31 augustus en 1 september 2013
Thema: Ik geef dus ik besta
Voorganger: Ard Nieuwenbroek, voorbereiding met John Parker
Muzikale ondersteuning: de Cantorij
Openingslied: Om warmte gaan wij een leven
Welkom
Van harte welkom voor iedereen op deze mooie dag. Zeker ook welkom voor jou die misschien vandaag voor het eerst hier aanwezig is.
Het is een dag waarbij we onder andere vieren dat we als gemeenschap weer gaan starten met een nieuw gemeenschapsjaar. Een gemeenschap kan alleen maar bestaan wanneer er mensen zijn die geven. En dat is nog niet voldoende. Er moeten ook mensen zijn die ontvangen, anders heeft je geven geen zin.
Deze viering, die ik samen met John Parker heb voorbereid, verkennen we iets wat heel simpel lijkt en soms ook ingewikkeld is. Hoe geven deel uit maakt van je bestaan en hoe ontvangen daar onlosmakelijk mee verbonden is.
Maar voordat we gaan luisteren, zingen en nadenken is het goed om de stilte te geven aan onszelf en aan elkaar.
Stilte
Gebed
Vanuit de stilte van ons hart vragen we u God om nabijheid. Inspireer ons ook tijdens deze viering als gemeenschap om elkaar te vinden in wie we zijn, wat we elkaar kunnen geven en hoe we ook van elkaar kunnen ontvangen. Geef ons de moed om ook buiten de veiligheid van onze gemeenschap de ogen en oren wijd te openen voor de wereld om ons heen. Voor mensen die vanuit de bodem van hun bestaan ons geven willen omarmen.
We bidden om moed, wijsheid en kracht om vanuit jouw naam aanwezig te zijn in het leven van anderen en ons niet op te sluiten in ons eigen leven. Wees ons nabij, verwarm en verrijk ons met jouw Geest. Amen
Lied: Wek mijn zachtheid
Inleiding op de lezingen
De eerste lezing, geschreven door Marcel Messing, gaat over hoe je dankbaarheid kunt tonen na het ontvangen terwijl we in het Evangelie daarna lezen hoe het verhaal van de gastheer en zijn gasten een ander zicht geeft op geven. Mag ik John en Lex/Tineke uitnodigen ons voor te lezen?
1e lezing Marcel Messing
Dankjewel zeggen is heel iets anders dan dankbaarheid.
Bedanken is aangeleerd en kan zonder enig gevoel van dankbaarheid plaatsvinden. Dankbaarheid overkomt je en vervult het hart met een vredige energie. Ze rijst spontaan op tijdens het aanschouwen van een zonsondergang, het zien van een boom, een bloem, de bergen, tijdens het luisteren naar een waarachtig mens of serene muziek, het ruiken van de lentegeur, een liefdevolle ontmoeting. Er staat geen denken tussen.
Als de linkerhand niet weet dat de rechter geeft, als er geen dualiteit is in het geven, zal dankbaarheid het hart vervullen van zowel degene die ontvangt als van degene die geeft. Maar als er gegeven wordt uit berekening, wordt wat gegeven wordt als een dor stuk hout dat afbreekt in de eigen hand. Wie kan dat in liefde ontvangen? Bij onvoorwaardelijk geven is het de liefde zelf die zich wegschenkt in ontelbare handen. Zal de linkerhand dan nog weet hebben van de rechterhand?
Lied za: Dat woord waarin ons richting – zo: Gij die niemand naar de ogen ziet
2e Lezing, Lucas 14, 7-17 De gastheer en zijn gasten
Hij vertelde de genodigden een gelijkenis, want hij had gezien hoe ze de ereplaatsen voor zichzelf kozen. Hij zei tegen hen: ‘Wanneer u door iemand wordt uitgenodigd voor een bruiloft, kies dan niet de ereplaats, want misschien is er wel iemand uitgenodigd die voornamer is dan u, en dan moet uw gastheer tegen u zeggen: “Sta uw plaats aan hem af.” Dan zult u beschaamd de minste plaats moeten innemen. Als u wordt uitgenodigd, kies dan de minste plaats, zodat uw gastheer tegen u zal zeggen: “Kom toch dichterbij!” Dan wordt u eer betoond ten overstaan van iedereen die samen met u aan tafel aanligt. Want wie zichzelf verhoogt zal vernederd worden, en wie zichzelf vernedert zal verhoogd worden.’
