Kiezen voor het leven

San Salvatorgemeenschap 4 – 5 maart 2017
Thema: Kiezen voor het leven
Voorganger: Gepke Kerssen
Muzikale ondersteuning: de Cantorij

Openingslied za: Voor mensen die naamloos
– zo: Ik zal in mijn huis niet wonen

Welkom en opening
Welkom in de eerste weekendviering van de vastentijd. Een tijd om stil te staan bij wie jij mag zijn, wat jouw plaats, jouw rol is in deze wereld. Welkom ben je als je hier voor het eerst over deze vraag nadenkt. Welkom als je opnieuw met deze vraag bezig wil zijn samen met andere Salvatorianen.
In de vieringen van de Vastentijd gaat het steeds over kiezen voor ….. vandaag over kiezen voor het leven.
Ik geef nu het woord aan Marian/Corrie leden van de werkgroep Wereldwijd over onze Vastenactie.

De vastentijd is weer begonnen en daarmee ook onze jaarlijkse vastenactie. U heeft hierover al iets kunnen lezen in de Salvatoriaan en ook in de flyers die we aan u meegeven leest u meer informatie.
Dit jaar hebben we gekozen voor twee projecten die zich allebei inzetten voor kinderen in moeilijke situaties door middel van het organiseren van diverse activiteiten; namelijk de Stichting Generacion in Lima, Peru en – wat dichter bij huis – de Stichting De Vrolijkheid voor de kinderen op AZC’s in Nederland.
Elk weekend belichten we een aspect van een van de twee projecten. Vandaag is Sabine Vess van het project Generacion bij ons. Zij zal ons iets vertellen vanuit haar persoonlijke betrokkenheid bij dit project. Ook Kim Pattiruhu van de Vrolijkheid zal haar verhaal vertellen.

Openingsgebed
Te midden van zoveel stemmen
die onze aandacht vragen
klinkt ook uw stem:
Stem die ons verlangen wekt
naar een nieuwe wereld.
Dat we die zachte, maar sterke roep
mogen horen
Er aan gehoor geven
en op weg gaan
het leven tegemoet.
Wees hier aanwezig
Accl za: Wees hier aanwezig – zo: Strek naar mij uit uw gedachten

Eerste lezing door Sabine Vess: Kiezen voor leven
Dames en heren, ik ben ervan overtuigd dat het leven telkens opnieuw voor mij heeft gekozen.
In 1940 in Berlijn geboren, horen sirenes, vuurzeeën, kreunende panden en krijsende vrouwen tot mijn eerste normaliteit, maar ook het wroeten met mijn handjes in zacht warm bosgrond. In 1944 worden we geëvacueerd naar de bossen oostelijk van Stettin. In maart 1945 trekt mijn moeder met ons drie kinderen in bij een halfzus van onze vader in Göttingen.
Onze vader wil eindelijk een normaal leven, voor zichzelf en voor ons. Geen toneel zoals traditie, geen kunsten, al verdient hij onze broodjes met design.
In 1961 trouw ik met Vic Feldbrugge en kom in Nederland wonen.
In eindeloze processen worden kunsten en theater mijn gereedschap.

In 1995 loop ik met een groep Kenianen en Europeanen van Mombasa in Kenia naar Kampala in Oeganda. We volgen de route die 100 jaar eerder de eerste Mill Hill missionaren hadden afgelegd. De uitnodiging ervoor komt van onze vriend Hans Burgman. Hans heeft een project in de sloppenwijken van Kisumu.
Ik bereid me erop voor. ‘Je moet voor zulke afstanden met de grond onder je voeten dansen’, zegt iemand.
Onderweg word ik gevraagd theater met straatkinderen in Nairobi te doen en Hans vraagt me met zijn kunststudenten als kunstenaar onder kunstenaars te werken.
Als vrijwilliger van PUM (the Netherlands senior experts) ga ik twee keer met de studenten in Kisumu aan de slag, twee keer met kinderen en jongeren in Kameroen en twee keer met kunstambachtslieden in Mali. Ik maak het mijn voornaamste taak de eigen creativiteit van hen die me voor even zijn toevertrouwd aan te wakkeren, en laat ze wegen zien dat zelf te doen.
Nee, het theater met straatkinderen in Nairobi is niet gelukt.

