San Salvatorgemeenschap 14 – 15 febr 2015
Thema: Een uitgestoken hand, ge schittert!
Voorganger: Martien van Stiphout
Muzikale ondersteuning: de Cantorij
Openingslied za: Dit huis is een huis
zo: Ik zal in mijn huis niet wonen
Welkom
Met een uitgestoken hand treedt God ons tegemoet!
Ik ben niet van Oeteldonk, weet er wel van en woon al jaren in Den Bosch. Op aandringen van Bosschenaar Jos Peijnenburg, heb ik vroeger geproefd aan Oeteldonk, maar ik ben niet geschikt bevonden voor carnaval. Ik gun alle carnavalsvierders een fijn feest. Geboren in een Brabants kersendorp, ben ik ook geen kersenpit geworden. Wel kreeg ik van thuis pit mee. Bij ons was ‘handen uit de mouwen steken’ gewoonte. Handen in de zakken was er niet bij, maar een handje helpen wel.
In het evangelie geneest Jezus een melaatse. Mensen met een huidziekte worden uitgestoten, buiten de gemeenschap gezet, maar juist dat uitgestoten zijn, dat sociale isolement kan demonische trekken krijgen. Van dat lot wordt de melaatse bevrijd door een mens, die de zieke een hand toesteekt. Evangelie en carnaval brengen ons bij het thema: ‘Een uitgestoken hand, ge schittert!’
Gebed om vergeving
Wij zagen aanstootgevende mensen en wij zonderden hen af,
wij meenden niet anders te kunnen.
Heer, ontferm U
Er kwamen vreemdelingen in ons midden wonen,
wij wisten ons geen raad met hen.
Heer, ontferm U
Zoveel geschonden levens als wij zagen en die ons verbijsterden
en toch staken wij geen hand naar hen uit.
Heer, ontferm U
God van barmhartigheid, raak ons met uw Woord
en genees ons van alles wat ons apart zet en buitensluit.
Acclamatie: Kom, adem ons open
Eerste lezing naar ‘De Fioretti’, verhalen over Franciscus
Van buiten en binnen genezen
Franciscus wilde dat zijn broeders uit liefde voor Christus ook melaatsen verpleegden. In een van hun hospitalen was echter een melaatse die zo onhebbelijk was dat de honden er geen brood van lustten. Hij beledigde Christus en zijn allerheiligste moeder de maagd Maria en hij schold de broeders uit, omdat ze hem behandelden als een stuk vuil. ‘Ja’, schreeuwde hij, ‘ik ben immers ook maar een stuk vuil’. De broeders wisten er geen raad meer mee en besloten hem te negeren. Het was toch nooit goed.
Toen kwam Franciscus op bezoek, hij hoorde ervan en dacht er het zijne van. Terstond ging hij naar die melaatse en wenste hem vrede toe. ‘Wat heb ik aan jou vrede’, riep de man, ‘als God mij alle vrede ontnomen heeft. Wat heb ik aan die broeders van jou die mij als een vod links laten liggen’.
Toen bood Franciscus de melaatse aan dat hij hem zelf wilde verplegen, namens alle broeders, en zou doen wat hij wenste. De man wilde van top tot teen door Franciscus gewassen worden. De heilige liet warm water komen met geurige kruiden, kleedde de man uit en begon diens handen te wassen, terwijl een andere broeder water over hem heen goot. En overal waar Franciscus de zieke aanraakte verdween de melaatsheid en werd de huid volkomen gezond. Tegelijk kreeg de man wroeging over zijn zonde en weende bitter. Hij werd van buiten genezen door het wassende water en van binnen door zijn tranen van spijt.
Tussenzang za: Dat woord waarin ons richting – zo: Jou gezocht bij dag
Tweede lezing Uit het evangelie volgens Marcus 1, 40-45
Er kwam een melaatse op Jezus af, die om hulp vroeg. Hij viel op zijn knieën en zei: ‘Als U wilt, kunt U me rein maken.’
