San Salvatorgemeenschap 13 – 14 okt 2012
Thema: Buy nothing new
Voorganger: Erick Mickers
Met medewerking van: Melodiek
Openingslied: Za. Vrede voor jou, hierheen gekomen – Zo. Oud het leven dat wij leiden
Welkom
Van harte welkom, iedereen hier aanwezig,
wie je ook bent, wat je ook doet,
voor de eerste keer in ons midden, dat jij je thuis voelt hier,
voor allen die zich vertrouwd weten, dat jij je gezien weet,
dat vrede ieders deel is, dat wensen we elkaar toe,
in de naam van de Vader, de Zoon en heilige Geest.
Amen.
Openingswoord
Misschien hebt u het al gehoord? Buy nothing new is de oproep van 5 jonge vrouwen in Nederland om in de maand oktober niets nieuws te kopen. Enkel alleen voedsel, verzorgingsmiddelen en medicijnen. Je houdt om te beginnen geld over om andere leuke dingen mee te doen of te sparen voor iets van hele goede kwaliteit.
Bovendien win je misschien ook tijd. Tijd om eens rustig over van alles na te denken en te genieten van wat je allemaal al hebt. Aldus die initiatiefnemers.
Ook dit moment van samenzijn helpt ons om rustig over alles na te denken. Het evangelie geeft ons een richting aan. Het is een oproep zoals het initiatief “buy nothing new”, maar nog wat radicaler. Eén om een slecht geweten en schuldgevoelens van te krijgen! Het is een irriterende tekst waar we slecht raad mee weten. ‘Verkoop alles wat u hebt en geef het geld aan de armen’, zei Jezus tegen de rijke jongeman. Wie van ons kan dat vandaag?
Er zijn mensen die wel gedaan hebben wat Jezus vroeg aan de rijke man. Die jongeman uit Assisi, Franciscus, de zoon van de rijke lakenhandelaar Bernardone. Op het marktplein van Assisi heeft hij zich in aanwezigheid van iedereen helemaal ontbloot en al zijn kleren naar zijn vader gegooid. Hij had maar één Vader in de hemel, riep hij, en hem behoorde hij helemaal toe.
Hij had de rest van zijn leven volledig zonder bezit geleefd, totaal arm, met enkel een schamele, bruine pij en levend van wat hij kreeg. En… hij was een van de meest blijmoedige mensen die onze wereld gekend heeft. Tijdens zijn leven volgden velen zijn voorbeeld. Mannen en vrouwen zoals Clara.
Moeten wij Jezus volgen zoals Franciscus en Clara dat deden, of wordt ons ook een andere wijsheid meegegeven? Kan een nieuw initiatief zoals de ‘buy nothing new’- maand ons daarbij helpen.
Laten we het eerst maar stil maken om ons heen en in ons,
om te komen tot onszelf, om het gebed te laten klinken, om wijsheid en inzicht.
Openingsgebed
Jij eeuwige, zachte nabijheid,
wil ons horen wanneer wij ons bezwaard weten,
om datgene wat wij doen of laten,
wil ons zien wanneer wij worstelen met het leven,
om de juiste koers te vinden of te houden,
wil ons bevrijden wanneer wij vastzitten in
gedachten die ons klein maken,
gewoontes die ons leven verstarren,
verwachtingen die niet waar te maken zijn.
Laat jouw liefde onze mildheid groeien, naar onszelf en naar anderen
om wijsheid en vrede te vinden op onze levensweg,
vandaag en alle dagen die komen gaan.
Acclamatie: Za. Wat is de mens, wat zijn de dagen – Zo. Wek uw kracht
1ste lezing: uit het boek Wijsheid
Ik heb derhalve gebeden en er werd mij inzicht gegeven.
Ik heb gesmeekt en de geest van de wijsheid kwam tot mij.
Ik achtte haar hoger dan scepters en tronen
en ik beschouwde rijkdom als niets in vergelijking met haar.
Ze was voor mij onvergelijkbaar met de kostbaarste edelsteen;
want naast haar is alle goud maar wat zand
en ten opzichte van haar geldt zilver als slijk.
Ik kreeg haar meer lief dan gezondheid en schoonheid
en ik verkoos haar boven het licht,
want de glans die zij uitstraalt dooft nooit.
En tegelijk met haar vielen mij alle goede dingen ten deel
en onmetelijke rijkdom lag in haar handen.