In 1998 ben ik voor een project in het stroomgebied van de Amazone in Peru. Als ik in 1999 weet dat ik gedurende drie jaar bij een scholingsproject voor wevers, keramisten en goud- en zilversmeden uit de Andes betrokken zal zijn, neem ik contact op met Generación, een NGO in Lima die sinds 1988 vecht voor de rechten van kinderen en jongeren van de straat, hen huisvest en voor scholing zorgt, en in haar programma kunsten en theater heeft. Ik begin ermee hun theaterproject financieel te ondersteunen en iedere keer als ik voor mijn officiële projecten in Lima ben, zoek ik die kinderen en jongeren op, gaan we tekenen, maken maskers, dansen en luister ik naar hun verhalen.

In 2005 begin ik zelf theater met hen te doen, samen met de musicus die geregeld met hen werkt. Theater over hun levens. Hun wiegelied van de straat – ‘nana de la calle’. Ik weet, dat het een lang en niet makkelijk proces zal worden en ga één als het kan twee keer per jaar naar Lima om met mijn straatkinderen te werken. Soms krijg ik daarvoor geld van derden. In 2008 beginnen zij van de straat hun wiegelied op middelbare scholen en universiteiten te spelen en vervolgens met scholieren en studenten in discussie te gaan. In 2013 kunnen we eerste stappen zetten voor een straatacademie.
We werken in de huizen van Generación, op gangen tussen krotten in een bouwval uit de zestiende eeuw, op grasvelden langs de rivier en op stoepen.
Sinds 2006 wonen de gehuisveste kinderen van twee tot achttien jaar in San Bartolo, bezuiden Lima. Sinds 2010 is er in Pucusana, ook bezuiden Lima, het huis Verónika voor meisjes die acuut van straat moeten; met of zonder kinderen.

En sinds twee jaar geldt mijn voornaamste zorg mijn echtgenoot. Met mijn straatkinderen communiceer ik via het internet. Mooi te voelen, dat ze me steunen. Mooi te zien, hoe ze de regie hebben overgenomen, er nieuwe elementen in komen en dat ze hun wiegelied als een stuk cultureel erfgoed aan de nieuwkomers doorgeven.
En nu? Eens per week help ik de Vrolijkheid in het AZC in Oisterwijk. De bossen ruiken er als die oostelijk van Stettin.

Door Kim Pattiruhu: over de Vrolijkheid
Mijn naam is Kim Pattiruhu. Ik werk voor de Nationale Stichting ter Bevordering van Vrolijkheid. In de volksmond gewoon ‘De Vrolijkheid’. De Vrolijkheid werkt op ruim 25 asielzoekerscentra in Nederland. Wij werken op het asielzoekerscentrum dat al 26 jaar in de bossen van Oisterwijk ligt.
De Vrolijkheid klinkt heel leuk en vrolijk, en dat is het ook, maar u wilt natuurlijk weten wat we dan precies doen.
Wij organiseren creatieve activiteiten voor kinderen en jongeren in het asielzoekerscentrum, waarbij ze zich kunnen uiten, kunnen spelen en hun talenten kunnen ontdekken en herontdekken. We laten ze verhalen vertellen, theater maken, schilderen, dansen, fotograferen, filmen en musiceren. Het scala is breed. Wij werken namelijk met een team van lokale kunstenaars, muzikanten, theatermakers, dansers en, geheel niet onbelangrijk, vrijwilligers.

