SAN SALVATORGEMEENSCHAP | 2 april 2023
Ruimte maken – Binnenkomen
Voorganger Franneke Hoeks | Lectoren Dorien Broekmeulen & Fiet Vreeburg
Koor Melodiek o.l.v. Marcel van der Maeden | Piano Coby Wagemans | Fluit Maria Werner
OPENINGSLIED Hier gaan we zingend de wereld te buiten
WELKOM
Ruimte maken was het thema van deze vastentijd. Ruimte maken – Binnenkomen is het thema van deze viering. We vieren Palmpasen. Het is groen hier rondom de tafel. Groene takken waarmee we de intocht herdenken We staan stil bij moment dat Jezus door velen feestelijk werd binnengehaald in Jerusalem. Feestelijkheden te over: men wuift, roept en zwaait alsof het niet op kan. Een koninklijk onthaal voor deze man die eenvoud predikte. Hij gaat zijn weg door het leven. Dit is iets wat blijkbaar moet gebeuren.
Laat ons aan het begin van deze viering deze takken zegenen. Zodat ze straks als tekens op onze levensweg meegaan naar de plekken waar wij thuis zijn. Laat dit moment van zegening ook een moment van stilte en inkeer zijn.
ZEGENGEBED
Goede God, zegen deze groene taken. Laat jouw dauw neerdalen op dit groen, opdat deze twijgen ons mogen wijzen op jouw belofte op een betere toekomst,
een leefwereld waarin jij richting geeft aan ons doen en laten. Dat deze droom, dit visioen mag uitstralen
over de plekken waar deze takken zullen belanden.
Laat dit groen keer op keer een oproep zijn om ons steeds weer te her-inneren aan waar het om gaat op onze levensweg: het goede leven voor de aarde en al wat daar op leeft.
Samen
Laat dit groen zijn een teken van leven. Laat deze twijgen zijn een oproep om verder te zien, meer lief te hebben, om sterker te hopen. Mogen deze takken, een teken van Jouw zegen zijn. Amen
Zegening palmtakjes
ACCLAMATIE Leven weet wegen uit de diepte van de dood
EERSTE LEZING Jesaja 50, 4-7
God, de Eeuwige, schoolde mijn tong als die van een leerling,
zodat ik de moedeloze kan opbeuren.
Elke ochtend wekt Hij mijn oor,
rust mij toe om als leerling te luisteren.
God, de Eeuwige, heeft mijn oren geopend
en ik heb geen verzet geboden,
ik ben niet teruggedeinsd.
Ik heb mijn rug blootgesteld aan mijn folteraars,
wie mij de baard uittrokken, bood ik mijn wangen aan.
Ik heb mijn gezicht niet verborgen
toen ze mij beschimpten en bespuwden.
God, de Eeuwige, zal mij helpen,
daarom word ik niet gekwetst
en is mijn gezicht zo onbewogen als een rots,
want ik weet dat ik niet beschaamd zal staan.
LIED Zoudt Gij ooit mij beschamen
TWEEDE LEZING: Matteüs 21,1-11
Toen ze Jeruzalem naderden en bij Betfage op de Olijfberg kwamen, stuurde Jezus twee leerlingen eropuit met de opdracht: ‘Ga naar het dorp dat daar ligt. Zodra je het binnenkomt, zul je een ezelin vinden die daar vastgebonden staat met haar veulen. Maak de dieren los en breng ze bij Me. En als iemand jullie iets vraagt, antwoord dan: “De Heer heeft ze nodig.” Dan zul je ze meteen meekrijgen.’ Dit is gebeurd omdat in vervulling moest gaan wat door de profeet gezegd is: ‘Zeg tegen vrouwe Sion: “Kijk, je koning is in aantocht, Hij is zachtmoedig en rijdt op een ezelin en op een veulen, het jong van een lastdier.” De leerlingen gingen op weg en deden wat Jezus hun had opgedragen. Ze brachten de ezelin en het veulen mee, legden er mantels overheen en Jezus ging erop zitten. Vanuit de menigte spreidden velen hun mantels op de weg uit, anderen braken takken van de bomen en spreidden die uit op de weg. De talloze mensen die voor Hem uit liepen en achter Hem aan kwamen, riepen luidkeels: ‘Hosanna voor de Zoon van David! Gezegend Hij die komt in de naam van de Heer. Hosanna in de hoogste hemel!’ Toen Hij Jeruzalem binnenging, raakte de hele stad in rep en roer. ‘Wie is die man?’ wilde men weten. Uit de menigte werd geantwoord: ‘Dat is Jezus, de profeet uit Nazareth in Galilea.’
ACCLAMATIE Oren en ogen
OVERWEGING
De leerlingen naderen Jeruzalem. Ze zijn op weg om daar Pesach te vieren. Jeruzalem is het religieuze centrum voor het Joodse volk. Het is ook politiek een belangrijke plaats. In de tijd van Jezus geen vrije plaats. Het land wordt overheerst door de Romeinen die in het Jeruzalem van Jezus de dienst uit maken.
