrouwen. Voor wie er niet op vertrouwen, geldt echter: ‘De steen die de bouwers afkeurden is de hoeksteen geworden.’
Lied: Mijn God zijt Gij

Overweging
Sommige momenten van mijn leven vergeet ik niet. Zo herinner ik me nog heel precies hoe mijn enige broer tijdens ons 40-jarig trouwfeest een ontroerend cadeau gaf. Het staat hier voor ons. Een prachtig stuk versteend hout. Het is miljoenen jaren oud.

Versteend hout is een steensoort die kan ontstaan doordat bomen onder een dikke laag vulkanisch as terecht komen. De as bevat allerlei mineralen, die oplossen in het grondwater.
Langzaam maar zeker verrot het hout en de mineralen nemen de plaats in van de houtcellen. Dit proces geschiedt zo langzaam dat de structuur van het hout perfect bewaard blijft en wordt tot steen. De sporen van het leven zijn versteend en blijven zichtbaar.
In de brief van de apostel Petrus van vandaag gaat het over levende stenen. Kunnen we als levende stenen onze bijdrage te geven aan het aardse paradijs? Natuurlijk zijn mensen geen stenen. Want mensen zijn altijd alleen maar mens in relatie met andere mensen. De levende steen die jij bent, ben je mét jouw geliefden, ouders, kinderen, vrienden, collega’s, buren. Zij vormen jou mee. De een veel meer dan de ander, natuurlijk. Zonder je man of vrouw ben je jezelf niet meer, is er een stuk van jezelf weg. Maar ook de andere relaties vormen je. Wie werkloos wordt merkt bijvoorbeeld hoeveel samen werken betekent voor wie je bent. Mensen hebben een thuis, een home en ze hebben relaties met anderen en zo zijn ze mens. Zo zijn ze levende steen, zo krijgen ze hun eigen vorm.
Maar dan? Wat als ons leven eindigt? Gaan levende stenen dan dood of laten we, net als bij het versteende hout, sporen achter? Heeft ons leven betekenis gehad, verder dan onze dood? Wat zijn de sporen van ons leven? Gaat ons leven verder in de sporen die we achterlaten? Misschien wel achtergelaten voor miljoenen jaren, als sporen in het versteende hout.
Natuurlijk is dit het meest duidelijk in hoe we omgaan met Moeder Aarde. Bekommeren we ons om het milieu en niet alleen in woorden maar ook in daden? Betalen we, indien mogelijk, iets meer voor milieuvriendelijke producten? Eten we niet iedere dag vlees of vleesproducten? Kiezen we voor groene energie? Doen we de moeite om ons afval te scheiden? Zo laten we onze sporen achter voor de generaties die na ons de aarde leven.
Zijn dit dan de enige sporen die we kunnen achterlaten? Heeft ons leven nog een andere zin en betekenis dan Moeder Aarde te koesteren? Veel mensen geven aan dat ze doorleven in hun kinderen, kleinkinderen en daarop volgende generaties. In een groot deel van mijn werk merk ik wekelijks hoe groot inderdaad de invloed is van wat voorafgaande generaties hebben gegeven aan liefde, pijn en verdriet. Een bekend voorbeeld is hoe immens groot en lang de invloed is van een concentratiekampverleden op vele generaties daarna. Ja, we laten als ouders sporen achter in ons nageslacht en zijn daarmee levende stenen die levend blijven. Van betekenis door onze, in generaties diep gegroefde, sporen.
Naast het ouderschap, dat niet voor ieder mens is weggelegd of gekozen, geloof ik dat we dagelijks sporen als levende stenen achterlaten. Kunnen we ja-zeggen tegen de oproep in de tweede lezing om ons als levende stenen te laten gebruiken voor de bouw van een geestelijke tempel, hier en nu en in de sporen na onze dood?
Gaat het dan eigenlijk niet om heel simpele dingen? Nadenken of je in jouw dagelijks leven iets doet waaraan anderen echt iets hebben? Waarvan ze naar jouw gevoel kunnen profiteren? Heeft je leven zin in de betekenis van een groter geheel? Grote woorden die ik in een klein voorbeeld wil verhelderen:
In een drukke trein zijn alle plaatsen bezet. Jij hebt een zitplaats en ziet een moeder met kind wiebelend in het gangpad staan. Jij besluit haar jouw plaats aan te bieden en zij accepteert dat met een glimlach. Je had ook kunnen blijven zitten.Wat zou dan – mogelijk- het verschil geweest zijn in de beleving van die vrouw? Laten we eens fantaseren. Deze moeder is een overbelaste vrouw die dagelijks mentaal en fysiek het hoofd boven water probeert te houden. Jouw aanbod is de eerste keer deze dag dat ze de ervaring heeft iets te ontvangen. Haar kind merkt dit direct aan haar glimlach. De onderliggende boodschap; niet de hele wereld is een poel van ellende die jou benadeelt. Je draagt een steentje bij en bent een levende steen van betekenis. Kleine dingen maken het leven van onszelf en anderen groot. Zoals het in de eerste lezing door die wijze oma is verwoord: ‘ Besef goed dat alles wat je in je leven doet sporen zal achterlaten en probeer je daar bewust van te zijn’
Dan is er een kans dat er, net als bij dit prachtige stuk steen geworden fossiel hout , een knoest van onszelf zichtbaar wordt. Een knoest van geleefd leven. Een teken van leven zoals Jezus dat ons heeft voorgeleefd.
Laten we dan nu ons geloof staand en zingend belijden
Geloofslied za: Het lied van de kerk – zo: Gij die niemand naar de ogen ziet