We willen kinderen én hun ouders een kans bieden om hun creativiteit te stimuleren en om hun talent te (her)ontdekken. Ze leren op een nieuwe manier hun ervaringen te delen en hun gevoelens te uiten op een wijze die aansluit bij de nieuwe creatieve communicatievormen?. Ze leren technische vaardigheden en werken toe naar een eindresultaat dat uiteindelijk ook nog  gepresenteerd wordt. Deze ervaring nemen ze de rest van hun leven met zich mee, over de hele
wereld. Hoe hun toekomst er ook uit komt te zien, de nieuw verworven competenties nemen ze
overal mee naartoe.
De ouders (en kinderen) hebben een reis afgelegd en zijn uiteindelijk hier terecht gekomen. Hoewel voor sommigen de eindbestemming nog niet duidelijkheid of in zicht is, hebben ze gekozen hun leven in eigen hand te nemen. De levenslust en overlevingsdrang van de ouders heeft de kinderen gebracht waar ze nu zijn: in een asielzoekerscentrum. Niemand weet hoelang men in het azc moet blijven. Tijd is ongrijpbaar. Maar één ding is duidelijk: ze hebben gekozen voor het leven.

Dat leven is echter wel vrij serieus, vaak ook getraumatiseerd en dus niet altijd zonder stress, ook voor de kinderen. Dan is het toch fijn als je welkom bent bij de Vrolijkheid. Bij ons moet niemand iets; iedereen mag er zijn. We handelen namelijk vanuit een neutraal standpunt: het gaat bij ons niet over religie of politiek. Kinderen hebben een eigen plek en krijgen de ruimte, óók om niet mee te doen als ze dat willen.

Onze activiteiten vinden plaats in de recreatieruimte op het azc. Hier organiseren we projecten voor kinderen van 4 tot 18+. Voor de kinderen zijn er wekelijks workshops op het gebied van beeldende kunst, muziek, theater en dans. En sinds 2016 organiseren we maandelijks een open muziekpodium, dat voor alle bewoners toegankelijk is.

Mijn tijd is bijna om. De komende vieringen zal ik meer vertellen over de Vrolijkheid en het project ‘Zomeroogst’ dat we speciaal voor de vastenactie hebben bedacht. Mostafa is een van onze vaste vrijwilligers, hij woont sinds 1,5 jaar in Nederland en hij zal als schrijver een waardevolle rol innemen bij het project. Onlangs gaf hij een inspirerende speech in Tilburg, deze is te lang om voor te dragen. Dus voor wie wil kan zijn speech zelf nalezen, want er ligt ergens een stapeltje met kopietjes ervan.
Tot de volgende viering!
Tussenzang za: Twee handen schoon gebleven – zo: Voor kleine mensen

Inleiding evangelie-lezing
Wat voorafgaat aan de lezing van vandaag: Johannes de Doper roept de mens op een andere weg in te slaan. Een nieuwe wereld is in aantocht,
Mensen laten zich dopen: het oude leven wordt afgewassen, het nieuwe leven kan beginnen.
Ook Jezus laat zich dopen en de hemel opent zich. Er klinkt een stem: “Dit is mijn geliefde Zoon, in hem vind ik vreugde.”
Onlangs was er een film over Assad die in de voetsporen van zijn vader trad.
Wat betekent het als je gaat in het spoor van God?
Daarover gaat het in de evangelielezing

Evangelie Matteus 4:1-11
Daarna werd Jezus door de Geest meegevoerd naar de woestijn om door de duivel op de proef gesteld te worden. Nadat hij veertig dagen en veertig nachten had gevast, had hij grote honger. Nu kwam de beproever naar hem toe en zei: ‘Als u de Zoon van God bent, beveel dan die stenen in broden te veranderen.’ Maar Jezus gaf hem ten antwoord: ‘Er staat geschreven: “De mens leeft niet van brood alleen, maar van ieder woord dat klinkt uit de mond van God.”’ Vervolgens nam de duivel hem mee naar de heilige stad en zette hem op het hoogste punt van de tempel. Hij zei tegen hem: ‘Als u de Zoon van God bent, spring dan naar beneden. Want er staat geschreven: “Zijn engelen zal hij opdracht geven om u op hun handen te dragen, zodat u uw voet niet zult stoten aan een steen.”’ Jezus antwoordde: ‘Er staat ook geschreven: “Stel de Heer, uw God, niet op de proef.”’ De duivel nam hem opnieuw mee, nu naar een zeer hoge berg. Hij toonde hem alle koninkrijken van de wereld in al hun pracht en zei: ‘Dit alles zal ik u geven als u voor mij neervalt en mij aanbidt.’Daarop zei Jezus tegen hem: ‘Ga weg, Satan! Want er staat geschreven: “Aanbid de Heer, uw God, vereer alleen hem.”’Daarna liet de duivel hem met rust, en meteen kwamen er engelen om voor hem te zorgen.
Accl. za: Het woord dat ik jou geef – zo: Dat wij volstromen met levensadem

