Moet Jezus altijd lief zijn?

San Salvatorgeloofsgemeenschap
6 oktober 2019

Voorganger Gepke Kerssen
Thema:  Moet Jezus altijd lief zijn?
m.m.v. de Cantorij o.l.v. Peter-Paul van Beekum
pianist: Marc Baghuis

Openingslied: De woorden die wij spraken
Welkom en inleiding
Met Ingrid van Kappel, Henny van der Meer en Forra van Reijswoud, heb ik gekeken naar de moeilijke Evangelietekst van deze week. Jezus lijkt hier zo veroordelend, zo negatief. Het botst met het beeld dat we van Jezus hebben.
We kwamen er niet goed uit. Of moet ik zeggen: ik kreeg de bezwaren niet goed weggenomen. Ik hoop dat het vanmorgen wel lukt. Er staat zo veel op het spel: het leven. Jezus ziet n.l. mensen die eraan onderdoor gaan en maakt zich boos om de hardheid en de  onverschilligheid van wie hen dit aandoen.
De oude wereld en de wereld die komen gaat, botsen hard op elkaar.
Aan zijn volgelingen een felle oproep om het anders te doen dan in de oude wereld.
Achter zijn felheid zit een diepe bewogenheid met kwetsbare mensen die het vaak niet redden.
Alsof hij ons vanochtend aankijkt en vraagt: hoe ga jij om met wat kwetsbaar is?
Kwetsbare mensen, een kwetsbare aarde.

Openingsgebed
Zorgzame en liefdevolle God,
Met zorg hebt u de aarde geschapen,
met liefde de mensen
alle vormen van leven zo nauw met elkaar verweven
en toch
mensen worden ten val gebracht
de aarde kreunt
laat uw boosheid
en de boosheid van  jonge mensen
als een spiegel zijn
als een oproep
tot een nieuwe manier van leven

Lied: Eeuwige onzienlijke

De tekst van vandaag is gecompliceerd; daarom houden we het bij één tekst.
Ik zal eerst uitvoerig iets over de achtergrond zeggen.
Daarna zingen we een lied; dan volgt de lezing in twee gedeeltes, met daartussen een lied, vervolgens de overweging.

Achtergrond van de Bijbeltekst
Jezus heeft oog voor mensen die in de verdrukking komen. Hij komt daarbij in botsing met farizeeën en schriftgeleerden.  Jezus ziet hoe ze van geld houden en neerkijken op mensen die niet mee kunnen komen in de samenleving. Mensen die arm zijn, anders leven. De schriftgeleerden hanteren strenge regels, waardoor een flink aantal mensen er niet bij hoort in de geloofsgemeenschap.
Ook wij konden ons niet vinden in een kerk die onbarmhartige  omging met mensen die niet aan te strenge regels voldeden en ook weinig oog had voor mensen die maatschappelijk in de verdrukking kwamen.
Het gesprek tussen Jezus en de farizeeën en schriftgeleerden wordt steeds feller,
gevaarlijker. Toch gaat Jezus door, naar Jeruzalem, de stad die een stad van vrede zou moeten zijn.
Je zou verwachten dat Jezus in een tijd van polarisatie  blij is met zijn leerlingen die hem volgen, blij is met ons als open en maatschappelijk betrokken kerk.
Maar hij vraagt of wij ons echt bevrijd hebben van de onbarmhartigheid van toen. Gaat het er bij ons echt anders aan toe dan in de oude kerk? Hoe gaan wij om met daklozen, lhbt-ers, met mensen met weinig geld, met dementerenden, met mensen met weinig zelfvertrouwen, met de kwetsbare natuur?
Jezus begint heel fel en dat ligt moeilijk hier.
Maar lijkt zijn woede niet op onze woede toen we zagen hoe allerlei mensen aan de uitsluiting van de oude kerk ten onder gingen?
Mag hij nu ook aan ons vragen hoe wij omgaan met kwetsbare mensen? Als jij er voor gezorgd hebt dat iemand het niet meer redt, als het door jou mis gaat met de aarde, zou je daarmee kunnen leven? Als je dan in de spiegel kijkt, zou je je dan niet doodschamen?