Diep ontroerd stak Hij zijn hand uit en raakte hem aan. ‘Ik wil het, word rein’, zei Hij. Meteen verdween zijn melaatsheid, en hij werd rein. Bars stuurde Hij hem meteen weg, met de woorden: ‘Zorg dat u er met niemand over praat, maar ga u aan de priester laten zien en breng als offer voor uw reiniging wat Mozes voorgeschreven heeft; dat zal hun het bewijs leveren.’
Maar eenmaal vertrokken, begon hij volop te verkondigen en dit verhaal rond te vertellen, zodat Jezus niet meer openlijk in een stad kon komen, maar buiten bleef op eenzame plaatsen. En ze kwamen overal vandaan naar Hem toe.
Acclamatie: Oren en ogen gaan open
Overweging Stadskroniek, Eric Alink 28-1-2015
Den Bosch is een mooie stad, maar waarom tijdens carnaval over ‘Oeteldonks Durpsneis’ gesproken wordt, is me een raadsel. Ik kwam er berichten tegen met een boodschap, die ik vandaag zal doorgeven. Nog altijd wagen sommige Bosschenaren zich niet buiten de stadswallen. Hun begrijpelijke overweging: voor je het weet raak je in de ban van beschaving. Toch loont een expeditie in de ommelanden. Zeker in 2015, als Orthen, Rosmalen, Empel en Engelen vieren dat zij minstens 1200 jaar bestaan.
Grootste jubilaris is Rosmalen, dat bekend staat als inspiratiebron voor ‘Kolonisten van Catan’, het bordspel waarin je veel grond moet veroveren. Herfst 1995 verscheen dat spel in de winkels. Een maand eerder kreeg Den Bosch eindelijk groen licht om Rosmalen in te lijven. Toeval? Niet alleen is het zandhazendorp hofleverancier van grond; het huisvest ook het Nationaal Bromvliegmuseum.
Ander wapenfeit: van de 466 landgenoten die van Creij heten, wonen er zo’n honderd in Rosmalen.
Wel zitten er twee gejokte zinnen in haar volkslied: ‘Ons durpke is de moiste plaots, die ik ooit heb gekend. Daor is noit gin onenighèd, dè is tur onbekend.’ Rosmalen telt vijf bureaus voor conflictbemiddeling. Met carnaval zeggen ze dit jaar: Zandhazendurp, houd ‘r de vaort in!
Noordelijker ligt Empel, dat in 1971 bij Den Bosch kwam. Het is een enclave van harde werkers, knotwilgen en winderige dijken. In de middeleeuwen vormden Empel en Meerwijk een zogeheten heerlijkheid, een kwalificatie die latere kasteel- bezoekers van Meerwijk niet zouden aanvechten.
Empel is ook een dorp van dappere vrouwen, onder wie kruidenierster Mientje van Uden (88) en Viktorien Dielissen, die Theaterfestival Boulevard gaat leiden. Zal koningin Maxima zich bij hen voegen, als zij op 5 maart het nieuwe kanaal komt openen?
Verder staat het Maasdorp als vrolijk te boek. In Oud-Empel lacht de vis, zelfs als hij is verpakt in een Brabants Dagblad dat een nederlaag van v.v. Empelina meldt. Met carnaval heet Empel ‘t Slotgat’. Mij is niet bekend of er een sleutel op past met zo’n knarsend geluid. Dat wordt wel vermeld bij de foto’s van het Maximakanaal: 15.000 keer klikklak, klikklak.
Westwaarts naar Engelen. Dit dorp staat in het geheugen van Nederland gegrift dankzij Alberdingk Thijm. De sleutelzin in zijn kerstlied uit 1852: ‘Daar hoorden zij Engelen zingen.’ Niet Orthen, Empel of Rosmalen. … Nog altijd klinken de liederen er vloeiend en klaar, zelfs buiten de repetities van het Crèvekoor. Wat in Engelen tot zingen verleidt, zijn café Het Veerhuis, kastelenlandschap Haverleij en de Dieze waarover het laatste binnenvaartschip is gepasseerd. De naam? Ongetwijfeld ‘Quo Vadis’, oftewel ‘Waar gaat het naartoe?’, een zorgelijke vraag die ook buiten Rijkswaterstaat klinkt. ‘De Terpers’ laten zich niets wijs maken: De kortste weg naar de ander is de glimlach!
