Ik ga op reis en laat achter . . .

San Salvatorgemeenschap 7 – 8 sept 2013
Thema: Ik ga op reis en laat achter. . .
Voorganger: Erick Mickers
Muzikale ondersteuning: de Cantorij

Openingslied: De vreugde voert ons naar dit huis

Openingswoord
Ik heet u allemaal van harte welkom, groot en klein,
jong van geest en wijs in hart, van ver of van dichtbij.
Fijn dat u hierheen bent gekomen om het leven te vieren.

Ook de Cantorij wil ik vandaag speciaal welkom heten.
Jullie vieren als koor jullie 1e lustrum en kijken terug en blikken vooruit.
En jullie nemen ons graag mee in jullie feest.
Wij horen daar aan het einde van de viering wat meer van.

Ik ga op reis en laat achter. . .
Als ik op reis ga, en voor velen van ons denk ik, brengt dat een blij gevoel met zich mee.
Als ik op reis ga dan probeer ik ook even zoveel mogelijk achter me te laten.
Mijn werk, mijn dagelijkse zorgen, maar ook mijn huis en alle vertrouwde spulletjes.
Ik neem wel wat mee, maar het meeste laat ik achter.
Voor even..
Als het daar over zou gaan vandaag, dan is het thema mosterd na de maaltijd,
Zeker nadat we net vorige week het terugkomweekend hebben gehad.
Het thema krijgt een ander karakter wanneer we denken aan iemand
die aan de vooravond staat van zijn of haar laatste reis naar de andere kant van dit leven
en weet wat die achter moet laten…
Het thema brengt ons ook naar de actualiteit van vandaag, van wat er gaande is in de wereld.
Miljoenen vluchtelingen over de hele wereld die op reis moeten en alles achter moet laten.
Vanuit Mali zijn er 450.000 mensen gevlucht:
280.000 zoeken hun weg binnen het land en 170.000 daarbuiten.
6 miljoen Syriërs zijn op de vlucht.
4 miljoen in Syrië zelf en 2 miljoen zoeken hun toevlucht buiten de grenzen.
Congo wordt al zeker vijftien jaar geteisterd door gevechten tussen het regeringsleger en groepen rebellen waardoor er 2,4 miljoen mensen dakloos zijn en hun heil zoeken in tentenkampen. En het einde is nog lang niet in zicht.
Voor hen klinkt het thema: ik ga op reis en laat achter…
als een bevestiging van de harde realiteit dat miljoenen mensen waar dan ook in de wereld als vee worden opgedreven naar plekken waar wat te eten is en een beetje veiligheid.

Een werkelijkheid waar niemand op de wereld vrede mag hebben.
Een werkelijkheid waar geen sprake is van vrede.
Een werkelijkheid die stil maakt.
Mag ik u uitnodigen om samen met mij die stilte in te gaan,
voor de vrede in ons en elke mens, waar ook ter wereld.

Gebed
Vrede, vrijheid, vriendschap
zijn een geschenk als je het mag ervaren.
Maar iemand moet het brengen.
God, mag jouw dragende kracht
ons helpen mensen te worden
die vrede, vrijheid en vriendschap brengen
in jouw naam als een vader, een zoon, een goede geest.
Amen.
Acclamatie: Die mij droeg op adelaarsvleugels

Inleiding op de lezingen
Mozes heeft vlak voor zijn dood en voordat het volk Israël het beloofde land introk de verschillende leefregels aangepast aan de nieuwe omstandigheden. Deze staan verwoord in het boek Deuteronomium, wat staat voor de tweede wet. Mozes vraagt ons de nieuwe voorschriften en bepalingen ter harte te nemen voor ons eigen levensgeluk.
Jezus geeft ons een derde wet mee, als toevoeging op datgene wat Mozes heeft aangereikt.

