San Salvatorgemeenschap 29-30 sept 2012
Thema: Bijzondere daden voor bijzondere mensen
Voorgangers: John Parker, Jan van der Zandt
en Grietje Nekkers.
Muzikale ondersteuning: koor Melodiek
Openingslied: Voor mensen die naamloos
Inleiding
Welkom allemaal bij deze bijzondere viering. Wie je ook mag zijn, van welk cultuur je ook afkomstig bent, wat je komt zoeken, welkom.
Vandaag, bijzondere gasten: Pater Jan van der Zandt en Grietje Nekkers. Allebei werken al jaren in wat wij het “Woonwagenpastoraat” noemen. De zorg voor Roma, Sinti en andere groepen die voor de meeste van ons, aan de rand van de samenleving wonen. Anders, want van een andere afkomst, met een ander cultuur, een andere taal, andere gewoontes dan de doorsnee Nederlander . .of Brit . . .
Vandaag mogen wij de verschillen vieren, de verschillende rijkdommen vieren. Kinderen van de Ene, laten wij vieren en bidden.
Gebed
Eeuwige, Vader en Moeder van alle volkeren,
wij danken U dat wij allen naar uw beeld en gelijkenis geschapen zijn.
Wij danken U voor de verschillen, in cultuur en gewoontes, in gedachtegoed,
voor alle verschillende aspecten en facetten van Uw beeld.
Open onze ogen voor deze verschillen,
open onze oren voor Uw Woord aanwezig
in zoveel vormen, open ons hart om elkaar te verwelkomen.
Amen.
Acclamatie: za: Een schoot van ontferming – zo: Herschep ons hart
1e lezing: uit Numeri 11 vers 24-30
Mozes ging naar buiten en bracht de woorden van de HEER aan het volk over. Daarna bracht hij zeventig oudsten van het volk bijeen en stelde hen rond de tent op. Toen daalde de HEER af, in de wolk. Hij sprak tot Mozes en droeg een deel van de geest die op hem rustte, op de zeventig oudsten over. Zodra de geest op hen rustte begonnen ze te profeteren. Dat is daarna niet opnieuw gebeurd. Twee mannen, van wie de een Eldad heette en de ander Medad, waren in het kamp gebleven; ze stonden wel op de lijst van zeventig maar waren niet naar de tent gegaan. Zodra de geest op hen rustte begonnen ook zij te profeteren, in het kamp. Een jongeman rende naar Mozes toe en zei: ‘Eldad en Medad zijn in het kamp aan het profeteren!’ ‘Zeg dat ze daarmee ophouden, heer!’ zei Jozua, de zoon van Nun, die van jongs af aan Mozes’ rechterhand was geweest. Maar Mozes zei: ‘Denk je soms dat jij voor mijn belangen moet opkomen? Legde de HEER zijn geest maar op heel het volk! Profeteerde iedereen maar!’ Daarop keerden Mozes en de oudsten van Israël naar het kamp terug.
Lied za: Dat woord waarin ons richting wordt gegeven – zo: Uit staat en stand
2e lezing: uit Lukas 6 vers 27-36
Jezus zei: Tot jullie die naar mij luisteren zeg ik: heb je vijanden lief, wees goed voor wie jullie haten, zegen wie jullie vervloeken, bid voor wie jullie slecht behandelen. Als iemand je op de wang slaat, bied hem dan ook de andere wang aan, en weiger iemand die je je bovenkleed afneemt, ook je onderkleed niet. Geef aan ieder die iets van je vraagt, en eis je bezit niet terug als iemand het je afneemt. Behandel anderen zoals je wilt dat ze jullie behandelen. Is het een verdienste als je liefhebt wie jullie liefhebben? Want ook de zondaars hebben degenen lief die hen liefhebben. En is het een verdienste als je weldaden bewijst aan wie weldaden bewijzen aan jullie? Ook de zondaars handelen zo. En is het een verdienste als je geld leent aan degenen van wie jullie iets terug verwachten? Ook zondaars lenen geld aan zondaars in de verwachting alles terug te krijgen. Nee, heb je vijanden lief, doe goed en leen geld aan anderen zonder iets terug te verwachten; dan zullen jullie rijkelijk worden beloond, en zullen jullie kinderen van de Allerhoogste zijn, want ook hij is goed voor wie ondankbaar en kwaadwillig is.
Wees barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is.
Acclamatie: za Uw woord is een lamp – zo Maak uw woord tot een kracht
Overweging
In het evangelie van Lukas worden aan de leerlingen van Jezus uitzonderlijke daden gevraagd naar mensen die het moeilijk hebben in de samenleving. Het evangelie van Lukas zoals we zojuist hebben gehoord geeft een verzameling van die bijzondere en buitengewone daden en houdingen tegenover onze medemensen.
In die buitengewone daden gaat Jezus zelf voor bijvoorbeeld in de ontmoeting met de publieke vrouw aan tafel tijdens de maaltijd bij een farizeeër. In de ogen van de mensen van die tijd en speciaal bij de farizeeën de oudsten en Schriftgeleerden overschrijdt Jezus alle voorschriften van fatsoen door haar tijdens de maaltijd te ontvangen in het huis van de farizeeër waar hij nota bene te gast is. Hij ontvangt haar, laat zijn voeten met haar tranen wassen en door haar haren afdrogen. Het kan niet erger.
