San Salvator ALLERZIELEN 2020 | Aan het roer stond het hart
Hieronder vindt u de tekst van de viering. Wij wensen u een troostrijke viering toe.
Aan het roer dien avond stond het hart
en scheepte maan en bossen bij zich in
en zeilend over spiegeling
van al wat het geleden had
voer het met wind en schemering
om boeg en tuig
voorbij de laatste stad.
(Gerrit Achterberg)
Welkom
Welkom bij deze San Salvator Allerzielenviering. Welkom aan familieleden en naasten van die mensen van wie wij het afgelopen jaar afscheid moesten nemen.
Dit is een vreemd jaar. Een pandemie die veel slachtoffers vroeg en gevolgen had voor de manier waarop mensen afscheid van het leven moesten nemen. Zonder geliefden. Families die rondom het afscheid soms lastige keuzes moesten maken.
Allerzielen 2020. Vandaag staan we stil bij mensen die we missen. We vieren hun levens met muziek, stilte, verhalen, licht. Misschien is dit een moment van dankbaarheid voor jou, voor u. Misschien zitten de tranen hoog en is het gemis juist extra voelbaar. Wat zouden we graag in levenden lijve bij elkaar zijn op dit moment.
We zitten echter allemaal in ons eigen huis en doen zo mee aan deze viering. Mensen lezen vanuit hun eigen kamer. Mensen steken kaarsjes aan. Mensen bidden, mijmeren en herinneren gedurende dit online moment. Ik hoop dat het jou, ons iets kan laten voelen van verbondenheid dwars door grenzen van tijd en ruimte. Het is jammer dat we het zo moeten doen, maar ook bijzonder dat dit kan.
Misschien brandt er al een kaarsje bij u thuis. Zo niet, laten we dan nu allemaal een kaarsje aansteken. Voor wie we missen. Voor elkaar en voor dat wat we niet kunnen benoemen. De kracht die ons draagt en verbindt, ik noem hem of haar God.
Gebed
Als wij bidden God, dan doen wij dat, omdat we beseffen dat er meer is dan voor onze ogen zichtbaar is. Dat jij er bent en dat jij groter bent dan ons hart.
Als wij bidden God, dan spreken we uit wat in ons leeft dit uur: ons verdriet, onze eenzaamheid, onze vragen, onze toekomst.
Als wij bidden God dan luisteren we naar het geheim dat in ons woont. Jouw adem, eens gekregen, jouw kracht die leven doet, de stilte van ons hart waarin jij tot ons spreekt en ons bemoedigt.
Als wij zo bidden God, dan groeit in ons jouw weten, en ons vermoeden, dat niet de dood het einde is. Dat hoop op leven nooit vergaat en dat jijzelf die hoop en onze toekomst bent ook vandaag, de dood voorbij. Amen
Lied Gij zijt de lucht om ons heen
Gij zijt de lucht om mij heen. Ik adem U in anders sterf ik.
Ik sla U om als een mantel
en ik weet dat Gij nooit verslijt.
Licht ontsteken
Vandaag noemen we de overledenen die het afgelopen jaar zijn opgetekend in het gedenkboek van de San Salvator geloofsgemeenschap. We vroegen mensen voor deze viering een filmpje te maken van het aansteken van een kaars. Deze beelden zien we hier terug, zo wordt dit moment van gedenken iets van ons samen.
Wij ontsteken een licht en gedenken
Dinie van Venrooy-Bodar
Andre Kuipers
Nel Baltissen
Nel Buster
Marisia Jagielnielu
Maartje van Wijmen
Ton Jonkergouw-Noestheden
Bart Mulders
Trees Wouters
Frans Schiks
Betsie van Lith-Volmer
Truus de Meulder
Cor Rademaker
Ans Verdonk-Huiskamp
Arie Akkermans
Jan van der Linden
Nellie Nabbe
Atty Durville-Bakx
Herman Durville
Jet Zwanikken
Leo Collard
Lied Gedenk ons
Gedenk ons hier bijeen onder de hoede van uw woord.
Gedenk die bij ons horen in lief en leed.
Zegen ons dat wij elkaar behoeden.
We lezen vandaag een psalm uit de bijbel.
Eeuwenlang vonden mensen troost en steun in deze teksten. Dat ook wij vandaag wijsheid, troost en moed mogen vinden in deze woorden.
Lezing psalm 139, 1-19, 23-24 (Bijbel in gewone taal)
God, u weet alles van mij,
u kent mij.
U weet waar ik ben,
en u weet waar ik heen ga.
U weet wat ik denk,
ook al bent u ver weg.
U ziet me als ik thuis ben
en u ziet me onderweg.
U ziet alles wat ik doe.
Voordat ik mijn mond opendoe,
weet u al wat ik wil zeggen.
U bent voor mij en achter mij,
u bent om mij heen.
