Hoop begint; kind van mensen

San Salvator geloofsgemeenschap

Eerste kerstdag 2024

25-12-2024
Voorganger Marcel van der Maeden
Lectoren Toon van Mierlo en Liesbeth van Leijen
cantor Machteld Terlingen, piano Joost Boekhoven

Openingslied: De herdertjes lagen bij nachte

Welkom
Welkom, lieve mensen, hier in de San Salvator Geloofsgemeenschap, nu wij samenkomen in Cello, om Kerst te vieren: Zalig kerstfeest. De afgelopen weken van Advent stonden vier zondagen lang in het teken van ‘hoop’ en van daag zeggen we: Hoop begint: het kind van mensen is geboren. Laten we na alle voorbereiding nu blij zijn, want het nieuwe begin is er.

Vanaf vandaag gaan we buiten zien dat er elke dag weer wat meer licht is: dat het ’s morgens vroeger licht wordt en dat er elke avond weer wat langer licht blijft. We zeggen dan: he licht is gekomen: elk jaar weer een wonder, van Gods trouw aan ons mensen en onze aarde.

GEBED
Laten wij ondanks de feestvreugde, juist om de feestvreugde nu ook stil worden en in onszelf keren en bidden: om inkeer en omkeer én licht.

Op dit keerpunt
van een nieuw begin
komen wij tot jou,
met dankbaarheid,
wetend wat geweest is,
met aarzelingen,
bang voor wat komen gaat,
in stilte
om woorden die gevallen zijn,
in vreugde
om woorden die van liefde spraken,
met weemoed
wat niet meer is,
met verlangen
om intens leven.
Wil ons dragen,
over dit kantelpunt
van hoop naar nieuw leven.

Acclamatie: Vonkje van hoop, los

INLEIDING OP LEZINGEN

Deze lezingen voor vandaag zeggen ons vreugde en licht aan. We lezen eerst, voorgegaan door Toon van Mierlo, uit de profeet Jesaja, die de dreigende ballingschap van het volk van God wil keren met zijn bemoedigende woorden, dat God hen blijdschap zal brengen als zijn mensen opnieuw op de Eeuwige durven vertrouwen.
Daarna lezen we, uit het begin van het evangelie volgens Johannes, voorgegaan door Liesbeth van Leijen, die vertrouwde woorden over het woord in het begin, dat licht en leven en mens wordt, om evenzeer te getuigen van Gods bevrijding in ons mensenleven: geboorte van een kind.

Eerste lezing  

Js 52,7-10
₇Hoe welkom is de vreugdebode die over de bergen komt aangesneld, die vrede aankondigt en goed nieuws brengt, die redding aankondigt en tegen Sion zegt: ‘Je God is koning!’
₈Hoor! Je wachters verheffen hun stem, samen barsten ze uit in gejuich, want ze zien het met eigen ogen: de Eeuwige keert terug naar Sion.
₉Breek uit in gejubel, ruïnes van Jeruzalem, want de Eeuwige troost zijn volk, Hij koopt Jeruzalem vrij.
₁₀De Eeuwige ontbloot zijn heilige arm ten overstaan van alle volken, en de einden der aarde zien hoe onze God redding brengt.

Tweede lezing
Jh 1,1-14

₁In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. 
₂Het was in het begin bij God. 
₃Alles is erdoor ontstaan, zonder het Woord is niets ontstaan van wat bestaat. 
₄In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen. 
₅Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.
₆Er kwam iemand die door God was gezonden; hij heette Johannes. 
₇Hij kwam als getuige, om van het licht te getuigen, opdat iedereen door hem zou geloven. 
₈Hij was niet zelf het licht, maar hij was er om te getuigen van het licht: 
₉het ware licht, dat ieder mens verlicht en naar de wereld kwam. 
₁₀Het Woord was in de wereld, de wereld is door Hem ontstaan en toch kende de wereld Hem niet.
₁₁Hij kwam naar wat van Hem was, maar wie van Hem waren hebben Hem niet ontvangen. 
₁₂Wie Hem wel ontvingen en in zijn naam geloven, heeft Hij het voorrecht gegeven
om kinderen van God te worden. 
₁₃Zij zijn niet op natuurlijke wijze geboren, niet uit lichamelijk verlangen of uit de wil van een man, maar uit God.
₁₄Het Woord is mens geworden en heeft in ons midden gewoond, vol van genade en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader.

Lied Komt ons in diepe nacht ter ore

Acclamatie Kind ons geboren

OVERWEGING

Kind ons geboren!

De vreugdebode zegt ons vrede aan en goed nieuws en redding, kondigt de vreugde bode aan voor ons als volk van God: want ‘de Eeuwige is koning!’ Gods stralende heerlijkheid openbaart zich aan ons, want van God komt zijn woord, zijn licht: glashelder en stralend: als getuige, in een mens, dat Hij onder ons wil wonen, om ons te redden.