Door de wetten van het fatsoen, in de ogen van de farizeeën, te doorbreken schept Jezus nieuwe levenskansen voor mensen die in de ogen van de burgerij in diepe zonden leven. Door deze wetten te doorbreken wijst Jezus op de starheid van de wetmaker de farizeeën, hij prijst de publieke vrouw voor haar geloof, doorzettingsvermogen en liefde.
Vandaag mogen wij hier te gast zijn. Met u aan tafel gaan bij diezelfde Heer. En hier aan deze tafel mogen wij, Grietje en ik u iets vertellen over de mensen met wie wij werken: de Roma in de stad Den Bosch. Sommige van hen levend met veel en complexe problemen. In de ogen van de mensen is het vaak niet pluis wat ze doen.
Grietje, jij heb de gave van het onderwijzen aan moeilijk lerende Romavrouwen en de gave van maatschappelijk werkster voor Roma hier in de ’s-Hertogenbosch. Veel zaken die hun aangaan zijn vaak niet in overeenstemming met de Nederlandse wetgeving. Jij komt al jaren bij hen over de vloer op vrijwillige basis en dat doe je met liefde en maar soms ook met het gevoel: hou ik dit nog wel vol. Naast vele andere gezinnen bezoek je één gezin langdurig. De kinderen gingen aanvankelijk niet naar school. Kun jij iets van je ervaringen vertellen.
Grietje:
Dit gezin heeft zes kinderen. Opa en oma hebben getrokken met de wagen door Europa en Amerika. Zij zijn nooit naar school geweest en spreken nauwelijks de Nederlandse taal. Ook de vader van de kinderen heeft meegetrokken. Hij spreekt iets beter de Nederlandse taal, maar het blijft moeilijk. Vader is analfabeet en heeft een zeer laag niveau. Hij kan weinig opnemen. Opa en oma hebben in hun situatie hun best gedaan voor hun kinderen, maar je zou in onze manier van denken kunnen zeggen dat door het trekken vader verwaarloosd is en niet de nodige zorg heeft gehad, zodat hij achterop is geraakt in zijn ontwikkeling. Dit brengt ook met zich mee dat hij moeilijk kan participeren in de Nederlandse samenleving. Moeder komt uit Kroatië en heeft geen scholing gehad in eigen land en ook niet in Nederland. Ze heeft zichzelf via ondertiteling op de tv een beetje leren lezen en schrijven in de Nederlandse taal. Ze had geen geldige papieren met alle gevolgen van dien, ook voor de kinderen. De oudste kinderen zijn laat gestart met het naar school gaan. De jongste kinderen zijn volgens de regels van de Nederlandse leerplicht naar school gegaan. Dat wil zeggen wat betreft leeftijd, maar niet wat betreft structuur. Op de school was er vaak wederzijds onbegrip met het onderwijzend personeel, schoolverzuim en vele onregelmatigheden werden de ouders kwalijk genomen.
Zeven jaar lang heb ik de ouders en kinderen, en niet te vergeten vele hulpverleners daarom heen mogen begeleiden. Soms zaten we met 20 hulpverleners rond de tafel. Veel andere zaken speelden tussen door, zoals het niet hebben van geldige papieren, het in aanraking komen met justitie, maandenlange detentie van beide ouders, de gebrekkige communicatie met ambtenaren en hulpverleners. Er waren veel problemen in verband met de gezondheidstoestand van moeder, zij leed aan tbc en andere kwalen die vaak voortkomen uit de spanningen waar deze vrouw voortdurend in verkeert. Moeder was verplicht om deel te nemen aan een Inburgeringscursus van 5x per week. Vanwege haar lichamelijke en psychische situatie heeft zij vrijstelling gekregen van de plicht om in te burgeren. Zij was niet in staat om 5x per week naar school te gaan. Hierover is een gesprek geweest met een onpartijdig arts.
Na zeven jaar is het mooi om te zien dat ouders bij tijd en wijlen trots zijn met wat zij met de kinderen en ons presentiewerk hebben bereikt. De oudste kinderen lopen stage in een winkel, terwijl vader jaren geleden nog een jaar lang een verbod had om in het winkelcentrum te verschijnen. Het onbegrip naar het onderwijzend personeel steekt nog wel de kop op maar dat is niet meer te vergelijken met vroeger. De ouders en de kinderen zitten in de sfeer van: nu moet het goed blijven gaan en wij doen daar ons uiterste best voor. Soms steekt de onrust weer de kop op. Bij voorkomende incidenten begrijp ik soms ook niet waar die onrust dan weer vandaan komt. Ik moet dan de tijd nemen om alles weer met hen te verwerken en te begrijpen waar de schoen wringt.
Hun onzekerheid in onze samenleving en de onverwachte incidenten voortkomend uit hun kwetsbaarheid maakt het soms vermoeiend en vraagt veel energie en inlevingsvermogen. Maar tegelijkertijd ben ik, als ik terugkijk hoe het was, ook tevreden en trots samen met de ouders,wat is bereikt in al die jaren.
