De engel van de wijsheid

San Salvatorgemeenschap 27 / 28 dec 2014
Thema: De engel van de wijsheid
Voorganger: Maria van den Dungen
Muzikale ondersteuning: de Cantorij

Openingslied za: Nu daagt het in het Oosten – zo: Comt verwondert u hier mensen

Welkom
Welkom vandaag iedereen op deze derde/vierde kerstdag, nog in de ban van het grote feest. Misschien nog met engelenhaar op de schouder, we zijn ten slotte al weken met engelen onderweg. En de komende week is er nog de oudjaarsdienst, misschien teveel genade voor gewone stervelingen?? Of leven we juist op in deze dagen door elkaars gezelschap en de sfeer van vrede op aarde. Zo tegen het einde van het jaar denk je na over het voorbije jaar. . . mijmer je over het lief en het vele leed dat het bracht. Maar eerst stemmen we ons af op de Eeuwige en vragen:
Spreek een woord dat Licht ontsteekt
op het donkerste moment van de nacht
Maak het warm in ons binnenste
zodat de liefde als vanzelf gaat stromen.
En wij, wat doen wij:
Steek de kaarsen aan: laat het licht in je ogen schitteren,
ook al is het soms donker in je hart,
ook al kan het duister zijn op je wegen.
Steek de kaarsen aan: breng licht in deze wereld,
ook al weet je dat er oorlog is,
ook al besef je dat ‘vrede’ zo dikwijls een ijdel woord is.
Ook al weet je dat er ook vandaag
nog zoveel mensen op de vlucht zijn.

Na de 4 kaarsen van de adventskrans
steken we vandaag weer een vreugdekaars aan,
zodat de vlam van de hoop gaat branden.
Laat je verlangen opflakkeren,
want het is nog Kerst: Jezus is geboren.
Hij is in vandaag,  in gisteren en morgen,
in wat is, wat was en wat zal zijn.
Hij is midden onder ons,
Hart van ons hart, Licht in ons leven.
Acclamatie za: Gij hart, Gij bron van leven – zo: Als alles duister is

Eerste lezing: boek Koningen 1, 3, 16 – 28
Over de meest wijze vorst uit de bijbel:
Twee vrouwen vroegen bij Koning Salomo gehoor. De eerste vrouw vertelde: ‘Staat u mij toe, heer, deze vrouw en ik wonen in hetzelfde huis. In dat huis heb ik in haar bijzijn een kind ter wereld gebracht. Drie dagen later kreeg ook zij een kind. Wij waren daar samen; er was niemand anders in huis, alleen wij tweeën. Maar haar kind is ’s nachts doodgegaan, want zij was erop gaan liggen. Toen is ze midden in de nacht opgestaan en heeft ze mijn kind bij me weggenomen, terwijl ik sliep. Ze nam mijn kind in haar armen en legde mij haar dode kind in de armen. Toen ik de volgende ochtend mijn kind wilde voeden, merkte ik dat het dood was. Maar toen ik het nog eens goed bekeek, zag ik dat het niet het kind was dat ik gebaard had.’
‘Dat is niet waar!’ zei de andere vrouw. ‘Het levende kind is van mij en het dode van jou.’ ‘Niet waar!’ zei de eerste. ‘Het dode is van jou en het levende van mij.’ Zo bepleitten ze ieder hun zaak bij de koning. De koning nam het woord en zei: ‘De een zegt: “Mijn kind leeft en het jouwe is dood,” en de ander zegt: “Nee! Het dode kind is van jou en het levende van mij.”’ En hij beval: ‘Breng mij een zwaard.’ Er werd hem een zwaard gebracht, en toen zei hij: ‘Hak het levende kind in tweeën en geef hun ieder de helft.’ De echte moeder van het levende kind kon de gedachte dat haar kind iets zou overkomen niet verdragen en riep uit: ‘Nee, heer, ik smeek u, geef het kind aan haar, maar dood het alstublieft niet!’ De ander zei: ‘Als ik het niet krijg, krijg jij het ook niet. Hak het maar doormidden!’ Maar de koning deed de volgende uitspraak: ‘Het zal niet gedood worden. Geef het levende kind aan háár, want zij is de moeder.’ Toen de Israëlieten hoorden welk vonnis de koning had geveld, kregen ze groot ontzag voor hem, want ze begrepen dat hij het recht handhaafde met goddelijke wijsheid.
Tussenzang za: Ik sta voor u in leegte en gemis – zo: De nacht loop teneinde