Terwijl wij de tafel klaarmaken is er voor u gelegenheid uw bijdrage te geven in de collecte.

Acclamatie za: Luister Heer, ontferm U over ons – zo: Keer u om

Voorbeden
Eeuwige, in uw spoor zoeken we iedere dag naar een weg om dichter bij de ander te komen. Om samen met anderen sporen achter te laten die van betekenis zijn voor straks en later. Wij bidden u uit ons hart en onze ziel: laat uw spoor ons verlichten in het zien van elkaar

Eeuwige, we bidden om wijsheid, passie en inspiratie voor allen in onze wereld die leiding mogen geven. Wereldleiders, managers, leerkrachten, geestelijk herders. Geef hen uw zachtheid om op een passende manier hun sporen in ons achter te laten

Eeuwige, soms valt het niet mee om in uw naam en geest het alledaagse leven te leven. Momenten van somberheid, teleurstelling en woede overvallen ons dan. Wilt u ons nabij zijn en ons kracht en energie lenen om in uw licht van betekenis te zijn op moeder aarde

Eeuwige, voor alle verlaten mensen bidden wij. Afgeschreven junkies, langgestraften in de gevangenis, vluchtelingen in zovele landen. We bidden dat ze in die stille verlatenheid altijd weer uw vuur ontmoeten in het zien en handelen van mensen om hen heen, misschien wij….

Eeuwige, we bidden vandaag ook om mensen die om ons gebed hebben gevraagd. Zoals met zachte hand geschreven in dit boek. Zoals te zien in de verpleeghuizen en ziekenhuizen. Zoals te voelen bij het zien van zoveel menselijk leed in het dagelijks journaal en de krantenkoppen.

Tafelgebed
Eeuwige, wij danken jou dat we geboren zijn,
dat wij bestaan, met moeite en vol vreugde,
dat wij sinds mensenheugenis jou ter harte gaan,
dat wij jouw hemel en jouw aarde zijn.