Overweging
Wie ben jij, behalve dat je de dochter of zoon bent van je ouders? Wie ben jij als verpleegkundige, boekhouder, verkoper, directeur, als gepensioneerde of als iemand die om andere redenen geen baan heeft? Hoe vul jij jouw taak in? Wat doe je met jouw talenten?
Wie ben jij Jezus? Je bent net de geliefde zoon van God genoemd. Hoe ga jij dat zijn?
Hoe geven wij gehoor aan de stem uit de hemel of uit de diepte van ons hart?

Hier bijeen in deze bijzondere ruimte weten we misschien wel waar we voor moeten kiezen, maar morgen…..dan zijn er meer stemmen. Stemmen die onze mooie idealen op de proef stellen, ons andere keuzes voorhouden.
Daarom is het goed om in deze vastentijd over die verschillende stemmen na te denken.
De plaats om na te denken over wie je bent, is in de Bijbel de woestijn. Daar trok het volk doorheen nadat het uit het land van de slavernij was weggetrokken. Je bent niet meteen een vrij mensen na je bevrijding. Wij zijn ook niet zomaar los van alles wat in de samenleving ons een andere kant op trekt.
In de woestijn leer je om een echte samen-leving te worden, een volk waar iedereen bij mag horen waar je ook vandaan komt.

Jezus vastte 40 dagen en nachten. Toen had hij grote honger.
Dan komen de vragen over wat het betekent om zoon van God te zijn. Wat het betekent om een gelovig mens te zijn.
In onze tekst van vandaag verschijnt de duivel op het toneel. Daar krijg je dan allerlei beelden bij van vroeger. Maar letterlijk staat er de uiteenwerper. Hij brengt scheiding aan. Een vreemd wezen? Een stem in jou? Een persoon tegenover jou: een vriend, een collega, familielid die vragen stelt bij wat jou heilig is: “ Jij gelooft toch en kijk nu eens! Jij dacht dat er een nieuwe wereld zou komen, kijk kom je heen. Honger in de wereld. Kijk naar jezelf: nog geen droog brood om te eten.” De uiteenwerper maakt van het kind-van-God-zijn een bevoorrechte positie. Zo veel mensen lijden honger, maar als je kind van God bent, dan kun je van stenen brood maken. Jij wel.
Moet je dat willen? Een bevoorrecht leven leiden, terwijl zo veel mensen tekort komen?
Ik denk dat veel teleurstelling in de politiek daar vandaan komt: dat de last van de bezuinigingen vooral door de zwakke schouders is gedragen. Als je niet met elkaar uit de problemen probeert te komen, dan drijf je uit elkaar. Dan heeft de uiteenwerper zijn werk goed gedaan en gaat hij nog een stapje verder.
De kinderen van Oisterwijk en Lima kunnen van stenen geen brood maken. Vandaag kijken zij ons aan. Wie ben jij?
Kan het jou iets schelen hoe het met ons gaat?

De duivel neemt Jezus mee naar het hoogste punt van de tempel: “Als je de zoon van God bent, spring er dan vanaf. God vangt je toch op?”
Moet je zo bewijzen dat God bestaat? Je neemt risico’s die negatief zijn voor jezelf of voor anderen ( dat kunnen ook financiële risico’s zijn ) en God lost dat wel even voor je op. Hoef je nooit meer zelf na te denken over wat leven brengt of wat leven kapot maakt.