Als wij het moeilijk vinden om aangesproken te worden op ons gedrag, geldt dat ook voor anderen. Durven wij iemand aan te spreken?
Je kunt een ander aanspreken, als je weet dat je zelf niet volmaakt bent. En wat is het moeilijk jezelf helemaal te veranderen. Geef die ander een nieuwe kans en als het weer mis gaat, nog weer.
Steun elkaar om werkelijk de weg van Jezus te gaan, om er te zijn voor kleine mensen.

Lied: voor kleine mensen

Lucas 17:1-4  Oproep aan de leerlingen
Tegen zijn ​leerlingen​ zei Jezus: ‘Het is onvermijdelijk dat er mensen ten val worden gebracht, alleen: wee degene die daarvoor verantwoordelijk is! Het zou beter voor hem zijn als hij met een ​molensteen​ om zijn nek in zee werd geworpen dan dat hij ook maar een van deze geringen ten val zou brengen. Let dus goed op jezelf!

Indien een van je broeders of zusters zondigt, spreek die dan ernstig toe; en als ze berouw hebben, ​vergeef​ hun. En als ze zevenmaal op een dag tegen je zondigen en zevenmaal naar je terugkeren en zeggen: “Ik heb berouw,” dan moet je hun ​vergeven.’

Lied: wat ik gewild heb

Vervolg lezing: vers 5-10
Toen zeiden de ​apostelen​ tegen de ​Heer: ‘Geef ons meer geloof!’ De ​Heer​ zei: ‘Als jullie geloof hadden als een ​mosterdzaadje, zouden jullie tegen die moerbeiboom zeggen: “Trek je wortels uit de grond en plant jezelf in de zee!” en hij zou jullie gehoorzamen.

Als iemand van jullie een knecht zou hebben die ​ploegt​ of de kudden weidt, dan zal hij, wanneer die thuiskomt van het land, toch niet tegen hem zeggen: “Ga maar meteen aan ​tafel”? Zal hij niet veel eerder tegen hem zeggen: “Maak iets te eten voor me klaar, doe je ​gordel​ om en bedien me terwijl ik eet en drink, en daarna kun je zelf eten en drinken”? Hij bedankt de knecht toch niet omdat die gedaan heeft wat hem is opgedragen? Hetzelfde geldt voor jullie; wanneer jullie alles gedaan hebben wat jullie is opgedragen, zeg dan: “Wij zijn maar knechten, we hebben enkel onze plicht gedaan.”’

Lied: Niemand heeft u ooit gezien

Overweging
Wat een opgave. Hoe krijg je het voor elkaar zo te leven. Geef ons meer geloof, zeggen de leerlingen van Jezus
Heb vertrouwen, zegt Jezus. Geloof maar dat het kan. Dan kun je bergen verzetten!
Hoe komt Jezus zelf aan dat geloof, aan dat vertrouwen?
Jezus is opgegroeid met de verhalen van zijn moeder, verhalen over haarzelf en de Eeuwige, de verhalen over wat God in het leven van het volk Israël betekend heeft.
Verhalen die de eeuwen door tot de dag van vandaag zijn doorgegeven en mensen hoop hebben gegeven, inspiratie, die soms als een spiegel werkten of een nieuwe weg wezen.
Het verhaal van God met de mensen.

Als gemeenschap heb je ook vertrouwen in elkaar nodig. Vertrouwen dat je het samen doet.
Vertrouwen van u als hoorders in de voorgangers en vertrouwen van de voorgangers in u als mensen die woorden waar maken.
Vertrouwen van de leden in de zorgvuldigheid van het bestuur en van het bestuur in de creativiteit en bereidheid om zich in te zetten van de leden.
Kom maar met mooie sprankelende ideeën en voer ze met enthousiasme  uit, zodat we blijven bewegen de toekomst tegemoet.

