San Salvatorgemeenschap 31 dec 2016
Thema: Er gaat iets nieuws beginnen
Voorganger: Jack Steeghs
Muzikale ondersteuning: Melodiek
Openingslied: Op wacht bij hun schapen
Openingswoord
Hartelijk welkom in deze viering op de drempel van oud en nieuw. Welkom hier in Cello. Jij die voor het eerst komt en welkom, jij getrouwe bezoeker.
Eigenlijk wilde ik deze viering met een handdruk beginnen. Zoals gewoonlijk bij de vredeswens en bij het uiteengaan na de viering. Waarom? Omdat terugkijken op het oude jaar wat mij betreft gerust bevestigd mag worden met een handdruk. Elkaar toezeggen: Goed wat jij allemaal betekende, jammer wat niet goed ging, nieuwe kansen in het jaar dat voor ons ligt.
Elkaar goeds toewensen en bemoedigen. Mensen bloeien er van op. Ik heb dit in mijn eerste maanden San Salvator als een stille kracht ervaren. Dank jullie wel!
En eigenlijk sta ik liever niet op de voorgrond. Of het moet erom spannen. Als het ergens over gaat en ik word aangesproken. Oud en nieuw is zo’n moment dat mij prikkelt. Oud en nieuw bepaalt mij bij mijn eindigheid, bij wie ik was. Maar oud en nieuw bepaalt mij ook bij wie ik ben en wie ik worden kan. Ik zit vol met wensen voor de toekomst. Zo ook onze geloofsgemeenschap. En jij? Welke wensen koester jij, hoop jij, droom jij? De San Salvator is in beweging. Oud en vertrouwd is een vaste kern. Nieuw is niet vanzelfsprekend maar wel gewenst. Hoe? Dat zal de toekomst leren.
Gebed
Goede God
Maken we het stil in onszelf.
Opdat wij met elkaar
thuis mogen komen
bij onszelf en bij jou.
Verstil de onrust in ons hart,
dat er ruimte mag zijn
en bovenal vrede,
Amen.
Acclamatie: Gij die een en eeuwig zijt
1e lezing: Psalm 8
HEER, onze Heer,
hoe machtig is uw naam
overal op aarde.
Uw hemelhoge pracht wordt zelfs bezongen
door de mond van kind en van zuigeling.
Een hoge burcht trok U op tegen uw tegenstanders,
de wraakzuchtige vijand sloeg U terug.
Als ik de hemelkoepel zie, door uw vingers gevormd,
als ik maan en sterren zie, door U daar aangebracht:
wat is de mens, dat U aan hem denkt,
en het mensenkind, dat U voor hem zorgt?
U hebt van de mens bijna een god gemaakt,
omkranst met glorie en pracht.
U laat hem heersen over het werk van uw handen,
alles hebt U aan zijn voeten gelegd,
kleinvee en grootvee, allemaal,
en ook de dieren in het wild,
vogels van de hemel en vissen van de zee,
alles wat de oceaan doorkruist.
HEER, onze Heer,
hoe machtig is uw naam
overal op aarde.
Lied: Met niets van niets zijt Gij begonnen
2e lezing Lucas 2, 21
Een week later, toen de tijd gekomen was dat Hij besneden moest worden, kreeg Hij de naam Jezus, die door de engel was genoemd voordat Hij in de moederschoot werd ontvangen.
Acclamatie: Oren en ogen gaan open voor Jezus
Overweging
Laat ik beginnen met daar waar ik in psalm 8 direct haak: ‘U laat hem heersen over het werk van uw handen’.
Met enige regelmaat is dit vers door ondernemers aangegrepen om te onderstrepen, dat ondernemen op het scherpst van de snede een gave van God is.
Maar welke gave wordt er precies bedoeld met ‘U laat hem heersen over het werk van uw handen’? Welk ondernemerschap? Welke waarden spelen een rol? En hoe verhouden deze zich tot elkaar?
Het lastige aan de Bijbel is dat iedereen eruit kan halen wat hem of haar uitkomt. Als het ware kun je al jouw wensen projecteren op een van de belangrijkste boeken uit de geschiedenis. En aan de slag gaan. Neem en lees. Leef en handel.
En dan die korte evangelielezing. Een luttel vers. Wordt daarin iets gezegd dat onze ogen opent?
In dat ene evangelievers krijgt het joodse jongetje dat vorige week werd geboren een naam: Jezus. Letterlijk: God zal ons redden. Gewoon? Nee heel bijzonder. Maar het openstaan voor een God die ons redt vraagt aan mij/vraagt aan ons iets fundamenteels. Namelijk het besef dat wij mensen het in het leven uiteindelijk alleen nooit kunnen redden. Ai. Dat staat nogal haaks op de Westerse levensmoraal. Hoezo redden wij het alleen nooit in het leven?
Als God daadwerkelijk mensen redt en ons nodig heeft om het werk van zijn handen te voltooien, dan betekent dat zoveel meer dan wat individuele goedwillende mensen in de participatiesamenleving anno 2016 kunnen doen. Zo, dat is een mond vol. Simpeler gezegd: samenleven, we kunnen het uiteindelijk niet alleen. Uiteindelijk worden alle mensen geconfronteerd met het ongrijpbare mysterie dat leven, ziekte en dood in zich heeft. De vraag is hoe een ieder van ons met tegenslag en mislukking omgaat.
