THEMA: GASTVRIJHEID
DATUM: 16 september 2018
Voorganger: Ard Nieuwenbroek
koor: Melodiek
OPENINGSLIED: Vrede voor jou, hierheen gekomen
WELKOM
Hartelijk welkom iedereen op deze mooie zondag. Vandaag is het Kerkproeverij. Welkom voor jou die vandaag in dat kader voor het eerst onze gast bent. Fijn dat je er bent. Ik hoop dat je vanmorgen iets kunt proeven van hoe we hier ieder weekend het leven vieren. En natuurlijk ook welkom aanonze vaste bezoekers. Hier ook gekomen om het leven te vieren en inspiratie en energie te ontvangen om dat leven te vieren. Vandaag is er ook Kinderkerk. Aan het eind van de viering komen de kinderen bij ons, om te delen wat ze in de Kinderkerk over gastvrijheid hebben gehoord. Natuurlijk komen ze weer bij ons, want zeker kinderen hebben recht op gastvrijheid, ook hier.
Het thema vandaag is ‘Gastvrijheid’. Natuurlijk niet zo’n vreemd thema rond een Kerkproeverij. Geinspireerd door het verhaal van Zacheüs zoeken we naar de ware betekenis van gastvrijheid. Zowel vanuit het perspectief van de gastvrouw en gastheer, maar ook vanuit het perspectief van zelf gast-zijn. Laten we vanmorgen een goede start maken door eerst samen in de stilte contact zoeken met de bron van leven.
Stilte
GEBED
Eeuwige,
Wij bidden jou deze dag:
geef ons een open hart
voor ieder die we tegenkomen.
Te vaak zijn we geneigd
de deur te sluiten,
de deur van ons hart,
de deur van onze mond,
de deur van ons huis.
Geef ons de moed
anderen uit te nodigen,
welgemeend te zeggen: ik ben blij
dat jij er bent.
Help ons vandaag om te zien
of er iemand is
die hunkert naar gastvrijheid,
naar een woord van welkom,
naar een dak boven het hoofd.
Eeuwige,
in deze machomaatschappij,
in deze hermetisch gesloten wereld
zijn er zo weinig open deuren,
plaatsen waar je thuis kunt zijn.
We bidden jou:
geef ons vandaag
voor ieder die we tegenkomen
een hart dat gastvrij open is.
ACCLAMATIE: Herschep ons hart, heradem ons verstand
Inleiding op de lezingen
Vanuit het thema van deze dag ‘ Gastvrijheid’ luisteren we naar twee verhalen. Het eerste verhaal vertelt ons iets wat al in de 5e eeuw door Benedictus is verwoord. Het tweede verhaal komt uit de Bijbel en vertelt over Zacheüs.
1e LEZING:
De kern van de gastvrijheid is niet het zoeken van enig eigen belang maar het ontmoeten ván en bewogen zijn dóór de ander. Benedictus van Nurcia, een Italiaanse monnik uit de 5e eeuw, heeft dat in zijn Regel voor monniken goed aangevoeld. Hij kwam uit een traditie waar de monniken zich verschanst hadden achter een gesloten kloosterpoort en de boze buitenwereld met alle middelen op een afstand probeerden te houden. Wanneer er op de poort geklopt werd dan kreeg de kloppende allerlei verwensingen naar zijn hoofd geslingerd. Benedictus laat echter bij de eerste klop op de poort de portier zeggen: Deo Gratias! God zij dank! En de hele gemeenschap snelt samen met de abt de gast tegemoet om hem de voeten te wassen en eten te geven. De vasten wordt ervoor doorbroken maar ook de dagelijkse gang van zaken wordt er voor opzij gezet. Zelfs het stilzwijgen – zo belangrijk voor Benedictus – wordt omwille van de gast doorbroken. Het belang van de ander gaat voor op het eigenbelang. Een dynamisch evenwicht van ontvankelijkheid en confrontatie
LIED: Wie mag te gast zijn – ps. 15
2e LEZING, Lucas 19, 1-7
Toen ging Jezus de stad Jericho binnen. Daar woonde een man die Zacheüs heette. Zacheüs was het hoofd van de tollenaars, en hij was erg rijk. Hij wilde wel eens zien wie Jezus was. Maar dat lukte niet, want Zacheüs was klein, en er stonden veel mensen om Jezus heen. Daarom rende Zacheüs een stuk vooruit. En hij klom in een boom waar Jezus voorbij zou komen. Op die manier kon jij Jezus toch zien. Toen Jezus langs de boom liep, keek hij omhoog en zei: ‘Zacheüs, kom snel naar beneden! Want ik kom bij jou logeren.’ Zacheüs kwam meteen naar beneden. Hij was blij dat Jezus met hem mee naar huis ging. Maar de mensen klaagden. Ze zeiden: ‘Kijk nou, Jezus logeert bij een dief!’