Lied: Za. Kom en volg mij op de weg – Zo. Veel te laat heb ik jou lief gekregen
2de lezing: uit het evangelie volgens Marcus
Toen hij zijn weg vervolgde, kwam er iemand naar hem toe die voor hem op zijn knieën viel en vroeg:
‘Goede meester, wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven?’
Jezus antwoordde: ‘Waarom noemt u mij goed? Niemand is goed, behalve God. U kent de geboden: pleeg geen moord, pleeg geen overspel, steel niet,
leg geen vals getuigenis af,bedrieg niemand,
toon eerbied voor uw vader en uw moeder.’
Toen zei de man: ‘Meester, sinds mijn jeugd heb ik me daaraan gehouden.’
Jezus keek hem liefdevol aan en zei tegen hem:
‘Eén ding ontbreekt u: ga naar huis, verkoop alles wat u hebt en geef het geld aan de armen,
dan zult u een schat in de hemel bezitten; kom dan terug en volg mij.’
Maar de man werd somber toen hij dit hoorde en ging terneergeslagen weg;
hij had namelijk veel bezittingen.
Jezus keek de kring rond en zei tegen zijn leerlingen:
‘Wat is het moeilijk voor rijken om het koninkrijk van God binnen te gaan.’
De leerlingen schrokken van zijn woorden.
Maar Jezus zei nog eens uitdrukkelijk:
‘Kinderen, wat is het moeilijk om het koninkrijk van God binnen te gaan:
het is gemakkelijker voor een kameel om door het oog van een naald te gaan
dan voor een rijke om het koninkrijk van God binnen te gaan.’
Nu waren ze nog meer ontzet, en ze zeiden tegen elkaar:
‘Wie kan er dan nog gered worden?’
Jezus keek hen aan en zei: ‘Bij mensen is dat onmogelijk,
maar niet bij God, bij God is immers alles mogelijk.’
Acclamatie: Het woord dat ik jou geef
Oerweging
Die radicale oproep om al de bezittingen te verkopen en het geld te geven aan de armen brengt de rijke man aan het wankelen. Wat moet ik doen, wat is wijsheid?
Gezond verstand en naar huis gaan, of alles verkopen en terugkomen.
Het verhaal vertelt ons niet welke keuze de rijke man uiteindelijk gemaakt heeft. En hij dacht nog wel dat hij het goed deed. Hij had zich toch aan de geboden gehouden. Maar niemand is goed, zegt Jezus, ook ik niet, zegt Hij. Alleen God is goed.
Zo goed zelfs dat het toch mogelijk is om het koninkrijk van God binnen te treden, wat het ook moge zijn. In de ogen van God ben je niet verloren, ook al lukt het niet datgene te doen wat Jezus vraagt.
Dus voel je dan ook niet bezwaart wanneer het niet lukt, want ook al ben je niet goed, het komt toch goed. Dat is de blijde boodschap in dit verhaal, tenminste als je enkel gelooft dat het echte leven pas na je dood begint.
Decennia terug kon je daar nog mee aankomen. Dat je goed moest leven om in het hiernamaals te komen. Vandaag gaat het veel meer om het hiernumaals. En ook daar gaat het verhaal over.
Wanneer je alleen goed leeft om het hiernamaals te bereiken, dan ben je nog met jezelf bezig.
Nee, zegt jezus, juist wanneer je niet met jezelf bezig bent, met al wat je bezit, met je begeerte en materiële rijkdom, pas dan zul je iets mogen aanraken van dat koninkrijk van God. Door niet met jezelf bezig te zijn, hervind jij jezelf, mag je iets van die goddelijke kern in jou beroeren. En vol liefde keek hij de rijke man aan.
Lang heb ik geworsteld met dit verhaal. Al toen ik jong was raakte het mij. Wij hadden het goed thuis.
En mijn ouders wilde dat ook wij het goed zouden hebben. Daags na Sint Nicolaas durfde ik tegen mijn vriendjes niet te zeggen wat ik had gekregen. Ik schaamde me er voor dat wij het zo rijk hadden.
Echt blij kon ik niet zijn. Jaren gingen erover heen. Ik schudde het geloof van me af, want ik kreeg er last van op verschillende gebieden. We kregen zelf kinderen en ontdekte dat het fijn is om te kunnen geven.