Uw hand houdt me vast.
Ik vind het een wonder
dat u mij zo goed kent.
Ik kan het niet begrijpen.
Waar kan ik heen gaan
zonder dat u het merkt?
Waar kan ik heen vluchten
zonder dat u mij ziet?
Ik kan wel naar de hemel klimmen,
maar dan bent u daar.
Ik kan wel afdalen
naar het land van de dood,
maar daar bent u ook.
Ik kan naar de plaats gaan waar de zon opkomt.
Ik kan naar de plaats gaan waar de zon ondergaat.
Maar ook daar zal uw hand mij leiden,
ook daar houdt uw hand mij vast.
Ik kan wel willen
dat het donker wordt,
zodat u mij niet ziet.
Ik kan wel willen
dat de dag verandert in nacht.
Maar voor u is het donker niet donker.
Voor u is de nacht net zo licht als de dag.
De duisternis lijkt op het licht.
U maakte mij in de buik van mijn moeder.
Elk deel van mijn lichaam hebt u gevormd.
Ik dank u daarvoor.
Want het is een wonder,
zoals ik gemaakt ben.
Alles wat u maakt, is een wonder.
Dat weet ik heel goed.
U hebt me al gezien
toen ik in het geheim gemaakt werd.
U hebt me al gezien
toen ik diep in de aarde ontstond.
Toen mijn lichaam nog geen vorm had,
zag u mij al.
Nog voordat ik werd geboren,
wist u alles al van mij.
En u schreef het in uw boek.
God, uw gedachten kan ik niet begrijpen,
ze zijn te moeilijk voor mij.
Ik probeer uw gedachten te tellen,
maar het zijn er zo veel,
meer dan er zand is bij de zee.
Ik ben dicht bij u,
elke ochtend weer.
God, ik wil dat u alles van mij weet,
ik wil dat u weet wie ik ben.
Kijk in mijn hart,
onderzoek al mijn gedachten.
Kijk of ik leef zoals u dat wilt,
en leid me op de weg die u wijst.
Muziek
Overweging
Een gedicht van Gerrit Achterberg klonk als opening deze viering. Poëzieregels vol beelden die mysterie oproepen. Iemand die scheepgaat en die vaart op hart. Avond. Spiegeling. Inschepen. Het mooie van gedichten is dat ze ruimte laten voor onze eigen verbeelding. Poëzie zet ons aan het werk, stelt ons vragen en laat ons nadenken. Wat ligt er achter die horizon, voorbij de stad, voorbij de laatste stad? Het lijkt een eenzame reis die dit schip maakt. En toch voel ik mij als lezer van dit gedicht oneindig verbonden met die schipper die daar in de avondschemerig op weg is. Bestemming onbekend.
Als we de afgelopen maanden iets geleerd hebben is het wel dat niemand een eiland is. We zijn als mensen met elkaar verbonden. We merken misschien nu meer dan ooit, hoe belangrijk contact en nabijheid voor ons zijn. Die verbondenheid is een levensbehoefte en maakt ons tot wat we als mensen zijn. Dat bootje uit het gedicht dat wegvaart en ons het nakijken geeft, heeft dan iets triestigs in zich. Afstand die niet meer te overbruggen valt. Werkelijkheden die elkaar niet meer raken.
Een psalm is ook poëzie. Psalm 139 wordt toegeschreven aan de dichter-koning David. De woorden die we hier hoorden gaan ook over verbondenheid, maar voegen een andere laag aan verbondenheid toe. Je verbonden weten met iets dat groter is dan jij, wij, mensen zijn.
Dat gevoel dat er iets bestaat dat mij, jou, ons kent, door en door. Dat dat iets of iemand is die met ons door het leven trekt. Dat je niet, nooit, totaal aan jezelf bent overgeleverd. Het is een gedachte die ingaat tegen de hedendaagse manier van denken en leven, waarin autonomie en zelfbeschikking de boventoon voeren. Dat gevoel van verbondenheid met het andere, het hogere, met God is iets wat we niet kunnen begrijpen. Het gaat ons te boven. Maar dat we iets niet helemaal kunnen vatten, wil niet zeggen dat het er niet is.
Vandaag herdenken we mensen die we missen. Ieder denkt aan een of meerdere mensen die zijn weggevallen uit het leven. Een leven waarvan we de laatste maanden merken dat het oh zo kwetsbaar is. Sterven is loslaten. Aan de ene kant een is dat loslaten totaal en rigoureus, zoals dat bootje op weg naar de einder. Aan de andere kan blijft er ook verbondenheid over de dood heen, spiegeling en herinnering aan wie erbij horen.
