Even sterk, even zwak

SAN SALVATORGEMEENSCHAP 2 & 3 maart 2019
Even sterk, even zwak
Voorganger: Franneke Hoeks
Met medewerking van De Cantorij o.l.v. Peter-Paul van Beekum

 

OPENINGSLIED za voor mensen die naamloos| Zo Tijd van leven

WELKOM
Wat fijn dat u, dat jullie op deze carnavalszondag in San Salvator te vinden zijn. Of je hier iedere week te vinden bent of gewoon bent komen aanwaaien, weet dat je welkom bent op deze plek waar we het leven met elkaar vieren. Ik mag jullie verwelkomen mede namens Toon van Mierlo en Maria Hoitink die met samen met mij voorgaan in deze viering.
Vandaag om 11 minuten over 11 wordt prins Amardeiro binnengehaald op het station van Oeteldonk. Carnaval kan beginnen! Ik ben in de buurt van Eindhoven opgegroeid met Carnaval. Sinds ik in Oeteldonk woon, kan ik mijn carnavalsdraai niet goed vinden, terwijl het wel altijd weer een beetje gaat kriebelen. U, jullie krijgen deze carnavals morgen  geen superuitbundige carnavalsviering voorgeschoteld….maar ik beloof jullie een uur waarin ik Oeteldonk en haar tradities mee zal nemen en zal spiegelen aan Bijbelse wijsheid.
Dit jaar is het thema Oeteldonk leeft! Wij vieren dit uur ook het leven, met verhalen, muziek, stilte, wensen, goed gezelschap, brood en wijn. Het feest kan beginnen. Hier niet een feest van hoempamuziek maar een feest van een wat andere orde. Een feest van mens zijn, een feest van zoeken naar je kern, een feest van gelijkheid…. Een feest van zwak en sterk zijn.
Laten we aan het begin van deze viering de stilte in onszelf zoeken. Een stilte waarin we mogen loslaten. Een stilte waarin we mogen vertrouwen op jouw aanwezigheid. Een stilte waarin we ruimte waarin misschien iets nieuws mag ontstaan.

GEBED
Eeuwige, wees hier dit uur bij ons aanwezig.
Maak plaats in onze hoofden en harten
zodat we kunnen bouwen aan fundamenten
die ons stevig doen staan.
Laat ons wortelen  in verhalen van wijsheid
zodat we mensen mogen zijn uit een stuk
die daad bij woord voegen.
Schep in ons ruimte van gelijkheid
Maak ons kwetsbaar
Maak ons sterk.
Vandaag en alle dagen van ons leven.

ACCLAMATIE za Geef ons kracht | zo Naar u gaat mijn verlangen HeerI

1E LEZING  Jeremia , 7, 1-15
De Eeuwige richtte zich tot Jeremia: ‘Ga in de tempelpoort staan en verkondig deze boodschap: Luister naar de woorden van de Eeuwige, Judeeërs; luister, jullie die door deze poorten naar binnen gaan om de Eeuwige te vereren. Dit zegt de God van de hemelse machten, de God van Israël: Beter je leven, dan mogen jullie in dit land blijven wonen. Vertrouw niet op die bedrieglijke leus: “Dit is de tempel van de Eeuwige! De tempel van de Eeuwige! De tempel van de Eeuwige!” Als jullie je leven werkelijk beteren, als jullie elkaar rechtvaardig behandelen, vreemdelingen, wezen en weduwen niet onderdrukken, in dit land geen onschuldig bloed vergieten en niet achter andere goden aan lopen, jullie onheil tegemoet, dan mogen jullie hier blijven wonen, in dit land dat ik jullie voorouders gegeven heb. Zo is het altijd geweest, zo zal het dan altijd zijn. Maar jullie vertrouwen op die bedrieglijke leus, en dat zal je niet baten. Jullie stelen, moorden, plegen overspel en meineed, branden wierook voor Baäl en lopen achter andere goden aan, die jullie eerst niet kenden. En toch durven jullie, terwijl jullie al die gruweldaden plegen, voor mij te verschijnen in deze tempel, het huis waaraan mijn naam verbonden is, met de gedachte: Ons kan niets gebeuren! Denken jullie soms dat het huis dat mijn naam draagt een rovershol is? Ik zie wel degelijk wat jullie doen – spreekt de Eeuwige.
Ga maar eens naar het heiligdom in Silo, waar ik mijn naam vroeger liet wonen, en zie wat ik er vanwege de wandaden van mijn volk Israël mee heb gedaan. Nu dan – spreekt de Eeuwige –, omdat jullie al die gruweldaden plegen en ik telkens weer tot jullie gesproken heb maar jullie niet hebben geluisterd, omdat ik geroepen heb maar jullie niet hebben geantwoord, zal ik met deze tempel, waaraan mijn naam verbonden is en waarin jullie je vertrouwen stellen, en met heel het land dat ik jullie voorouders gegeven heb, hetzelfde doen als met Silo. Ik zal jullie verstoten, zoals ik jullie broedervolk, het nageslacht van Efraïm, verstoten heb.

