San Salvatorgemeenschap 16 – 17 mrt 2013
Bronnen van leven
Thema: Bronnen van leven; geven en ontvangen.
Voorgangers: Rieky van Houten, Ben van Houten, Peter Thijssen, Ed Andriessen
Muzikale ondersteuning: de Cantorij
Openingslied: Hoe is Uw naam
Welkom en inleiding
Welkom allemaal. We staan er vandaag gekleurd op. We hebben ons voor deze bijzondere gelegenheid gekleed met gewaden, afkomstig uit de streek waar zich het hulpproject voltrekt dat wij als gemeenschap in deze vastenperiode hebben geadopteerd: Indian Mother and Child. Dit project wordt al vele jaren actief ondersteund door een Vughtse stichting, in het bestuur waarvan enkele leden van onze gemeenschap zitting hebben. Deze viering is samen met hen voorbereid en zij gaan vandaag dan ook mee voor: Rieky van Houten, Ben van Houten en Peter Thijssen. In de vieringen van de afgelopen weken hebben zij hun bijdrage al geleverd door steeds een facet van het werk van deze stichting uit de doeken te doen in de vorm van een slotgedachte. Maar vandaag gaan ze helemaal los en zullen ze ons uitvoerig vertellen over hoe het allemaal zo is gekomen, wat er allemaal gebeurt om de nodige middelen te verwerven en vooral……..welke noden er daar in India allemaal moeten worden gelenigd. Hopelijk inspireert dat ons tot een bijdrage aan hun werk, op welke wijze dan ook.
Maar laten we ons in deze tijd van vasten en bezinning even de tijd gunnen om tot rust te komen.
Openingsgebed
Haast, lawaai en onrust, zijn de kenmerken van een tijd
dat stilte uitgebannen wordt.
We luisteren niet meer van binnenuit:
vanwaar en wie we zijn en waarnaar onderweg.
Hoe ver moet je gaan om tot rust te komen?
Of kan het ook dichtbij? Luister naar de stilte,
wacht tot een ander spreekt met woorden die de jouwe niet zijn.
Luister naar de stilte, wacht op de stem van je hart
naar wat je beweegt, naar wat je bent.
Luister naar de stilte, hoor wat God tegen je zegt,
voel de Liefde die ons draagt.
Lied: God, geef de mens woorden van waarde.
Eerste lezing
“Hebben en ontvangen”. Het verbindende werkwoord is “geven”. En waar “hebben” en “ontvangen” min of meer vanzelfsprekend zijn, is “geven” dat vaak veel minder. Dat wordt duidelijk in de column, die nu door Peter zal worden gelezen. Een column van Michel Huizinga, een student uit Wageningen, die in het gewone op zoek is naar God. De column is getiteld
Hebzucht
Wat ik zelf zou doen met een miljoen? Makkelijke vraag, ik heb het lijstje al heel lang klaar liggen en het wordt elke dag langer. Tien procent moet naar een goed doel, dan een paar ton voor een huis, een ton voor een auto en dan is er nog wat geld over voor mooie spulletjes en om de komende paar jaar door te komen. Na een poos nadenken besef ik me dat dit niet klopt. Weg met de spullen. Wat mij nog veel zaliger lijkt is de wetenschap dat ik voor de rest van mijn leven geen zorgen meer heb over hoeveel geld ik uitgeef. Nooit meer op de kleintjes letten, nooit meer zorgen of ik wel genoeg eten heb of de huur kan betalen. Ik zou het geld op de bank zetten en lekker onbekommerd leven van de rente.
Onderweg, ter hoogte van Frankfurt stel ik onze Duitse chauffeur de vraag: “Wat zou jij doen met een miljoen?”. Hij denkt even na. “Leuk dat je dat vraagt.” begint hij “Ik zou nog wel eens een wereldreis willen maken. Waar ik graag nog weer eens naar toe zou willen is Kaapstad.” Ik kijk hem vragend aan. “Waarom Kaapstad?” “Jaren geleden was ik er ook. Als je aan de goede kant zit is het een prachtige stad, vergelijkbaar met hier.” Hij wacht even. Waar wil hij naar toe? “Op een dag liep ik een sloppenwijk in en raakte aan de praat met een jongen die daar woonde. Na verloop van tijd stelde ik hem diezelfde vraag “wat zou je doen met een miljoen?” Ik was nieuwsgierig, dacht dat hij de wijk waar hij vandaan komt zou helpen of zoiets, maar weet je wat hij zegt? “Ik zou voor mijn familie een mooi huis kopen in een goede wijk in Kaapstad, ik zou zorgen dat er elke dag genoeg te eten is voor mijn familie en de rest van het geld zou ik op de bank zetten.” Het is stil in de auto. Dan kijkt de chauffeur me aan met een glimlach. “Dat verbaast je hè? Het verbaasde mij ook, maar toen ik er langer over nadacht bedacht ik me dat ik precies hetzelfde zou doen. Ik heb veel ellende gezien in sloppenwijken, maar ook ik zou mijn geld er niet heen brengen.” Hij wacht even en vraagt: “Wat zou jij eigenlijk doen met een miljoen?”
