De engel van vergeten

San Salvatorgemeenschap 31 dec 2014
Met engelen op weg
Thema: De engel van vergeten
Voorgangers: John Parker – Erick Mickers
Muzikale ondersteuning: Melodiek
Openingslied: Mensenvolk van alle tijden

Welkom + openingswoord
Nog een aantal uren, en dan is dit jaar ten einde.
Een nieuw jaar dient zich aan.
Het oude jaar heeft zijn dienst gedaan.
Is het voor de ene mens een jubeljaar geweest,
voor de ander voelt het afgelopen jaar misschien als een pechjaar
en voor velen kan het een combinatie van die twee zijn geweest.
Met elkaar willen we even stil staan bij het voorbije jaar,
ieder zo met zijn of haar gedachten.
Dat alles doen we in het licht van het Kerstfeest,
waarbij nieuw leven ons is aangezegd,
met God in ons midden,
de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Amen.

Van harte welkom allemaal.
De afgelopen periode zijn we met tal van engelen op weg gegaan.
Vanavond doen we dat met de engel van het vergeten. Een engel die niet zo snel wordt gezien als boodschapper van goed nieuws.
Iets vergeten wordt eerder gezien als een uitingsvorm van niet serieus nemen, van desinteresse, van miskenning. Of het wordt geassocieerd met domheid of ouderdomsverschijnselen. Vergeten is iets voor pubers of voor verstrooide mensen. Zelden wordt vergeten beschouwd als een rijkdom, een manier om het leven te kunnen blijven bevatten, als een verademing niet meer geconfronteerd te worden met het pijnlijke verleden.
Ook al willen we met engelen op weg zijn, het gebeurt lang niet altijd. Bewust of onbewust wordt ons soms pijn gedaan, door woorden of gedrag. Al willen we zelf engelen voor anderen zijn, het lukt toch niet elke keer. Bewust of onbewust kwetsen we anderen door wat we zeggen, wat we doen of laten.
En als we eerlijk zijn, willen we toch niet ons hele hele leven alles onthouden wat ons is overkomen of wat we hebben gedaan aan anderen of aan onszelf. De engel van het vergeten kan ons daarbij helpen.
Deze engel brengt ons niets, die neemt liever iets van ons mee, en verlicht zo ons pad, zodat we weer opnieuw kunnen beginnen.
Laten we met elkaar gaan bidden,
ons doen en laten bevragen,
onze vragen voorleggen aan de Ene,
en onze dank uitspreken voor het voorbije jaar.

Gebed
In stilte gaan aan ons voorbij:
de momenten die ons pijn doen,
voor wat anderen ons hebben aangedaan,
voor wat wij anderen hebben aangedaan.

In stilte vragen wij aan Jou:
om jouw liefde naar anderen,
om jouw mildheid naar ons,
om bevrijding en verzoening.

In stilte danken wij jou:
voor alle dierbare momenten,
met een lach en een traan,
puur en intens verbonden

In stilte trek Jij met ons mee,
breng Jij vrede in ons hart,
een nieuwe toekomst tegemoet.
Acclamatie: De avond valt, het licht vergaat

Inleiding op de lezingen
Beide lezingen handelen over het oude weggooien, om nieuwe wegen te kunnen gaan.
Ik nodig uit om de lichtheid van het eerste verhaal met enige ernst te beluisteren
en om de ernst van de tweede lezing met enige lichtheid te willen aanhoren.