Jan:
Ons Romapilotproject hier in ‘s-Hertogenbosch zit in een fase dat we het goede nieuws wat er uit voortkomt moeten gaan rondbazuinen. U heeft ons uitgenodigd om tijdens deze eredienst dit nieuws te mogen vertellen.
Wij, Grietje en ik, zijn dankbaar voor uw uitnodiging en zijn bijzonder vereert bij u te mogen zijn. Wij weten dat u begrijpt waar wij mee bezig zijn. Wij weten dat u ons ondersteund met uw belangstelling en met uw gebed. Wij weten ook dat u ons verhaal zult doorvertellen en daar waar u kunt, medestanders voor dit project zult zoeken.
Ten slotte dit:
Wij werken met bijzondere mensen, de werken en daden die we moeten verrichten zijn soms ook van een bijzondere strekking en wij merken dat we daarvoor ook bijzondere krachten ontvangen. Wij zijn hier dankbaar voor.
Geloofslied: Voor kleine mensen is hij bereikbaar
Voorbede met: Heer ontferm U
Eeuwige, wij bidden voor mensen die hun geschiedenis als een last met zich meedragen,
die voortdurend herinnerd worden aan misstappen die ze eens begingen;
dat ze zich kunnen bevrijden van deze last en dat ze vrede vinden . . .
Heer ontferm U
Eeuwige, wij bidden voor mensen van andere culturen die binnen onze maatschappij wonen,
die het vaak moeilijk hebben met het integreren in het leven hier.
Dat ze zich gesteund worden in het vinden van wegen die leiden naar een nieuwe toekomst.
Heer ontferm U
Eeuwige, wij bidden voor allen die zich inzetten voor hun medemens,
ongeacht hun nood of hun afkomst.
Mogen zij zich gezegend weten, en een licht zijn voor onze wereld.
Tafelgebed
Gij, oorsprong van elk zoeken en vinden, verlangen van elk mensenhart
meer dan mijn bloed zijt Gij aan mij verwant.
Dromende maakt Gij in mij los de hunkering naar inzicht
het woord van mijn naaste dat goed doet en kracht geeft.
Gij doet ons nieuwe woorden spreken als twee of meer bijeen zijn in uw naam.
Omdat Gij het zijt, groter dan ons hart
die mij hebt gezien eer ik werd geboren.
Voortdurend op zoek naar de schat gaan mensen op reis naar verre streken.
Maar waar is wijsheid te vinden kostbaarder dan edelstenen of een zak vol parels?
‘Geen vogel weet de weg erheen
Alleen de mens woelt de bergen om,
om verborgen schatten aan het licht te brengen.
Maar niemand kent de weg naar de wijsheid:
in de oceaan is ze niet te vinden, voor geen goud is ze te koop.
Alleen Gij kent de weg erheen
Gij hebt ze getoetst en een plaats gegeven’.(Job)
Omdat Gij het zijt, groter dan ons hart
die mij hebt gezien eer ik werd geboren.
In mensengestalte is uw wijsheid verschenen in Jezus van Nazareth.
Hij leerde ons de weg naar de ander
die vraagt om te worden verstaan in zijn diepste verlangen:
gekend te zijn en bemind.
Zo vergeleek Hij zijn rijk van liefde
met de schat in de akker, de parel in het sleepnet
die voor alles moet worden gezocht.
Zelf was Hij het zaad, de graankorrel die sterven moest
toen Hij op die laatste avond voor zijn dood
het brood in zijn handen nam
het brak en uitdeelde aan zijn vrienden met de woorden:
neemt en eet mijn lichaam en leven voor jullie gegeven.
En ook de beker liet Hij rondgaan:
Drinkt mij, zei Hij, dit is mijn bloedeigen bestaan
een nieuw verbond dat hemel en aarde verzoent.
Denk aan mij telkens als je dit samen in mijn naam doet.
Aangevuurd door zijn Geest vinden woorden en mensen elkaar.
Hij leeft in ons opstaan en naar de ander gaan.
Onmacht en angst hebben niet meer het laatste woord.
Mensen wijzen elkaar de bronnen aan,
vindplaatsen van wijsheid en liefde,
wegen om het onrecht te keren met handen die breken en delen.
Zo groeit uw rijk onder ons wordt het zoeken een hoopvolle tocht
naar een land van licht en leven.
Omdat Gij het zijt, groter dan ons hart
die mij hebt gezien eer ik werd geboren.
Gij ziet ons, Gij hoort ons als wij bidden
met de woorden van Uw zoon:
Onze Vader
Vredeswens: Waar vriendschap is en liefde, daar is God
Communielied: Zoudt Gij ooit mij beschamen
Slotgedachte: naar goeroe Nanak
Zoals de geur in de bloem woont
en de weerspiegeling in de spiegel,
zo woont God in iedere ziel.
Zoek God daarom in jezelf.
Zegen en wegzending
Slotlied: Wonen overal nergens thuis.