OMZIEN NAAR ELKAAR
Voorganger: Maria van den Dungen
Viering 28 augustus 2022
Openingslied: De vreugde voert ons naar dit huis
Welkom allemaal, fijn om vandaag hier te zijn, in deze gastvrije ruimte.
Een uurtje samen luisteren naar oude verhalen, zacht zingen of uit volle borst, bidden, aarzelend of met overtuiging; ieder zoals het bij je past.
Wie de kalender goed heeft bekeken zag dat dit het laatste weekend is van de meteorologische zomer. Oogsttijd
Die zomer waarvan we droomden na corona: een lange mooie zomer waarin we onbezorgd als kinderen de vrijheid zouden vieren met elkaar.
Maar zo werd het niet: de oorlog in Oekraine, de stikstof maatregelen en de harde acties van de boeren, de stijgende prijzen van energie en levensonderhoud en de vluchtelingencrisis in eigen land.
En toch zijn we hier met elkaar, zoekend naar kracht, naar bemoediging, inspiratie, hoop. Laten we dat maar uitspreken:
Gebed:
Jij die beloofde: Ik zal er zijn,
Wees bij ons in Licht en Duister,
Laat ons jouw stem horen.
Wees niet onhoorbaar door alle ruis om ons heen
Laat ons verder kijken dan we zien kunnen;
de horizon open, de hemel in het zicht.
Zet ons op de weg die naar uw toekomst leidt.
Amen
Acclam: Gij hart, Gij bron van leven
Inleiding op de lezingen:
Het zijn vandaag wel heel verschillende lezingen, de eerste is een wettekst uit de Tora en de tweede gaat over een maaltijd waarbij Jezus aanwezig was.
En toch blijken ze goed bij elkaar te passen.
Eerste lezing: Deuteronomium 24,17-22
17 U moet de rechten van vreemdelingen en wezen eerbiedigen; van weduwen mag u het overkleed niet in pand nemen.
18 Bedenk dat u zelf slaaf bent geweest in Egypte totdat de HEER, uw God, u heeft bevrijd. Daarom gebied ik u zo te handelen.
19 Wanneer u bij de graanoogst op de akker een schoof vergeet, mag u niet teruggaan om die op te halen. Laat hem achter voor de vreemdelingen, weduwen en wezen. De HEER, uw God, zal u erom zegenen in alles wat u onderneemt.
20En wanneer u bij de olijvenoogst tegen de takken slaat, mag u achteraf niet nagaan of u wel alles hebt. De rest is voor de vreemdelingen, weduwen en wezen.
21En wanneer u bij de wijnoogst druiven plukt, mag u niet alles nog eens nalopen. De rest is voor de vreemdelingen, weduwen en wezen.
22Bedenk dat u zelf slaaf bent geweest in Egypte. Daarom gebied ik u zo te handelen.
Tussenzang: Te doen gerechtigheid
Evangelie Lucas 14,1,7-14
Toen hij op sabbat naar het huis van een vooraanstaande farizeeër ging, waar hij voor een maaltijd was uitgenodigd, hielden ze hem in het oog.
Er was daar iemand met waterzucht. Jezus vroeg aan de wetgeleerden en de farizeeën: ‘Is het toegestaan hem op sabbat te genezen of niet?’ Maar ze zwegen. Hij pakte de man bij de hand, genas hem en stuurde hem weg.
En tegen de farizeeën en wetgeleerden zei hij: ‘Als uw zoon of uw os in een put valt, dan haalt u hem er toch meteen uit, ook al is het sabbat?’ En daarop hadden ze geen antwoord.
Hij vertelde de genodigden een gelijkenis, want hij had gezien hoe ze de ereplaatsen voor zichzelf kozen. Hij zei tegen hen:
‘Wanneer u door iemand wordt uitgenodigd voor een bruiloft, kies dan niet de ereplaats, want misschien is er wel iemand uitgenodigd die voornamer is dan u, en dan moet uw gastheer tegen u zeggen: “Sta uw plaats aan hem af.” Dan zult u beschaamd de minste plaats moeten innemen. Als u wordt uitgenodigd, kies dan de minste plaats, zodat uw gastheer tegen u zal zeggen: “Kom toch dichterbij!” Dan wordt u eer betoond ten overstaan van iedereen die samen met u aan tafel aanligt.
Want wie zichzelf verhoogt zal vernederd worden, en wie zichzelf vernedert zal verhoogd worden.’
Hij zei ook tegen degene die hem had uitgenodigd: ‘Wanneer u een maaltijd aanbiedt of een feestmaal geeft, vraag dan niet uw vrienden, uw broers, uw verwanten of uw rijke buren, in de verwachting dat zij u op hun beurt zullen uitnodigen om iets terug te doen.
