SAN SALVATORGEMEENSCHAP | DATUM: 6 maart – 1e
zondag van de Vasten
Grond van bestaan
Voorganger Franneke Hoeks | Lectoren Corrie Dansen & Ria van Luijk
Pianist Joost Boekhoeven | Cantor Wilton Desmense
Openingslied Zomaar een dak
Welkom | Gebed | Acclamatie
Deuteronomium 26, 1‐10
Mozes zei verder tegen de Israëlieten: ‘Straks komen jullie in
het land dat de Eeuwige, jullie God, aan jullie zal geven. Dat
land zullen jullie veroveren, en daar zullen jullie gaan wonen.
Als je in dat land de eerste vruchten plukt, moet je die in een
mand verzamelen. Neem de mand mee naar de plaats die de
Eeuwige zal uitkiezen, de plaats waar hij zal wonen. Ga dan
naar de priester toe die op dat moment dienst heeft. Je moet
tegen hem zeggen: ‘De Eeuwige, mijn God, heeft dit land
plechtig beloofd aan onze voorouders. Nu dank ik hem dat ik
in het land aangekomen ben. Dan zal de priester de mand
aannemen en voor het altaar van de Eeuwige neerzetten.
Daarna moet je bij het altaar de volgende woorden
uitspreken: ‘Onze voorouders waren Arameeërs die van de
ene plaats naar de andere zwierven. Ze gingen naar Egypte en
woonden daar als vreemdelingen. Ons volk was eerst nog
klein, maar het werd daar groot en sterk. De Egyptenaren
behandelden ons slecht. Zij onderdrukten ons en lieten ons als
slaven voor hen werken. Toen smeekten we de Eeuwige, de
God van onze voorouders, om hulp. En hij hoorde ons. Hij zag
dat we onderdrukt werden. Hij zag hoe hard we moesten
werken. Toen heeft hij ons bevrijd. Hij liet ons zijn grote macht
zien en deed geweldige wonderen. Hij bracht ons hierheen en
gaf ons dit land. Het is een prachtig land, waar meer dan
genoeg te eten is.’ Als je dat allemaal gezegd hebt, moet je
knielen en zeggen: ‘Eeuwige, ik breng u de eerste vruchten
van het land dat u ons gegeven hebt.’
Lied Als God ons thuisbrengt
Lucas 4,1‐13
Vervuld van de heilige Geest trok Jezus weg van de Jordaan.
Hij werd door de Geest naar de woestijn geleid, waar Hij
veertig dagen bleef en door de duivel op de proef gesteld
werd. Al die tijd at Hij niets, en toen de veertig dagen
verstreken waren, had Hij grote honger. De duivel zei tegen
Hem: ‘Als U de Zoon van God bent, beveel die steen dan in
een brood te veranderen.’ Maar Jezus antwoordde: ‘Er staat
geschreven: “De mens leeft niet van brood alleen.” Toen
bracht de duivel Hem naar een hooggelegen plaats en liet
Hem in één ogenblik alle koninkrijken van de wereld zien. De
duivel zei tegen Hem: ‘Ik geef U de macht over dat alles en
ook de roem die ermee gepaard gaat, want ik kan daarover
beschikken en ik geef het aan wie ik wil; als U in aanbidding
voor mij neervalt, zal dat allemaal van U zijn.’
Maar Jezus antwoordde: ‘Er staat geschreven: “Aanbid de
Heer, uw God, vereer alleen Hem.”’ De bracht Jezus naar
Jeruzalem, zette Hem op het hoogste punt van de tempel en
zei tegen Hem: ‘Als U de Zoon van God bent, spring dan naar
beneden. Want er staat geschreven: “Zijn engelen zal Hij
opdracht geven om over U te waken.” En ook: “Op hun
handen zullen zij U dragen, zodat U uw voet niet zult stoten
aan een steen.”’ Maar Jezus antwoordde: ‘Er is gezegd: “Stel
de Heer, uw God, niet op de proef.”’ Toen de duivel Jezus aan
al deze beproevingen had onderworpen, ging hij voor een tijd
bij Hem vandaan.
