Dieptepunt

SAN SALVATORGEMEENSCHAP  | 15 april | Goede Vrijdag
Dieptepunt
Voorbereiding  Corrie Dansen, Maria van den Dungen, Franneke Hoeks  Lector Ton de Coster
Melodiek  o.l.v. Marcel van der Maeden | Piano Coby Wagemans |  Fluit Maria Werner

Stilte

Gisteren waren we hier. Samen. Nog.
We vierden met brood en wijn het feest van bevrijding
tegen beter weten in. Alsof het niet op kon.
De kruimels op onze lippen, de beker leeggedronken.

En toen werd het stil. Een kus. En weg was hij.
Onbereikbaar. Dieptepunt.
En wij, hier, radeloos. Zo vol vragen.
Teruggeworpen op onszelf.

Lied Als alles duister is

Dit uur luisteren we naar de laatste woorden van die man, die aan het kruis is gehangen. Zeven keer sprak hij in zijn laatste uren. Kruiswoorden. We zoeken met elkaar in teksten, muziek, beeld en gebed naar betekenis van deze woorden nu. Kruiswoorden. We zoeken naar sporen van betekenis in wat er nu om ons heen gebeurt. Kruiswoorden. Cruciale woorden, die het verschil kunnen maken. Woorden op het grensvlak van leven en dood. Toen. Nu.

Stilte

Het eerste woord – Vergeving

Aangekomen bij de plek die de Schedelplaats heet, werd hij gekruisigd, samen met de twee misdadigers, de een rechts van hem, de ander links. Jezus zei: ‘Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen.’ De soldaten verdeelden zijn kleren onder elkaar door erom te dobbelen. (Lucas 23, 33-34)

Uit het boek van Vergeving van Desmond en Mpho Tutu
Als het erop aankomt is vergiffenis schenken een keuze die we maken, en het vermogen om anderen te vergeven komt voort uit het besef dat we allemaal onze gebreken hebben en allemaal mensen zijn. Wij hebben allemaal fouten gemaakt en anderen gekwetst. En dat zullen we blijven doen. We vinden het gemakkelijker om vergeving te betrachten wanneer we kunnen erkennen dat de rollen ook omgedraaid hadden kunnen zijn. Ieder van ons had dader kunnen zijn in plaats van slachtoffer. Ieder van ons is in staat om anderen de dingen aan te doen die ons zijn aangedaan. Ik zou kunnen zeggen: ‘Ik zou nooit…. Maar wie waarachtig nederig is, zal zeggen: ‘Zeg nooit nooit.’ Zeg liever: Ík hoop dat ik, in dezelfde omstandigheden, niet zou….’ Maar kunnen we zoiets ooit werkelijk weten?

Gebed

Laat ons bidden om vergeving. Niemand is perfect. Bewust en onbewust doen we anderen pijn. Laat hier ruimte zijn voor dat wat om vergeving vraagt.

Stilte

Lied: MG 156 De woorden die wij spraken tot elkaar

Het tweede woord – Uitzicht

Ook de ​soldaten​ dreven de spot met hem, ze gingen voor hem staan en boden hem zure ​wijn​ aan, terwijl ze zeiden: ‘Als je de ​koning​ van de ​Joden​ bent, red jezelf dan!’ ³⁸Boven hem was een opschrift aangebracht: ‘Dit is de ​koning​ van de ​Joden’. Een van de gekruisigde misdadigers zei spottend tegen hem: ‘Jij bent toch de Messias? Red jezelf dan en ons erbij!’ Maar de ander wees hem terecht met de woorden: ‘Heb jij dan zelfs geen ontzag voor God nu je dezelfde straf ondergaat? Wij hebben onze straf verdiend en worden beloond naar onze daden. Maar die man heeft niets onwettigs gedaan.’ En hij zei: ‘Jezus, denk aan mij wanneer u in uw koninkrijk komt.’ Jezus antwoordde: ‘Ik verzeker je: nog vandaag zul je met mij in het paradijs zijn.’ (Lucas 23, 36-43)

Reflectie
Met jezelf in het reine komen, met een ander, met de Ander.
Je kwetsbaarheid, onvermogen, falen, tekortschieten, onder ogen zien.
Je wanhoop, angst en haat.
Je toewenden naar de ander en vragen “zie mij, wil er zijn voor mij”.
“Ik zie jou, wil er zijn voor jou.
Zie jij mij, wil er zijn voor mij”.
Een nieuw begin, veilig zijn, vrede, paradijs.

Gebed
Laat ons bidden voor de mensen die hun menselijkheid niet verliezen als ze oog in oog staan met situaties die het leven tarten. Mensen die ons lieten en laten zien waar het in het leven om draait. Rechtvaardigheid. Liefde. Trouw. Soms zijn hun namen wereldgeschiedenis. Vaak zijn het mensen die deden wat ze moesten doen omdat hun hart sprak.