LIED za Dat woord | zo Voor kleine mensen

2E LEZING: Lucas 6,39 -­‐49
Hij sprak ook in gelijkenissen tegen hen: ‘Kan de ene blinde de andere blinde leiden? Vallen ze dan niet beiden in een kuil? Een leerling staat niet boven zijn leermeester; pas als iemand zich alles heeft eigen gemaakt, zal hij de gelijke zijn van zijn leermeester.
Waarom kijk je naar de splinter in het oog van je broeder of zuster, terwijl je de balk in je eigen oog niet opmerkt? Hoe kun je tegen hen zeggen: “Laat mij de splinter in je oog verwijderen,” terwijl je de balk in je eigen oog niet ziet? Huichelaar, verwijder eerst de balk uit je eigen oog, pas dan zul je scherp genoeg zien om de splinter in het oog van je broeder of zuster te verwijderen.
Een goede boom brengt geen slechte vruchten voort, en evenmin brengt een slechte boom goede vruchten voort. Elke boom kun je aan zijn vruchten kennen, want van distels pluk je geen vijgen en van doornstruiken geen druiven. Een goed mens brengt uit de goede schatkamer van zijn hart het goede voort, maar een slecht mens brengt uit zijn slechte schatkamer het kwade voort; want waar het hart vol van is daar loopt de mond van over.
Waarom roepen jullie “Heer, Heer” tegen mij, maar doen jullie niet wat ik zeg? Ik zal jullie vertellen op wie degene lijkt die bij me komt, naar mijn woorden luistert en ernaar handelt: hij lijkt op iemand die bij het bouwen van zijn huis een diep gat groef en het fundament op rotsgrond legde. Toen er een overstroming kwam, beukte het water tegen het huis, maar het stortte niet in omdat het degelijk gebouwd was. Wie wel naar mijn woorden luistert maar niet doet wat ik zeg, lijkt op iemand die een huis bouwde zonder fundament, zodat het meteen instortte toen het water ertegen beukte en er alleen een bouwval overbleef.’
ACCLAMATIE Za Toen hij de blinde man genas |Zo Ubi caritas