Dan maakt het Joodse volk zich op om Pesach te vieren. Vele treken naar Jeruzalem om daar te vieren dat ze ooit als vrije mensen Egypte konden verlaten. Reken maar dat de stad zich op alle manieren klaar maakte voor dit feest. Joodse families en vriendengroepen waren bezig met de voorbereidingen voor dit feest: Boodschappen, brood bakken, het huis op orde om gasten te ontvangen. Ook de Romeinse bezetters, waren bezig met voorbereidingen; hoe zorgen we dat alles goed verloopt, hoe drukken we mogelijke opstanden de kop in. Reken maar dat de hoge pieten van Romeinen ook naar de stad komen en zorgen dat ze paraat zijn. Aan de ene kant trekken de machthebbers naar de stad om zeker te zijn dat het volk zich niet verliest in opstandjes.
Vandaag hoorden we hoe Jezus de stad binnen kwam. Niks machtsvertoon. Een man, op een ezel met veulen. Het verschil kan niet groter zijn. Soldaten, politieke leiders aan de ene kant en deze man met zijn vrienden die Jeruzalem binnenkomt. De afbeelding die ik voor deze viering gebruikt raakte me. Hij is van de Bulgaarse iconenschilder Julia Stankova. Kijk maar even.
Alles valt weg. Geen vrienden, geen volk, geen machthebbers, geen drukte, geen mantels, geen palmtakken, geen rumoer. Alleen deze man op een ezel gevat in warme zachte kleuren. Hij gaat heuvel op en volgt een weg naar poort van licht in de verte. Zijn hand op zijn hart. Niks koninklijks toch. Ik voel zachtheid in deze moderne icoon. Niets om bang van te zijn. Niet iets om toe te juichen…. Toch?
Jeruzalem, stad die beheerst wordt door een vreemde mogendheid, maakt zich op voor het feest van bevrijding. Spanning in de lucht. Want ooit zou hij komen, de Messias, de beloofde, een nieuwe koning. Kijk nog eens naar het beeld.
Geen bedreiging maar juist zachtheid en vriendelijkheid. Iemand die de moedeloze weet op te beuren. Keer op keer. Iemand die zichzelf niet centraal stelt, maar oog heeft voor wat kwetsbaar is. Bij Jezus is dat tot in de kern wie hij is. Dienaar van mensen. Een oud en terugkerend thema in de bijbel. In onze eerste lezing was een anonieme dienaar van mensen aan het woord. Een mens vol vrede en vriendelijkheid die zelfs niet in verzet komt als hem geweld wordt aangedaan. Een mens van God tot ten met. Jezus voldoet aan dat beeld van die ultieme dienaar: genezer, opwekker, grenzenslechter, vriend van buitenbeentjes.
Zouden de leerlingen, de mensen langs de weg deze Jezus zien? Of hopen ze, opgezweept door de sfeer in de stad, dat Jezus juist paal en perk zou stellen aan de Romeinse overheersing. Een nieuwe koning in de lijn van David. Mantels uit als eerbetoon. Wuiven met takken. Hosanna!
Met de komst van Jezus raakt de stad in rep en roer. Geen wonder dat ook de machthebbers zenuwachtig worden. Stel nu toch eens dat deze man het hele systeem van macht en overheersing op zijn kop zet! Alle alarmbellen gaan af.
Zie hem daar op die ezel, goedheid en liefde ten top. Niets om bang van te worden. Een mensenmens. En toch wordt hier op de weg naar Jeruzalem de toon gezet voor de dagen die volgen. En Jezus gaat die weg. Doet wat hij moet doen… natuurlijk is er twijfel in de dagen die gaan komen, maar is ook de overtuiging dat dit zo moet. Geen verzet, geen geweld, maar volhouden in menselijkheid, koste wat kost. Alleen woorden en gebaren van vrede scheppen ruimte tot leven.
Dit is niet een bevrijder die met geschreeuw of geweld zijn boodschap doordrukt. Die hebben we genoeg, nu en toen waarschijnlijk ook al. Bevrijding, toekomst, ruimte om te leven voor mens en aarde ligt niet muren opbouwen maar in ruimte scheppen voor wat anders is. Dan ontstaat er iets van dat visioen waar Jezus keer op keer over sprak. Ruimte waar het kleine en ongeziene er mag zijn. Waar mensen die er niet toe doen, meetellen. Waar kwetsbaarheid kracht in zich draagt. Hier op de weg naar Jeruzalem, vlak voor hij de stad binnen gaat zien we een kwetsbaar mens, een mens van mensen. Hij gaat zijn weg, door de juichende menigte, terwijl de machthebbers hem met argusogen volgen. Ik blijf in dit verhaal het beeld van Julia Stankova voor ogen houden. Een stralend mens, met de hand op hart op weg naar een poort die ruimte biedt voor jou en mij. Een woord, een boodschap die zelfs dood zal overwinnen.