Dan de laatste troef: de duivel biedt Jezus uitzicht over alle landen van de wereld in al hun rijkdom en pracht.
“Dit is allemaal voor jou. Heel de wereld aan je voeten als je voor mij kiest,”
Macht is een grote verleider. De baas zijn van een organisatie, politicus zijn, wereldleider, of de baas thuis. op het werk.
We zien hoe leiders hun macht misbruiken, er niet zijn voor hun mensen, maar meer voor zichzelf en hun eigen clubje, de meest vreselijke dingen uithalen. We zien in relaties hoe de één helemaal kan ondersneeuwen.
Daarnaast is er de behoefte om gezien te zijn, bewonderd, te winnen, geslaagd te zijn; geliket te worden. Je bewerkt je foto’s, verkoopt jezelf, zegt altijd dat het fantastisch met je gaat.
Maar is het is zo van de buitenkant. Het gaat toch niet alleen om eten, zegt Jezus. Je hebt toch ook die andere stem gehoord. Die stem die jouw verlangen wekt. Je uittilt boven jezelf. Je oog geeft voor anderen en je op weg doet gaan naar een nieuwe wereld?
Naast de winnaars van de hoofdprijs zijn er veel verliezers. De winst van de één kan het verlies zijn van de ander. Er is een steeds grotere kloof ontstaan tussen de winnaars en verliezers, tussen mensen met en zonder geld. Goedkope producten komen vaak tot stand door slechte arbeidsomstandigheden.
Het maakt uit of je wieg stond in den Bosch of in Aleppo of Lima.
Het had ook anders kunnen zijn.

Waar kiezen wij voor? Kiezen wij voor een bevoorrechte positie voor onszelf, voor onze groep, voor ons land?
Of kiezen wij voor een nieuwe wereld: Een samenleving waarin er de kinderen van het AZC eindelijk een thuis kunnen vinden Een wereld waarin er kansen zijn voor de kinderen van Lima.
Steunen wij Sabine en Kim bij hun werk voor de kinderen.

Jezus koos niet voor gemakkelijke oplossingen, niet voor macht en aanzien.
Geliefd kind van God zijn betekent niet dat je een bevoorrechte positie inneemt, maar betekent leven in dienst van de mensen,
De negatieve stemmen zwijgen. Alleen die ene stem klinkt in je hart voorgoed.
Er kwamen engelen om voor Jezus te zorgen,
Dat kan er gebeuren: als je kiest voor het leven, kom je soms zomaar een engel tegen.
Geloofslied: De wijze woorden en het groot vertoon

Voorbeden
Wij bidden voor de straatkinderen en jongeren, soms zelf al met kinderen, in Lima.
Dat zij door het werk van Generacion, door het straattheater hun kracht ontdekken en toekomst zien.

Gij die uw naam hebt uitgeroepen

Wij bidden voor de kinderen in de AZC’s die vaak met hun ouders in spanning verkeren: zal er hier een plaats voor hen zijn?
Dat er weer plezier komt in hun leven door de creatieve activiteiten en dat e reen plaats zal zijn waar ze ook in de toekomst, veilig zijn.

Gij die uw naam hebt uitgeroepen

Wij bidden voor mensen in allerlei situaties, waarin ze zich machteloos voelen: hun thuis een gevaarlijke plek, hun werk een plaats om met lood in de schoenen naar toe te gaan, hun buurt een omgeving om bang in te zijn. Dat er mensen zijn die samen met hen werken aan een leefbare situatie.

Gij die uw naam hebt uitgeroepen

Wij bidden voor ons land in deze verkiezingstijd: om leiders met dromen, wijsheid, humor en verbindingskracht en om betrokken stemmers die verder kijken dan hun eigen belang en de waan van de dag.

Gij die uw naam hebt uitgeroepen

Wij bidden voor wat geschreven staat in het intentieboek en voor wat er leeft in de stilte van ons hart

Koester de namen

Vredeslied za: Maak mij tot een bedding – zo: Niemand heeft u ooit gezien

Tafelgebed
Wij danken u voor het mensenland dat U geschapen hebt:
de mogelijkheid om goed te leven met elkaar
een land waarin niemand tekort komt,
waar kinderen onbezorgd kind kunnen zijn,
iedereen gewaardeerd wordt, elke mening telt.

