San Salvatorgemeenschap 9 – 10 mei 2015
Thema: Liefde is een werkwoord
Voorganger: Ard Nieuwenbroek
Muzikale ondersteuning: koor Melodiek
Openingslied za: De vreugde voert ons naar dit huis – zo: Voordat ik bomen zag
Welkom
Welkom vandaag in deze viering. Welkom voor jou die hier wellicht voor het eerst aanwezig is, benieuwd wat er komen gaat. We hopen dat jullie je hier thuis voelen vandaag. Welkom aan iedereen die zich hier al thuis voelt. Speciaal welkom aan mensen die de liefde in en om hen heen missen of een beetje zijn kwijtgeraakt. Natuurlijk ook een warm welkom aan alle moeders, hier aanwezig.
Wat is er nu een mooier weekend om het over de liefde te hebben, dan in het weekend waarin Moederdag wordt gevierd? Moeders en liefde zijn bijna dezelfde woorden, ook al zijn er moeders die soms even minder in staat zijn om liefde te geven en te ontvangen.
Het thema ‘ Liefde is een werkwoord’ heb ik geleend van het gelijknamige boek van
Alfons van Steenwegen. Het is een prachtige vondst om van het woord ‘liefde’ ook een werkwoord te maken. Liefde is nu eenmaal niet uitsluitend rozengeur en maneschijn. Johannes is in zijn tekst nogal optimistisch over hoe de liefde in ieders leven een belangrijke rol kan en eigenlijk moet spelen. Hij heeft het over een opdracht. Nu zijn we in deze Salvatorgemeenschap nogal gevoelig voor opdrachten dus heb ik die tekst met de nodige voorzichtigheid bestudeerd.
Maar voordat we gaan luisteren, zingen en nadenken is het goed om de stilte te zoeken in onszelf en om ons heen.
Gebed
Eeuwige, liefde is voor ons niet altijd een gemakkelijke uitdaging. Wij mensen zijn soms sterk en soms zwak. Ondanks jouw oproep lukt het ons niet altijd in liefde te leven met onszelf en elkaar. Geef ons jouw liefdevolle kracht en wijsheid om meer vanuit liefde te leven. Wees ons ook vandaag nabij opdat we anderen nabij kunnen zijn.
Lied za: Hoe is uw naam – zo: Wek mijn zachtheid weer
De lezingen gaan vandaag uiteraard over de liefde. Johannes is vandaag in de tweede lezing nogal stellig over de liefde en wat dat voor ons betekent. De eerste lezing is een diepzinnig verhaal over de liefde en de tijd. Samen vormen de lezingen een mooi evenwicht.
1e lezing: Liefde en tijd van Hein Pragt
Er was eens een eiland waar alle gevoelens leefden, zoals geluk en droefheid, samen met kennis en andere menselijke eigenschappen, waaronder ook de liefde. Op een dag merkte men dat het eiland langzaam in zee zakte en iedereen maakte een boot en verliet het eiland. De liefde was de enige die bleef tot het einde. Maar toen het eiland bijna zonk besliste ze dat het tijd was om hulp te vragen. Rijkdom kwam langs in een grote boot en de liefde vroeg: ‘ Kun je me meenemen?’. ‘ Nee, dat kan niet ’ , zei de rijkdom, ‘ Mijn schip ligt vol goud en zilver en er is geen plaats meer over’. Toen besloot de liefde de ijdelheid te vragen maar die zei: ’Sorry, maar je bent helemaal nat. Je zou mijn spullen alleen maar beschadigen’. Toen vroeg de liefde het verdriet om te helpen, maar deze was zo verdrietig dat ze alleen wilde zijn. En geluk was zo met zichzelf bezig, dat hij de liefde niet eens opmerkte.
Opeens klonk er een stem die zei: ‘ Kom liefde, ik zal je meenemen’. Het was een geest en de liefde was zo overweldigd door dit aanbod, dat ze zelfs vergat te vragen waar ze naar toe gingen. Toen ze op droog land aankwamen was de geest net zo snel verdwenen als hij gekomen was. Toen realiseerde de liefde zich dat ze niet wist wie haar redder was. Ze vroeg de wijsheid wie haar gered had en wijsheid zei: ‘ Het was de tijd’. De liefde vroeg ‘ Waarom hielp de tijd mij?’. Wijsheid antwoordde:
’ Omdat slechts de tijd kan begrijpen hoe waardevol liefde is! ’.