En dankzij mijn kinderen hervond ik mijn geloof weer, en tegelijkertijd ook weer de bezwaardheid om het feit dat het ons zo goed gaat. Niet de katholieke leer en de blinde volgzaamheid van Franciscus hielpen mij daarbij, maar de wijsheid van Siddartha Gauthuma, anders bekend als Sakyamuni Boeddha. Zijn wijsheid gaf me inzicht de verhalen van Jezus te verstaan.
Het bezit maakt niet gelukkig, maar houdt je gevangen in het web van de begeerte. Het geld maakt niet rijk, maar vertroebelt je kijk in het leven. Begeerte, rijkdom, bezit is de oorsprong van alle lijden, zegt Boeddha. Wat je hebt wil je niet kwijt. Je bewaakt je bezit en bent bang het te verliezen. Je gezondheid, je kinderen, je partner, je ouders, je intelligentie, je lichaam, de natuur, je huis en haard. Je hecht aan alles wat je hebt. Alles is je gegeven, maar niets is van jou. Leer te onthechten zodat je vrede vindt in je hart,het zal je leven verlichten, volgens de wijsheid van Boeddha.
Zou Jezus dat bedoelen? Leer je te onthechten, bevrijd je zelf van begeerte en de angst om het verliezen. Wat niet van jou is, kan je ook niet ontnomen worden.Laat los, al wat je vasthoudt aan dit aardse, en je zult de hemel ervaren. In zijn totaliteit een onmogelijke opgave voor de mens. Niemand is goed, ook ik niet, zegt Jezus als troost.
Dat betekent niet dat we geen begin kunnen maken.Buy nothing new is zo’n begin. Een hedendaagse variatie op de wijsheid van Boeddha, Jezus, Franciscus en Clara, maar wat minder radicaal. Zo lijkt het.
In Australië denken winkeliers daar anders over. Volgens the Sunday Telegraph zouden zij denken dat de Buy Nothing Maand een van de oorzaken is van de financiële crisis en banenverlies. Wat is bereikt is een felle discussie over niet-nuttige overconsumptie.
De Buy Nothing New maand haakt hierop in door meer bewuste consumptie te promoten en mensen te inspireren zich af te vragen wat ze kopen, waarom ze het kopen, en wat de alternatieven zijn. Het is een begin van bewustzijn om ook je koopgedrag ethisch tegen het licht te houden.
Volgens de initiatiefneemsters ga je na zo’n actiemaand vast bewuster kopen, want je weet beter wat je al bezit en bent op de hoogte van allerlei nieuwe mogelijkheden zoals spullen delen of ruilen. Wat de wereld er aan heeft lijkt een wat ver van je 2e hands bedshow, maar hoe meer mensen niet telkens onnodig nieuwe spullen kopen, hoe minder grondstoffen de wereld verbruikt en hoe minder we samen vervuilen en zo de aarde uitputten. En daar wordt het wel een beetje tijd voor.
Fransciscus wist de mensen in zijn tijd te overtuigen dat de natuur geen bedreiging was voor de mens, maar dat alles wat leeft en is elkaars broeders en zusters zijn. Nu weten we dat alles in het universum met elkaar in verband staat, maar moeten we de mens overtuigen dat wij een bedreiging zijn voor de natuur.
Wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven? vroeg de rijke man. Een wat minder radicaal antwoord zou kunnen zijn: Wil je al iets van die hemel kunnen proeven dan zou het een begin kunnen zijn wanneer je iets koopt eerst te bedenken:
Is het nodig?
Is het verantwoord voor jezelf, je medemens en het milieu?
Draagt het bij aan échte levensvreugde?
Wanneer je op één van die vragen ja kunt antwoorden, dan ben je al op de goede weg.
Ik wil het gaan proberen. En tegelijkertijd delen wat je kunt, want we zijn allemaal broeders en zusters van elkaar.Mag er zo geleidelijk aan vrede in ons hart komen, en mogen we in die tussentijd elkaar vol mededogen tegemoet treden, zoals Sakyamuni Boeddha, Jezus van Nazareth, Franciscus en Chiara van Assisi en vele andere mooie mensen gedaan hebben.
Dan waaien vlagen van vreugde over, kleurt het leven in alle glorie, wordt de aarde rijk voor alles en iedereen.
Geloofslied: Is een mens trouw
Voorbede met Jij die onze gedachte raadt
Tot Jou willen we bidden, Jij bron van vrede, om een wereld
van liefdevolle aandacht voor elkaar en al wat leeft en is.