1e lezing van Toon Tellegen
Op zijn verjaardag kreeg de leeuw van de krekel verdriet cadeau, een grote doos vol.
De leeuw pakte het cadeau uit en begon meteen te snikken.
‘O’, riep de krekel, ‘ik heb me vergist…’
Hij sloeg zijn voorpoten voor zijn ogen en ging plat op de grond liggen. Hij was met twee dozen op stap gegaan;
één met een glimmende groene jas voor de leeuw en één met oud verdriet om weg te gooien in de rivier. Maar hij had per ongeluk de doos met de groene jas weggegooid. Het was te laat.
De leeuw zat huilend in een hoek, onder de eik, en vroeg al zijn gasten om maar weg te gaan en zijn verjaardag te vergeten. Het was een groot verdriet dat de krekel hem had gegeven.
‘Ik ben ontroostbaar,’ huilde de leeuw, ‘o wat ben ik ontroostbaar…’
De krekel keek hem met grote ogen aan en zei: ‘Het spijt me, leeuw, het spijt me…’
Het was wel groot, maar ook zachtaardig verdriet en de leeuw schudde zijn manen,
zuchtte diep en sloeg met zijn staart een paar tranen van zijn wang.
‘Jij kan er ook niets aan doen, krekel,’ snikte hij, ‘niemand kan er iets aan doen, niemand…’
Waarom ben ik toch ook zo dom, dacht de krekel, toen hij even later langs de rivier naar huis liep. Hij wist het niet.
Als ik het wist dan was ik het niet, dacht hij. Hij fronste zijn wenkbrauwen. Maar als ik het niet was dan kon ik het ook niet weten, dacht hij toen. Hij bleef staan, dacht even heel diep na en liep toen ernstig verder. In een bocht van de rivier zwom de zwaan, met een dikke, groene jas aan. ‘Die kwam langsdrijven!’ riep hij naar de krekel. ‘Zwierig, hè?’
De krekel keek naar de grond, kneep zijn mond stijf dicht en liep door. ‘Nu nog een muts!’ riep de zwaan opgetogen. “Een rode muts met pluimen. Die vraag ik voor mijn verjaardag. Dán zal ik toch mooi zijn…’
Voortaan, dacht de krekel, terwijl hij het struikgewas in stapte, verscheur ik mijn verdriet meteen als het over is. Nog een geluk dat ik de doos met woede niet bij me had, want die moet ik ook nog weggooien… als ik ik die per ongeluk aan de leeuw had gegeven…
Thuisgekomen pakte hij zijn doos met oude woede, maakte hem open, verscheurde de woede in duizend snippers en stopte die een voor een in de grond. Als iemand zo’n snipper vindt wordt hij misschien wel boos, maar nooit erg boos, en zeker niet woedend.
Lied: Genoeg gezongen voor Hem

2e lezing Uit de brief van Paulus aan de inwoners van Kolosse
Maak de aardse praktijken dood: ontucht, onzedelijkheid, hartstocht, kwade begeerte en de hebzucht, die gelijk staat met afgoderij. Deze dingen roepen Gods toorn af over de ongehoorzamen. Ook u hebt u indertijd hieraan overgegeven en zo geleefd. Maar nu moet ook u dit alles vaarwel zeggen: woede, drift, kwaadaardigheid, gevloek en vunzige taal! En vertel elkaar geen leugens meer.
Trek de oude mens met zijn gedragingen uit, bekleed u met de nieuwe mens, die wordt vernieuwd tot het ware inzicht, naar het beeld van zijn schepper. Dan is er geen sprake meer van Griek of Jood, besnedene of onbesnedene, barbaar, Skyth, slaaf, vrije mens. Maar alles in allen is Christus. Bekleed u, als Gods heilige en geliefde uitverkorenen, met tedere ontferming, goedheid, nederigheid, zachtheid en geduld.
Verdraag elkaar en vergeef elkaar als de een tegen de ander een grief heeft. Zoals de Heer u vergeven heeft, zo moet ook u vergeven. Voeg bij dit alles de liefde, die de band van de volmaaktheid is. En laat de vrede van Christus heersen in uw hart; daartoe bent u immers geroepen, als ledematen van één lichaam. En wees dankbaar. Laat het woord van Christus in volle rijkdom onder u wonen. Leer en vermaan elkaar met alle wijsheid. Zing voor God met een dankbaar hart psalmen, hymnen en geestelijke liederen. Doe alles wat u in woord of daad verricht in de naam van de Heer Jezus, God de Vader dankend door Hem.
Acclamatie: In den beginne het woord