En dan nu een woordspel in twee stappen. 1) Van ‘God zal ons redden’ maak ik: ‘God met ons’. Bekend van het opschrift op de zijkant van de gulden en op de twee euro munt. 2) En in plaats van God voor ons karretje te spannen doe ik dat nu even met de samenleving. Dan krijg je in plaats van God-met-ons: samenleving-met-ons.
Grote onderscheid: daar waar God-met-ons ‘om niet’ gegeven is vraagt samenleving-met-ons een toegangsbewijs: de identiteitskaart.
In ons land heb je een identiteitskaart nodig om volop mee te mogen doen. Heb je die kaart niet? Voldoe je niet aan de voorwaarden om zo’n kaart te bemachtigen? Jammer dan. Hoezeer ook gewenst, dan heb je geen recht op zorg, onderdak, eten, inkomen, vermaak, werk en wat al niet meer.
In het geval je geen identiteitskaart hebt is de samenleving niet zomaar vanzelfsprekend met je. Laat staan dat de samenleving je redt. Dat een identiteitskaart tegenwoordig bestaansvoorwaarde is krijgt elke dak- en thuisloze in gesprek met autoriteiten ingeprent. Zonder identiteitskaart besta je voor de overheid simpelweg niet, kun je niet in een ziekenhuis geholpen worden, kun je geen betaald werk verrichten. Et cetera. Dat de identiteitskaart als samenlevingsvoorwaarde grote problemen geeft wordt samenlevingsbreed beaamt. Zie de misstanden met vluchtelingen en daklozen die nog steeds voortduren.
Het grote probleem dat kleeft aan samenleving-met-ons is het ontbreken van een moreel kader. Zonder moreel kader is er geen bodem die recht doet aan de aard die mensen eigen is.
Een identiteitskaart kent geen compassie en wederkerigheid. De menselijke identiteit wordt door zo’n kaart versmald tot een nummer met rechten vanuit plichten. Bestuursapparaten weten zich geen raad met medemenselijkheid. Ondanks de Universele verklaring van de Rechten van de Mens.
Daarom zijn geloofsgemeenschappen als oefenplaatsen, als contrastgemeenschappen van mededogen, als uitvoerders van God-met-ons, zo ontzettend belangrijk. Bewustzijn van de God-met-ons identiteit, is in elke geloofsgemeenschap aanwezig maar vraagt voortdurend oefening. Te beginnen met het regelmatig bij elkaar komen, zoals op deze oudejaarsdag.
En was het niet José Sanders, die op de ontmoetingsdag voor kleine geloofsgemeenschappen in november hier in Cello zei, dat het regelmatig samenkomen de basis is van elke geloofsgemeenschap? Het samenkomen staat voorop, niet het al dan niet aanwezig zijn van financiële middelen.
Terug naar die prachtige psalm en dan een ander vers: ‘wat is de mens, dat U aan hem denkt, en het mensenkind, dat U voor hem zorgt?’
De afhankelijke mens, als pasgeborene relatief lang geheel afhankelijk van een intensieve verzorging, wordt door God tot kroon van de schepping bestempeld. Mensen mogen zelfs heersen over het werk van Gods handen. De Ierse rockband U2 bezingt deze psalm in: all because of you. Ik besta bij de gratie van God.
Wat houdt dat in: Leven in afhankelijk van God? Welke menselijke waarden worden door God-met-ons behoed?
Nu wil het toeval dat wij als geloofsgemeenschap over enkele maanden een nieuwe werk- en ontmoetingsruimte betrekken in Orthen. Hier om de hoek. In dit licht organiseert de pastoraatsgroep in samenwerking met het bestuur in het weekend van 14/15 januari een infostand met ledenraadpleging, hier in Cello. Laat je goed informeren. En vergeet vooral niet om aan te geven wat jij wil doen. Vergeet vooral niet om te laten zien hoe wij de menselijke waarden in Ordune beter tot zijn recht kunnen laten komen. God is met ons. Dat mag gezien worden. In vele variaties.Wat ik uit deze lezingen leer:
God maakt de mens tot kroon van de schepping. En Hij is met Jezus een van ons geworden. Mens. Bekommerd. Wij hoeven ons alleen maar over te geven en te doen zoals hij het ons heeft voorgedaan.
En ja, natuurlijk zit er een zakelijke poot aan deze geloofsgemeenschap. Actief blijven heeft een prijs, kost geld. Goed management is heel belangrijk. Oh ja. Management. Heeft dat met God van doen? Management komt vanuit het Latijn en betekent letterlijk: aan de hand leiden. De betekenis van ‘aan de hand leiden’ ligt heel dicht tegen God-met-ons aan. Een goede manager is dus nooit een koude kikker.
In de Geest van God mogen wij elkaar aanspreken, bij de hand nemen en in vertrouwen het nieuwe jaar tegemoet gaan. Welke wensen wij ook koesteren, wij mogen leven vanuit het vertrouwen dat God-met-ons is. God zal ons redden.