1ste lezing uit het boek Deuteronomium 30,15-20
Ik houd u vandaag leven en geluk voor, maar ook dood en ongeluk.
Als u luistert naar de geboden van de HEER uw God, die ik u vandaag geef, als u de HEER uw God bemint, zijn wegen gaat en zijn geboden, voorschriften en bepalingen nakomt, dan zult u leven en talrijk worden en zal de HEER uw God u zegenen in het land dat u in bezit gaat nemen.
Maar als uw hart afdwaalt, als u niet luistert en u laat verleiden, zodat u zich voor andere goden neerbuigt en die vereert, dan kondig ik vandaag aan dat u zult omkomen en dat u niet lang zult leven op de grond die u na de overtocht over de Jordaan in bezit gaat nemen.
Ik neem vandaag de hemel en de aarde tot getuigen tegen u. Leven en dood houd ik u voor, zegen en vloek.
Kies het leven, dan zult u met uw nakomelingen het leven bezitten, door de HEER uw God te beminnen, naar Hem te luisteren en aan Hem gehecht te blijven. Want dat betekent voor u leven en lengte van dagen, op de grond die de HEER uw vaderen, Abraham, Isaak en Jakob, onder ede heeft toegezegd.’
Lied: Hij die gesproken heeft een woord dat gaat

2de lezing: Evangelie volgens Lucas Het volgen van Jezus
Grote mensenmenigten trokken met Jezus mee. Hij wendde zich tot hen en zei: ‘Wie mij volgt, maar niet breekt met zijn vader en moeder en vrouw en kinderen en broers en zusters, ja zelfs met zijn eigen leven, kan niet mijn leerling zijn. Wie niet zijn kruis draagt en mij op mijn weg volgt, kan niet mijn leerling zijn.
Want wie van jullie die een toren wil bouwen gaat niet eerst de kosten berekenen, om te zien of hij wel genoeg heeft voor de bouw? Als hij het fundament gelegd heeft maar de bouw niet kan voltooien, zal iedereen die dat ziet hem uitlachen en zeggen: “Die man begon te bouwen, maar het karwei afmaken kon hij niet.”
En welke koning die eropuit trekt om met een andere koning oorlog te voeren, zal niet eerst bij zichzelf te rade gaan of hij wel met tienduizend man kan optrekken tegen iemand die met twintigduizend man tegen hem oprukt? Als hij dat niet kan, stuurt hij eerst, wanneer de troepen nog ver van elkaar verwijderd zijn, een gezant om naar de voorwaarden voor vrede te vragen.
Zo geldt ook voor jullie: wie geen afstand doet van al zijn bezittingen, kan mijn leerling niet zijn. Zout is iets goeds. Maar als ook het zout zijn smaak verliest, hoe kunnen we het dan zijn kracht teruggeven? Ook voor de bemesting van de grond is het niet meer bruikbaar, dus wordt het weggegooid. Wie oren heeft om te horen, moet goed luisteren!’
Acclamatie: Blijf niet staren