Jezus vervolgde: ‘Iemand wilde een groot feestmaal geven en nodigde tal van gasten uit. Toen het tijd was voor het feestmaal, stuurde hij zijn dienaar naar de genodigden om tegen hen te zeggen: “Kom, want alles is klaar.” Maar een voor een begonnen ze zich te verontschuldigen. De eerste zei: “Ik heb net een akker gekocht, die ik beslist moet gaan bekijken. Tot mijn spijt kan ik de uitnodiging niet aannemen.” En een ander zei: “Ik heb vijf span ossen gekocht en ik ga ze keuren; tot mijn spijt kan ik de uitnodiging niet aannemen.” Weer een ander zei: “Ik ben pas getrouwd en daarom kan ik niet komen.” Toen de dienaar teruggekomen was, bracht hij zijn heer verslag uit. De heer des huizes ontstak in woede en zei tegen zijn dienaar: “Ga vlug de stad in en breng uit de straten en stegen de armen en kreupelen en blinden en verlamden hierheen.” Toen de dienaar hem kwam melden: “Heer, wat u hebt opgedragen is gebeurd, en nog is er plaats,” zei de heer tegen hem: “Ga naar de wegen en de akkers buiten de stad en nodig iedereen met klem uit, want mijn huis moet vol zijn.”
Lied: Voor mensen die naamloos
Overweging
Het is nu al weer zo’n twee jaar geleden dat ik op een zaterdagavond me knap ellendig voelde. De hele dag was opgegaan aan het klaarmaken van een viergangendiner voor een tweetal vrienden. Net toen alles klaar was belde ze in twee korte telefoontjes af om verschillende redenen. Uiteraard met duizend excuses, maar toch. Ik wilde hen een koningsmaal geven en dat kon op het laatste moment niet ontvangen worden. Als je geven niet ontvangen kan worden voel je je ellendig. Met een glimlach las ik het Evangelieverhaal van vandaag. ‘Kom, want alles is klaar” is een gevende uitnodiging die niet kon worden ontvangen. De heer des huizes, zo vertelt Jezus ons, zat niet bij de pakken neer en zocht naar mogelijkheden om zijn geven wel te laten ontvangen. Met andere woorden: ‘Geef je geven nooit op en verzink niet in ellende als je geven niet ontvangen kan worden’. Twee jaar geleden had ik die creatieve wijsheid niet en kieperde verongelijkt het viergangendiner in de vriezer om vervolgens bij de Chinees om de hoek wat nasi op te halen.
Wat heeft geven met ons bestaan te maken? Jezus nodigt ons op ettelijke plekken in de Bijbel uit tot geven. Dat lijkt dan zo simpel en dat is het zeker niet.
Zo kan er nogal verwarring bestaan over wat geven nu eigenlijk is. Iemand vertelde me eens hoe zij haar beste vriend op een crisismoment veel goede adviezen had gegeven. Zo van: ‘ Als je nu eens dit of dat doet, dan…”. Haar vriend was steeds afstandelijker geworden en was uiteindelijk boos weggelopen. Een dag later had die vriend de moed haar te bellen om te zeggen dat hij geen adviezen wilde ontvangen maar vooral een luisterend oor. Of iets geven is wordt uiteindelijk bepaald door de ontvanger. Soms is dat een advies, soms een luisterend oor.
Geven en ontvangen staan in nauwe verbinding met elkaar. Geven is soms makkelijker dan ontvangen. Van iemand iets ontvangen nodigt je van binnenuit ook uit tot iets aan die ander teruggeven. Als je niet oppast, wordt het dan iets als ’ Voor wat hoort wat’. Dat is verstikkend en veelal niet de bedoeling van iemand die juist onvoorwaardelijk wil geven. Hier is mogelijk sprake van een misverstand. In mijn idee is het zo dat als iemand mijn geven ontvangt, dat juist dit ontvangen een gift is, een geven, aan mij. Zo vallen geven en ontvangen samen in een gelijktijdige beweging, eenzelfde moment. Als je iets ontvangt geef je op dat moment weer aan die ander.
In het Evangelie van vandaag staat in het begin ook nog iets anders dat mij tot nadenken heeft gebracht. Bij een bruiloft geen ereplaats uitkiezen is niet alleen beleefd en wellicht nederig maar ook een vorm van niet gezien geven. Vlamingen zeggen dan: ‘ Ge houdt inzet op zak’. Iets niet doen is vaak een vorm van geven, zoals we Jezus op veel plekken in de Bijbel zien doen. En bij onszelf? Wat voorbeelden: Bij de avondmaaltijd, die gezellig verloopt, ervoor kiezen het dan niet te hebben over die ellendige ervaring op je werk. Of bij een klankbordgroepvergadering jouw brandende vraag niet stellen omdat je merkt dat er al zoveel vragen worden gesteld en de agenda onder druk komt te staan. In het Evangelieverhaal van Lucas lezen we hoe ‘inzet op zak’ wordt beloond doordat de gastheer de gast alsnog uitnodigt een betere plaats in te nemen. In het dagelijks leven wordt echter ‘niet gezien geven’ niet altijd opgemerkt. Het kan ook zomaar gebeuren dat je na zo’n klankbordgroepvergadering licht verwijtend wordt gevraagd waarom je niet mee deed met de discussie.