Het raakt mij keer op keer als ik deze psalm lees dat God, iets is van licht en positiviteit. Die verbondenheid met het hogere, grotere, diepere is nooit iets wat je naar beneden trekt, maar altijd iets wat licht brengt, steun geeft en ons mensen met zachte hand de goede kant op wil sturen. Uit de psalm spreekt een gevoel van thuis zijn bij dat wat groter is dan wij zelf zijn. Een ruimte waar je gezien en gekend wordt. Je gezien en gekend voelen is bijna vanzelfsprekend als het goed met je gaat. Maar juist in verdriet en gemis hebben we die ruimte om er gewoonweg te zijn, meer dan ooit nodig. Dat vinden bij elkaar en soms ook bij iets wat we niet kunnen verklaren.
Jij kent mij. Kijk in mijn hart. Het hart staat aan het roer. De Eeuwige als ruimte voor onuitgesproken verdriet, het alledaagse gemis en de dankbaarheid voor wat was. Ruimte voor wat leeft in ons hart, ook dat wat we niet in woorden kunnen vatten. Dat gevoel – noem het geloof- dat ook het ongezegde en het onzegbare ergens weerklank vindt, geeft mij troost. Vertrouwen dat het goed komt. Dat er richting is in dit leven en in de beweging naar en voorbij de horizon. Vanuit dat vertrouwen durf en wil ik kijken naar dat bootje op het water. Met tranen in mijn ogen tot het uit mijn blikveld verdwijnt. Maar weerspieging, licht en herinnering neem ik mee. Zij vinden ruimte in mijn hart.
Stilte
Lied Trek ik de zee door
Trek ik de zee door dan zal ik je vinden,
over het water zul je er zijn.
Jij kent mijn wegen in den blinde,
gaat met mij mee door de woestijn.
Trek ik de zee door dan zal ik je vinden,
over het water zul je er zijn.
Trek ik de zee door dan zul je mij wachten,
over het water ben je mijn vuur.
Dicht aan je hart wil ik overnachten,
zonder hou heb ik rust nog duur.
Trek ik de zee door dan zal ik je vinden,
over het water zul je er zijn.
Trek ik de zee door dan zul je mij vinden,
over het water stil je mijn pijn.
Nog ken ik nauwlijks wie ik beminde,
maar ga met mij mee door de woestijn.
Trek ik de zee door dan zal ik je vinden,
over het water zul je er zijn.
Voorbeden in vier kaarsen
Tussen al deze lichtjes maken we ruimte voor vier kaarsen.
Met deze eerste kaars gedenken we alle mensen die zijn omgekomen door oorlog en geweld. Dit licht is ook voor hen die op de vlucht gingen, op zoek naar een veilig bestaan en die bestemming nooit mochten bereiken.
Met deze tweede kaars gedenken alle mensen die dit jaar stierven door het Coronavirus. Mensen die overleden in ziekenhuis, verpleegtehuizen of thuis en die hun laatste uren soms alleen doorbrachten. Ook al kennen we hen niet bij naam, met het aansteken van dit licht denken we aan deze slachtoffers.
Met deze derde kaars gedenken we hen die eenzaam zijn gestorven, dichtbij huis of waar dan ook in de wereld. Mensen niet meer gekend, genoemd, voorbijgelopen en voor altijd vergeten. Dat ook hun levensverhalen blijven doorklinken.
De laatste kaars steken we aan voor alle mensen die met wie we dit moment zo graag samen hadden willen vieren. Ieder van ons heeft thuis een lichtje aangestoken om een geliefde te gedenken. De kleine afzonderlijke lichtjes die branden in onze huizen verbinden ons met elkaar. Laat al die kleine kaarsen hier samen komen in deze kaars als teken van verbondenheid met elkaar en met de Eeuwige.
Laten we hier samen bidden met oude woorden. Woorden die Jezus zijn leerlingen meegaf als troost, als bemoediging en als aansporing om het goede te doen.
Onze Vader
die in de hemel zijt,
Uw naam worde geheiligd, Uw rijk kome.
Uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood,
en vergeef ons onze schuld
zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven.
En leid ons niet in bekoring,
maar verlos ons van het kwade.
Want van U is het koninkrijk
en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid. Amen.
Slotgedachte
Aan het roer dien avond stond het hart
en scheepte maan en bossen bij zich in
en zeilend over spiegeling
van al wat het geleden had
voer het met wind en schemering
om boeg en tuig
voorbij de laatste stad. Gerrit Achterberg
Zegenwens
We gaan deze online viering afsluiten. Fijn dat u er was. We nemen de herinneringen en de lichtjes met ons mee in de komende tijd en weten ons verbonden met elkaar en met de Eeuwige.
***
Voorbereiding: Corrie Dansen, Karel Bierlaagh, Franneke Hoeks
Montage: Franneke Hoeks
Met dank aan Melodiek en alle mensen die een filmpje/foto van een kaars instuurden.
Blijf vertrouwen, houd moed en let een beetje op elkaar
www.sansalvatorgemeenschap.nl