Maanden later lees ik na het eten in de bijbel, Lucas 12:16-21 staat op het menu. “Dwaas, nog deze nacht zal je leven van je worden teruggevorderd. Voor wie zijn dan de schatten die je hebt opgeslagen?” . Met zwetende handen sla ik de bijbel dicht.
Lied: Dat woord waarin ons richting werd gegeven.
Tweede lezing (Lucas 20; 9-19)
Jezus vertelde de menigte de volgende gelijkenis: ‘Een man legde een wijngaard aan en verpachtte die aan wijnbouwers, waarna hij voor geruime tijd op reis ging. a verloop van tijd stuurde hij een knecht naar de wijnbouwers, die het deel van de oogst dat de eigenaar toekwam in ontvangst moest nemen.
Maar de wijnbouwers ranselden hem af en stuurden hem met lege handen weg. Daarna stuurde hij een andere knecht. Ook die werd afgeranseld, en nadat ze hem hadden vernederd stuurden ze ook hem met lege handen weg. De eigenaar stuurde toen een derde knecht, maar ook die werd afgetuigd en de wijngaard uitgegooid. Toen zei de eigenaar van de wijngaard: “Wat moet ik doen? Ik zal mijn geliefde zoon naar hen toe sturen, voor hem zullen ze toch wel ontzag hebben.”
Toen de wijnbouwers hem zagen, overlegden ze met elkaar en zeiden: “Dat is de erfgenaam! Laten we hem doden, dan is de erfenis voor ons.” En ze gooiden hem de wijngaard uit en doodden hem. Wat zal de eigenaar van de wijngaard nu met hen doen? Hij komt zelf, doodt de wijnbouwers en geeft de wijngaard aan anderen.’ Toen de mensen dit hoorden, zeiden ze: ‘Dat nooit!’ Maar hij keek hen aan en vroeg: ‘Wat betekent dan wat er geschreven staat: “De steen die de bouwers afkeurden is de hoeksteen geworden”? Iedereen die over die steen struikelt zal gebroken worden, en iedereen op wie die steen valt zal worden verpletterd.’ De schriftgeleerden en hogepriesters, die wisten dat Jezus deze gelijkenis met het oog op hen verteld had, wilden hem op dat moment laten grijpen, maar ze waren bang voor de reactie van het volk.
Acclamatie: Keer U om.
Overweging
Voor degenen die mij niet kennen zal ik mij even aan u voorstellen: Mijn naam is Rieky van Houten, lid van de Cantorij en ik sta hier als vrijwilliger van de Vughtse stichting IMCN waarvan mijn man Ben de oprichter en Peter Thijssen sinds vorig jaar de voorzitter is.
Indian Mother and Child Nederland zoals onze stichting voluit heet wordt deze Vastenperiode door de San Salvatorgemeenschap ondersteund daarom grijp ik deze gelegenheid aan om u wat meer over onze stichting te vertellen zodat u weet hoe wij werken en waaraan het geld besteed wordt.
Het evangelie van vandaag vertelt ons over een rijke man die een wijngaard heeft, deze verpacht aan wijnbouwers en dan zelf op reis gaat. Als hij zijn knecht stuurt om zijn gedeelte van de winst op te halen wordt die niet met open armen ontvangen. Integendeel, ze geven hem een pak slaag en sturen hem met lege handen weg. Als je dat leest moet je onwillekeurig denken aan India waar arme mensen voor grote bedrijven in het buitenland werken. We hebben daar kledingfabriekjes gezien waar onder slechte omstandigheden gewerkt wordt voor bedrijven zoals C&A, H&M zodat wij goedkoop onze broeken en bloesjes kunnen kopen.
Geen wonder toch dat zij niet dol zijn op de buitenlandse bazen. En af en toe leiden de omstandigheden tot een grote ramp zoals enkele maanden geleden nog toen er honderden mensen verbrandden in een naaiatelier.