Lied za: Al heb ik hoge woorden – zo: Liefde heeft geen longen
2e lezing Johannes 15,9-17
Ik heb jullie liefgehad, zoals de Vader mij heeft liefgehad. Blijf in mijn liefde: je blijft in mijn liefde als je je aan mijn geboden houdt, zoals ik me ook aan de geboden van mijn Vader gehouden heb en in zijn liefde blijf. Dit zeg ik tegen jullie om je mijn vreugde te geven, dan zal je vreugde volkomen zijn. Mijn opdracht is dat jullie elkaar liefhebben zoals ik jullie heb liefgehad. Niemand heeft groter liefde dan deze, dat hij zijn levenskracht stelt ten bate van zijn vrienden. Jullie zijn mijn vrienden wanneer je doet wat ik zeg. Ik noem jullie geen slaven meer, want een slaaf weet niet wat zijn meester doet; vrienden noem ik jullie, omdat ik alles wat ik van de Vader heb gehoord, aan jullie bekendgemaakt heb. Jullie hebben niet mij uitgekozen, maar ik jullie, en ik heb jullie opgedragen om op weg te gaan en vrucht te dragen, blijvende vrucht. Wat je de Vader in mijn naam vraagt, zal hij je geven. Dit draag ik jullie op: heb elkaar lief.
Lied za: Gij die Uw naam hebt uitgeroepen – zo: Deze woorden aan jou opgedragen
Overweging
Liefde: een simpel woord. Zo vaak bezongen in love songs. Zo vaak beschreven in hartstochtelijke gedichten. Romantiek, rode rozen, kaarslicht en harpmuziek. Dan hebben we het over geliefden. Wie droomt daar nu niet van? Ook na vele huwelijksjaren. Liefde is tevens een sleutelwoord tussen familie en vrienden. Onvoorwaardelijke trouw. Voor elkaar door het vuur gaan. Alles doen voor die ander. En wat te denken van iemands liefde voor de natuur, zijn werk of hobby?
In de tweede lezing gaat Johannes ver als hij over de liefde schrijft. ‘Niemand heeft groter liefde dan deze, dat hij zijn levenskracht stelt ten bate van zijn vrienden’. Dat is nogal wat. Mijn vrienden mijn levenskracht geven? Doet me wel denken aan iemand die me laatst vertelde hoe hij met succes een nier had afgestaan aan zijn vriend. Eigenlijk geef je dan ook een stukje leven. Op kleine schaal gebeurt dat dagelijks in centra waar bloeddonors hun bloed geven aan onbekenden, ook in Den Bosch.
Aan iemand anders onvoorwaardelijk geven is voor veel mensen de basis van liefde voor die ander, gekend of ongekend. Het wordt ook van je verwacht. Als ik iemand lief heb, dan geef ik. Past uitstekend bij het thema van deze viering ‘ Liefde is een werkwoord’ . En inderdaad: soms is het hard werken om van jezelf te geven. Soms heb je bijvoorbeeld niet eens in de gaten dat iemand iets nodig heeft. Soms ben je zelf te moe, of zelfs leeg gegeven. Dan wordt liefde een werkwoord. Niet als vanzelf, zonder noemenswaardige inspanning. In een relatie zijn er fases waar inderdaad aan de liefde gewerkt moet worden. Onderhoudswerkzaamheden heet dat dan. Want ook een lange liefdesrelatie, of een liefdevolle relatie, kent soms slijtageverschijnselen. In onze maatschappij zijn we vaak gewend voorwaarden te stellen aan liefde. Ook wel voorwaardelijke liefde genoemd. Dat geldt ook soms voor hoe mensen naar zichzelf kijken. Dan houd je pas van jezelf als je aan allerlei voorwaarden en verwachtingen hebt voldaan. In het ergste geval vind je jezelf nooit goed genoeg waardoor vaak ook de liefde voor de ander beperkt blijft. Onvoorwaardelijk van jezelf houden betekent houden van jezelf zoals je bent. Je accepteert jezelf zoals je bent, inclusief je gebreken, beperkingen, tekortkomingen. Zoals de onvoorwaardelijke liefde waarmee de Eeuwige van ons houdt. De liefde waarmee hij zegt: ‘ Het maakt niet uit. Ik hou toch van je. Ik lig niet wakker van je fouten. Ik maal niet om de dingen die je toch nog vergeten bent. Want ik hou onvoorwaardelijk van je’ .