Overweging
Wat Jezus wil is onmenselijk! Dat je breekt met je vader en moeder, broers en zussen, je kinderen en je echtgenoot. In andere vertalingen staat zelfs dat je die moet haten, dat je een afkeer moet hebben van diegene die je zo liefhebt.
Zelfs van jezelf.
Zou het een uitspraak kunnen zijn om mensen op te roepen in afzondering te laten leven als een kluizenaar of om te scheiden en kinderen en familie in de steek te laten? Ja zelfs je eigen leven overboord te gooien?
Wanneer we alleen dit lezen en andere verhalen uit zijn leven niet meenemen, dan zou het een enge opdracht zijn. Het zou wellicht kunnen leiden tot zelfmoordaanslagen waarna je als martelaar en echte volgeling van Jezus beschouwd zou kunnen worden. Nee, dat kan nooit de bedoeling zijn!
Het zou een radicale omkeer zijn van de grondgedachten die Jezus elders laat zien, namelijk dat je anderen en God liefhebt, zoals je ook jezelf liefhebt. Maar wat wordt er dan bedoeld?
Twee voorbeelden worden gegeven die wèl heel menselijk zijn. Over een man die een toren wil bouwen en een koning die een oorlog wil beginnen. Beiden berekenen eerst of het wel zal lukken. Want ze willen niet uitgelachen worden omdat het plan mislukt of omdat ze bang zijn te worden veroordeeld voor onverantwoordelijk gedrag. In die zin is er niets veranderd in de tijd als we kijken naar projectontwikkelaars die de markt hebben overschat en de huidige overwegingen van de G20 over een militair ingrijpen van de Verenigde Staten in Syrië.
Naast dat de twee voorbeelden de realiteit van toen en nu beschrijven, denk ik dat het ook metaforisch, overdrachtelijk is bedoeld.
Het bouwen van een toren en een oorlog beginnen gaat over de mens die zijn horizon wil verbreden en grenzen wil verleggen.
Als je daar goed bij nadenkt dan doe je dat niet, want het zou weleens kunnen mislukken. Maar, zegt Jezus, doe je het niet, dan zul je langzaam de smaak van het leven verliezen en uiteindelijk ben je niet meer van betekenis.
Juist door met mij mee te gaan als reisgenoot zul je leren grenzen te verleggen en je horizon te verbreden. Ga met mij mee op reis en laat achter… laat achter al wat jij ziet als jouw bezit.
Want niets is van jou, zelfs je vader en je moeder niet, je echtgenoot, je kinderen en familie niet en zelfs je leven niet. En wat niet van jou is, kun je niet verliezen.
Het is niet jouw leven, maar jij mag deel uitmaken van het leven.
De familie is niet van jou, maar jij bent deel van die familie.
Jouw ouders zijn niet van jou, maar horen bij jou, zoals ook je kinderen geen bezit zijn van jou, maar vrije mensen die op hun manier het leven mogen leven en richting geven.
En door elkaars echtgenoot te zijn, heb je de ander niet in bezit, maar spreek je juist uit in je trouwbelofte dat je erop vertrouwt trouw te kunnen blijven aan jezelf door trouw te zijn aan de ander.
“Zo te leven, zoals ik´, zei Jezus, ´werkt bevrijdend, verlegt grenzen en verbreedt je horizon en kom je tot leven, ontvang je levenskracht.”
Daar gaat het niet om een uitrekening.
Daar ben je niet berekenend bezig bij wat je doet.
Daar hoeft het niet in evenwicht te zijn of je persé iets op te leveren.
Daar doe je het goede om het goede.
Daar spreekt niet het hoofd, maar daar spreekt het hart.
Als je goed luistert, dan klinkt daar iets van God in door.
Op reis gaan met Jezus betekent veeleer een innerlijke reis van je hoofd naar je hart.
Durven wij die reis te maken?
Durven wij te vertrouwen op ons innerlijk kompas?
Durven wij veilige en heilige huisjes te verlaten?
Ik zie bij Pauw en Witteman mensen praten over de opvang van Syrische vluchtelingen. Er wordt gesproken over 50 mensen die we willen opvangen. Meer heeft geen enkele zin want, .. en dan komen alle argumenten, drogredenen. Want iedereen is van de wereld, en de wereld is van iedereen, zoals gezongen wordt door Scene.
Barack Obama wordt als een eenzame man beschreven in de pers, als hij moet beslissen of er een bombardement moet komen op Syrië. Natuurlijk moet er een bombardement komen op dit land, een bombardement met voedsel, medicijnen en witte vliegers! Het zou de eenzaamheid van velen daar doorbreken.
Ik lees dat er een bodemonderzoek is verricht in Brabant en de Noordoostpolder en dat er rapporten zijn geschreven over de veiligheid van het winnen van schaliegas. Alsof de aarde ons bezit is en wij kunnen bepalen hoe de aarde reageert op ons handelen. Maar ik lees ook van de bange harten van de mensen die daar wonen en de angst wanneer er weer een aardbeving is geweest in Groningen als gevolg van de gaswinning daar. De aarde gaat haar eigen weg. Het rapport spreekt van minimale risico’s en grote financiële belangen. De harten spreken anders.
Laat je hart niet afdwalen, zegt Mozes, en je verleiden door dat wat je verheerlijkt.
Volg-mij, zegt Jezus, zodat jij de weg van jouw hart kunt gaan.
Zo leef je niet geïsoleerd van diegene die je liefhebt,
maar ontmoet je juist ook in de ander jouw vader of je moeder,
je broer of je zus, je kind of je reisgenoot.