In grote delen van de wereld is het niet vanzelfsprekend dat er goede werkomstandigheden zijn zelfs niet dat er eten en drinken is… of dat er scholen zijn waar je kunt leren zelfstandig te worden…of dat er een dokter is als je ziek bent…
In het jaar 2000 ging mijn man Ben naar Calcutta in India, hij ging daar werken in de opvanghuizen van moeder Teresa. Doodzieke mensen worden door de zusters van de orde van moeder Teresa van de straat gehaald om een menswaardige dood te sterven. Daar ontmoette hij toen een Indiase arts, Dr. Sujit. Deze dokter is een vluchteling uit Bangladesh en was als jongen van 12 jaar terecht gekomen in een Rode Kruis opvangkamp opgezet door mensen uit België. Zij zagen dat hij erg intelligent was en gaven hem een beurs om te kunnen studeren. Zo is hij arts geworden en heeft hij zijn specialisatie als kinderarts in Leuven voltooid.
Na zijn studie ging hij werken bij moeder Teresa en hoewel hij het werk daar heel zinvol vond sloeg hij toch een andere weg in. Hij ging zich richten op de arme moeders en kinderen van Calcutta en omgeving en daar zijn er heel wat van in die stad van 16 miljoen mensen waar 1 miljoen dakloos is. Hij is begonnen in 1989 met gratis spreekuur te houden in een boerenschuur tot zijn vrienden uit België voor hem een stenen kliniekje hadden gebouwd.
Maar al gauw ontdekte hij dat hij de mensen ook moest leren lezen en schrijven zodat ze zouden snappen dat ze steeds weer ziek werden van bijv. het vervuilde drinkwater.
Gelukkig was zijn vrouw net zo betrokken bij de armen als hij en ging zij zich bezig houden met het oprichten van scholen.Maar als de kinderen naar school gingen konden ze niet meer bijdragen aan het gezinsinkomen en moest daar weer een oplossing voor komen. Dat gebeurde door het invoeren van microkredieten, moeders kregen een lening en konden daarvoor een koe, naaimachine of zaaigoed van kopen zodat het gezin zichzelf kon bedruipen. Gaandeweg groeide het aantal scholen, klinieken en microkredietbanken doordat er na België steeds meer Europese landen hun steun gingen geven.
Toen Ben in 2000 kennis maakte met de organisatie was hij onder de indruk van het goede werk wat daar werd gedaan en besloot hij ook in Nederland een stichting op te richten om Dr. Sujit te helpen met zijn fantastische werk. In de afgelopen 13 jaar zijn we druk bezig geweest om met allerlei acties bijv. op scholen om geld binnen te halen. Er zijn sponsorlopen geweest, duizenden geraniums en honderden pakken rijst verkocht. Daarmee hebben we 2 scholen, 2 klinieken en een hostel kunnen laten bouwen.
Ook zijn we begonnen met kindsponsoring om kinderen naar school te kunnen laten gaan en het hele gezin te ondersteunen. Ons laatste grote project was het inzamelen van geld voor een kliniek in Chakberia. Dat is gebeurd door 2 grote concerten te geven in oktober 2011. In den Bosch en Breda m.m.v. het Jeroen Bosch koor en Toonkunst.
De organisatie van Dr. Sujit groeit enorm en dus kunnen er steeds meer mensen geholpen worden. Dat is hard nodig want in het gebied rond Calcutta heeft 90% van de mensen geen toegang tot enige medische hulp en is 60% analfabeet. Vrouwen worden nog erg achtergesteld en hebben daarom extra steun nodig. De mannen zijn de baas en gaan vaak niet goed om met het gezinsinkomen.
Daarom zijn ze nu ook begonnen met emancipatiegroepen waar vrouwen hun problemen kunnen bespreken en leren hoe ze er mee om kunnen gaan.
Dit werk doen we nu 13 jaar en om de 2 a 3 jaar gaan we kijken hoe het er voor staat. In januari van dit jaar is een groep van 10 mensen waaronder 4 bestuursleden van de stichting (op eigen kosten) onder leiding van Peter Thijssen weer naar Calcutta geweest en razend enthousiast terug gekomen. Het is geweldig om met eigen ogen te zien hoe enthousiast men bezig is in de inmiddels 5 klinieken waar honderden mensen geholpen worden, op de ± 25 scholen en hoe groepjes vrouwen die een microkrediet hebben elkaar ondersteunen en hun bedrijfje laten zien. Zij hebben daar ook de nieuwe kliniek geopend die symbool staat voor de verbondenheid tussen Nederland en India.
Dan nu over de Vastenactie:
Omdat een wc daar meestal niet meer is dan een gat in de grond met een zeiltje er om heen en mensen zichzelf wassen in de vele vijvers die er zijn hebben we ook gezorgd voor wc ’s en waterpompen. Maar die zijn er nog heel veel meer nodig en met uw hulp kunnen we daar voor zorgen.