Evangelie: Lucas 2: 31-40, Opdracht in de tempel.
Toen Jezus’ ouders hun kind in de tempel brachten om met hem te doen wat volgens de wet gebruikelijk is, nam Simeon het in zijn armen en loofde hij God met de woorden:
‘Nu laat u, Heer, uw dienaar in vrede heengaan, zoals u hebt beloofd.
Want met eigen ogen heb ik de redding gezien die u bewerkt hebt ten overstaan van alle volken: een licht dat geopenbaard wordt aan de heidenen en dat tot eer strekt van Israël, uw volk.’ Zijn vader en moeder waren verbaasd over wat er over hem werd gezegd.
Simeon zegende hen en zei tegen Maria, zijn moeder: ‘Weet wel dat velen in Israël door hem ten val zullen komen of juist zullen opstaan. Hij zal een teken zijn dat betwist wordt, en zelf zult u als door een zwaard doorstoken worden. Zo zal de gezindheid van velen aan het licht komen.’
Er was daar ook een profetes, Hanna, de dochter van Fanuel, uit de stam Aser. Ze was hoogbejaard; vanaf haar huwbare leeftijd had ze zeven jaar met haar man geleefd, en ze was nu al vierentachtig jaar weduwe. Ze was altijd in de tempel, waar ze God dag en nacht diende met vasten en bidden. Op dat moment kwam ze naar hen toe, bracht hulde aan God en sprak over het kind met allen die uitzagen naar de bevrijding van Jeruzalem.
Toen ze alles overeenkomstig de wet van de Heer hadden gedaan, keerden ze terug naar Galilea, naar hun woonplaats Nazareth. Het kind groeide op, werd sterk en was begiftigd met wijsheid; Gods genade rustte op hem.
Acclamatie za: Zegen ons met het licht van uw ogen – zo; God verscholen in den hoge