Wanneer u mensen ontvangt, nodig dan armen, kreupelen, verlamden en blinden uit. Dan zult u gelukkig zijn, zij kunnen voor u dan wel niets terugdoen, maar u zult ervoor beloond worden bij de opstanding van de rechtvaardigen.’
Acclam.: Het woord dat ik jou geef
Overweging:
Het is oogsttijd en de eerste lezing sluit daar naadloos bij aan. Wat doen we met de overvloed die de aarde ons de meeste jaren geeft?
Daarover gaat het in Deuteronomium, het bijbelboek waarin regels staan voor hoe mensen met elkaar om moeten gaan. Een wetboek voor het hele sociale verkeer, van grondbezit, echtscheiding tot loonbetaling. Dit zegt het over oogsten:
De eigenaar van de grond mag genieten van wat het land opbrengt, daar is hard voor gewerkt. Maar hij mag niet de grond uitputten om een zo groot mogelijke opbrengst te krijgen. En hij mag ook niet de laatste vruchten plukken, omdat er mensen zijn die geen stukje grond in eigendom hebben. Zij zijn afhankelijk van wat er voor hen over gelaten wordt.
De basisgedachte is dat Jahweh de echte eigenaar is van de grond, wij hebben de schepping te leen.
Steeds klinkt in dit bijbelboek: “Bedenk dat je zelf slaaf bent geweest in Egypte.” Als waarschuwing dat het volk zelf ook heel slechte tijden heeft gekend. Dat moet hen weerhouden anderen te behandelen, zoals zij ooit behandeld zijn. Toen had je zelf niets: doe dat een ander niet aan. Want de naaste is zoals jij, ook de naaste die het minder goed heeft dan jij. Elke keer worden vreemdelingen, weduwen en wezen genoemd. Zij bezitten geen graanvelden, geen olijfbomen of wijngaard. In de agrarische samenleving van toen betekende dat geen eigen bron van inkomsten. Ze waren afhankelijk van wat hun gegeven werd.
Ons land gaat altijd trots op onze sociale wetgeving: voor ieder probleem een loket, heet het. Veel mensen vallen door de mazen van het net, zij worden niet gezien. Er is geen oog voor de mens achter het probleem. Pijnlijk duidelijk werd deze week hoe dit systeem tekort schiet. Wij zijn niet van onze verantwoordelijkheid af, wij moeten oog hebben voor de anderen om ons heen en doen wat voor de hand ligt. God heeft ons het beheer over de schepping gegeven: hij laat het aan ons over: wij zijn Zijn handen.
Met: bedenk dat je zelf slaaf bent geweest in Egypte, herinnert God ook ons als het ware aan wat hij voor de Joden – en ons- gedaan heeft.
In de tweede Lezing is Jezus uitgenodigd voor een maaltijd bij een belangrijke farizeeër. Het is niet zomaar een etentje maar een sabbatsmaaltijd.
Jezus was bekend geworden door zijn preken en wonderen, dat gaf hem een zekere status, vandaar de uitnodiging. Tijdens zo’n bijeenkomst werd vaak gesproken over de juiste toepassing van de Thora.
De meest aanzienlijken of meer geleerden lagen meestal dichter bij de gastheer, zij konden het gesprek goed volgen of beïnvloeden, maar hoe dichter je bij de gastheer zit, hoe meer aanzien je genoot.
Jezus hekelt dit gedrag, zowel van de gasten die bescheidenheid missen, als van de gastheer, die mensen uitnodigt, uit de eigen kring, die hem terug zullen vragen. Jezus wijst op de groep mensen, de armen en gehandicapten, die in de geest van de Thora ook gastvrijheid zouden moeten genieten.
Gastvrijheid is: kom erbij, goed dat je er bent.
Jezus eet wel vaker met randfiguren, zoals met Zacheus de tollenaar. Hij is begaan met het leven van mensen, vooral met de kansarmen.
Geïnspireerd door zijn voorbeeld moeten we iets doen aan de gebrokenheid van het bestaan.
Door bezielde mensen want zij maken iets van God zichtbaar.
Geloofslied: Is een mens trouw
Collecte, tafel; klaarmaken
Als de eerste Christenen bijeen kwamen om de zondag te vieren, dan brachten ze gaven mee om maaltijd te houden en elkaar te ondersteunen.
Daarin is sindsdien niets veranderd, dus de collecte is aanbevolen.
VOORBEDE Acclamatie: Kom adem ons open
Verras ons met uw genade, God,
maak deze wereld omgekeerd.
Om de lieve vrede bidden wij
in een wereld die bol staat van vechten en pesten,
van ellebogenwerk en bluffen en pochen. acclam.
Om mensen die vredestichters kunnen worden bidden wij
in een wereld waar oorlogen maar niet ophouden
en het puin van het ene conflict nog niet is opgeruimd
of een andere strijd is alweer uitgebroken. acclam.