Om terug te komen op het evangelie van vandaag: In het begin van het verhaal kun je nog wel meeleven met de arbeiders in de wijngaard, zeker als je aan de mensen in India denkt maar gaandeweg wordt het toch een ander verhaal. De arbeiders sluiten zich af voor de buitenwereld,(plaatje) doden de zoon van de eigenaar en houden alles voor zichzelf.
En dan wordt duidelijk dat dit verhaal over onszelf gaat. Wij hebben de wereld, de wijngaard, van God in beheer gekregen en wat doen we daar mee? Alles voor onszelf houden, pakken wat we pakken kunnen? Geen vreemdelingen en werkzoekenden uit andere landen toelaten? Of kunnen we accepteren dat we de wereld in bruikleen hebben? Dat ieder mens rechten heeft en we met anderen moeten delen?
In het verhaal komt de eigenaar de wijnbouwers doden en geeft hij die aan anderen. Voor de luisteraars is dit niet acceptabel. Zo kan het toch niet aflopen…
Dan vertelt Jezus over de afgekeurde stenen, die waardeloze stenen die toch de hoeksteen worden..
Die stenen dat zijn wij en God heeft ons nodig om daarmee de wereld op te bouwen, Hij geeft ons een nieuwe kans.
Volgens mij is dat de opdracht die wij hebben om mens te zijn op de manier zoals God het bedoeld heeft nl. om verantwoord met de schepping om te gaan. God gebruikt de mensen als hoeksteen om te zorgen dat het goed komt. Wij hebben de taak om te kiezen voor een rechtvaardige wereld, oog te hebben voor de mensen om ons heen met hun noden en te zorgen voor anderen zodat niemand iets te kort komt. Samen kunnen we zorgen dat de moeders en kinderen van Calcutta met vertrouwen de toekomst tegemoet kunnen gaan.
Geloofslied: Een mens te zijn op aarde.
Voorbeden met: Voor kleine mensen
Goede God, wij hebben geluisterd naar het verhaal over moeder Teresa en Dr. Sujit.
Geef alle mensen in de wereld die bezig zijn met ontwikkelingshulp
de kracht om hun werk succesvol te laten zijn.
Voor kleine mensen
Goede God, als gemeenschap hebben ook wij de verantwoordelijkheid
om mensen in achterstandsgebieden te helpen.
Laat ons voortdurend aandacht blijven houden voor de noden in de wereld,
speciaal in deze Vastentijd.
Voor kleine mensen
Goede God, wij hebben als persoon de taak om iets voor anderen te betekenen.
Help ons om ieder op eigen wijze ons steentje bij te dragen
om de noden van onze medemensen in de derde wereld te verlichten.
Voor kleine mensen
Laat ons bidden voor de nieuwe paus
van de Rooms Katholieke Kerk, Franciscus 1.
Laten we hem toewensen, de wijsheid die hij nodig heeft.
Dat hij moge besturen vanuit de overtuiging
dat ieder mens dient te worden gerespecteerd om wie hij is.
Laat ons bidden voor al onze zieken, voor alle intenties,
opgenomen in dit boek en voor allen die ons in de dood zijn voorgegaan
Tafelgebed
Jij, die fluisterend gesproken hebt in het hart van profeten,
van koningen en generaals, preek zo tot allen,
die vandaag de dag belust zijn op macht en aanzien, die steden verwoesten,
niemand ontzien, onschuldigen vermoorden, vrouwen en kinderen gijzelen,
duizenden op de vlucht jagen.
Wrijf hun de ogen uit om te zien wat zij teweeg brengen.
Wrijf ook onze ogen uit dat wij genadig zijn voor ieder volk op deze wereld.
Jij, zwijgzame God, die onhoorbaar hebt gesproken
in hart en hoofd van Mozes en Miriam.
Spreek zo vandaag tot ieder van ons: Ik, Jahweh, ik heb de ellende
van veel mensen in deze wereld gezien,
ik heb weet van hun honger en dorst naar gerechtigheid en vrede.
Ikzelf zal afdalen om hen te bevrijden,
om hen te brengen naar een nieuw land waar het hun aan niets ontbreekt.
Jou zend ik dus in mijn naam, jou en jou.geef jij ze maar te eten. W
ees dat volk genadig met zovelen als je bent, twee of drie of meer.
Voor kleine mensen
Jij, zwijgzame God, twee of drie in jouw naam,
dat is jouw uitgesproken hoop voor mensen, jong en oud,
die samen op weg zijn, voor ons dus, die elkaars sterkte willen delen,
elkaars zwakte willen dragen en weten dat jij zo in ons midden bent.