Steeds weer roept U, als de chaos toeslaat,
het mensenland tevoorschijn
U roept mensen op om te kiezen voor het leven
Om verder te kijken dan het eigen geluk en het eigen gelijk
mensen die in gesprek gaan
die het mensenland vóórleven
Voor zulke mensen danken wij U.

Wij danken U voor Jezus die er niet voor koos
om als een god te leven,
niet koos voor macht en aanzien
die u dichtbij bracht als een goede vader of moeder
die ons maakte tot één grote familie, wereldwijd,
familie van de kinderen die gevlucht zijn,
familie van de kinderen en jongeren in de straten van Lima
Jezus gaat ons voor
op de weg naar mensenland

Zijn liefde ging tot het uiterste
Op de avond voor zijn sterven,
nam hij het brood,
dankte daarvoor,
brak het en deelde het met de woorden:
“Dit ben ik,
als dit brood gebroken en gedeeld.
Als ik er niet meer ben
blijf mij dan gedenken
door je brood en je leven met elkaar te delen,

Zo nam hij ook de wijn en hij zei:
Zoals ik deze wijn schenk, schenk in jullie mijn leven
Het is het teken van onze nieuwe verbondenheid
Ons gezamenlijk verlangen naar een nieuwe wereld
zit ons in het bloed als deze wijn.

Met zijn liefde steekt Hij ons aan
Met zijn leven laat hij ons zien dat het kan:
Een nieuwe wereld
Mensen die elkaar zien met nieuwe ogen
Mensen overal vandaan die samen aan tafel gaan als broers en zussen,
In het delen van brood en wijn,
voelen we ons door Hem
en met Hem verbonden,
herkennen we Hem in elkaar.

Zo houden wij zijn geest levend,
zo kunnen wij leven in zijn geest.

Verbonden met elkaar en met Hem,
bidden we samen het gebed dat Jezus ons gegeven heeft:
Onze Vader

Vredeswens
Dat mensen, zo verschillend als ze zijn,
mogen ervaren dat ze toch bij elkaar horen.
Vredeslied za: Maak mij tot een bedding – zo: Niemand heeft u ooit gezien

Delen van brood en wijn
Communielied za: Wie als een god wil leven -zo: Gij, Gij peilt mijn hart, Gij doorgrondt mij

Wij danken voor ons samenzijn
voor uw Woord dat ons raakt
ons hart opent voor de ander,
dat wij mochten delen in het leven van de kinderen die gevlucht zijn
de kinderen en jongeren uit Lima
dat zij ook in ons leven mogen komen
wij met hen delen
want wij zijn bedoeld
om ons brood en ons leven samen te delen
en de toekomst te vieren
Geef dat wij ook in de week die komt
onze handen mogen uitstrekken naar wie op onze weg komt.

Mededelingen

Slotgedachte van: Dom Helder Camara,
Rijkdom van veelkleurig samenleven

Vertrekken is allereerst uit jezelf treden
De korst van je eigen belang stukbreken
Die je gevangen houdt in je eigen ‘ik’.

Vertrekken is ophouden rondom jezelf te draaien
Alsof je het middelpunt van de wereld bent.

Vertrekken is je niet laten opsluiten
Binnen de probleemkring van het wereldje waartoe je behoort,
Hoe belangrijk dat ook mag zijn.
De mensheid is groter en die moeten we dienen.

Vertrekken is geen kilometers verslinden
Zeeën oversteken of supersonische snelheden bereiken.
Het is op de allereerste plaats je openstellen voor anderen
Hen ontdekken, hen tegemoet gaan.
Want niemand leeft alleen voor zichzelf.

Zegen
Gezegend je ogen, dat zij in ieder mens
Het verhaal van God mogen zien
Gezegend je oren, dat zij het roepen
van hen die pijn hebben mogen horen
Gezegend je lippen
Dat zij woorden van troost mogen spreken
Gezegend je handen
Dat zij liefde mogen ontvangen en doorgeven
Moge ons zo zegenen
Vader, Zoon en Heilige Geest

Slotlied za: Wachten, weten van de dingen – zo: In ’t laatste van de dagen