En wat betekent dit voor ons eigen leven.
Onze eigen reis van het hoofd naar het hart.
Enkele weken terug ontmoette ik een man op straat.
Zijn stuur van de fiets vol met tassen.
Al wat hij dragen kon had hij bij zich.
Geen huis. Geen familie. Geen vaste schuilplaats voor hem.
Ik begroette hem. We spreken elkaar wel vaker.
Hij vervolgde zijn reis, waarheen ..?
Ik vervolgde mijn reis, en liet hem achter…
in plaats van mijn hoofd vol met excuses en argumenten hem niet thuis uit te nodigen.
Blijkbaar heb ik nog een hele innerlijke reis te gaan eer dat ik op de plaats van bestemming ben…
Laten we elkaar maar blijven helpen…
als reisgenoot.
Geloofslied: Gij die van ons verlangt een nieuw lied

Klaarzetten van de gaven
Uitnodiging voor een persoonlijke bijdrage via de collecte
Er wordt een kaars op tafel wordt ontstoken
Muziek

Voorbede
Goede God, hoe kan het zijn, zoveel onrecht in de wereld,
zoveel strijd tussen mensen,
zoveel ellende in Mali, Syrië, Congo en tal van andere plaatsen.
Laat jouw zachte kracht mensen in beweging brengen
en liefde de motor van hun handelen zijn,
als antwoord op al het verdriet, alle pijn en radeloosheid.

God bewaar me

Hoe kan het zijn, zoveel ontbossing in de wereld,
zoveel uitputting van de aarde,
zoveel schade aan het milieu toegebracht door ons mensen.
Laat de schoonheid van jouw schepping mensen in beweging brengen
en inzet voor het milieu de motor van onze economie zijn
als antwoord op alle vervuiling, vernieling en roekeloosheid.

God bewaar me

Wil ons bewaren God, bij alles wat we doen,
bij alles wat ons overkomt bij ziekte of werkeloosheid,
bij armoede of echtscheiding bij alles wat ons zo bezorgd of verdrietig maakt
wil er zijn voor hen die ons gebed gevraagd hebben voor wat is opgetekend in dit boek,
voor hen die ons ontvallen zijn.
Wil er zijn met jouw licht, voor ieder van ons.

De intentiekaars op tafel wordt ontstoken

Tafelgebed
Wij prijzen Jou, God, levende stroom die ons leven doet.
Jij bent de bron van al wat leeft.
Onze Vader, onze moeder ben Je.
Zo koester Je ons mensen uit aarde gemaakt kwetsbaar als het gras en de bloemen op het veld.
Jij houdt ons de hand boven het hoofd als een boom die ons beschaduwt.

Wij danken Je, God om het vertrouwen dat Je aan ons schenkt,
jouw trouw waarop wij kunnen bouwen.
Ieder van ons is Jou oneindig lief en toch denken wij vooral
aan Jouw beeld ten voeten uit, Jezus van Nazareth,
levensboom en levend water waarmee wij ons verbonden voelen
als ranken aan de wijnstok, als bladeren van een boom.

Als wij zijn wegen gaan geef Jij ons levenskracht
om mens te worden naar Jouw beeld
en kunnen ook wij liefde geven
als uit een bron van stromend water die nooit opdroogt.
Zijn woord en daad werd levend water
bron van overvloed aan moed en geloof.
Een onbekend land van vertrouwen bloeit er van open:
mensen vinden elkaar zingen elkaar een nieuwe toekomst tegemoet.
Zij delen er brood en wijn en meer dan dat.