Met twee of drie. . .kun jij de hele wereld aan en begin jij opnieuw
wat onbegonnen lijkt: blinden gaan zien, die gevangen, die gegijzeld zijn worden vrijgelaten, de steppe zal bloeien, stenen worden brood, water verandert in wijn
en eenlingen worden gezworen kameraden. Met twee of drie, die met elkaar het brood willen delen doe jij herleven de honger naar eerlijke verdeling naar gerechtigheid.
Voor kleine mensen
Zo heeft Hij ons voorgedaan, Jezus van Nazareth,
toen Hij de laatste avond het brood en de beker nam en zei:
eet en drinkt allen aan dezelfde tafel, de tafel van overvloed,
die mijn Vader heeft be¬stemd voor heel de we¬reld, voor ieder volk.
Jij, profeet uit Nazareth, Jij daagt ons uit om hart en stem te geven
aan de minsten en geringsten. Hoelang nog wordt er mooi weer gespeeld: een uurtje brood en wijn met jou? Stuur jouw geest, storm ons wakker, roep ons weg uit angst
voor vuile handen en leer ons verstaan wat wij zeggen:
Onze Vader
Vredeswens
Belangeloos klaarstaan voor elkaar is een levensopdracht voor eenieder.
Bidden we om vertrouwen en openheid:
Jezus, gastheer bij uitstek, jij keek naar de mens zelf
en liet je niet afleiden door luxe of mooie praatjes.
Schenk ons jouw geest om in al onze ontmoetingen te kijken met ons hart.
Dan zal jouw vrede ook onze vrede worden, jouw open deur onze doorgang.
Schenken wij elkaar – in Godsnaam – deze vrede!
Vredeslied: Een schoot van ontferming.
Communie met: Jij die voor alle namen wijkt.
Afsluitend gebed aan tafel
Goede God, U roept ons om op weg te gaan
naar een nieuwe aarde, het Beloofde Land.
Maar de weg is lang. We vergeten wat het doel is van onze levensreis.
We zijn zo vaak met onszelf bezig, dat we het roepen van de mens
die met ons meegaat, niet horen.
God, breng ons in herinnering dat we elkaar nodig hebben in de woestijn.
Want alleen redden we het niet.
Ga met ons mee, alle dagen van ons leven. Amen.
Slotgedachte
Ik ben dr. Sujit.
Ik strijd ervoor dat de allerarmsten naar school kunnen gaan en in goede gezondheid kunnen leven. Dat is een mooie droom, maar als kinderen naar school gaan kunnen ze geen geld verdienen. En wie zorgt dan voor de bron van inkomsten?
Door middel van krediet te verstrekken door een coöperatieve bank kan men hun gezin onderhouden. Alleen moeders krijgen het krediet, mannen zijn niet betrouwbaar gebleken. Dat krediet krijgen ze niet zomaar. Eerst moeten ze enkele maanden laten zien dat ze blijvend in staat zijn een klein bedrag te sparen. Wie geld leent moet ook lid worden van een groep die iedere week bij elkaar komt. Ze moeten beloven zich te houden aan bepaalde regels zoals:
samenwerken met de andere vrouwen van de groep;
gedisciplineerd en hard werken;
de kinderen naar school sturen;
zo veel mogelijk groente verbouwen en er zelf ook van eten,
het huis op orde houden,
het gezin klein houden, enz.
Vrouwen doen mooie zaken met het krediet. De een begint een winkeltje. De ander koopt een koe. Weer een ander koopt een naaimachine of zet een recycling bedrijfje op.
Vaak werken mannen mee, maar de vrouw blijft verantwoordelijk. Microkrediet: een concrete bron van ontvangen en geven.
Zegen en wegzending
Het lijkt mij gepast om deze viering af te sluiten met het dagelijkse gebed van Mahatma Gandhi.
In alle nederigheid zal ik mij inspannen
liefdevol, waarheidslievend, eerlijk en zuiver te zijn,
niets te bezitten dat ik niet nodig heb,
mijn loon te verdienen door mijn werk,
voortdurend waakzaam te zijn op wat ik drink en eet,
steeds onverschrokken te zijn,
de andere godsdiensten te eerbiedigen, evenveel als de mijne.
En er naar te streven steeds het goede te zien bij mijn naaste,
oprecht naar zelfvoorziening te streven,
en een broeder en zuster te zijn voor al mijn broeders en zusters.
In de naam van de Vader, de Zoon en de heilige geest
Slotlied: In ’t laatste van de dagen zal ‘t zijn