Maak ons mensen van jouw vrede;
Jij die onze gedachten raadt.
Ons bidden woordeloos verstaat.
Als jij ons niet hoort, wie dan wel.
om een leven van waardering en dankbaarheid naar elkaar
en alles wat ons is gegeven.
Maak ons mensen naar jouw hart;
Jij die onze gedachten raadt.
om een gemeenschap van mensen die elkaar dragen waar nodig,
bij teleurstelling, verdriet en wanhoop,
die elkaar opbeuren tot levensvreugde van iedereen.
Maak ons mensen van jouw licht.
Jij die onze gedachten raadt.
Wij willen bidden voor de intenties die geschreven staan in dit boek,
voor datgene waar ieder voor zich zo vol van is,
voor de kinderen die gedoopt worden in onze gemeenschap:
Saar Tetteroo en Bram Tetteroo
voor de mensen voor wie ons gebed gevraagd is:
* Hans Heijmeijer, nu een jaar geleden dat hij is overleden
* Overleden ouders Roussel – Beekwilder en van Bakel – van Lijssel
en voor ieder die we in ons meedragen.
Dat er licht mag zijn, voor hen die deel zijn van uw liefde, voor ieder van ons hier aanwezig.
Acclamatie: Voor uw aangezicht
Tafelgebed
Telkens als de ochtend ons tot leven wekt,
een vogel ons tot zingen fluit, de zon ons tot stralen warmt, dan ben Jij ons tot zegen,
Telkens als kinderen ons vertederen, jongeren ons ontwikkelen,
ouderen ons vertrouwen, dan ben Jij ons nabij,
Telkens als mensen elkaar tot vreugde zijn,
zich geborgen en gedragen weten,
in liefde het leven delen, dan ben Jij voelbaar in ons midden,
zoals eens Jezus, die te midden van zijn vrienden,
deelde van zijn liefde, door brood te breken, met de woorden:
‘Neem en eet hiervan, dit is mijn leven, ik geef het aan jullie.’
Die ook een beker nam, een dankgebed uitsprak, en zei tot zijn vrienden:
‘Drink hieruit en proef van mijn liefde, zodat mijn vreugde in jou zal zijn
en haar volheid bereikt.
Telkens als wij eten van dit brood en drinken uit deze beker
verkondigen wij zijn dood en dat hij leeft, Jezus Messias.
Die ons aanspreekt, ondervraagt, bemoedigt, troost, vermaant.
Die ons verschijnt in woorden van genade “hebt elkander lief”.
Die tot ons zegt: “Doe dit en denk aan mij.
Breek je brood en deel je levenskracht,
schenk je hartenbloed om liefdeswil.”
“Geef je leven zoals ik het gaf: wees mijn zachte kracht,
mijn lichaam en mijn ziel in deze wereld.”
Telkens als wij verzameld zijn rond de tafel van gastvrijheid
dan voelen we ons met Hem verbonden.
In zijn geest willen wij op weg gaan, met aandacht voor elkaar,
met zorg voor al wat leeft, om te waken over alles en iedereen,
zoals de zon over de aarde, zoals ouders over hun kind,
met warmte en verantwoordelijkheid, met liefde die ruimte schept.
In zijn geest vertrouwen wij op een wereld,
waar wijsheid, hoop en vrede de ademtocht is van Jouw kracht,
de glans van het eeuwige licht, de spiegel van Jouw goedheid.
Daarom bidden wij in zijn geest het gebed dat Hij ons gegeven heeft:
Onze Vader
Vredeslied: Za. Vrede voor jou – Zo. Da pacem domine
Lied: Het brood in de aarde gevonden
Slotgedachte (Uit schoonheid in het alledaagse door Jokita Hermsen)
Stilte leidt tot inzicht
Inzicht leidt tot wijsheid
Wijsheid is voorwaarde voor onthechting
En onthechting is voorwaarde voor vrede
Zegenwens
Wees een zegen op je levensweg, in al wat je doet,
voor ieder die je tegen komt, mag vrede je toelachen,
elk moment van de dag, en weet je gedragen,
door de Ene die liefde is, moge dat zo zijn,
in zijn naam, De Vader, de Zoon en heilige Geest. Amen.
Slotlied: Za. Zijt Gij mij God een herder – Zo. Vanuit de diepte