Ruimte voor de ander

San Salvatorgemeenschap 16 – 17 sept 2017
Thema: Ruimte voor de ander
Voorganger: Gepke Kerssen
Muzikale ondersteuning: De Cantorij

Openingslied za: Uit uw hemel zonder grenzen
zo.: De woorden die wij spraken 

Welkom en inleiding
Welkom, wie of wat je ook bent of waar je vandaan komt. Of je hier altijd komt of vandaag voor het eerst. Of je groot of klein bent. U, jij bent van harte welkom.
Het gaat dit keer niet over hoe wij als Salvatorianen in de wereld staan, maar hoe wij met elkaar omgaan binnen de gemeenschap.
“Wie is de grootste?“ vragen de leerlingen aan Jezus.
Om wie gaat het nu eigenlijk binnen de gemeenschap?
Wie nemen de beslissingen? Rekenen we iemand af op een fout of denken we : “Iedereen maakt wel eens een fout’’
Spannende vragen, die opkomen uit de teksten. Benieuwd wat er bij u opkomt. Mooi als dat tot goede gesprekken leidt na de viering.

Maar eerst worden we stil, openen we ons hart voor wat groter is dan ons.

Openingsgebed
Bron van leven, voor ons, voor onze gemeenschap
We leggen wat ons bezighoudt voor U neer
onze dromen, onze nachtmerries,
onze harde en onze lieve woorden
onze angst en onze hoop
schenk ons stromend water
zodat wij als mens en als gemeenschap kunnen groeien,
bloeien en vrucht dragen.
Lied za: Voor kleine mensen: -zo.: Boom

Inleiding op de eerste lezing:
Na de bevrijding uit Egypte trekt het volk door de woestijn.
Maar hoe word je een volk van vrije mensen, als je zo lang onvrij bent geweest.
Mozes ontvangt daarvoor van de Eeuwige 10 wegwijzers om te voorkomen dat er nieuwe leiders opkomen die hun volksgenoten onderdrukken.
Maar als Mozes terugkeert met de 10 wegwijzers naar een leven in vrijheid, heeft het volk toch weer gekozen voor de zekerheid, de veiligheid van god als een sterke leider.

Eerste lezing: Exodus 32:7-14
De HEER zei tegen ​Mozes: ‘Ga terug naar beneden, want jouw volk, dat je uit Egypte hebt geleid, misdraagt zich.
Nu al zijn ze afgeweken van de ​weg​ die ik hun gewezen heb.
Ze hebben een ​stierenbeeld​ gemaakt, hebben daarvoor neergeknield, er ​offers​ aan gebracht en gezegd: “Israël, dit is je god, die je uit Egypte heeft geleid!”
De HEER zei verder tegen ​Mozes: ‘Ik weet hoe onhandelbaar dit volk is. Houd mij niet tegen: mijn brandende toorn zal hen verteren. Maar uit jou zal ik een groot volk laten voortkomen.’
Mozes​ probeerde de HEER, zijn God, milder te stemmen:
‘Wilt u dan uw toorn laten woeden tegen uw eigen volk, HEER, dat u met sterke hand en grote macht uit Egypte hebt bevrijd?
Wilt u dat de Egyptenaren zeggen: “Hij heeft hen bevrijd om hen in het ongeluk te storten, om hen in het bergland te doden en van de aarde weg te vagen”?
Wees niet langer toornig en zie ervan af onheil over uw volk te brengen! Denk toch aan uw dienaren ​Abraham, ​Isaak​ en Israël, aan wie u onder ede deze ​belofte​ hebt gedaan:
“Ik zal jullie zo veel nakomelingen geven als er sterren aan de hemel zijn, en het hele gebied waarvan ik gesproken heb zal ik hun voor altijd in bezit geven.”’
Toen zag de HEER ervan af zijn volk te treffen met het onheil waarmee hij gedreigd had.
Lied za:: De wijze woorden – zo: Die chaos schiep tot zinsverband

Inleiding op de Evangelielezing
In het Evangelieverhaal is er ook een berg en zijn er ook wegwijzers voor mensen die de weg van Jezus willen gaan.
Een deel van deze Bergrede bestaat uit de gemeenterede:
over hoe je binnen de geloofsgemeenschap met elkaar omgaat.
De centrale vraag daarbij is: Wie is het belangrijkste?
Jezus schuift kinderen naar voren,
waarschuwt om mensen die niet stevig in hun schoenen staan,
niet ten val te brengen, laat de hele gemeenschap achter om het ene verloren schaap te zoeken. In de tekst van vandaag gaat het over afrekenen of vergeven.