Zo was zijn gebaar, waarin heel zijn leven samenstroomde,
toen hij op die laatste avond brood nam, het brak
en aan zijn vrienden uitdeelde met de woorden: Neemt en eet:
zo blijf ik onder jullie als gebroken brood
dat wordt gedeeld tot geluk van jou en jou en jou.

Ook de beker liet hij rondgaan en zei: Dit is mijn bloedeigen leven.
Blijft met mij en met elkaar verbonden om samen een nieuw begin te maken.
Zo gedenken wij zijn dood en opstaan als de levende in ons midden.
In verbondenheid met hem, gedenken wij Jou,
de grond onder onze voeten.

Zo gaan wij op weg, in jouw goede Geest, die mensen samenbrengt
en bezielt om het risico aan te durven van de grote tocht naar morgen.
Maak ons standvastig, trouw aan elkaar, vol zorg dat niemand achterblijft.
Maak ons vrolijk en eensgezind sterk als bomen
die weer en wind doorstaan.
Op jouw adem zingen wij het levenslied
van mond tot mond van hart tot hart
Op jouw adem bidden wij het gebed dat ons is gegeven:
Onze Vader

Vredeswens
Vrede gaat van hand tot hand, van hart tot hart,
door een simpel handgebaar, door oprechte hartelijkheid.
Hoe eenvoudig kan het zijn. Vrede en alle goeds!
Vredeslied: Gij die het sprakeloze bidden hoort

Uitnodiging aan de tafel van brood en wijn
Jezus zegt: Breek het brood om te delen.
En wanneer je deelt, deel dan met je hart,
en niet vanuit de regel, deel met ieder die op je pad komt,
pas dan zal dit huis, een huis van vrede zijn.
Wees welkom aan deze tafel, ieder die wil
en ontvang en wordt brood van leven, brood van liefde

Communielied: Een schaal met brood

Gebed
Zacht klinken voetstappen over alle wegen.
Van verre hoort men ze aan komen,
want ze lopen van hart naar hart.
God heeft deze vredesmars Zelf goedgekeurd.
Ja, Hij gaat ook van hart naar hart
tot ook het laatste koude hart, warm is.

De bloemetjes van de week worden uitgereikt

Lustrumlied van de Cantorij

Slotgedachte van André Schwarz-Bart
Nou, luister dan eens goed naar me”, zei Mordechai tegen zijn zoon,
“als een mens alleen lijdt, dan is het wel duidelijk dat zijn verdriet bij hem zal blijven. Gesnapt?”
“Gesnapt”, zei Gideon. “Maar als een ander naar hem kijkt en zegt:
“Wat heb je een pijn, Joodse broeder.. Wat gebeurt er dan?”
“Dat begrijp ik ook”, zei Gideon enthousiast.
“Dan neemt hij de pijn van zijn vriend in zijn ogen op.”
Mordechai glimlachte, en vroeg :
“En als hij blind is, denk je dat hij het dan ook op zich kan nemen?”
“Natuurlijk, met zijn oren!”
“En als hij doof is?”
“Nou, dan met zijn handen”, zei Gideon ernstig.
“En als die ander heel ver weg is, als hij hem niet kan horen,
niet kan zien en zelfs niet kan aanraken: denk je dan dat hij zijn lijden op zich kan nemen?”
“Misschien kan hij het raden,” zei Gideon voorzichtig.
Mordechai raakte opgetogen, “Ja, zo is het mijn lieve jongen, dat is nu precies wat een rechtvaardige moet zijn! Hij raadt al het lijden dat er op de wereld is, en neemt het lijden op in zijn hart!”

Zegenwens
Mogen onze voeten ons meenemen,
naar ongekende wegen, op weg van hart naar hart,
om mens te zijn, te leven in zijn naam,
de Vader, de Zoon en de heilige Geest.
Amen

Slotlied: Tijd van vloek en tijd van zegen