ACCLAMATIE: Oren en ogen gaan open voor Jezus
OVERWEGING
“Hé, Zacheüs, vandaag wil ik bij jou te gast zijn!” roept Jezus in de tweede lezing. Een toch wel bijzonder moment. Want als we een ding wel geleerd hebben in onze samenleving dan is: Je mag jezelf niet uitnodigen. Jezus nodigt zichzelf uit als gast. Een ander opmerkelijk iets is dat hij tot verbijstering van de vrome omstanders contact maakt met een financieel randcrimineel. Een tollenaar die over de ruggen van andere mensen zijn geld verdient. Alle vanzelfsprekendheden rond gastvrijheid staan daarmee meteen op de tocht. Het kietelt ons om op een andere manier naar gastvrijheid te kijken. Een beetje uit onze comfortzone te komen. Want het is natuurlijk gemakkelijk en zelfs gezellig om goede vrienden en familie op een gastvrije wijze te ontvangen. Gezellig toch? De vraag is of onze gastvrijheid zich ook uitstrekt naar onbekenden, naar vreemden, ja zelfs naar mensen die we bepaald onaardig vinden. Gastvrijheid is een hoogst actueel thema in de nationale en internationale samenleving, waarin massa’s asielzoekers op zoek zijn naar veiligheid en betere toekomstmogelijkheden, waarin er discussie is over de vraag of zogenoemde ‘illegalen’ recht hebben op bed, bad en brood, waarin sommige politici het sluiten van de grenzen bepleiten, waarin buitenlanders met een verblijfsstatus de huurwoningmarkt onder druk zetten … Als gastvrijheid betekent, dat we – min of meer schoorvoetend – opvang regelen en zonder meer verwachten dat de anderen zich aanpassen aan onze manieren, bouwen we afstand in: beveiligen we onze eigen positie en verworvenheden tegen vreemde invloeden en aanspraken. Bij echte gastvrijheid gaat ‘t in de eerste plaats om die ander, de gast. Niet alleen in onze ontmoeting met vreemdelingen van buiten Nederland, maar ook vreemdelingen in ons dagelijks leven. Gastvrijheid is gericht op ontmoeting, met de bereidheid om wederzijds van elkaar te horen en te leren. In een geloofsgemeenschap waar je de vrijheid krijgt om je eigen plaats te kiezen: vooraan of dicht bij de uitgang, met andere woorden: of je volledig meedoet met het kerkelijk leven, of liever af en toe een keer binnenloopt, en dat je daarom niet minder wordt gewaardeerd. Het zijn belangrijke noties als ‘t gaat om gastvrijheid: ontmoeting, aanvaarding, vrijheid. Zoals Benedictus ons voorleeft in de eerste lezing opent gastvrijheid voor de ander de afgesloten ruimte in onszelf en schept een vrije ruimte die open en uitnodigend is. In de vrije ruimte van de gastvrijheid worden mensen niet veranderd zoals je als gastheer/vrouw mensen zou willen veranderen. De kern van de gastvrijheid is het ontmoeten ván en bewogen zijn dóór de ander. Met een onverwachte uitdaging aan de andere kant. Want durven we zelf ook altijd gast te zijn? Laten we ons met een open hart als gast uitnodigen? Hoeveel weerstand moeten we soms niet overwinnen om in te gaan op een vriendelijk gebaar of uitnodiging van een ander? Misschien zit daar wel de angst achter voor de verbinding. Want als je gastvrijheid durft te ontvangen dan ben je in verbinding. Wordt er ook iets van jou gevraagd. Iets wat niet op te lossen valt met een bloemetje voor de gastheer of gastvrouw. Is dat misschien ook niet de verborgen uitnodiging van Jezus, als hij zichzelf zonder gêne durft uit te nodigen bij nota bene een randfiguur? Gastvrijheid vraagt lef. Gast durven zijn vraagt dat ook. Met als beloning verbinding.