Jij die de sterren roept en hun getal bepaalt,
Jij roept ook al jouw mensen bij hun naam;
van verre ken jij ons, levend ons eigen leven
levend als jouw levende stenen, voor nu en later.
Jij bent het licht van onze ogen.
Jij zegt ons vrijheid toe, leven in overvloed,
wij houden je aan jouw woord, Eeuwige

Wij danken jou om Jezus van Nazareth,
beeld en gestalte van jouw menslievendheid,
één van ons bloed,
uit de mensen genomen,
man van genade, licht van uw licht.
Wij danken jou omwille van hem,
die in de wereld zijn weg is gegaan;
die wat hij doen kon
heeft gedaan voor al jouw mensen;
die in de nacht, de laatste van zijn leven,
een voorbeeld van liefde aan ons heeft gegeven.

Hij heeft brood in zijn handen genomen,
zijn ogen opgeslagen naar jou, Eeuwige,
de zegen uitgesproken, het brood genomen
en aan zijn leerlingen gegeven met de woorden:
Neem en eet hiervan, jullie allemaal
want dit is wat ik jullie van mezelf geef als kracht voor het leven dat jullie gaan
Zo nam Hij ook, toen zij gegeten hadden,
een beker in zijn handen, gaf die aan zijn leerlingen en zei:
Ontvang deze beker, en drink het leven zodat je leven kunt

Eeuwige, maak ons vrij van angst en gepieker,
vrij voor ieder die onze naaste is;
dat onze handen en harten de vrede als jouw levende stenen opbouwen,
huizen van vrede voor hen die na ons komen;
Dan zal jouw naam
op aarde geleefd en beleefd worden
door mensen met kloppende harten vol liefde,
verbinding en verlangen naar elkaar
Laten we dan nu vanuit dat verlangen het gebed bidden dat ons lang geleden is gegeven:
Onze Vader

Vredeswens
Je verbinden met iemand kan in het geven van jouw hand.
Laten we elkaar de vrede toewensen voor nu en later.
Vredeslied za: Waar vriendschap heerst en liefde – zo: Irish blessing

Brood breken
In het breken van het brood geeft de Eeuwige
ons bemoediging en kracht
om met kloppende harten te leven
en onze levende sporen achter te laten in zijn naam.
Iedereen, niemand uitgezonderd,
nodig ik uit om dit brood en deze wijn te ontvangen, in zijn naam.
Lied: Het brood in de aarde gevonden

Gebed
Hier bijeen zijn, vormt ons samen tot een bouwwerk van levende stenen.
Met sporen die we willen achterlaten omwille van ons nageslacht en allen die hen gaan omringen. In deze meimaand denk ik ook met liefde aan de moeder Maria die op haar eigen liefdevolle wijze haar sporen aan ons heeft achtergelaten. Ter ere van haar plaats ik een liefdevolle steen in het licht van ons altaar en luisteren we naar het Ave Maria.

Mededelingen

Slotgedachte
Ik zie mijn pasgeboren kleinkind in haar ogen,
ze kijkt me onbevangen en nieuwsgierig aan
Haar ongeziene leven vormt onze schakel met de toekomst van de mens

Ik raak mijn pasgeboren kleinkind teder aan,
ze ontvangt de zachtheid van mijn handpalm op haar hoofd
Haar onaangeraakte leven vormt onze schakel met de toekomst van de mens

Ik fluister mijn pasgeboren kleinkind een lief woordje in haar oor,
ze antwoordt met een kwetsbaar en warm geluid
Haar zoekende stem vormt onze schakel met de toekomst van de mens

Huilend van ontroering dank ik de Eeuwige en vervolg mijn levensweg

Zegenwens
Wij kwamen hier om te luisteren
naar de woorden van jouw zoon Jezus
wij vragen je:
zegen ons horen opdat wij in de woorden van Jezus
jouw wil met de mensen herkennen;
zegen ons kijken opdat wij in de daden van Jezus
jouw bedoeling met de wereld zien;
zegen ons verbazen opdat wij in de gebaren
van Jezus jouw hand ervaren;
zegen ons open staan opdat jouw genade in ons kan werken.
Maak levende stenen van ons vandaag en altijd.
In zijn naam, die we noemen de Vader, de Zoon en de heilige Geest

Slotlied za: Te doen gerechtigheid – zo: Van grond en vuur