San Salvatorgemeenschap 17 – 18 aug 2013
Thema: Hoever kun je gaan? Geen lieve vrede!
Voorganger: Martien van Stiphout
Openingslied: Vrede voor jou hierheen gekomen
Begroeting en welkom (psalm 40,2-3)
‘Vol verlangen heb ik op de Heer gewacht. Hij zette mij neer op een rots, een vaste grond voor mijn voeten!’
Met dit psalmgebed heet ik u welkom hier, een vaste grond voor onze voeten. In het evangelie van vandaag zien we Jezus van zijn radicale kant. Zoals de profeten vóór hem, zoekt Jezus geen gemakkelijke vrede, maar vraagt hij van zijn leerlingen een radicale beslissing, die tot conflict en scheiding der geesten kan voeren. Deze gedrevenheid is even kenmerkend voor hem als de ‘zachtaardigheid en ingetogenheid’ die wij zo graag van hem aannemen. Hoever kun je gaan? Geen lieve vrede!
Gebed
Barmhartige, voor hen die U liefhebben
hebt Gij het geluk bereid dat geen oog heeft gezien.
Acclamatie: Gij hart, Gij bron van leven …
Wek in ons een vurige liefde tot U
om U in allen en boven alles lief te hebben.
Acclamatie: Gij vuur dat voor ons uittrekt …
Vervul in ons uw belofte
die al onze verlangens te boven gaat.
Acclamatie: Gij woord dat door ons mens wordt …
Eerste lezing Uit de profeet Jeremia 38, 4-6.8-10
De profeet ondergaat de gevolgen van zijn vrijmoedig gesproken woord.
De raadsheren zeiden tegen de koning: ‘Die man moet ter dood gebracht worden. Door zulke dingen te zeggen ondermijnt hij immers het moreel van de inwoners en van de soldaten die hier nog overgebleven zijn. Hij heeft niet hun behoud voor ogen, maar hun ondergang.’
Koning Sedekia antwoordde: ‘Doe met hem wat je wilt; ik kan jullie niet tegenhouden.’ Ze brachten Jeremia naar de waterkelder van prins Malkia, in het kwartier van de paleiswacht, en lieten hem aan touwen zakken. In de put stond geen water meer; er was alleen modder, waarin Jeremia wegzakte.
Ebed-Melech verliet het paleis, ging naar hem toe en zei: Mijn heer en koning, het is misdadig dat deze mannen Jeremia in een waterkelder hebben gegooid. Waarom moet hij juist daar van honger omkomen? Elders in de stad is ook geen brood meer.’
De koning beval Ebed-Melech: ‘Ga met dertig man naar die waterkelder en haal Jeremia naar boven, voordat hij sterft.’
Antwoordzang: Wees hier aanwezig, woord
Tweede lezing Uit het evangelie volgens Lucas 12, 49-53
Jezus spreekt over de onvermijdelijke gevolgen van zijn zending.
Ik ben gekomen om op aarde een vuur te ontsteken, en wat zou ik graag willen dat het al brandde!
Ik moet een doop ondergaan, en ik word hevig gekweld zolang die niet volbracht is. Denken jullie dat ik gekomen ben om vrede te brengen op aarde? Geenszins, zeg ik jullie, ik kom verdeeldheid brengen. Vanaf heden zullen vijf in één huis verdeeld zijn: drie tegen twee en twee tegen drie. De vader zal tegenover zijn zoon staan en de zoon tegenover zijn vader, de moeder tegenover haar dochter en de dochter tegenover haar moeder, de schoonmoeder tegenover haar schoondochter en de schoondochter tegenover haar schoonmoeder.’
Acclamatie: Blijf niet staren op wat vroeger was
Overweging
Jeremia had het niet eenvoudig, zoals wellicht geen enkele profeet. Telkens lezen we in de bijbel dat profeten worden geminacht en opzijgeschoven. Profeten zijn praktisch ingestelde mensen die de Schriften uitleggen naar het leven van alledag. Zij laten speciaal zien wat de vrijheid is die God bedoeld heeft. Daarom treden zij vaak op wanneer die vrijheid verloren lijkt te gaan of als er onrecht is en verrijking. Zodoende zijn profeten bovenal uitleggers van de vrijheid.
Voor het joodse geloof zijn de eerste vijf boeken van de bijbel het kloppend hart van het leven en het geloof. Daarin laat Jahweh zich kennen als de God die de ellende van zijn volk heeft gezien en het zal gaan bevrijden en brengen naar een land dat overstroomt van melk en honing. Dit geeft het wezenlijke van ons mens-zijn aan. Ten diepste zijn wij met God verbonden, en vrijheid is datgene wat ons tot mens-zijn laat komen!
Jeremia probeert telkens duidelijk te maken dat het volk zelf ten onder is gegaan door mee te doen aan afgodendienst. Hij roept zijn volk op te kiezen voor de vrijheid die God het volk geschonken heeft. Maar wat hij ook probeert, alles valt verkeerd uit. Jeremia wordt in de put geworpen, zakt in een modderpoel.
De bevrijdende boodschap van de Thora biedt geen losse vrijheid. Het is vrijheid met verantwoordelijkheid, speciaal tegenover de ander. Wat dat betreft is het verleden niet wezenlijk anders dan onze tijd. Al snel wordt uitleg van regels als beklemmend ervaren, terwijl juist die regels het wezenlijke garanderen, de vrijheid van het volk.