Een levende gemeenschap zoals de San Salvator kan alleen maar bestaan bij de gratie van gevende en ontvangende leden. We hebben elkaar als gevenden en ontvangenden hard nodig. Geven kent overigens vele gezichten. Natuurlijk is dat zichtbaar in het werk van zoveel vrijwilligers op zovele terreinen. Maar geven doen ook de vele bezoekers van onze weekendvieringen, jullie dus! Wat zou ik hier bijvoorbeeld staan te doen als er niemand naar mij luistert? En ook de leden die niet komen, wel hun bijdrage betalen en zich thuis op de hoogte houden via de website en de Salvatoriaan, ja ook deze mensen geven. We moeten ons wel de kritische vraag stellen of het accent van het geven naar elkaar binnen de gemeenschap wel voldoende is. Of gaan we vanuit onze kracht ook zichtbaar en onzichtbaar geven aan de buitenwereld, zeker om te voorkomen dat we wat eenkennig worden?
Als we aan een ander geven stellen we ons kwetsbaar op. Het vraagt vaak moed
om te geven. Je moet uit je comfortzone. In het geven verbinden we ons op en heel speciale manier met die ander. Je opent je voor die ander in de hoop dat die ander zich ook opent voor jou door te ontvangen. Martin Buber, de Joods filosoof, spreekt dan over een werkelijke dialoog die je samen sterkt in je zijn.
Laten we elkaar en anderen passend geven, steeds alert op de vraag of ons geven is ontvangen of kan worden ontvangen. Een levende gemeenschap geeft en ontvangt. We geven en ontvangen, dus we bestaan.
Laten we dan nu ons geloof staand en zingend belijden
Geloofslied: Jij die voor alle namen wijkt
Klaarmaken van de tafel / collecte
Terwijl wij de tafel klaarmaken is er voor u gelegenheid uw bijdrage te geven in de collecte. Als gemeenschap ontvangen we graag wat u daarin te geven hebt.
Voorbeden met: Keer u om naar ons toe
Goede God, op deze dag, waarop wij ons gemeenschap zijn vieren,
vragen we je om wijsheid, energie en liefde
om elkaar te versterken in ons geven en ontvangen.
Keer u om naar ons toe
Wijze God, we bidden u om inspiratie en wijsheid voor allen
die verantwoordelijkheid dragen in hun leiding geven,
over ons land, onze stad en onze gemeenschap.
Dat zij hun verantwoordelijkheid gebruiken
om onvoorwaardelijk te geven vanuit hun talenten.
Keer u om naar ons toe
Troostende God, geef bemoediging aan allen
die in het leven getroffen zijn door tegenslag.
Speciaal voor hen die lijden aan psychische of lichamelijke ziektes.
Opdat ook voor hen het leven dragelijk is.
Keer u om naar ons toe
Vrolijke God, leer ons de kracht van plezier.
Dat we het leven niet alleen maar als serieus en zwaar ervaren.
Zodat humor een blijvende krachtbron blijft
in het zoeken naar balans in onszelf en elkaar.
Keer u om naar ons toe
Ontvangende God, zie ons als jouw oren, ogen en handen
in ons van betekenis willen zijn voor elkaar.
Leer ons, in jouw ontvangen,
dat ook wij durven ontvangen voor wat ons gegeven wordt.
Keer u om naar ons toe
In ons gebed richten we ook ons tot U
met dat wat in ons gebedenboek staat geschreven.
Gedenken we in onze gebeden onze dierbare overledenen
die niet uit ons hart en ons denken zijn verdwenen.
Tafelgebed
Wij danken je Eeuwige die in de hemel woont.
Wij danken je voor de liefde
die tussen gevende en ontvangende mensen mogelijk is,
voor bloemen langs de weg, voor woorden die genezen.
Wij danken je voor troost en blijdschap ieder dag,
voor duizend kleine dingen,
voor vruchtbare aarde en vrolijke mensen,
voor stilte en licht,
voor duister en vuur,
voor zeeën en bergen.
Wij danken je voor schoonheid die tot ontroering voert,
voor vogels in de hoogte
en vissen in de diepte,
voor kinderen die dromen
en mensen die geborgenheid geven en ontvangen.
