San Salvatorgemeenschap 15-16 aug 2015
Thema: Maria, een teken aan de hemel
Voorganger: Martien van Stiphout
Muzikale ondersteuning: Gonny v. Osta en Marcel vd Maeden
Openingslied: Voor mensen die naamloos
Begroeting en welkom
Gelukkig die geloven dat in vervulling zal gaan wat ons van Godswege gezegd is! In dit vertrouwen heten we elkaar hartelijk welkom.
Maria is een van de meest-gebruikte namen voor vrouwen in Brabant en in de hele wereld. Zou dit al voorzien zijn in het Magnificat? Daar staat immers: ‘Voortaan prijzen alle generaties mij gelukkig.’ (Lucas1,48) Wij herinneren ons Maria, omdat ze een vrouw is met karakter. In het boek Openbaring lezen we over een vrouw en een zevenkoppige draak. Deze vrouw wordt in de traditie vaak gelijkgesteld met Maria. De vrouw weert zich tegen deze draak, symbool van het kwaad. In deze viering besteden we aandacht aan de rol van Maria in de strijd tegen onrecht. Ze is een hulp en troost bij bedreigingen. Maria is een teken aan de hemel, bij wie je welkom bent, die je blijft inspireren.
Gebed: Plebaan G van de Camp
Maria, je bent er in die grote Sint Jan,
dag en nacht, licht en duister,
zomer en winter, vreugde en verdriet:
Je bent er, zonder woorden, luisterend
je hoort me, ik zie het
woordeloos sprekend:
Je bent er, teken aan de hemel
Gods lieve kracht:
Acclamatie: Een schoot van ontferming is onze God
1e Lezing: Openbaring 11,19a; 12,1-7
God kiest partij voor het kwetsbare, bedreigde leven.
Toen ging Gods tempel in de hemel open. Er verscheen in de hemel een indrukwekkend teken: een vrouw, bekleed met de zon, met de maan onder haar voeten en een krans van twaalf sterren op haar hoofd.
Ze was zwanger en schreeuwde het uit in haar weeën en haar barensnood. Er verscheen een tweede teken in de hemel: een grote, vuurrode draak, met zeven koppen en tien horens, en op elke kop een kroon. Met zijn staart sleepte hij een derde van de sterren aan de hemel mee en smeet ze op de aarde. De draak ging voor de vrouw staan die op het punt stond haar kind te baren, om het te verslinden zodra ze bevallen was. Maar toen ze het kind gebaard had – een zoon, die alle volken met een ijzeren herderstaf zal hoeden – , werd het dadelijk weggevoerd naar God en zijn troon. De vrouw zelf vluchtte naar de woestijn. God had daar een plaats voor haar gereedgemaakt, waar twaalfhonderdzestig dagen lang voor haar gezorgd zou worden.
Lied: O schoonheid uw verbrand gezicht
2e Lezing: Lucas 1, 39-56
Kort daarop reisde Maria in grote haast naar het bergland, naar een stad in Juda, waar ze het huis van Zacharias binnenging en Elisabeth begroette. Toen Elisabeth de groet van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot; ze werd vervuld van de heilige Geest en riep luid: ‘De meest gezegende ben je van alle vrouwen, en gezegend is de vrucht van je schoot! Wie ben ik dat de moeder van mijn Heer naar mij komt? Toen ik je groet hoorde, sprong het kind van vreugde op in mijn schoot. Gelukkig is zij die geloofd heeft dat de woorden van de Heer in vervulling zullen gaan. Maria zei: ‘Mijn ziel maakt groot de Heer.
Mijn Geest juicht voor God, mijn bevrijder omdat Hij mij heeft gezien in mijn diensthuis, in mijn nederigheid. En van nu af prijzen mij alle geslachten gelukkig, want wonderen, ontzagwekkend, deed Hij aan mij – onweerstaanbaar: gezegend zij zijn naam en zijn ontferming, van geslacht op geslacht, komt over allen die Hem bekennen.
Hij verzamelt zijn kracht, heft zijn arm omhoog, breekt de plannen van de hoogmoedigen, haalt de machtigen neer van hun troon, tilt de vernederden op.
Hongerlijders zal Hij verzadigen, rijken – leeg stuurt Hij ze heen. Hij houdt overeind Israël, zijn volk. Hij gedenkt zijn ontferming: De belofte aan onze voorouders, wat Hij toe heeft gezegd aan Abraham en Sara en hun kinderen, tot op vandaag (vertaling H. Oosterhuis)
Maria bleef ongeveer drie maanden bij haar, en ging toen terug naar huis.
Acclamatie: Voor kleine mensen is Hij bereikbaar
Overweging
Maria en Elisabeth ontmoeten elkaar: twee vrouwen in verwachting; de belofte van een kind is in hen voelbaar; twee zielsgelukkige mensen, vol verwondering en dankbaarheid om wat hen overkomt. Ze raken niet uitgepraat. Als hun eigen woorden te klein zijn, zingen ze het uit en nemen in hun lied de wederwaardigheden uit de joodse traditie op. Het wordt een machtig lied, dat een grote rol heeft gespeeld in de bevrijding van mensen. Niet alleen vrouwen zongen het, maar ook de onderdrukte boeren in Latijns Amerika. Want hierin wordt alles op zijn kop gezet: ‘Alle machthebbers haalt Hij neer; arme en kleine mensen doet hij opstaan.’ Maria is er het sprekend voorbeeld van! Haar zwangerschap is een bron van kracht en betekent verzet tegen onrecht en verdrukking. Maria juicht, omdat zij de ommekeer van de gevestigde verhoudingen aan den lijve ondervindt en in haar eigen bestaan werkelijkheid ziet worden. Ze is een teken aan de hemel, waardoor we ons bestaan in vertrouwen kunnen uithouden.