Op weg naar Jeruzalem zegt Jezus dat hij een vuur op aarde kwam brengen. Hij is niet gekomen om vrede te brengen, maar eerder verdeeldheid. We mogen aannemen dat Jezus geen ruzie, laat staan oorlog is komen brengen. Maar wat dan wel? Jezus uit Nazareth is een profeet, ook voor mij en voor ons. Als profeet voorspelt hij niet de toekomst, maar laat hij zien hoe de wereld in elkaar steekt. Een profeet is tegendraads; zijn boodschap is irritant, lastig. Hij doet er nooit het zwijgen toe, want het zit nooit helemaal goed op onze aarde. Als je met deze profeet in je leven verder wilt; als we ons tot zijn leerlingen willen rekenen, staat ons nog steeds een grote opgave te wachten. De weg naar Jeruzalem gaan is vastberaden vrede nastreven en afgoden laten voor wat ze zijn. Dat is geen gemakkelijke lieve vrede! Wie in Jezus’ levensstijl wil leven en geloven, wordt gewaarschuwd: weet waar je aan begint! Altijd gaat het om recht en gerechtigheid: ‘om er te zijn als je er zijn moet’. ’Hoever kun je gaan?’
Met een praktijkvoorbeeld wil ik dat toelichten:
Geen raad meer weten, boordevol zitten met iets, noodzaakt een gesprek.
Hij was geïnteresseerd.
Hij luisterde heel intens.
Er waren geen twee sprekers, toch was het een goed gesprek.
Zonder zijn aandachtig luisteren, kon ik mijn verhaal niet kwijt.
Hij vatte alles samen. Ik wist me gehoord.
Hij hielp mij ‘te zien’; de keuze ligt aan mij.
Wie goed luisteren kan, is een groot kunstenaar,
hulpverlener met hart en ziel. (Bidbytes 98)
Wat je te bieden hebt is belangstelling en een woord van vrede voor vredelievende mensen, want vrede kent geen grenzen. Soms word je vriendelijk ontvangen, maar vaak ook ontmoet je weerstand en tegenwerking. Het gaat Jezus en profeten niet om een goedkope vrede. Echte vrede komt je niet aangewaaid; moet bevochten worden, hoe tegenstrijdig dat ook klinkt. Wij mensen kunnen elkaar ondersteunen en bijsturen, elkaar hoop geven, troosten en inspireren!
‘In de put, uit de put’ is een cursus over het omgaan met depressies, waarbij de basis wordt gevormd door het lezen van een zelfhulpboek. De cursus leert deelnemers technieken en strategieën aan om beter om te gaan met depressieve klachten. Het accent ligt op het versterken van de gezonde kant en de draagkracht van mensen. Bovendien wordt geoefend met sociale vaardigheden, positief en realistisch denken, het vermeerderen van plezierige activiteiten en met ontspanningstechnieken. Er wordt gewerkt aan het vergroten van zelfinzicht, het oplossen van problemen en het accepteren en hanteren van levensvragen!
Wij mensen kunnen elkaar beter maken!
Geloofslied: Jij die voor alle namen wijkt
Collecte: muzikaal intermezzo
Voorbede
Barmhartige, wij bidden U voor al uw mensen
die bij hun medemensen weerzin oproepen en worden uitgestoten.
Laat hen mensen ontmoeten die zich als hun naaste gedragen
De Heer heeft het voorbeeld gegeven, wie leeft in de liefde zal leven.
Barmhartige, wij bidden U voor al uw mensen
die in de wedloop van het leven niet mee kunnen komen en achterop raken.
Laat hen mensen ontmoeten die hun schreden kracht geven:
De Heer heeft het voorbeeld gegeven
Barmhartige, wij bidden U voor al uw mensen
die moeten leven met verdeeldheid in hun gemeenschap en ontmoedigd raken.
Laat hen mensen ontmoeten die de kunst van verbinden verstaan:
De Heer heeft het voorbeeld gegeven
Barmhartige, wij bidden U voor onszelf en al uw mensen die ons dierbaar zijn:
dat het leven draaglijk blijft voor wie ziek zijn of onze aandacht behoeven:
oorlogsslachtoffers Nederlands Indië; dat wij het verleden niet langer verzwijgen;
om vrede in Egypte; uit dankbaarheid.
Dat we kracht ontvangen van wie gestorven zijn
Tafelgebed 008a: (Zoudt Gij ooit mij beschamen)
Onze Vader
Vredeswens
Doof het vuur niet, dat Jezus op aarde is komen brengen, en vrede zal je deel zijn.
Laat je door niemand of niets afbrengen van de weg,
die je in geweten meent te moeten gaan, en vrede zal je deel zijn.
Wees een mens die van verzoening weet, die bijeenbrengt wat verdeeld is,
en vrede zal je deel zijn.
Vredeslied: Maak mij tot een bedding van uw vrede
Uitnodiging Communie
Als vrede u ter harte gaat, kom dan
en voed u met brood van Hem die bevrijding geeft.
Communielied: Zijt Gij mij God een herder
Slotgebed
Eeuwige, Gij zijt barmhartig en zorgzaam,
zo vertrouwen wij, hoe armoedig en ellendig wij ook zijn,
Gij ziet naar ons om, wek in ons het vuur van uw liefde,
hier, nu en alle dagen, tot in uw Vrederijk.
Amen
Wegzending en zegen
Verleen ons van nu af uw rijkste zegen
en laat heel ons leven gelukkig zijn.
Uw zegen, Heer God, moge over ons waken,
bestuur onze handen bij al wat wij doen.
Wees zo gezegend door de enige God:
Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Slotlied: Komen ooit voeten