Lied: 218 Bij U is de bron van het leven

Het derde woord – Nabijheid

Bij het kruis van Jezus stonden zijn moeder met haar zuster, Maria, de vrouw van Klopas, en Maria uit Magdala. Toen Jezus zijn moeder zag staan, en bij haar de leerling van wie hij veel hield, zei hij tegen zijn moeder: ‘Dat is uw zoon,’ ²⁷en daarna tegen de leerling: ‘Dat is je moeder.’  (Johannes 19:26-27

Reflectie
.. zag jij misschien dat ik naar jou,
dat ik je zag en dat ik zag hoe jij
naar mij te kijken zoals ik naar jou
en dat ik hoe dat heet zo steels,
zo en passant en ook zo zijdelings –
dat ik je net zo lang bekeek tot ik
naar je staarde en dat ik staren bleef.
Ik zag je toen en ik wist in te zien
dat in mijn leven zoveel is gezien
zonder dat ik het ooit eerder zag.
Joost Zwagerman
Gebed
Laat ons bidden voor verbindingen tussen mensen. Dat daar waar verbinding en nabijheid ver te zoeken is mensen een uitgestoken hand mogen ervaren. Dat wij als geloofsgemeenschap een teken mogen zijn van een ruimte waar vriendschap en relatie keer op keer vorm krijgen.

Lied: Waar vriendschap is en liefde

Het vierde woord – Wanhoop

Op het middaguur viel er een duisternis over het hele land, die drie uur aanhield. Aan het einde daarvan, in het negende uur, riep Jezus met luide stem: ‘Eloï, Eloï, lema sabachtani?’, wat in onze taal betekent: ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten?’ (Marcus 15:33-34)

Reflectie
Duisternis alom…niet alleen het licht verdween…alles en iedereen leek hem verlaten te hebben…
Zijn vader, voor wie hij alles overhad, waar was hij? Wie helpt hem nog?
Zoveel mensen hebben dat ervaren, die put.., zo diep .  Zo donker om je heen, dat je zelfs liefdevolle nabijheid niet meer opmerkt.
Hoe lang duurt het nog?  (Wanneer) zal er licht zijn/ komen?

Stilte

Gebed
Laat ons hier stilstaan bij al die momenten waarop we dachten en denken. Waarom? Waarom dit. Waarom deze mens? Waarom dit volk? Voor al die situaties waarin woorden te kort schieten en wij ons op onszelf voelen teruggeworpen en zo hopen dat Liefde met een hoofdletter zich niet van ons afkeert.

Lied Naar U, Levende, klimt mijn ziel ps. 25

Het vijfde woord – Dorst

Toen wist Jezus dat alles was volbracht, en om de Schrift geheel in vervulling te laten gaan zei hij: ‘Ik heb dorst.’ (Johannes 19:28)

Stilte

Een gedicht

Ik heb nooit naar iets anders getracht dan dit:
het zacht maken van stenen
het vuur maken uit water
het regen maken uit dorst

ondertussen beet de kou mij
was de zon een dag vol wespen
was het brood zout of zoet
en de nacht zwart naar behoren
of wit van onwetendheid

soms verwarde ik mij met mijn schaduw
zoals men het woord met het woord kan verwarren
het karkas met het lichaam
vaak waren de dag en de nacht eender gekleurd
en zonder tranen, en doof

maar nooit iets anders dan dit:
het zacht maken van stenen
het vuur maken uit water
het regen maken uit dorst

het regent ik drink ik heb dorst.
Gerrit Kouwenaar
Lied Ik ben, zegt Gij, de Eerste en de Laatste

Het zesde woord – Volbracht

Er stond daar een vat zure wijn; ze staken er een majoraantak met een spons in en brachten die naar zijn mond. Nadat Jezus ervan gedronken had zei hij: ‘Het is volbracht.’ (Johannes 19:30)

Stilte

Bloemenhulde
Laat ons hier de kwetsbaarheid vieren door dit kale kruis te tooien met voorjaarsbloemen. Niet om onrecht, pijn en lijden te verhullen maar als een teken dat kwetsbaarheid deel is van het leven. Bloemen spreken als woorden te kort schieten. Dat kwetsbaarheid in mensen tot bloei mag komen.

Lied Stilte nu ps 65

Het zevende woord – Overgave
En Jezus riep met luide stem: ‘Vader, in uw handen leg ik mijn geest.’ Toen hij dat gezegd had, blies hij de laatste adem uit.  (Lucas 23:46)
Stilte

En dan. Stil. Adembenemend stil. De woorden voorbij.  Ons rest het uithouden van die onmogelijke stilte op weg naar wat gaat komen.