Overweging
Ik kan me nog een uitspraak van mijn vader herinneren, die ik lange tijd niet goed begrepen heb. Nadat ik, als jonge jongen, sorry had gezegd tegen mijn vader voor wat ik had gedaan, zei hij me: “het is je vergeven, maar ik zal het nooit vergeten”.
Wat ik gedaan had, ben ìk allang weer vergeten, maar wat hij mij gezegd had is me altijd bij gebleven. Het had me zeer gedaan, temeer omdat ik hem nooit bewust zeer had willen doen, maar ook gewoon, omdat het zo’n lieve vader was. Hoe kun je nu iemand vergeven, en tegelijkertijd zeggen dat je het nooit zult vergeten. Voor mijn gevoel had en heeft vergeven ook iets te maken met vergeten.
Wanneer je denkt, dit mag ik niet vergeten, dit moet ik onthouden, dan heeft datgene voor jou betekenis, je hebt er iets aan, het is van waarde in jouw leven of in je werk. Je kunt het onthouden door je te gaan verdiepen, kennis erom heen te vergaren om het dan te kunnen begrijpen of door te oefenen en te herhalen of door het vast te leggen op papier of op beeld. Zo zorg je dat je iets kunt onthouden en niet meer vergeet.
Herinneren is van een andere orde dan onthouden.
Wanneer je je iets herinnert, dan is datgene ook van betekenis geweest en heeft het te maken met waarden in jouw leven, waarden die zijn bevestigd of die juist ten diepste zijn ontkracht. Het zijn veelal ingrijpende gebeurtenissen, of ervaringen die je jaren achtereen hebt opgedaan. Je hoeft geen moeite te doen om ze met je mee te dragen door ze bijvoorbeeld te willen begrijpen, omdat ze zo ingrijpend zijn geweest, jouw leven bepaald hebben, positief of negatief, dat ze voor altijd gegrifd staan in je hart.
De engel van het vergeten vraagt ons niet om, als er iets gebeurt is wat ons zo raakt, dat maar gauw te vergeten. Er aan voorbij te gaan, alsof er niets gebeurd zou zijn. Nee, de engel van het vergeten wil juist ruimte laten voor het verdriet of de boosheid, zodat het zijn weg kan vinden op een goede manier. Net zoals je kunt lachen, kunt stralen en genieten van mooie gebeurtenissen. En zoals je kunt nagenieten van een mooie ervaring, zo kun je ook lange tijd verdriet en boosheid ervaren. Vergeten wil niet zeggen kwijtraken of verliezen. Nee, je laat het onbewust ergens liggen waar het onvindbaar is, maar je draagt het wel met je mee.
Zo af en toe komt de negatieve ervaring weer naar boven, loop je er tegen aan, attenderen anderen je erop. De engel van het vergeten vraagt je om het niet voortdurend vast te willen houden, maar in alle zachtheid die ervaring aan te raken, zoals je een kind een kus geeft wanneer die zich heeft bezeerd. Zo leer je je te verzoenen met het gebeurde, wat eens begonnen is door te zeggen dat je wilt vergeven. Vergeten, zegt Anselm Grün, wordt zo de hoogste trap van vergeven.
Vergeven is een keuze.Het is een besluit om de gegeven pijn niet langer te willen vasthouden. Verzoenen is een proces. Het is het proces van verdriet en boosheid dat over is, kunnen verscheuren, versnipperen, laten verwaaien of één voor één onder de grond kunnen stoppen.
De keuze om te vergeven en het proces van verzoenen maken je herinneringen milder, minder onstuimig. Het maakt de weg vrij voor een geheelde mens, een nieuw leven, een nieuwe mens te zijn. Vergeven vraagt niet zozeer om een boetekleed van een ander, maar schenkt jou zelf het kleed van een nieuwe mens. Het bekleedt je met een nieuwe mens, een mens die bevrijd is van zijn last die hij of zij zelf vast hield.
Mijn vader heeft het nooit meer gehad over het gebeurde en heeft me ook niet verteld dat hij het vergeten was. Dat kon ook niet, anders was hij het niet vergeten. Pas veel later werd me duidelijk, dat hij in zijn uitspraak zijn boosheid liet gaan en dat vergeten niet samenvalt met vergeven, maar dat dat gaande weg gebeurt.
Om dankbaar terug te kunnen kijken naar uw leven, naar het afgelopen jaar en hoopvol uit te kunnen zien naar 2015, wens ik u, mede namens John, die engel van vergeten toe om u te kunnen bekleden met die nieuwe mens.
Mogen we met een dankbaar hart ons geloof uitzingen
Geloofslied: Die in een ommezien van eeuwen