Geloofslied: Oud het leven dat wij leiden
De gaven van brood en wijn worden op tafel klaargezet
Er klinkt muziek
Voorbede
Laten we bidden…
God van hemel en aarde,
wees met ons,
vooral nu het jaar ten einde loopt
en de balans wordt opgemaakt
van gemiste kansen en vervlogen idealen.
God gekomen… Mensenredder…
God van hemel en aarde,
vuur ons aan,
vooral nu het nieuwe jaar dichtbij komt
en wat komen gaat niet zomaar
als nieuwe kans en mogelijkheid wordt gezien.
God gekomen… Mensenredder…
God van hemel en aarde,
bidden wij voor al diegenen
die worstelen met hun rollen in het dagelijkse leven.
Dat zij vrede mogen vinden
bij de vragen die het leven aan hen stelt
en bij de antwoorden die ze krijgen.
God gekomen… Mensenredder…
God van hemel en aarde,
bidden wij voor onze gemeenschap
hier in Den Bosch, hier in Orthen,
met een mooi lustrum achter de rug
en 2017 voor de boeg.
God gekomen… Mensenredder…
Maken wij ruimte voor onze eigen intenties en voor de intenties geschreven in dit boek.
Willen wij onze dierbare overledenen in het licht zetten.
Lied: Koester de namen
Tafelgebed
Jij, oorsprong van elk zoeken en vinden,
verlangen van elk mensenhart.
Dromende maak Jij in mij los de hunkering naar inzicht,
het luisteren naar het woord van mijn naaste
dat goed doet en kracht geeft.
Jij doet ons nieuwe woorden spreken
en geeft ons nieuwe begeestering
als twee of meer bijeen zijn
in Jouw naam.
Jouw wijsheid is aan het licht gekomen.
in Jezus van Nazareth.
Hij was zichtbaar vol van Jou en bracht licht bij hen,
die in de nacht tot Hem kwamen.
Nieuw leven verkondigde Hij als van een nieuwe geboorte.
Zijn rijk van liefde vergeleek Hij met een schat in de akker,
de parel in het sleepnet, die voor alles moet worden gezocht.
Daarvoor gaf hij zichzelf, als ‘n graankorrel
die sterven moet om tot leven te komen.
Op die laatste avond voor zijn dood
zat Hij aan tafel met zijn vrienden.
Hij nam brood in zijn handen, sprak zijn dank daarover uit,
brak het . . . .
en deelde het uit met de woorden:
neemt en eet, dit is mijn leven,
mijn liefde voor jullie gegeven.
Ook de beker liet Hij rondgaan:
Drinkt hieruit, allemaal, dit is mijn bloedeigen leven,
een nieuw verbond, dat hemel met de aarde verzoent.
Denk aan mij, telkens als je dit samen in mijn naam doet.
Lied: Telkens als wij eten van dit brood
Aangevuurd door zijn Geest
vinden woorden en mensen elkaar.
Hij leeft in ons opstaan en naar de an¬der gaan.
Onmacht en angst hebben niet meer het laatste woord
maar durven leven in een nieuw gevoel
van vrijheid en gemeenschap rondom Hem.
In zijn geest wijzen mensen elkaar de bronnen aan,
vindplaatsen van waarheid en liefde.
Samen gaan ze wegen om het onrecht te keren,
hun handen staan klaar om te breken en te delen
wat het leven biedt.
Zo groeit zijn rijk onder ons, wordt zoeken een hoopvolle tocht
naar een land van licht en leven.
Zo bidden wij met woorden door Hem gegeven:
Onze Vader
Vredeswens
Meer dan een wens
is vrede een gewaarwording, een toestand
die vanzelf spreekt als ze er is.
Maar o wee, als de vrede is vertrokken.
Daarom keren wij ons iedere keer weer tot elkaar
met die ene uitgestoken hand,
opdat wij blijvend weten
waarvoor we geschapen zijn:
in vrede met elkaar te leven.
Wensen wij elkaar de vrede toe.
Lied: Dona nobis pacem in terre
Iedereen wordt van harte uitgenodigd aan de tafel van brood en wijn
Lied: Geboren uit adem
Afsluitend gebed
Slotgedachte van Alfons C. Bronswijk
Een gelovige is niet geroepen
om grootse en meeslepende daden te verrichten.
Noch om opzien te baren
of de wereld te verbazen.
Een gelovige is niet geroepen
om te stralen als held of ster,
boven ieder uit te steken,
perfect te worden,
of bijna goddelijk te zijn.
Een gelovige is wel geroepen
vanuit eenvoud te leven,
en met de inzet van heel zijn persoon
het kleine en het gewone
op grootste wijze te doen.
Zegenwens naar Numeri 6
Opdat de God van oud en nieuw
ons mag zegenen en behoeden,
opdat de God van oud en nieuw
onze wensen mag verenigen,
opdat deze bevrijdende God
zich over ons mag blijven ontfermen
en ons vrede schenken,
amen.
Slotlied: Ik heb lief de aarde en de mensen