Evangelielezing: Mattheus 18:21-35
Daarop kwam ​Petrus​ bij hem staan en vroeg:
‘Heer, als mijn broeder of zuster tegen mij zondigt,
hoe vaak moet ik dan ​vergeving​ schenken?
Tot zevenmaal toe?’
Jezus​ antwoordde: ‘Niet tot zevenmaal toe, zeg ik je,
maar tot zeventig maal zeven.
Daarom is het met het ​koninkrijk van de hemel​ als met een ​koning​ die rekenschap wilde vragen van zijn dienaren.
Toen hij daarmee begonnen was, bracht men iemand bij hem die hem tienduizend ​talent​ schuldig was. Omdat hij niets kon terugbetalen, gaf zijn ​heer​ bevel dat de man samen met zijn vrouw en ​kinderen​ en alles wat hij bezat. verkocht moest worden, zodat de ​schuld​ kon worden ingelost.  Toen wierp de dienaar zich aan de voeten van zijn ​heer​ en smeekte hem: “Heb geduld met mij, ik zal u alles terugbetalen.”
Zijn ​heer​ kreeg medelijden, hij liet hem vrij en schold hem de geleende som kwijt. Toen deze dienaar naar buiten ging, trof hij daar een van de andere dienaren, die hem honderd ​denarie​ schuldig was.
Hij nam hem in een wurggreep en beet hem toe:  “Betaal me alles wat je me schuldig bent!”
Toen wierp deze zich voor hem neer en smeekte hem:  “Heb geduld met mij, ik zal je betalen.”  Maar hij wilde daar niet van weten, integendeel, hij liet hem gevangenzetten tot hij de hele ​schuld​ zou hebben afbetaald.
Toen de andere dienaren begrepen wat er gebeurd was, waren ze zeer ontdaan, en gingen ze naar hun ​heer​ om hem alles te vertellen.  Daarop liet zijn ​heer​ hem bij zich roepen en hij zei tegen hem:  “Je bent een slechte dienaar. Heel die ​schuld​ heb ik je kwijtgescholden, omdat je me erom smeekte. Dan had jij toch zeker ook medelijden moeten hebben met die andere dienaar, zoals ik medelijden heb gehad met jou?”
En zijn ​heer​ was zo kwaad dat hij hem in handen van de gerechtsbeulen gaf tot hij de hele ​schuld​ zou hebben terugbetaald.
Zo zal mijn hemelse Vader ook ieder van jullie behandelen die zijn broeder of zuster niet van harte ​vergeeft.’
Accl za: God heeft het eerste woord – zo: Gij die Uw naam hebt uitgeroepen

Overweging
Wie is het belangrijkst in de San Salvatorgemeenschap? Wie nemen er de beslissingen? Wie bepalen de richting waarin de gemeenschap beweegt? In onze geloofsgemeenschap houden we niet van bazen die ons vertellen wat we moeten geloven en hoe we moeten leven. Daarom hielden we het niet uit in de traditionele kerk en zijn we nu een zelfstandige gemeenschap. We kiezen zelf onze pastores en ons bestuur.

Zijn zij nu het belangrijkst?
Beslissen zij over onze gemeenschap?

Ik denk dat u hierop nee zegt. Het zou ook niet goed zijn om zo veel verantwoordelijkheid bij een klein aantal mensen neer te leggen. Maar toch sluipt het er in dat er te veel beslissingen op een paar bordjes liggen. Dat is zwaar voor degenen die die verantwoordelijkheid dragen. Zelf heb ik gemerkt hoe verschrikkelijk druk het was in het pastoraatsteam toen we nog met ons vieren waren. Nu met twee mensen in het team is dat nog veel drukker. Daar maak ik me zorgen over. Er zijn nieuwe mensen nodig voor het bestuur en de Adviesraad. Zijn ze te vinden?
Aan de andere kant zijn er ook mensen die meer mee zouden willen praten, nu het gevoel hebben te veel aan de kant te staan.
Daarom is het goed om na te denken over hoe iedere Salvatoriaan tot zijn of haar recht kan komen, hoe elk als een blad aan de boom kan ademen en zo voor leven in de gemeenschap kan zorgen.