De gaven van brood en wijn worden op tafel gezet
Er klinkt muziek

Voorbede
Jij bron van Licht,
in het licht van zoveel mensen zien wij jouw goedheid,
voelen wij dat Jij je ontfermt over ons.
Een kaars ontsteken wij voor alles wat wij van anderen mochten ontvangen,
voor mensen die met ons verbonden zijn geweest,
die trouw zijn geweest in hun zorg en liefde,
die ons verdriet hebben gedeeld
en die ons hebben laten delen in hun geluk.
Het licht van die mensen is een bron van leven in het nieuwe jaar.

Een kaars ontsteken wij voor allen die in stilte aan ons hebben gedacht,
voor hen die attent waren in de kleine dingen van alle dag,
mensen die konden troosten,
mensen met een hart vol barmhartigheid en verzoening.
Het licht van die mensen is de adem van onze ziel in het nieuwe jaar.

Gij hart, Gij bron van leven, ontferm U over ons.
Gij adem, ziel van mensen, Ontferm U over ons.

Een kaars ontsteken wij voor allen die ons konden bezielen,
mensen die een bevrijdend woord konden spreken,
mensen die konden luisteren,
mensen die zomaar nabij waren en mensen die ons rust gaven.
Het licht van die mensen is het vuur dat voor ons uittrekt in het nieuwe jaar

Een kaars ontsteken wij voor mensen voor wij iets mochten betekenen,
mensen die onze liefde durfden te ontvangen,
mensen die op ons konden wachten,
mensen die ons een kans hebben gegeven
en mensen die konden vergeven.
Het licht van die mensen geeft ons warmte in het nieuwe jaar

Gij vuur dat voor ons uittrekt, ontferm U over ons.
Gij vlam, Gij licht in mensen, ontferm U over ons.

Een kaars ontsteken wij voor optimistische mensen,
voor mensen die zich niet blind staren op al het kwaad dat zij zien in de samenleving,
in het groot en in het klein.
Die ondanks alles blijven geloven dat het beter kan als we er ons samen voor inzetten
Het licht van die mensen geeft ons vertrouwen in het nieuwe jaar.

Een kaars ontsteken wij voor profetische mensen,
voor mensen die hun stem durven te verheffen,
tegen het onrecht dat zij zien gebeuren in de samenleving.
Die niet bang zijn hun vingers op zere plekken te leggen,
ondanks het onbegrip en de tegenwerking die zij daar bij ontmoeten.
Het licht van die mensen is ons geweten in het nieuwe jaar

Gij woord dat door ons mens wordt, ontferm u over ons.
Gij stem in ons geweten, ontferm U over ons.

De zevende kaars ontsteken wij voor alle mensen die ons zo dierbaar zijn,
die vertrouwd ons leven delen,
die ons thuis laten zijn op de momenten dat we elkaar mogen ontmoeten,
die door hun sterven deel uit maken van ons zijn,
elke dag weer opnieuw.
Het licht van die mensen geeft ons geloof, hoop en liefde in het nieuwe jaar.

Voor uw Aangezicht gedenken wij onze doden naam voor naam;
Voor uw Aangezicht onze levenden, allen met wie wij zijn,
kinderen ons toevertrouwd, vrienden dichtbij en ver;
Allen ons aanbevolen zijn
dat wij hen zouden noemen voor uw Aangezicht.