Wij danken je voor de vriendschap
die woordeloos over jou verhaalt,
voor trouw die mensen nieuwe adem geeft en doet ontvangen,
en hen doet zingen over een land van melk en honing.
Bewaar ons in jouw naam, Jij hebt ons gemaakt om te leven:
schep licht in onze ogen en vrede in ons hart.
Dat wij met blijdschap onze wegen gaan
in het spoor van Jezus, jouw zoon.
God in ons midden,
Jij hebt ons dikwijls verteld door profeten en apostelen en vooral door jouw Zoon Jezus, dat jij alleen te vinden bent waar tussen mensen goedheid wordt gedaan, begrip aan de dag wordt gelegd en gegeven, waar liefde tussen gevende en ontvangende mensen nieuwe kansen voor hen schept,
waar uit aandacht voor elkaar een goddelijke vonk van hoop en vertrouwen ontstaat.
Een dergelijke vonk is ons gegeven in het breken van het brood en het zegenen van de wijn. Jij hebt ons liefde getoond tot het uiterste toe. Wij ontvangen dit gebroken brood en gezegende wijn indachtig uw woorden “Zo heb ik met vreugde onder u geleefd, als gebroken brood en zo de Geest van onze God zichtbaar gemaakt in deze wereld. Doe wat ik gedaan heb tot geluk van velen”.
Laten we dan nu vanuit die Geest het gebed bidden dat ons al zo lang geleden is gegeven:
Onze Vader
Vredeswens
Elkaar vrede geven en elkaars vrede ontvangen. Is dat niet het kloppend hart van een levende gemeenschap? Laten we elkaar ook vandaag die vrede toewensen.
Vredeslied: Boom je stam
Breken en delen
In het breken van het brood nodig ik jullie allen uit
om brood en wijn te ontvangen, niemand uitgezonderd.
Zoals Jezus ons dat op zo’n ontroerende wijze heeft voorgeleefd.
Lied: Eet en drink
Gebed
Beseffend hoe we met U verbonden zijn durven we u te vragen ons nabij te zijn. Geef ons oren en ogen die kunnen horen en zien wat we aan anderen kunnen geven. Geef ons een mond die woorden spreekt die anderen kunnen ontvangen. Geef ons een hart dat open staat om in Uw naam te zijn voor elkaar. Opdat we binnen en buiten onze gemeenschap in Uw naam het goede zijn.
Mededelingen
Slotgedachte uit ‘De weg naar eenvoud’ van Moeder Teresa
Ik heb al lange tijd het sterke vermoeden dat het vermogen om kwetsbaar te zijn,
het zelfde is als werkelijke innerlijke kracht te bezitten.
Het vermogen om pijn en eenzaamheid te doorvoelen
in plaats van er voor weg te lopen. . .
Als je goed doet, zijn er mensen
die je beschuldigen van zelfzuchtige bijbedoelingen,
doe toch goed
Je goede daden zijn morgen vergeten,
verricht toch goede daden
Eerlijkheid en openhartigheid maken je kwetsbaar,
wees toch eerlijk en openhartig
Wat je jaren gekost heeft om op te bouwen, kan in één klap vernietigd worden,
bouw toch op
Als je je uiterste best voor de mensheid doet, krijg je vaak stank voor dank,
doe toch je uiterste best
Vind door je kwetsbaarheid heen het vermogen om te geven.
Wie hiernaar kan leven, zonder een pantser op te bouwen, heeft werkelijke innerlijke kracht.
Zegenwens
Laat ons dan nu allen van hier gaan,
verder op de weg door ons leven,
op weg naar onze eigen plaats en eigen verantwoordelijkhe¬den
en bidden wij dat de Zegen van de Heer met ons mee gaat,
zodat wij, door Gods zegen ook voor anderen tot een zegen zullen zijn.
Gezegend je vingers, dat zij begaanbare wegen zullen wijzen;
Gezegend je oren, dat zij het geroep van hen die pijn hebben zullen horen;
Gezegend je ogen, dat zij in ieder mens het verhaal van God mogen zien;
Gezegend je schouders, dat zij tot steun mogen zijn;
Gezegend je lippen, dat zij woorden van troost, van hoop en toekomst mogen uitspreken;
Gezegend je handen, dat zij liefde mogen ontvangen en doorgeven;
Gezegend je voeten, dat zij mogen dansen van vreugde.
Daartoe zegenen we elkaar en onszelf
in de naam van Vader, Zoon en Heilige Geest,
Amen
Slotlied: Is een mens trouw.