De profeet Jesaja verkondigt dat die vreugdebode brenger van goed nieuw is: dat leidt tot vreugde, gejuich, gejubel, troost, herstel, redding. Dit zijn allemaal prachtige woorden van die profeet Jesaja. Hij verkondigt deze ommekeer in een tijd die voor Gods volk moeilijk was, want de dreiging was dat zij onder de voet zouden worden gelopen door de vijand Assyrië, vanuit het Noordoosten. Jesaja spreekt zijn mensen moed in dat zij moeten blijven vertrouwen op God: op de komst van Gods stralende heerlijkheid.

Vervolgens lezen we op deze dag van het nieuwe begin bij Johannes woorden die ons doen denken aan een verbinding met het allereerste begin: alsof nu en toen opnieuw bij elkaar worden gebracht: Johannes begint zijn blijde boodschap: In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God: alsof dat begin-proces een nieuwe aanvang neemt: er komt een keer: denk aan die ommekeer van de Jesajalezing.
Dus nu gaat het pas echt beginnen: let op. Johannes zegt het alsof het begin en einde opeens opnieuw nu gaan samenvallen: alfa en omega: van a tot z: nu wordt nieuw begin en begin wordt tegelijk einde. Johannes lijkt wel te zeggen dat tijd en eeuwigheid vanaf nu samenvallen. Dus: let op!

Vervolgens maakt Johannes duidelijk dat deze menswording van het goddelijke woord het centrale punt wordt, waar het al in de hele voorafgaande tijd op uit moest lopen. Hiermee gebruikt hij woorden die ook intercultureel konden worden verstaan: het is verbindend, het brengt wereldburgers bij elkaar.

Johannes de evangelist gebruikt dit om de geboorte van Jezus te bekrachtigen, als komende van God en zijnde begin en einde. Verderop komt dan zijn naam: Jehosjua è Jozua è Jesju: de oude hebreeuwse naam, die ook die richter uit de begintijd van Gods volk in het beloofde land droeg; wij zeggen Jozua; in het Aramees kortweg Jesjoe en dat werd later weer vergriekst tot Jèsoes.

Soms breekt Gods licht door, in zo’n mens, in mensen, onstuitbaar. Dan wordt die liefdevolle hoop en trouw, waarvan God zelf hèt voorbeeld is tot bron van inspiratie, om het leven beter en mooier te maken, voor mensen aan de rand van de samenleving. Hij tilt de vernederden op, zoals ook Maria dat bezong in haar loflied, Magnificat; de hoogmoedigen worden van hun voetstuk gestort en er komen kansen, zodat het kleine en kwetsbare kan groeien en aan kracht en invloed kan winnen. Dat alles wordt opgeroepen en in werking gezet bij de geboorte van dit kind, de vervulling van al die eerdere verwachtingen van verlossing.

En dit kind, deze jonge man, rabbi te Nazareth groeit bij Johannes uit tot teken van tegenspraak, maar ook genezer-heelmaker, tot verbinder, verzoener van mensen met elkaar en met God. Dat is het nieuwe begin van deze vredevorst, koning voor altijd: dat hij mensen leert denken buiten de vastgeroeste kaders om: zo maakt hij jou en mij vrij: niet meer denken in termen van rein tegenover onrein: ga niet mee in het hokjesdenken, niet dat frame, dat onwrikbare kader van goed tegenover kwaad, van wij tegenover zij, maar durf in de tussentinten te denken van grijs, maar nog door in een heleboel andere vrolijke kleuren te gaan bewegen. Je mag, nee je moet jezelf bevrijden, want je geloof maakt je vrij: wijst je een nieuwe weg, voorbij dat beklemmende stramien . . .

Lukt dat, kan dat in onze dagen? Ja, ik zie het soms, probeer het te benoemen en te koesteren. Je ontdekt het in de bevrijding die doorbreekt in Syrië; in de jonge vrouw bij de opvang van de ontheemden door de explosie in Den Haag: Tarwekamp, die zich verwondert dat er zoveel mensen hulpgoederen komen brengen en zegt: Ik geloof in de goedheid van mensen en terwijl ze het zegt schiet ze vol: in het Kerkasiel in Kampen, om de familie uit Oezbekistan te behoeden tegen uitzetting.

Dat aan het licht brengen is werken aan bevrijding, van begin tot einde, samenvallend in het hier en nu. En het werd avond en morgen. Deze dag! Hier en nu! Moge het zo zijn. Amen.

Geloofslied Wij komen tesamen

KLAARZETTEN VAN BROOD EN WIJN

UITNODIGING VOOR PERSOONLIJKE BIJDRAGE VIA DE COLLECTE

De gaven van brood en wijn worden op tafel gezet

Intentieboek wordt naar voren gebracht.

INSTRUMENTALE MUZIEK

VOORBEDE, met acclamatie Sla uw ogen op naar het licht

Voorbede:
Op de drempel van een nieuw begin
komen we tot Jou, God en bidden wij:
voor ieder die zich eenzaam voelt en alleen
dat zij zich gekoesterd en geborgen weten bij Jou.