Overweging
Wat een contrast, het feest van de geboorte, van de koning van de vrede en dan deze lezing, waarin taal gesproken wordt die toch wel erg confronterend is. Niks roze wolk en engelenmuziek voor de nieuwe moeder, nee haar kind wordt een teken van tegenspraak en zij krijgt een zwaard door haar hart. En ook de eerste lezing met de moeders die vechten om het levende kind, dat gedood dreigt te worden- is niet iets wat je in verband brengt met “Koning van de Vrede”.
Wel was dat laatste een heel wijze actie van Salomon: hij stelde zich voor hoe de echte moeder zou handelen.
Wijsheid is een thema wat je in heel vaak in de bijbel tegenkomt. In de Psalmen of het boek Spreuken met een heleboel levenswijsheden van koningen, met name van Salomo.
Wijsheid heeft niets te maken met je I.Q. en ook niet met kennis. Kennis kun je opdoen door te studeren. Wijsheid is een vaardigheid die niet iedereen kan beheersen. Wijsheid is de kunst om in alle levensomstandigheden juist te oordelen en na rijp beraad tot verstandig handelen over te gaan. Wijsheid was datgene wat Salomo wenste toen hij één ding aan God mocht vragen. wijsheid, Wijsheid is kostbaarder dan edelstenen, alles wat je ooit zou kunnen wensen valt bij wijsheid in het niet.’( Spreuken 8 :2-11) Wijsheid is dus vooral een gave, hier een gave Gods.
“Wijsheid is ook voorbij je Ego naar situaties kijken, welke situatie dat ook is. En daarvan alle kanten kunnen zien, niet alleen je eigen kant”. En wie kunnen dat zo goed?
Wij, mensen, worden elke dag terneer gedrukt omdat we te dicht op onze eigen sores zitten. Engelen kunnen vliegen omdat ze niet te zwaar aan de dingen tillen.  Wij kunnen niet verder kijken dan dagen, weken, maanden. Engelen hebben daar geen last van. Die zien de dingen in perspectief. Die kunnen over de horizon heen kijken.
Engelen zien niet alleen je afkomst, ze zien ook je bestemming. Je komt van God, je bent van God en je gaat naar God. Dat te weten geeft vleugels.
En daarom hebben ze, denk ik, ook vaak plezier om ons. Om al die mensen die zich bijvoorbeeld druk maken over de vraag wat er na dit leven komt maar die vergeten dat hun leven nu al een wonder is.
Engelen vinden we in de grote godsdiensten, bij de Joden bewaakten 2 engelen de Ark.. In de Islam zijn ze gemaakt van licht en dienaar van Allah, zij brachten het woord bij Mohammed. In de bijbel en koran zijn alle engelen mannelijk; dit ondanks de prachtige dames die u vindt als u op Google zoekt naar engelen.
Lieve dames, beste heren, de engelen mogen dan mannelijk zijn, maar zowel bij de Joodse mystici als in het tweede testament wordt de wijsheid Sophia genoemd, zij wordt beschouwd als de vrouwelijke gedaante van God. Al in het begin van het christendom werd de heilige Geest als vrouwelijk ervaren: de Hagia Sofia, heilige Sofia, de prachtige kerk in Istanbul herinnert ons daaraan.
 Maar let op: Paulus zegt dat hij de wijsheid van de wijzen zal vernietigen en Jezus verklaart: Vader, ik eer U omdat U al deze dingen voor wijzen en verstandigen verborgen heeft en ze aan eenvoudigen hebt onthuld. Een beetje oppassen dus!
Ik leer hiervan dat echte wijsheid niet los verkrijgbaar is maar heel veel van doen heeft met liefde. Niet de kennis van kale feiten maakt je wijs maar het liefdevol af tasten van wat er aan de hand is. Wijsheid is zien met het hart..
Voor mij is de dierbaarste engel een die ontroerend van eenvoud is: een die Jack Snackers schilderde en als kerstkaart stuurde. Eenvoud is het kenmerk van engelen: het gaat nooit om hen, maar om hun opdracht. Van deze engel zie je slechts de vorm, geen details, maar het belangrijkste valt zo direct op: de vleugels, die ze om iemands schouder kunnen leggen, maar ook waarmee ze richting kunnen wijzen. Je kunt ook niet zien of we de voorzijde van de engel zien of de achterzijde. Ik denk dat laatste, want we merken engelen meestal pas op als ze zich gaan terugtrekken.
Volgens de evangelisten dragen engelen de mens op handen, volgens Toon Hermans is zijn engel Gabriel een heilig soort gevogelte, maar is het enige wat hij van een engel weet Liefde is.
Met Anselm Grün wens ik je toe dat de engel van de wijsheid je begeleidt, dat hij je ogen opent om bij het vele wat je ziet niet te verdwalen en in de war te geraken, maar te zien waarop het eigenlijk aankomt. De engel van de wijsheid zal je niet bewaren voor fouten. Hij onderwijst via vallen en opstaan, om je te laten proeven wat werkelijk goed voor je is.. Ik wens je de engel die je wijs laat worden, die je tevreden laat zijn met het leven, die je ogen opent voor de grond van al het bestaan, voor de liefde van God. Daar, in Gods liefde, kun je ja zeggen tegen je leven met al zijn tegenstrijdigheden. Daar proef je wat leven wil zeggen, daar zie je wat echt is, daar weet je hoe alles met elkaar samenhangt.“
Geloofslied za: Licht dat ons aanstoot – zo: Gij die van ons verlangt een nieuw lied

Voorbede
Jij die ons ziet en kent bij onze naam,
Jij die bij en naast ons staat:
maak ons wakker en open onze ogen.
laat ons jouw wereld aanzien.

Luister Heer, ontferm U over ons.

Jij die ons draagt en bemint,
Jij die ons nabij blijft:
maak ons wakker en open onze handen.
laat ons jouw schepping behoeden.

Luister Heer, ontferm U over ons.

Licht in ons duister bestaan,
kracht die ons leven doet,
maak ons wakker en open ons hart .
Leer ons jouw mensen liefhebben.

Luister Heer, ontferm U over ons.

Voor onze eigen intenties en die in ons het boek
willen we in stilte bidden….
Met onze overledenen blijven we ons verbonden voelen,
Koester hen in uw warme licht,
Moge God zijn gelaat voor ons niet verbergen,
maar ons met liefde aankijken
en met ons op weg gaan naar nieuw leven.
Amen

Tafelgebed
Een ster wenkte ons die nacht, engelen zongen ons toe,
Gezegend Jij, God van Licht om dat teken ons gegeven
Jij die ons ook doet zingen van een nieuwgeborene:
Jezus Messias, kind van mensen, kind van belofte:

Gezegend Jij, bron van al wat leeft
Die ons tot mensen maakte, die lachen en juichen
Schreeuwen en huilen en luisteren naar de stilte
In ons hart jouw stem.