Hekkensluiter is Orthen. Begrijpelijk: een Bosschenaar denkt het liefst pas op z’n sterfbed aan Orthen. Toch leeft het. Dat bewijzen het Nico Schuurmanshuis, café Schutterswelvaren, watersportvereniging De Viking en OSC. Er is één zwart randje. De levendige kerkgemeenschap in Orthen is uit de San Salvator verbannen, wat een taalkundige vraag oproept: ligt de klemtoon in bisdom wel op de goede lettergreep? Orthen is ook een goudmijn voor sociologen. Hier vind je agenten, wiettelers, kermisexploitanten en woonbootvolk. Hun overeenkomst? Ze zijn vrijzinnig en kat-uit-de-boom-kijkerig, maar nooit te beroerd om te roepen dat Orthen ouder dan Den Bosch is. In 2015 mag het. Orthen heeft geen carnavalsnaam, maar wel prominenten zoals Adri Bosch, Jack Snackers, Karel Huiskamp en Toon Merks. Un prominent is iemand met veul kwaliteiten. wét ie dee was hil erg goed.
Tegen deze achtergrond lees ik het verhaal over de genezing van de melaatse. Als je niet weet hoe je met een zieke moet omgaan, dan zeg je niet dat dit aan de zieke ligt: een zieke is niet gek, onhandelbaar, onrein of dood! Ook niet als hij tijdelijk in afzondering moet. De melaatse houdt zich niet aan de wetgeving en doorbreekt zijn isolement: zijn verlangen naar beterschap is groter dan de noodlot gedachte, dat genezing niet mogelijk is. Hij roept om een uitgestoken hand die schittert. Ben ik zelf klaar om te schitteren?
Bij zijn afscheid als wethouder zegt Geert Snijders: ‘Zelfgenoegzaamheid is het grootste gevaar voor Den Bosch.’ Je moet niet denken ‘we zijn er al’. Je moet in die stad blijven investeren. De stad moet zich blijven vernieuwen; er moet dynamiek zijn.
Geloofslied za: Op mijn levenslange reizen – zo: Voor mensen die naamloos
Pauze en collecte: met muzikaal intermezzo:
Voorbede
Wij bidden voor allen die door ziekte,
handicap of door arbeidsongeschiktheid
zich niet meer als volwaardig persoon erkend voelen;
dat wij oog hebben voor dit verdriet en in staat
zijn echt naar hen te luisteren; dat wij hen niet alleen laten:
Luister, Heer, ontferm U over ons.
Voor allen die werkzaam zijn in de gezondheidszorg;
dat zij niet beroepsblind worden, maar bewogen mensen blijven,
die de menselijke persoon zien in zieken,
en die de moed hebben om op te komen voor hun belangen en rechten;
dat wij niet etiketteren wie zich toch al zo belast voelen in hun leven:
Luister, Heer, ontferm U over ons.
Voor allen die thuis de zorg hebben voor een zieke
en leven in psychische spanningen,
voor ons als geloofsgemeenschap;
dat de zorg voor de zieken serieuze aandacht krijgt,
en meer is dan liefdadigheid;
dat er plaats is voor hen die zich in de samenleving soms moeilijk kunnen handhaven:
Luister, Heer, ontferm U over ons.
Koester de namen van onze lieve doden
Tafelgebed: Dat een nieuwe wereld komen zal
Vredewens
Een uitgestoken hand schittert: Vrede!
Vredeslied za: Een schoot van ontferming – zo: Ubi Caritas
Voor de communie
Om kracht, vastberadenheid en een sterkte wil,
om te doen in plaats van alleen maar te bidden.
Communielied za: Niet op een troon van alleen – zo: Die mij getrokken heeft
Slotgebed
Barmhartige, wij danken U voor uw uitgestoken hand
om ons te laten delen in uw schepping.
Maak ons ontvankelijk om onze handen uit te steken naar elkaar.
Mededelingen
Zending en zegen
Ga met Gods zegen en met de zegen van elkaar:
in de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest.
Slotlied za: Dans van de zee – zo: De steppe zal bloeien