Samen zetten we ons in voor een wereld waarin de onbarmhartigheid is uitgeroeid, waarin er niemand meer stuk loopt op een ander, waarin er eten, een huis en frisse lucht en schoon water is voor iedereen.
Daar doen we het voor! Niet om er zelf beter van te worden of om belangrijk te lijken. Doe heel vanzelfsprekend wat je te doen staat, net als die knechten van vroeger die deden waarvoor ze waren aangenomen.
Doe waar jij goed in bent. Ieder zet zijn talent in voor de gemeenschap en als gemeenschap, voor de nieuwe samenleving. Iedereen heeft een taak en een eigen deskundigheid.
Wees trouw aan de bron van je leven, aan de mensen en aan moeder aarde.

Geloofslied: is een mens trouw

Tafel klaarmaken; collecteren

U zult in het Tafelgebed woorden van Franciscus aantreffen.
Het onze vader waar we het tafelgebed mee afsluiten is dit keer met andere woorden. Woorden van iemand die worstelt met een moeilijk leven. Als u wilt, mag u meebidden, u mag ook luisteren.

Voorbeden: accl. jij die onze gedachten raad

Wij bidden voor wie ten val is gebracht door een ander
Iemand die ernstig gewond is geraakt door iemand met te veel drank op
Iemand die is weggepest op school of op het werk
Iemand die door misleiding veel geld verloor en in de armoede terechtkwam
Iemand die te maken kreeg met ernstig geweld, met misbruik
Dat uw woede over wat hen is aangedaan ons mag raken, dat wij naast hen staan en hen weer overeind helpen accl: : jij die onze gedachten raad

Wij bidden u om heilige verontwaardiging om wat mensen of de aarde wordt aangedaan.
Dat wij het kwaad durven stoppen, een ander durven aanspreken en dat wij ook kritisch naar onszelf kijken.
Geef dat wij samen mogen zoeken naar wat goed is
Accl.: : jij die onze gedachten raad

Wij bidden dat het in de maatschappij en de kerk niet gaat
om wie het belangrijkste is,
maar om een duurzame manier van leven
die recht doet aan mensen en de aarde
en hoe ieder van ons daaraan een bijdrage kan leveren
Accl: : jij die onze gedachten raad

Intenties, daarna: voor uw Aangezicht

Tafelgebed ( naar Franciscus en Oosterhuis )
Onuitsprekelijk zijt Gij en goed.
Goed is de hand
die alles heeft geschapen.
Onzegbaar goed is onze broeder zon
die elke dag maakt dat het dag is,
die doorschijnend mooi
van licht en krachtig is,

Ook goed en mooi is zuster maan
met al haar sterren
die Gij van hemel hebt gemaakt.
En goed als Gij is broeder wind
met al zijn wolkenvelden –
en goed weer, slecht weer, en de lucht
waarin wij leven, nietig en gelukkig.

Gezegend is uw Naam om zuster water
die nuttig is en nederig
kostbaar en zuiver;
om broeder vuur
die in de nachten brandt
lachend robuust en ongewis;
om onze zuster moedertje aarde
die de voeten draagt, die ons bestiert
en alle soort van vruchten
en kruiden geeft en bloemen
fonkelend.

Gezegend zijt Gij
om vrouwen en mannen
die als profeten protesteren
als er mensen zijn die tekort komen
en als de aarde verschraalt
maar die ook een nieuwe wereld voor zich zien
en daarover inspirerend spreken
en daarnaar leven

Wij danken U voor Jezus
die heilzaam rondging
maar ook de confrontatie niet schuwde