Om die stille stem in het hart bidden wij, die stem
die ons aanspreekt op onze innerlijke kracht en zachtheid
in een wereld vol lawaai, geschreeuw en ruzie.
Voor de mensen van het Rode Kruis en Artsen zonder grenzen,
die proberen de menselijkheid in Ter Apel terug te brengen, bidden we acclam
Om het eeuwige licht voor de mensen die we missen en voor de intenties bidden we.. accl. Koester de namen
TAFELGEBED
Jij, Eeuwige, die Liefde bent,
wees aanwezig in ons midden
en vervul ons hart met jouw goede Geest
Jij hebt tot mensen gesproken in dromen en visioenen,
die hun de kracht gaven jouw weg te gaan.
Kleine bange mensen werden door Jou
mensen die bergen konden verzetten.
Acclam: Waar vriendschap ..
Jij, Eeuwige hebt tot ons gesproken door Jezus:
beeld van jouw goedheid.
Hij droomde van een volk van nieuwe mensen
die, één van geest en één van hart,
zich geroepen wisten tot elkaars geluk.
Acclam: Waar vriendschap …
Op de avond voor zijn sterven,
nam Hij brood in zijn handen,
dankte jou, brak het,
gaf het aan zijn vrienden en zei:
Neemt en eet,
dit brood voor deze gebroken wereld.
als teken van mijn leven,
gebroken en gedeeld, ter wille van jullie.
En ook de beker liet hij rondgaan
en zei: Als teken van liefde
verbindt deze beker jullie met mij
en met het leven en de toekomst van alle mensen.
Drink ervan en blijf dit doen om Mij te gedenken. Acclam.
Daags daarna is Jezus gestorven,
maar niet voorgoed
Hij leeft verder als een droom in ons.
Wij vragen Jou: laat die droom werkelijkheid worden.
In die Geest zijn wij onderweg,
En bidden wij woorden van vrede, woorden van toekomst.
het ONZE VADER bidden wij steeds in de oude versie, die is ons dierbaar en vertrouwd.
Heel soms is het goed om dit gebed met andere woorden te bidden, dan dringt de betekenis weer sterker tot ons door.
Vandaag bidden we samen: de Onze Vader tekst: van Franck Ploum
Die wij God noemen
Spreek uw naam in ons geweten
Laat uw rijk van vrede
geboren worden in ons:
de hemel op aarde
dat uw wil geschiede:
eindelijk gerechtigheid
brood genoeg voor allen
die lijden aan honger
maak ons vrij
van onrecht en verzwijgen
verzacht ons oordeel over elkaar
behoedt ons te leven voor onszelf alleen
dat wij met licht en liefde
kwade duisternis overmeesteren.
Kom hier en nu
Kom met kracht
vandaag en morgen
en altijd.
VREDESWENS:
Als we in het Onze vader bidden om vrede moeten we ook zo met elkaar omgaan.
Iemand vrede wensen is elkaar aankijken en uitstralen: jij bent wie je bent: je mag er zijn zoals je bent.
Laat ons elkaar vrede en alle goeds wensen.
Lied: Maak mij tot een bedding van uw vrede
UITNODIGING:
Brood en wijn staan op tafel, vruchten van de aarde en van het werk van mensen. Delen is een heilige opdracht: iedereen is dus uitgenodigd.
Breken en Delen
Communielied: Wat in stilte bloeit.
Daarna: Stil gebed
Mededelíngen
Slotgedachte: een verhaal:
Een wijze rabbi bracht het grootste deel van zijn tijd door met het geven van onderricht en het bezoeken van zieken en stervenden.
Met het bestuur had hij afgesproken dat ze hem niet moesten lastig vallen met allerlei kleine veranderingen.
Op een dag zag hij bij de ingang van de synagoge een offerblok en geschokt riep hij het bestuur bijeen.
”Wat een schandaal, dat offerblok bij de ingang van de synagoge!”
Wat is daar mis mee? wilde een bestuurslid weten.
Daarop antwoordde de rabbi: “Tot nu toe was het de gewoonte in onze gemeente dat ieder die een arme tegenkwam, hem een aalmoes gaf.
Dan stond hij oog in oog met het verdriet en zag hij met eigen ogen zijn armoede.
Door dat offerblok kun je voortaan je ogen sluiten en je hart zal niet meer worden geraakt door de nood van de armen”.
Zegen
Moge de Schepper van al wat leeft en ademhaalt ons leven zegenen en behoeden.
Mogen wij op onze beurt behoeden al wat leeft en ademhaalt.
Mogen wij ons daartoe gezegend weten, door elkaar en
door de VADER, die onze oorsprong is
DE ZOON, die met ons gaat
en DE HEILIGE GEEST, die onze toekomst is. Amen.
Slotlied: Nu wij uiteengaan.
Fijne zondag.