Acclamatie Het woord dat ik jou geef
Overweging
We zijn hier bij elkaar, op deze eerste zondag van de
veertigdagentijd. Een bijzonder moment om na bijna twee jaar
beperkingen elkaar weer nagenoeg zonder restricties te
kunnen ontmoeten. We zijn weer bij elkaar. We zijn weer
terug op onze vertrouwde stek, hier in Cello. Na een week
van oorlogsberichten realiseer ik me hoe bijzonder is het dat
we in vrijheid bij elkaar kunnen komen. Dat is iets om te
koesteren, om dankbaar voor te zijn! Die dankbaarheid is wat
mij betreft, geen gesloten dankbaarheid waarin we ons
opsluiten in onze eigen comfortabele bubbel. Het gevoel van
dankbaarheid maakt me extra scherp op situaties waarin
mensen niet kunnen wat ik, wat wij hier wel samen kunnen.
Vrijheid om te kunnen leven. Letterlijk grond onder je voeten
hebben. Grond van bestaan. Het is niet zo vanzelfsprekend als
het lijkt. Oekraïne is daar een voorbeeld van, maar ook de
voorbeelden uit het vastenproject van dit jaar. Het gaat om
projecten van groepen mensen waar landrechten worden
geschonden. Groepen mensen die vaak huis en haard moeten
verlaten vanwege economische belangen. Geen grond van
bestaan meer.
Het thema van de vastenactie dit jaar is Je land is je leven. Er
zijn niet heel veel betrouwbare cijfers over landrechten, maar
we doen op deze eerste zondag van de vasten een poging om
iets van de problematiek rondom landrechten in kaart te
brengen.
• Eén op de drie mensen is voor zijn levensonderhoud
afhankelijk van land
• Naar schatting 1 miljard mensen eten uit de natuur.
• Lokale gemeenschappen beschermen 80% van de
biodiversiteit op aarde.
• Er is de afgelopen tien jaar 49 miljoen hectare land geroofd.
• In 2020 werd 12,2 miljoen hectare bos gekapt.
• In 2020 werden (minstens) 330 landactivisten vermoord.
• Nederlandse bedrijven hebben landdeals in 26 landen.
Van de cijfers naar oude woorden. Ik merk keer op keer dat
bijbel vaak tijdloos actueel is. De Bijbelse geschiedenis gaat
vaak over crisis, over mensen in de knel ‐ dus ook over oorlog
en geweld‐ en hoe je het volhoudt in onzekere tijden.
Wat hoorden we vandaag? Een tekst uit het boek
2 Deuteronomium. Dit vijfde boek sluit de Joodse Thora af. Het
hele boek is samengesteld als een grote toespraak van Mozes.
Op de grens van het beloofde land, vlak voor zijn dood ‐
Mozes zou het beloofde land nooit binnengaan‐, sprak hij zijn
mensen toe. Onderzoek laat zien dat dit niet een grote
toespraak is geweest, maar een compilatie van wetten en
gebruiken die opnieuw onder de aandacht worden gebracht.
Deuteronomium betekent letterlijk tweede wet. Met deze
toespraken van Mozes worden oude voorschriften opnieuw
vertelt, aangepast en vernieuwd.
In de verzen die we vandaag hoorden, worden de Israëlieten
eraan herinnerd dat zij vreemdeling zijn geweest en lange
jaren een zwervend bestaan hebben geleid. In deze tekst
komen achtereenvolgens verschillende manieren van
verbondenheid met het land tot uiting. Deze woorden
verwijzen naar het zwervende bestaan van Abram. Het verblijf
van het Joodse volk in Egypte als vreemdeling onderdrukt
door de machthebbers. En dan de belofte van God van
bevrijding en een eigen land: een land van melk en honing.
Een land waar ze zich kunnen vestigen, een nieuw thuis. Een
beweging van een zwervend bestaan naar land waar het volk
zich kan vestigen.
De mensen uit de campagnes van de Vastenactie maken de
omgekeerde beweging mee. Ze hebben land waar ze
geworteld zijn al generaties lang, ze hebben een bestaan
opgebouwd. En dan willen anderen hun land overnemen, ze
worden onder druk gezet, hun rechten worden met voeten
getreden. Vaak delven ze het onderspit en verliezen ze hun
land en zijn ze veroordeeld tot een zwervend bestaan en
letterlijk verlies van de grond van hun bestaan.