Acclamatie
Voor ieder die met verdriet of spijt op de afgelopen tijd terugkijkt.
Mag er troost voor hen zijn en medeleven en hoop.
Voor ieder van ons,
voor levensvreugde en perspectief
voor het jaar dat komen gaat.

Acclamatie

Voorganger:
We leggen voor je neer alles wat geschreven staat in dit boek
van gedachtenis en intenties
en alles wat wij bewaren in ons hart,
……………………….

we bidden voor hen die ziek zijn,
een spannend jaar tegemoet gaan,
voor hen die zijn overleden,
die wij noemen met naam
voor hen die wij met ons meedragen,
dat jouw licht, leven en liefde hen mag omringen 

acclamatie

het intentiekaarsje op tafel wordt ontstoken

TAFELGEBED

Vervuld met het licht van Kerstmis
ontkiemt in ons het geloof dat alles klaar is
om de duisternis te verdrijven,
om de zon haar kracht te geven,
zodat de kou verdwijnt en de aarde tot leven komt,
om al wat kwetsbaar is in bloei te zetten,
om al wat klein is tot grootsheid te brengen,
om teken te zijn van hoop;
de eerste stappen op weg naar een nieuwe toekomst.

Wij danken jou, bron van Licht,
om alles wat ons leven zo zinvol maakt:
om alles wat wij zomaar ontvangen,
om zoveel dat wij mogen geven;
om elke oproep die gehoord wordt,
om elke uitdaging die begrepen wordt.

Samen

Wij danken Jou,
om mensen die naast ons staan
als steun en bemoediging,
als lot- en tochtgenoot.
Om de vriendschap
en de kracht die van mensen kan uitgaan,
om het wonder
dat ook dit samenzijn
meer is dan mensenwerk.

Wij danken jou,
bron van Leven,
om Jezus van Nazareth:
zijn woorden van hoop blijven gehoord,
zijn daden van goedheid
roepen ons blijvend op,
zijn aanklacht tegen kwaad
en onrecht blijven onrustig maken,
zijn keuze voor kleine mensen
wordt ook onze keuze,
zijn trouw ten einde toe,
wordt ook onze kracht.

Steeds weer blijven wij vertellen hoe Hij
–vlak voor zijn dood–
zijn leven samenvatte,
toonde wie Hij was
en wie Hij blijven wou voor ons.

Samen

Zo nam Hij brood, zegende, brak het en zei:
‘Dit ben ik en ik beloof jullie vast
dat je zult eten en drinken
aan mijn tafel in Vaders huis,
neem het, eet het. ‘
Hij nam de beker, zegende die,
reikte hem over en zei:
‘Neem de beker van mij over,
doe wat ik heb gedaan,
geef hem door.
en vergeet me niet.’

Zo willen ook wij eten van dit brood,
drinken uit deze beker,
om hem te gedenken,
die doorheen de dood
weer tot leven is gekomen,
zo willen wij leven in zijn geest,
met handen vol vrede,
met woorden van leven,
met een hart vol liefde,
vandaag en alle dagen die nog komen gaan.

Zo willen wij bidden met woorden die Hij ons gegeven heeft:

ONZE VADER

VREDESWENS
VREDESLIED Soms breekt uw licht

UITNODIGING AAN DE TAFEL VAN BROOD EN WIJN

LIED Nu zijt wellekome

GEBED

MEDEDELINGEN

Als een oproep om het gevierde uit te dragen en invulling te geven

SLOTGEDACHTE

Nieuwe dag

Een jonge rabbi vroeg eens aan zijn leerlingen:

‘Hoe kun je weten dat de nacht ten einde is en de nieuwe dag begint?’
‘Is dat het moment wanneer je van ver een hond van een schaap kunt onderscheiden?’
vroeg één van de leerlingen.
‘Nee,’ zei de rabbi.
‘Is dat wanneer ja van ver een hulstboom van een rozenboom kunt onderscheiden?’
vroeg een andere leerling.
‘Nee,’ zei de rabbi.
‘Maar wanneer is dan?’ vroegen de leerlingen.
‘Het is wanneer je in het gezicht van een andere mens kunt kijken, en je daarin je zus of broer ziet.
Dan is de nacht voorbij en is de nieuwe dag aangebroken.’

ZEGENWENS

Ik wens jullie, mede namens Franneke Hoeks en het Bestuur van de San Salvator en alle vrijwilligers, Zalig Kerst en veel hoop, licht en warmte: dat de zegen van Eeuwige bij je zal zijn, om je te dragen, beschermen en leiden.
De Eeuwige zege en behoede je.
Zij-Hij verheffe haar aangezicht over je en zij je genadig.
Hij doe zijn aanschijn over je lichten en geve je vrede,
vandaag en alle dagen die je zijn gegeven.

 + In de naam van de Vader-Moeder, Zoon en Goede Geest. Amen.

SLOTLIED Midden in de winternacht