GELOOFSLIED Woord dat ruimte schept
COLLECTE | INSTRUMENTALE MUZIEK
VOORBEDE
In de harde realiteit van deze wereld worden veel van onze idealen verpletterd, of op een cynische manier onderuitgehaald. Sterk ons, dat we onze dromen toch
niet zomaar opgeven, maar ontgoocheling om kunnen zetten in positieve kracht.
Wek uw kracht en kom ons bevrijden.
Zie ons gedoog ons, laat ons niet vallen.
Help ons in het goede te blijven geloven, zoals de projecten van de vastenactie. Laten we bidden voor de mensen in Zuid-Soedan. De afgelopen weken gingen we met hen op weg. Dat vrouwen als Awut en Ajak en vele anderen met hen, mogelijkheden krijgen om een eigen bestaan op de bouwen in deze kwetsbare regio.
Dat wij niet leven gevangen in leegte,
dat wij niet vallen terug in het stof.
Houd ons samen, dat wij blijven geloven in de kracht van gemeenschap, dat we onze dromen aan elkaar blijven vertellen, elkaar nabij blijven in moeilijke tijden
en daden stellen van geloof, hoop en liefde.
Roep ons namen dat wij U horen,
dat wij herademen, dat wij U leven
Laten we bidden voor wie ziek zijn. Dat zij uw zachte kracht mogen ervaren. We denken hier aan deze tafel aan de mensen van wie we afscheid moesten nemen.
Koester de namen
TAFELGEBED
Verzameld om deze tafel, te midden van het groen danken wij Jou, God van mensen, voor het leven ons aangereikt, voor mensen begaan met anderen, voor de rijkdom van de natuur, voor alles wat we mogen oogsten, de vruchten van de aarde, de vruchten van uw geest: vrede, vriendelijkheid en vreugde.
Gezegend Jij, die gesproken heeft in Jezus, die leefde als mens onder mensen, die opkwam voor de verstotene, die recht deed aan elke mens, de laatste en de eerste, die zijn leven deelde tot het einde toe.
Want op de laatste avond van zijn leven, heeft Hij ons zijn lijf en ziel voor eeuwig gegeven. In het bijzijn van zijn vrienden
heeft Hij brood genomen, dankte voor het brood, brak het en deelde het aan zijn vrienden met de woorden: ‘Neem en eet van dit brood, dit is mijn leven, ik geef het aan jullie.’
Ook nam Hij een beker, sprak een dankgebed, en zei tot zijn vrienden: ‘Drink hieruit en proef van mijn liefde, zodat mijn vreugde in jou zal zijn en haar volheid bereikt. Heb elkaar lief, zoals ik jou heb liefgehad.’
Zo heeft Hij zich aan ons gegeven, als levend brood. Zo leeft Hij in ons midden, als Gods woord. Zo wordt zijn droom onze droom, een visioen van vrede, een visioen van gerechtigheid voor elke mens hier op aarde.
In die Geest gaan wij op weg, om te werken aan veiligheid en geborgenheid, vrijheid en vertrouwen, vreugde en vrede voor iedereen, in verbondenheid met elkaar, in verbonden met Jezus en zo verbonden met Jouw vredelievende nabijheid.
ONZE VADER
VREDESWENS
VREDESLIED – Zuster broeder, vrede voor jou
BROOD EN WIJN | PALMTAKJES
LIED Nu staan in dun gewaad van groen
GEBED
Jou vergeet ik nooit! Laat dat na deze maaltijd
in ons doorklinken. Dankbaar voor woorden
Dankbaar voor het gebaar van breken en delen.
Dat wij dit op onze beurt dit mogen leven.
MEDEDELINGEN
SLOTGEDACHTE
Er was eens een man die drie zonen had. Op een dag zijn hun vader: ‘Breng me zoveel takken als jullie kunnen dragen!’ De jongens rende het bos in en keerden na een tijd terug met een bos takken. ‘Neem elke één tak,’ zei de vader, ‘en probeer hem te breken.’ ‘Da’s gemakkelijk ‘zeiden de jongens en ze braken hun stokken in twee. ‘Bind nu alle takken samen met een touw,’ zei de vader, ‘en probeer dan die bussel te breken.’ Ze probeerden het om de beurt, maar de takken die afzonderlijk zo gemakkelijk te breken waren, waren samengebundeld zo sterk als staal. ‘Wel,’ zei de vader, ‘wat jullie met deze stokken deden, kan ook met jullie geburen. Als je alleen voor jezelf opkomt, kun je gemakkelijk breken. Maar samen zijn jullie zo sterk als deze bussel takken.’
Naar een verhaal van Aesopus
Stilte
ZEGENWENS
Lieve mensen laat ons op weg gaan, de week tegemoet.
We nemen de kaars van het afgelopen jaar mee
en doven haar licht,
vol vertrouwen dat de Eeuwige
in de dagen die gaan komen bij ons zal zijn.
Het groen in onze handen
mogen we zien als een voorbode van nieuw leven.
Laat ons deze takjes koesteren als tekens van hoop
die ons tijdens de dagen die komen gaan
wijzen op het nieuwe licht van Pasen
nu en alle dagen van het leven.
SLOTLIED wie ten einde toe