OVERWEGING
Lieve mensen. Tijdens onze viering gaat het Carnaval hier in Oeteldonk officieel van start. Dat is niet helemaal waar, want als sinds de 11^de van de 11^de zijn de voorbereidingen in volle gang.  Vorige week ben ik in het gemintemuseum geweest. Ik woon hier al meer dan 25 jaar dus dat werd tijd. Het bezoek aan dit kleine museum laat de bezoeker kennis maken met de lange geschiedenis van Carnaval wereldwijd. Een groot deel gaat natuurlijk over de Oeteldonkse ins en outs.Van oudsher was carnaval een overgangsfeest. De zware wintertijd liep ten einde en men kon zich verheugen op de lente. Dit feest ging al in de middeleeuwen gepaard met verkleedpartijen. Geestelijkheid en notabelen werden op de hak genomen en er werd voor de vastentijd begon nog een keer flink feest gevierd. Ik ga hier geen Oeteldonks geschiedenis college geven. Wie geïnteresseerd is: het Oeteldonks museum is een aanrader.
Om een lang verhaal kort te maken: de geestelijkheid en gegoede burgerij waren niet blij met dit feest. De bisschop wilde een verbod. God zij dank waren er Bosschenaren die dit volksfeest omarmden. De bisschoppelijke inmenging was olie op het vuur gooien. Oeteldonk werd geboren. Om het een en ander toch een beetje ordentelijk te laten verlopen werd er een driedaags spel bedacht. Den spel van de omgekeerde wereld. Stad wordt dorp. Burgemeester wordt van zijn versierselen ontdaan en iedere inwoner wordt een boer of durske. Een feest van ommekeer. Een feest van gelijkheid.
Grappig om te merken dat juist de inmenging van zo’n bisschop zorgde voor een tegenbeweging. Carnaval als protest tegen inmenging van hogerhand. Iets dergelijks hoor ik ook bij Jeremia. Ik zeg dit voorzichtig want ik denk niet dat deze profeet met zijn woorden een pleidooi wil houden voor zoiets als carnaval. Wat Jeremia wel doet is waarschuwen tegen schijnheiligheid.  Je precies aan de regels van de tempel (of kerk) houden, zegt niets over goed en oprecht leven. Jeremia noemt de tempel een rovershol. Een heftig beeld! Als ik luister naar de teleurgestelde verhalen van slachtoffers van misbruik die toch de kous op de kop kregen na de misbruik conferentie in Rome…. Voelt het als een scherp en treffend beeld. Met alle respect: hoe mooi zou het zijn geweest als slachtoffers rechtgedaan werd en de kerk een hand in eigen boezem had durven steken. Het gaat er niet om dat je zegt dat je God volgt, maar dat je het woord van God leeft. Zeggen en doen. Woord en daad.
Jeremia schuwt dreiging niet. Weet wat er met de tempel van Silo, een plaats  ten noorden van Jeruzalem, is gebeurd, zo roept hij het volk toe. Ooit was dat een heilige plaats. Ten tijde van Jeremia is daar niet veel meer van over. Als geloven niet oprecht is, houden uiterlijkheden geen stand. God is geen god van de buitenkant! Wie zich schuldig maakt aan gruwelijkheden, die zal door God verstoten worden Aan de ene kant vind ik dit beeld van God verontrustend… Zo’n vergeldende God, past niet bij het beeld dat ik van God heb. Aan de andere kant hoor ik in deze woorden ook iets van ‘wij mensen hebben onze verantwoordelijkheid’. Die wereld van God, een wereld van vrede en recht, die maken of breken wij mensen. Tempelmuren, kerkbanken, gebedenboeken en rituelen alleen brengen dat rijk van god niet dichterbij. Oprecht leven….dat is waar het om draait.
En dan Jezus. Vandaag horen we weer een stukje uit de Veldrede. Waar bij Mattheus Jezus op een berg zijn wijsheid en inspiratie met de mensen deelt, staat hij bij Lucas op dezelfde hoogte als zijn volgelingen. Een mooi beeld. We staan op dezelfde hoogte. We zijn even sterk en even zwak. Het gaat erom dat we aan, door en met elkaar leren, lijkt Jezus te zeggen. Leren leven. En leven is leven als een mens van God. Wat is daarvoor nodig? Kritisch kijken naar jezelf. Een blinde kan geen blinde leiden. Een leerling moet blijven leren en mensen moeten zich bewust zijn van de balken in hun ogen. We hebben allemaal onze eigen balken die ons het zicht belemmeren. Leven is oefenen in helder zicht en rechtdoen aan anderen. Het gaat niet om top down zogenaamde wijsheid droppen. Dat werkt niet. Het Oeteldonks Carnaval is daar een goed voorbeeld van.
Het goede, zo lijkt Jezus te zeggen, is geen los pakketje. Met een soort Johan Cruijff achtige wijsheid  (van distels pluk je geen vijgen en van doornstruiken geen druiven) lijkt hij te zeggen dat goede daden verankerd zitten in je binnenste. Goed, oprecht, rechtvaardig leven  betekent niet een reeks van losse daden die je misschien bonuspunten opleveren. Nee. Het gaat om die schatkamer in de binnenste. Als die op orde is… is je hart vol en dan spreek je waarachtig en doe je wat goed is. Dat klinkt simpel. Ik denk dat die schatkamers van ons nooit klaar zijn en dat we dat ook niet moeten willen. Als we achterover gaan leunen en denken nou dat binnenste van mij is prima in orde dan wordt het gevaarlijk. Dan worden we vooringenomen en zitten er weer splinters en balken in onze ogen. Dan denken we te weten wat goed is voor anderen. Het zoeken naar je fundament, je schatkamer beheren is nooit af. We zijn en blijven mensen. God zij dank. Mensen met hun sterke en zwakke kanten.  Die splinters, die balken, de sterkte en zwakte moeten af en toe op de hak genomen worden.
Is dat ook niet wat we met Carnaval doen? Zaken op de hak nemen? Onszelf te kijk zetten? Onze eigen belangrijkheid relativeren? Carnaval vieren met kiel en das opdat iedereen deze dagen gelijk is. En tijdens de intocht en optocht de actualiteit, de kerk, de politiek op de hak nemen. Laten we carnaval zien als een feest van omkering waar in we met humor en liefde zaken omdraaien omdat er dan nieuw perspectief kan ontstaan en wij opnieuw woorden spreken die ons fundament versterken en de wereld tot leven wekken.