Grond van bestaan. In het Lucas verhaal hoorden we over
Jezus in de woestijn. Vlak voor deze veertig woestijndagen is
Jezus door Johannes gedoopt in de Jordaan. Op het moment
van zijn doop gaat de hemel open, daalt de geest over Jezus
neer en klinkt de stem van God. ‘Jij bent mijn geliefde zoon, in
jou schep ik vreugde’. Dat is nogal wat. Zoon van de Eeuwige
genoemd worden. Onze man uit Nazareth heeft wat om over
na te denken. Hoe ga je dat doen…zoon van God zijn. Wat
voor Messias wil je zijn?
Om klaarheid te vinden trekt hij de woestijn in. Veertig dagen.
De geest van God gaat met hem mee. De verleidingen van de
duivel klinken best logisch. Leven in overvloed, eer en roem,
spectaculair machtsvertoon: wie droomt daar (stiekem) niet
van? Jezus gaat terug naar de kern, naar de grond van zijn
bestaan. Een soort uitzuiveringsproces. Jezus antwoord op de
verleidingen is steeds een Bijbeltekst, een woord van God.
Fysiek welbevinden is belangrijk, zeker, maar trouw aan de
Eeuwige nog meer. De weg van roem is een omgekeerde weg,
de weg van dienstbaarheid; de ander centraal stellen. En
vertrouwen in God betekent niet dat je domme dingen moet
doen. Het gaat niet om het goede doen als stunts om
aandacht te trekken, nee het gaat werkelijk om iets goeds
doen voor die ander. Jezus maakt hier duidelijk dat zijn weg
een vreemde weg is, een weg van nederigheid,
dienstbaarheid, menselijkheid tot in het uiterste. Jezus duidt
hier de grond van zijn bestaan.
Grond van bestaan. Letterlijk grond om van te leven. Mensen
in de knel die hun grond kwijtraken en waar wij dan via de
vastenactie iets voor proberen te betekenen, mensen in
Guatemala, Libanon en Brazilië. En hoe actueel als we de
stroom vluchtelingen uit de Oekraïne zien. Ook zij zijn de
grond van hun bestaan kwijt.
Grond van bestaan: figuurlijk in de zin van wat jou grondvest;
waar sta jij? Hoe ga ik, jij, u, wij om met verleidingen in ons
bestaan. Hoe kunnen wij mensen zijn die het spoor van Jezus
willen volgen, die geloven in die weg van menselijkheid en
zorg hebben voor de ander, wie hij of zij ook is.
Ik ben blij dat de Bijbelse verhalen mij vaak een spiegel
voorhouden en me laten nadenken over wat er echt toe doet,
waar ik sta, wat de grond van mijn bestaan is. Wie denkt nu;
ga zij het ons vertellen moet ik teleurstellen. Ik heb geen
pasklaar antwoord. Wat ik wel weet… het gaat om die ander.
Hij of zij is de grond van mijn bestaan. Dat is de weg van
menselijkheid. Dat is grond van bestaan!
Geloofslied Een mens te zijn op aarde in deze wereldtijd
Klaarmaken tafel | Collecte
We collecteren in deze viering voor de Oekraïne.
Instrumentale muziek
Voorbeden
Bidden we voor de mensen in de Oekraïne die geconfronteerd
worden met oorlogsgeweld. Voor kinderen geboren in
bunkers, mensen op de vlucht, groepen schuilend in kelders
vragen we dat het oorlogsgeweld snel stopt en dat de taal van
vrede wint. Kom over ons met uw geest
Bidden we voor de inheemse volkeren wier stem vaak niet
gehoord wordt en van wie de rechten met voeten worden
getreden. Mogen zij kansen krijgen op scholing en training
en zicht krijgen op een mooie toekomst. ‐ Kom over ons met
uw geest
Bidden we voor onze westerse wereld die vaak gericht is op
de eigen problemen zonder oog te hebben welke gevolgen
onze levensstijl heeft. Mogen wij ons verbonden voelen met
andere landen en in saamhorigheid werken aan een betere
wereld. Kom over ons met uw geest
Bidden we voor onszelf dat we de moed niet verliezen. Bidden
we voor wat werd toevertrouwd aan het de bladzijden van het
San Salvator intentieboek. Bidden we voor wie ziek is binnen
en buiten onze gemeenschap Bidden we voor onze lieve
overledenen. Kom over ons met uw geest
Tafelgebed
God, Moeder en Vader van ons mensen: wij danken Jou voor
de schoonheid van de aarde, voor de wind en de zon, voor de
geuren en de regen, voor de kleuren en de wolken, voor de
dieren en de planten, voor de mensen om wat ze zijn en om
hoe ze zijn, allemaal verschillend, mooi op hun eigen manier.