Misschien is het nu een goed moment om in onszelf nu even te mijmeren over de vraag: ‘ Accepteer ik in liefde wie ik werkelijk ben?’ (vijf minuten met harpmuziek)
Iets heel anders. Laatst sprak ik een teleurgestelde man. Hij vertelde me het volgende verhaal: ‘ Ik heb gisteren met lood in mijn schoenen, en na twee slapeloze nachten, mijn voormalige baas bezocht. Om hem te bedanken voor het goede, wat hij mij in mijn laatste jaar op het werk heeft gegeven aan aandacht en zorg. Ik vind dat niet makkelijk en toch heb ik het gedaan. Ik was amper uitgesproken, met zweet op mijn voorhoofd, of hij kapte me af. Met te zeggen dat ik hem echt niet hoefde te bedanken omdat hij dit de normaalste zaak van de wereld vond. Nadat ik het weer probeerde lachte hij mijn dankbare woorden weg en ging over iets anders praten. Ik was in verwarring en kapot. Het voelde alsof hij iets van me afgenomen had’. Deze man wilde geven dat hij ontvangen had. Dat geven werd niet ontvangen.
Ik moet hierbij vaak denken aan de voetwassing op Witte Donderdag. Voor de ander neerbuigen en andermans voeten wassen is een sterk teken van nederige liefde, in navolging van Jezus. Maar je eigen voeten ‘laten’ wassen door een ander? Petrus weigerde het pertinent: “Nooit zal Jij mij de voeten wassen.” Andermans voeten wassen vraagt een grote nederigheid. Maar je de voeten ‘laten’ wassen vraagt een nog grotere nederigheid. Ontvangen van liefde is dus niet zo vanzelfsprekend. En toch is dat het absolute begin van alles, van vreugde en vrijheid. Wat de liefde betreft, zijn wij altijd eerder gevers dan ontvangers.
Liefde is een werkwoord. Liefde ontvangen wordt daarbij maar al te vaak vergeten. We horen dan uitspraken als: ‘ Laat maar zitten joh’. ‘Ach het stelde niks voor’. ‘ Geen moeite….’. Jammer, zulke antwoorden. Ze blokkeren dat in de wederzijdsheid tussen mensen er een heen-en-weer gaande beweging ontstaat van geven en ontvangen. Immers: door te ontvangen geef je ook. Je ‘ voeten laten wassen’ is werken aan de liefde. Liefde. Een simpel woord. Een werkwoord waarin geven en ontvangen samen vallen.
Geloofslied za/zo: Boom je stam was koud en bloot
Klaarmaken van de tafel / Collecte
Voorbeden
Eeuwige,
Soms blijft onze liefde voor de ander beperkt. We zijn moe, lui of ongeïnteresseerd. Wil je ons juist op deze momenten de kracht en moed geven door te gaan en niet te stoppen jouw liefdevolle voorbeeld te volgen?
Eeuwige,
In onze wereld is zoveel liefdeloosheid. Mensen worden uitgebuit, mishandeld of op andere wijzen tekort gedaan. Geef toch uw zorg en wijsheid aan allen die hiervoor verantwoordelijkheid dragen opdat ook zij liefdevoller naar mensen omzien
Eeuwige,
Om ons heen, en ver weg, zijn er ook mensen die geen liefde kunnen geven. Ze zijn eerder in hun leven beschadigd in niet ontvangen liefde, bijvoorbeeld als kind. We bidden voor hen, opdat ook zij kleine momenten gaan ervaren waarin ook zij liefde durven te geven.
Eeuwige,
We roepen jou aan om de vrouwen, die soms van jongs af aan weten dat ze nooit een moeder kunnen worden. Om de moeders, die met gevaar voor eigen leven hun kind ter wereld moeten brengen en zelf daarbij het leven laten. Om de moeders die er thuis helemaal alleen voor staan, omdat er geen vader meer is of omdat deze totaal afwezig is. Om de moeders, die hun eigen kind aan het leven verliezen.
Eeuwige,
Juist vandaag gedenken we alle mensen die ons hun liefde hebben gegeven. Soms heel even, soms een leven lang. In het bijzonder denken we aan onze ouders en grootouders. Ook bidden we hier voor de intenties geschreven in ons intentieboek.