GELOOFSLIED Za Het graan dat van de velden komt | Zo De woorden die we spraken

KLAARZETTEN VAN DE GAVEN  & COLLECTE
INSTRUMENTALE MUZIEK

VOORBEDEN
Goede god we bidden voor de splinters en balken in onze eigen ogen. Laat ons dankbaar zijn voor mensen die ons bewustmaken dat onze blik soms vertroebeld is. Geef ons helder zicht en maak ons tot mensen van vergezichten.
Za Dat wij volstromen  | Zo O Lord hear my prayer

Goede God, we bidden voor een stevig fundament onder ons leven. Een fundament dat zich geworteld weet in wat jij en jouw mensenkind Jezus ons leerden. Dat we mensen mogen zijn waarbij woord en daad in overeenstemming zijn, zonder dat we vastroesten in ons eigen gelijk.
Za Dat wij volstromen  | Zo O Lord hear my prayer

Goede God we bidden voor allen die slachtoffer zijn van de kortzichtigheid van anderen. We denken aan vluchtelingen en slachtoffers van geweld. We noemen vandaag met name slachtoffers van misbruik binnen de kerk. Laat jouw huis een huis zijn gebouwd op het fundament van recht en rechtvaardigheid.
Za Dat wij volstromen  | Zo O Lord hear my prayer

Goede God, we bidden voor mensen die kunnen feesten als geen ander én voor hen voor wie het leven absoluut geen feest is. Dat beide kanten van het leven er mogen zijn. Maak  deze stad  tot een stad die leeft.
Za Dat wij volstromen  | Zo O Lord hear my prayer

Goede God, we bidden voor wat leeft in de schatkamer van ons binnenste. Dat wat we niet onder kunnen verwoorden, brengen we onder jou aandacht.  De gedachten, gebeden die werden toevertrouwd aan ons intentieboek leggen we ook voor jou neer. En onze lieve doden. We noemen ze bij naam omdat ze deel zijn van ons fundament.
Za Blijf hen nabij | Zo Blijf geborgen in je naam

TAFELGEBED
Jij die genoemd wordt ‘God van mensen’. Jij bent geen ander
dan die gezegd heeft: ‘Ik zal er zijn’ Jij die ons hart kent
onze zwakheid, onze kracht. Jij bent met ons op weg gegaan
als een vuur, niet te blussen, als leven niet te stuiten.
Je bent gezocht, gevonden, doorverteld, beleden en gevierd.
In EEN mens heb je, meer dan ooit, laten zien  hoeveel je van ons houdt:  in Jezus van Nazareth,  kind van belofte, sprekend Jezelf.
Zijn licht is door blinden gezien Zijn woord door doven gehoord. Zijn woord bracht leven. Ook hem danken wij
omdat Hij ons uitzicht gaf, een weg om samen te gaan.
In groot vertrouwen heeft Hij geleerd en voor­geleefd
hoe mensen kunnen zijn toen Hij op de laatste avond
afscheid van zijn vrienden nam .
Hij nam brood in zijn handen, zegende het, brak het in stukken en deelde het uit. Hij zei: Hier, neem en eet,  proef van het leven, gebroken voor ieder van jullie, als voorbode
voor het goede leven voor allen.
Hij nam de beker, ze­gende die en reikte hem over
met de woor­den: Neem deze beker van mij over,
deelt hem sa­men, het is mijn liefde  vergoten voor jullie.
Doe wat ik heb gedaan  en vergeet mij niet.
Zoals Hij leefde,  vol van goede Geest, anderen beziel­den,
zo gedenken we Hem  in brood en beker hier in ons midden.
Wij vieren zijn hoop op leven in ons hart neergelegd.
Zijn geloof,  dat God zich vinden laat  voor ieder die oprecht Hem zoekt; Zijn liefde voor de Thora, de levensweg die vreugde brengt.  Laat ons daarom doen  wat Hij gedaan heeft en bidden  zoals Hij gebeden heeft. ONZE VADER

VREDESWENS & VREDESLIED Za Wij zochten U, o Heer | Zo Waar vriendschap heerst

BREKEN EN DELEN
LIED  Za Een blinde ziet | zo Voordat ik bomen zag
GEBED

MEDEDELINGEN

SLOTGEDACHTE

Bekentenis – Kahlil  Gibran

Als we allen onze zonden
aan elkaar zouden opbiechten
zouden we elkaar uitlachten
wegens gebrek aan originaliteit.

Als we elkaar onze deugden zouden vertellen,
zouden we eveneens lachten
Om dezelfde reden

ZEGENWENS
Mogen wij voor elkaar een zegen zijn,
bij alles wat ons te doen staat,
alles wat we beleven mogen,
alles wat ons overkomt.
Mogen wij voor elkaar een zegen zijn,
in het leven dat we samen delen,
zo kwetsbaar als het is.
Mogen wij vandaag
voor elkaar een zegen zijn,
in ons verschillen en ons gelijken.
Dan zal God ons zegenen in Zijn  lieve Naam:
Vader/Moeder, Zoon en heilige Geest.
Amen.
SLOTLIED
Za Je moet hier thuis zijn  | Zo Wat vrolijk over u geschreven staat.