Wij danken Jou voor Jezus. Door hem leren wij Jou kennen:
door hoe Hij heeft geleefd, door wat Hij zei en deed. Hij leefde
ons voor dat liefde het grootste gebod is, dat liefde de basis
vormt van echte gemeenschap. Zijn spoor is onuitwisbaar, zijn
geest in ons is niet te doven.
Want op de laatste avond van zijn leven, heeft Hij ons zijn lijf
en ziel voor eeuwig gegeven. In het bijzijn van zijn vrienden
heeft Hij brood genomen, dankte Jou voor het brood, brak het
en deelde het aan zijn vrienden met de woorden: ‘Neem en
eet van dit brood, dit is mijn leven, ik geef het aan jullie.’ Hij
nam een beker, sprak een dankgebed, en zei tot zijn vrienden:
‘Drink hieruit en proef van mijn liefde, zodat mijn vreugde in u
zal zijn en haar volheid bereikt. Heb elkaar lief, zoals ik u heb
liefgehad.’
Zo is Hij voor ons levend brood geworden, zo delen wij ons
gebroken leven, om ten volle mens te zijn.
Goede God, voed in ons het respect voor alle mensen
en voor de aarde die we mogen bewonen.,
Laat in ons het besef groeien dat wij gemeenschap zijn
waar de grond waarop we leven heilig is. Laat ons met de hulp
van jouw Geest een gemeenschap zijn van mensen op weg
naar het goede leven voor allen.Laat ons daartoe bidden
met de woorden die Jezus ons geleerd heeft: Onze vader
Vredeswens
Vredeslied Zuster broeder, vrede voor jou
Delen van brood en wijn | Tijdens communie Instrumentale muziek
Communielied Wie zijn leven niet wil geven.
Mededelingen| Bloemetje
Slotgedachte Oproep tot algehele mobilisatie
In deze wereld van geweld
ontwapen ik mezelf.
Laat waar ik ben vrede zijn.
Zin om mee te doen?
We zijn met velen.
Dan vormen we een legioen
onder de vlag van zachte kracht
en volgen enkel de bevelen
ingegeven door de wijsheid van het hart.
Ja, we zijn naïef.
De brutalen hebben de wereld.
Wij hebben haar lief.
Wij delen, dansen, zoenen, zingen.
Noem ons gerust
een legioen van vreemdelingen,
dat alle vijanddenken ondermijnt.
De zachte krachten zullen winnen
aan het eind.
Zegen
God zendt ons nu dan op weg
als mensen die geloven,
de banden kunnen smeden,
die grenzen overschrijden,
die mildheid kunnen brengen,
die troosten en nabij zijn,
die vreugde kunnen geven,
die broeder en zuster durven zijn.
Zend ons dan nu op weg
als mensen die vertrouwen,
de toekomst tegemoet. Amen.
Slotlied Zo lang wij ademhalen
++++
Je land is je leven! Vastenactie ondersteunt dit jaar projecten
die gericht zijn op het veiligstellen van landrechten, zodat
mensen op hun land kunnen blijven wonen en werken. Onze
bijdrage kan een verschil maken, zodat zij een menswaardig
bestaan hebben op hun land. San Salvator ondersteunt de
Vastenactie 2022.
U kunt uw bijdrage overmaken op rekeningnummer NL96
INGB 0006 0407 13 van vereniging ‘San Salvator in
Bewe ging’ onder vermelding van Vastenproject 2022