Acclamatie za: Liefde weet wegen uit de diepte van de dood – zo: Dan nog klamp ik mij vast aan jou
Tafelgebed
In de geest van jouw liefde zijn wij hier samen,
als vrienden aan één tafel, om jou te danken
voor alles wat groeit en bloeit, voor de wereld waarop wij wonen,
dat jij een moeder en vader wilt zijn, voor grote en kleine mensen,
dat jij ons roept om goed te zijn, om brood in liefde te delen met elkaar,
dat jij ons samen brengt, tot verbondenheid met iedereen.
Wij danken jou voor Jezus van Nazareth,
liefdevol mens onder mensen, in wie jij zichtbaar werd,
als die nabije ander, als vriend begaan met ons,
als broeder uit één familie, verbonden en betrokken
met ieder die op zijn pad kwam.
Zo ging hij ons voor, op weg naar liefde en geluk,
door blinden een gezicht te geven, door onderdrukten op te tillen,
door stommen een stem te geven, door verlamden op de been te zetten,
door doden te laten leven.
Zo vroeg hij ons te doen wat hij heeft gedaan:
het leven te delen, in vriendschap met elkaar.
Daarom zijn wij hier bijeen, zoals die laatste avond.
Terwijl hij dankte voor de gaven, brak hij het brood
en deelde het liefdevol uit aan zijn vrienden en zei:
Dit is mijn lichaam dit ben ikzelf voor jullie gebroken.
Doe wat ik heb gedaan, noem niemand je vijand,
maar iedereen je vriend, deel liefde met elkaar
het brood van alledag en blijf samen onderweg.
Toen nam hij een beker met wijn, gaf die aan zijn vrienden en zei:
Drink uit deze beker mijn bloedeigen leven
deel met elkaar vreugde en verdriet
deel liefde met elkaar, de lucht, het water en het land
en alles wat de aarde je te bieden heeft.
Zo nemen we elkaar bij de hand, zoals hij ons bij de hand neemt,
Verbonden met elkaar en met hem, bidden we samen het gebed dat Jezus ons gegeven heeft:
Onze Vader
Vredeswens (gezongen)
Geef mij je hand
geef mij ze allebei
zeg me dan heel even
dat je niet kunt leven
zonder mij, zonder mij.
Vredeslied za: Zuster en broeder, vrede voor jou – zo: Waar twee of drie mensen
Breken en delen za: Ik zing van ganser harte voor de Heer – zo: Ave Maria (Arcadelt)
Afsluitend gebed aan tafel
Eeuwige, in liefde verbonden met elkaar hebben we jouw brood en wijn gedeeld. Draag ons hiermee zodat we ook anderen kunnen dragen. In onvoorwaardelijke liefdevolheid. Nu, straks en ooit.
Slotgedachte
Vader en zoon lopen in het bos. Plotseling struikelt de jongen en omdat hij pijn voelt roept hij: “Ahhhh”. Verrast hoort hij een stem vanuit de bergen die “Ahhhh” roept. Vol nieuwsgierigheid roept hij: “Wie ben jij?” en hij krijgt als antwoord: “Wie ben jij?”. Hij wordt kwaad en roept: “Je bent een lafaard” waarop de stem antwoordt: “Je bent een lafaard”. Vragend kijkt de jongen zijn vader aan. De man zegt: “Zoon, let op” en roept: “Ik bewonder jou”. De stem antwoordt: “Ik bewonder jou”
Vader: “Jij bent prachtig” en de stem: “Jij bent prachtig”. De jongen is verbaasd, maar begrijpt het nog steeds niet. Daarop legt de vader uit: “De mensen noemen dit echo, maar in feite is dit het leven… Het leven geeft je altijd terug wat jij er zelf in brengt. Het leven is een spiegel van jouw handelingen. Wil je meer vriendelijkheid, geef dan meer vriendelijkheid! Als je meer liefde wilt, geef dan meer liefde!”.
Zegen en wegzending
Eeuwige,
Draag ons in dit leven, waarin we er willen zijn voor elkaar
Licht ons bij, op die momenten waarop liefde lijkt te ontbreken
Beadem ons, als we jouw liefdevolle inspiratie nodig hebben
Zie ons, in al onze worstelingen om jouw voorbeeld te volgen
Daartoe zegenen we elkaar en onszelf in de naam van Vader, Zoon en Heilige Geest, Amen
Slotlied za: Dagen van hopen – zo: De boom is de aarde dankbaar