Tafelgebed
Gezegend Jij, die onze oren opent,
ons laat luisteren naar de mensen:
hun plezier en hun noodkreet;
naar de aarde: haar klanken en haar zuchten.

Gezegend Jij, die onze monden opent,
ons laat spreken: woorden van vergeving;
ons laat zingen: tonen van vrede;
ons laat proeven: geluk van leven.

Gezegend Jij, die onze ogen opent
ons laat zien ongerechtigheid en lijden,
opstand en hulpvaardigheid,
ons licht geeft en inzicht
hoe kwetsbaar de schepping is.

Gezegend Jij, die onze handen opent,
ons laat voelen warmte en mildheid,
afstand en verharding,
ons laat geven, goedheid en nabijheid,
ons laat ontvangen, mensen van goede wil

Gezegend Jij, die onze harten opent
ons laat raken door eenvoud en broosheid,
vriendschap en liefde
ons aanspreekt door Jezus, kind van jou
mens onder mensen,
en ons voorging, met de hemel op weg,
opdat niemand verloren zou gaan.

In de avond voor zijn sterven,
nam hij brood in zijn handen,
sprak zijn dank uit naar Jou,
brak het en deelde het aan zijn vrienden
met de woorden:
dit is mijn leven, gebroken voor jullie,
deel en eet dit met elkaar,
telkens opnieuw, breng zo de hemel
bij de mensen.

Zo nam hij ook de wijn,  gaf die door en zei daarbij:
dit is mijn liefde,  tot vreugde van iedereen,
drink samen uit deze beker,
als vrienden aan èèn tafel.
Blijf dit doen, als levende herinnering aan mij.

Zo willen wij op weg gaan,
in zijn Geest, in wie Jij aanwezig bent,
zo willen wij bidden,
met woorden die Hij ons gegeven heeft.
Lied: Onze Vader verborgen,

Vredeswens
Vredeslied: Shalom aleichem

Iedereen wordt van harte uitgenodigd aan de tafel van brood en wijn
Communielied: Coventry carol

Gebed

Mededelingen

Slotgedachte: De wereld
Een vader was rustig zijn krant aan het lezen. Zijn zoontje kwam naast hem zitten en wilde met hem spelen, maar vader had daar niet veel zin en probeerde hem af te wimpelen. Toen het zoontje bleef aandringen, nam zijn vader een wereldkaart, scheurde die in stukken en gaf die aan zijn zoontje en zei: ‘plak deze wereldkaart maar opnieuw aan elkaar en kom maar terug wanneer alle stukken op de juiste plaats zitten.’
Het zoontje begon de stukken te bestuderen. De vader dacht: ‘hè, hè, tenminste even rust. In de tussentijd dat hìj de kaart weer plakt, kan ìk lekker rustig mijn krantje lezen.’
Maar na enkele ogenblikken kwam de kleine jongen al terug bij zijn vader: ‘klaar papa, ik heb de wereldkaart terug gemaakt.’ Verbaasd vroeg zijn vader: ‘hoe heb je dat zo vlug klaar gespeeld?’
‘Dat was niet moeilijk hoor,’ zei de jongen, ‘op de achterkant van de kaart stond een foto van een mens. Om de wereld terug heel te maken, heb ik eerst de mens heel gemaakt.’

Zegenwens
Dat je jezelf gehoed weet, beschut,
veilig je weg kunt gaan, vol overtuiging,
bezield, doelbewust, met jubel in je hart,
je gezegend weet
dat je er mag zijn, dat je gezien wordt
dat je er toe doet, dat je gedragen wordt
opgetild, ontvangen
dat je jezelf geven mag
zo goed, zo mooi als je bent ten leven gevraagd

dat je beschenen wordt, omhuld, ontdooit, onthuld,
door het licht van de Eeuwige,
die wij liefdevol noemen,
de Vader, de Zoon en de heilige Geest, Amen.

Slotlied: Wonen overal nergens thuis