GELOOFSLIED: Ik zal in mijn huis niet wonen
KLAARMAKEN VAN DE TAFEL /COLLECTE/ MUZIEK
VOORBEDE:
Eeuwige,
Wees ons hier vandaag nabij in ons zoeken naar betrouwbaarheid, liefde en verbinding. In jouw naam willen we ons verbinden met wat jij ons gegeven hebt: de aarde met haar dieren en planten en de mensen die haar bevolken. Geef ons liefdevolle inspiratie om vanuit die verbinding in jouw naam weer opnieuw een start te maken door het goede te doen.
ACCLAMATIE: Laat onze woorden stijgen
Eeuwige,
In ons leven ontmoeten we voortdurend de ander en onszelf. Soms kleven we daarbij vast aan beperkende overtuigingen omtrent onszelf en de ander. Wij bidden jou: bevrijd ons van denken waarbij we onszelf en de ander tekort doen. Opdat we vanuit een Goddelijke gevulde leegte ons gastvrij open kunnen stellen, in jouw naam.
ACCLAMATIE: : Laat onze woorden stijgen
Eeuwige,
Geef ons de moed om ook de Zacheüs in onze eigen omgeving te zien en te durven ontmoeten. Behoed ons voor gemakzucht om alleen ons te willen verbinden met mensen die ons bevallen. Geef ruimte om onze gastvrijheid niet te beperken tot onze vertrouwde, comfortabele en veilige omgeving.
ACCLAMATIE: : Laat onze woorden stijgen
Eeuwige,
Voed ons toch met verwondering en onzekerheid waarmee we het geloof in onszelf, in de ander en in jou, versterken. Leven zonder ‘waarom’ en zoekend naar de volheid van de leegte. Zonder te oordelen en vanuit liefde en respect ons te verbinden met de ander.
ACCLAMATIE: : Laat onze woorden stijgen
Eeuwige,
Ook vandaag staan in ons intentieboek gebeden die we bij jou neerleggen. Vanuit onze harten noemen we de namen van onze overleden dierbaren die met ons nog steeds verbonden zijn. Vanochtend noemen we met name: . Wees hen nabij met jouw licht en warmte opdat ze geborgen zijn in jouw aanwezigheid.
ACCLAMATIE: Koester de namen
TAFELGEBED
Gezegend jij, bron van hoop die vrijheid schept, die warmte geeft, die voelbaar in ons midden er wil zijn voor elke kleine en grote mens. Gezegend jij, bron van leven, die ruimte schept, die liefde geeft, die als een kracht in ons, ons doet opstaan voor vrede en gerechtigheid. Gezegend jij, bron van moed, die kansen schept, die toekomst geeft, die ogen opent om gastvrij te zijn. Gezegend jij, tot ons gekomen in Jezus van Nazareth, belichaming van hoop, leven en toekomst, die jouw woorden sprak, die jouw daden deed, om licht te zijn, om mens te zijn, om God te zijn, om goed te zijn, voor elke mens. Gezegend jij, die ons uitnodigt om de wereld in te gaan vanuit het vertrouwen dat
Hij gaf zijn liefde tot het uiterste toe. Op de avond voor zijn sterven, nam hij brood in zijn handen, sprak een dankgebed, brak het, gaf het aan zijn vrienden en zei: ontvang en eet dit brood, als teken van mijn leven, gebroken en gedeeld, ter wille van jou.
Ook nam hij de beker liet hem rondgaan en zei: neemt deze beker en drinkt er uit samen aan dezelfde tafel. Zo zal er vrede komen in de wereld. Blijf dit doen om mij te gedenken.
Zo willen wij leven, in zijn geest, zodat er gastvrijheid komt voor iedereen, een wereld vol hoop,
vertrouwen en medemenselijkheid. Zo willen we op pad gaan, zoekend en tastend naar het leven. Zo willen wij bidden, als broers en zussen van elkaar, de woorden die Jezus ons gegeven heeft:
Onze Vader
VREDESWENS
VREDESLIED: Waar vriendschap is en liefde daar is God, stokoude woorden
BREKEN EN DELEN
LIED: Wie zijn leven niet wil geven
Kinderen komen vanuit de Kinderkerk bij ons binnen
ZEGENWENS
Mogen wij voor elkaar een zegen zijn,
bij alles wat ons te doen staat,
alles wat we beleven mogen,
alles wat ons overkomt.
Mogen wij voor elkaar een zegen zijn,
in het leven dat we samen delen,
zo kwetsbaar als het is.
Mogen wij vandaag
gastvrij voor elkaar een zegen zijn,
in ons verschillen en ons gelijken.
Daartoe zegenen we elkaar en onszelf in de naam van de vader, zoon en heilige geest, Amen
SLOTLIED: Een wereld vol mensen (1)