Het licht keert nu de duisternis

De eeuwen door hebben mensen
Jou vermoed in het ruisen van de wind
In de stille ruimte van der woestijn
Aan de oneindigheid van de zee
Jou ervaren als de lucht die wij ademen
Als de sterren zover
Als het kloppen van ons hart zo nabij

Jij ben tenslotte gezien in een mens
Jezus Christus, ons een broeder
Jou een geliefde zoon
Hij is het licht geworden dat blinden zien
Het woord dat doven horen en stommen spreken
Een goddelijk mens
Voor wie lammen in de benen komen

Gezegend de liefste der mensen
Die vol was van jouw geest
Die in ons leeft, ons aanspoort om
Net als hij weldoende rond te gaan
Wij danken jou om hem
Beeld en gelijkenis van jouw liefde en trouw
Hier aanwezig te midden van ons
In de tekenen van brood en wijn

Het licht keert nu de duisternis

Die laatste avond van zijn leven
Heeft Hij brood gebroken, gedeeld
En tegen zijn vrienden gezegd
Eet van dit brood
Dat je honger naar blijvend geluk niet stillen zal
Eet het samen aan dezelfde tafel
Om te weten wat oprecht geluk
En verbondenheid is
Zo nam hij ook een beker wijn
Gaf die aan ons en zei
Drink uit deze beker
Het zal je dorst naar adem en geest niet lessen
Drink samen deze beker
Van vreugde en verdriet
Blijf dit doen met elkaar
Opdat er vrede zal zijn in de stad en land

Het licht keert nu de duisternis

Gezegend jij hier die doet als hij
Gezegend allen die kracht uitstralen
Die net als hij over water gaan
Om anderen te redden
Die iedere morgen opnieuw verrijzen
En leven in het licht
Gezegend dit huis en allen
Die de stilte liefhebben
De ruimte en het zachte engelengeruis
En kunnen bidden:
Onze Vader

Vredeswens
Vrede, vrede van mijn hart tot jouw hart,
vrede en warmte in deze dagen van het jaar.
wensen we elkaar vrede.
Lied za: Kind ons geboren – zo: Om warmte

Uitnodiging communie
Brood en wijn werden door Jezus als vanzelf gedeeld, ook wij allemaal zijn uitgenodigd om daarvan mee te delen. Kom dus.
Tekst bij uitreiken: Brood ten leven -gegeven –en – gedeeld-
Communielied za: Om warmte – zo: Es ist ein Ros entsprungen

Gebed na communie
In Godsnaam. . .jij met je licht,
kom, en schijn in zoveel donker
alles donker zonder Jou
Als jij komt schijnen prachtig licht
Mag ik dan meedoen?
Een gloed van waarheid helder zicht
Allemachtig mooi licht levend licht
Zo onbegrijpelijk; God overstroom ons hart
en wij leven.

Mededelingen

Slotgedachte (schrijver onbekend)
Als engelen merken dat je ze nodig hebt,
En engelen voelen zoiets altijd
Dan komen ze ongezien van overal vandaan
om je te helpen en bij te staan.
Ze blijven dicht bij je
tot al je zorgen over zijn,
Tot ze zien dat je er weer klaar voor bent
Om verder te gaan.
Dan zullen sommigen weer wegvliegen
En met hun zachte aanraking
naar andere harten gaan
die de zorg van de engelen zo nodig hebben.
Maar minstens één, blijft aan je zij
als je vaste vriend en gids
Want Beschermengelen laten je nooit alleen,
Ze zijn altijd aan je zij.

When Angels sense you need them,
And Angels always do …
They come, unseen, from everywhere
To help and comfort you.
They hover close beside you
Till all your cares are gone,
Till they can see you’re ready
Once again to carry on.
Then some of them may fly away
And take their gentle touch,
To other hearts that need
The love of Angels very much.
But one, at least, stays with you
As your constant friend and guide,
For GUARDIAN ANGELS never leave,
They’re always at your side.

Er zijn mensen, die beweren dat de engelen niet teruggekeerd zijn naar de hemel. Dat ze nog altijd op aarde wonen en hun best doen om mensen steeds opnieuw in wonderen te laten geloven. Er zijn zelfs mensen, die beweren dat hun buurvrouw een engel is, of hun moeder, broer of hun vriendin…
Ik ken in ieder geval wel een paar mensen…

Zegen
Moge de engelen over ons waken
Moge de Enige ons zegenen en behoeden.
Moge de Enige de glans van haar gelaat over ons spreiden
en ons genadig zijn.
Moge de Enige zijn gelaat naar ons keren en ons vrede schenken.
Moge de goede God ons zo zegenen:
in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen

Slotlied za: Uit uw hemel zonder grenzen -zo: In het laatste van de dagen