Lied: Niemand dan jij
Dit bestaan op hoop van zegen wordt uitgetekend in het verhaal van de vrouw en de slang. De vrouw is bekleed met de zon, de maan aan haar voeten, en op haar hoofd een kroon van twaalf sterren. Ze is zwanger en gaat baren, teken van hoogste kwetsbaarheid en van een nieuw leven. Ze schreeuwt in haar barensnood, wordt belaagd door de draak van een slang, de macht van het kwaad, die haar kind wil verslinden. Moet je kijken naar de vrouw met de belofte van een kind op haar arm of naar de angst aanjagende slang, die je elk moment kan verslinden? Het is ‘t fascinerend beeld van een jonge zwangere vrouw in een tijd, waarin eigenbelang voorop staat!
Ik vertel u het verhaal van een Braziliaanse Maria van 67 jaar, moeder van zes kinderen. Toen ze nog getrouwd was, voerde ze nauwgezet al haar huishoudelijke taken uit. Ze was beschermend voor haar kinderen. Tegelijk kon ze grof zijn, net als haar man, de autoritaire vader. Na de scheiding, vanwege veel ruzie en bedrog, kwam de vrouw als uit het niets naar voren. Al haar kinderen betrok ze in de overleveringsstrijd. Financiële moeilijkheden werden overwonnen. Uit de schaduw trad ze naar voren. Een nieuwe vrouw stond op: vrij, niet meer bang, een heldin. Twee episoden uit het leven van deze vrouw zijn vermeldenswaard. Het verlies van een kleinzoon, die vermoord is, en de gevangenschap van haar zoon wegens moord. Bij de eerste gebeurtenis gaat ze niet naar de begrafenis. Ze blijft thuis en overdenkt in haar gebeden wat er gebeurd is. De volgende dag bezoekt zij in alle vroegte haar zoon en schoondochter die rouwen. Ze denkt: ‘Nu ga ik daar heen, want zij hebben mijn troost nodig.’ Haar pijn om het verlies wordt omgezet in solidariteit. Dit gebaar herhaalt ze dertig dagen lang na het vertrek van haar lieve kleinzoon. In het tweede geval, van de gevangenschap van haar zoon, lukt het haar om vijf maanden lang stil te blijven in verbondenheid met haar schoondochter. Haar zoon zit namelijk vijf maanden vast in afwachting van het proces. En elke week bedenkt ze wat om naar de gevangenis te kunnen reizen om haar zoon te kunnen bezoeken en troosten. Van de moeder van Jezus heeft ze geleerd om een troostrijke Maria te zijn. Een vrouw zonder pretenties. Ze is ervan overtuigd dat de Heer vele goede dingen voor haar gedaan heeft. Hij heeft deze nederige vrouw verheven, trouw aan wat haar is toevertrouwd.
Al generaties lang blijft de spiritualiteit van Maria levend. In de Braziliaanse Maria en in het leven van talloze andere Maria’s. Daarom geloof ik in de uitdrukking van het magnificat: ‘Voortaan prijzen alle generaties mij gelukkig.’ Het blijft een machtig lied: het wijst van zichzelf af, naar buiten, naar het leven zelf. Of zoals Maria zegt: Mijn magnificat zegt aan iedereen dat God vecht voor het recht van het kleine.
Geloofslied za: Jouw geloof, o vrouwe – zo: Wees gegroet, o sterre
Muzikaal intermezzo
Voorbede
Gij die ons in de woestijn van het leven een teken aan de hemel geeft, hoor onze beden:
voor de samenleving waarin wij leven, nationaal en internationaal: dat chaos en wanhoop nooit de overhand krijgen, maar dat er altijd tekenen van hoop mogen zijn:
Jij die onze gedachte raadt
voor de kerk waartoe wij mogen behoren: dat zij telkens de Schriften openlegt om uw beloftevol woord te verstaan en aan de mensen bekend te maken in woord en daad:
Jij die onze gedachte raadt
voor allen die hier bijeenkomen: dat de persoon van Maria voor ons allen mag zijn een teken aan de hemel in de wirwar van de tijd.
Jij die onze gedachte raadt
voor allen die zijn toevertrouwd aan onze aandacht en liefde, met vragen, zorgen en geluk.
voor alle vrouwen met de naam van Maria, dat zij haar karakter dragen.
voor allen die vervolgd worden omwille van hun geloof.
voor allen die wij in de dood willen gedenken
Tafelgebed met lied: Zoudt Gij ooit mij beschamen
Onze Vader
Vredewens: Lucas 1, 28
Wees gegroet, jij begenadigde, de Heer is met je
Wees vrede voor elkaar!
Vredeslied: Vrede voor jou
Communie: Voor mensen die brood uit de hemel willen zijn.
Communielied: De Heer heeft mij gezien
Slotgebed:
Maria, je bent er,
hand op mijn schouder
hoop naar morgen
kracht om op te staan
glimlach en troost
sprekende stilte
Je bent er, teken aan de hemel
Gods lieve kracht
Mededelingen
Zending en zegen
Wees, waar je ook bent, een teken aan de hemel. In de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.
Slotlied: Maria hoogverheven