Tot het laatste toe
bleef Hij verbonden
met U en met mensen
bleef hij vertrouwen dat de nieuwe wereld zou komen
zoals op de avond
waarop hij met zijn leerlingen het feest van de bevrijding vierde,
hij het brood nam, dankte
en zei;
“Dit brood is als mijn leven,
gegeven voor jullie, gedeeld met jullie.
Blijf brood breken en delen om mij te gedenken,
dan ben ik bij jullie.”
Hij nam ook de wijn gaf die aan zijn vrienden en zei
“Dit de wijn van ons gezamenlijk verlangen naar de nieuwe wereld
van liefde sterker dan de dood.
Blijf deze drinken, dan ben ik erbij,
dan blijft de hoop op de nieuwe wereld levend.”
Hierna werd hij opgepakt
Zijn lichaam werd geschonden, gedood,
maar het donker kon zijn licht niet doven.
Hij stond op,
staat op waar mensen hem gedenken
hem zichtbaar maken in hun leven

Dat wij in zijn geest mogen leven:
Met een open oog voor de ander,
opstandig tegenover krachten die het leven kapot maken,
helend voor wie gekwetst is.
tot heel de aarde op een hemel lijkt

tot het zo ver is blijven we bidden :

Onze Vader:
Onze Vader die in de hemelen zijt
U bent bezorgd om mijn leven

Of U altijd in mij een hemel vindt
waag ik te betwijfelen.
Vanuit diep lijden
is het soms moeilijk
Uw naam te heiligen.

Toch vraag ik U
laat uw Rijk komen
in mijn zoekend hart
en in dat van mijn lotgenoten.
Uw wil: dat niets verloren mag gaan
van wat U geschapen hebt
geeft mij houvast

Geef mij
En mijn lotgenoten
het dagelijks brood
van wat uitzicht,
waardoor meer ruimte vrijkomt
voor uw aanwezigheid.

Vergeef mij
als ik mijn leven
bitter heb bezien.

Leer mij vergeven
dat anderen zo vanzelfsprekend
voorbijgaan aan mijn bestaan.

En leid mij niet in bekoring
de moed op te geven,
maar verlos mij
van medelijden met mezelf.

Want van u is het Koninkrijk
Waar iedereen eindelijk
zichzelf mag zijn,
Amen
( Jacqueline Kool )

Vredeswens Als kleine mensen onbevreesd klein en kwetsbaar kunnen zijn, komen de vrede en de nieuwe wereld dichterbij.
Beginnen wij dichtbij: Wensen wij elkaar de vrede toe

Vredeslied: Nooit hoorden wij andere stemmen dan de onze

Delen van brood en wijn
In het delen van brood en wijn denken we aan Jezus, aan zijn leven en sterven en dat hij nog altijd leeft onder ons.
Leef in verbondenheid met de Eeuwige, met je medemensen en de aarde
Van harte welkom aan deze tafel

Communielied : Tebe poem

Dankgebed
Wij danken u
dat wij hier samen
mogen luisteren naar uw stem
ontdekken wat leven geeft
nieuwe wegen mogen vinden
naar een wereld van recht en vrede
met brood voor onderweg
en wijn om de toekomst te vieren

Waard om te weten

Slotgedachte: Kracht van kwaadheid
Een kwaad en huilend meisje en een onverstoorbare bullebak op de VN top over het klimaat in New York. Wie wint?
Gretha is boos en heeft tranen in haar ogen. Dat levert heel veel venijnige commentaren op.
Met haar kwaadheid doorbreekt ze de muur van ‘het zal zo’n vaart niet lopen’, wees toch niet zo onredelijk’, ‘je verliest de nuance uit het oog’.
De woede van Greta doorbreekt het web van mooie praatjes.
Het is een woede die aan de orde stelt wat wezenlijk is voor ons samenleven op deze aarde. Het is het leven zelf dat protesteert als het geschonden wordt. De Greta’s zullen het winnen van de bullebakken. Zij hebben het leven zelf aan hun kant. ( met dank aan de Franciscaanse beweging  )

Zegen
Ga maar samen op weg met dat woord
Zeg maar ja op die stem
Die je meeneemt naar een nieuwe wereld
Voel je onderweg gezegend
en wees met je boosheid om onrecht
je hartstocht voor het leven
tot een zegen voor de aarde en de mensen

Slotlied: Dat woord waarin ons richting werd gegeven