Jezus zegt: jullie moeten onder elkaar helemaal niet zo bezig zijn met wie de belangrijkste is. Centraal moet staan wie er onzichtbaar zijn in de samenleving:
Kinderen in die tijd, omdat men kinderen niet belangrijk vond. Kinderen ook nu, met hun ouders, omdat ze hier niet vaak komen Hoe komt dat? Wat hebben zij nodig?
Maar het geldt ook voor die ouderen in onze gemeenschap die niet meer aan alles mee kunnen doen en voor anderen voor wie het leven wat moeilijker is dan voor de meesten.
De mensen van de achtergrond staan hier op de voorgrond en dat heeft gevolgen voor onze omgang hier met elkaar en op de manier waarop we ons georganiseerd hebben.

In de samenleving wordt vaak over mensen beslist. Beleidsmakers bepalen wat goed voor ons is: de politiek, het bedrijfsleven, ziektekostenverzekeraars, de media.
Bepalen voor een belangrijk deel hoe onze wereld eruit ziet en dat maakt mensen boos.
Ik heb gemerkt dat ook in de kerken voor functies vaak mensen worden gevraagd die ook in de samenleving een belangrijke positie hebben. Daardoor bereik je als kerk flinke groepen mensen niet meer. Hun stem wordt niet meer gehoord.
Alsof een tak van de boom is afgerukt, bladeren het gevoel krijgen dat ze verdorren.

Niet voor niets zegt Jezus dat we moeten voorkomen dat mensen struikelen, in de war raken door ons. Er zijn mensen die goed kunnen formuleren, meteen een mening klaar hebben en er vanuit gaan dat hun  manier van leven ook voor anderen de juiste is. Maar we zitten zo vaak in onze eigen bubbel, in ons eigen kringetje. Wat goed is voor ons, is misschien niet goed voor een ander.
Aan Jezus zien we dat hij aan mensen zelf vraagt: wat wil je dat ik voor je doen zal? Wat heb jij nodig om te leven?
Samen mogen we ons daarin oefenen, om steeds weer te vragen: Wat heb jij van ons nodig?
Een gemeenschap van onderop, waarin iedereen meedoet. Niemand die tekort komt, niemand die te zwaar wordt belast.
In de tekst uit Exodus zien we dat ook God niet bij de sterken en machtigen wil horen. Het volk is net bevrijd uit het machtige en rijke Egypte dat hen hevig onderdrukte. God heeft hen bevrijd. Maar dat is al weer een tijd geleden.
Net als dat het bij ons al 6 jaar geleden is dat we ons vrij hebben gemaakt van structuren waarin we ons onderdrukt voelden.
Maar na enige tijd denk je: zijn we wel op de goede weg? Hebben we genoeg mensen om de gemeenschap in beweging te houden?

Waar is dat beloofde land?

Het volk wil van God een sterke god maken die alle problemen voor hen opknapt. Maar die tocht door de woestijn heb je echt nodig. Wij hebben het nodig om los te komen van het denken in zij die het voor het zeggen hebben en de anderen aan wie niets gevraagd wordt.

In onze gemeenschap hebben we een manier van omgaan met elkaar nodig waarbij we recht doen aan iedereen. Iedereen belangrijk is en iedereen talenten heeft die we gaan gebruiken.
Geen god, geen sterke leider die onze problemen wel even voor ons oplost. Die altijd automatisch aan onze kant staat. De eeuwige vertrouwt er op dat wij het samen kunnen. Bevindt zich niet boven ons, maar bevrijdend midden onder ons.
God is woedend dat het volk van hem een vechter in plaats van een bevrijder maakt en even lijkt het of God dan maar een vechter wordt die zijn eigenvolk uitschakelt.
Mooi hoe Mozes het voor zijn volk opneemt. Hoe hij niet een goed leven voor zichzelf en zijn kinderen wil, maar voor heel zijn volk hoe vervelend dat volk soms ook is.
Daarom kijken wij vandaag kritisch naar onszelf: het gaat er om dat er voor iedereen plaats is in onze gemeenschap, maar uiteindelijk in de hele samenleving.

Jezus waarschuwt ons ook om niet onbarmhartig naar anderen te kijken. Vaak zien we zo goed wat een ander allemaal fout doet. Maar we maken allemaal fouten. Goed om te kijken naar onszelf, naar wat we anders doen dan de bedoeling is. Wanneer we dankbaar zijn dat we toch steeds opnieuw mogen beginnen, dan gunnen we dat ook aan anderen. Dan leggen we niet op elke slak zout, Schelden we schulden kwijt en beginnen we met elkaar opnieuw, lerend van onze fouten.

Wat ik hier over vergeven gezegd heb, geldt natuurlijk niet voor groot kwaad als mishandeling, misbruik en ander groot onrecht. Daar is erkenning van onrecht nodig, berouw, herstel van schade en aan de andere kant bevrijding en heelwording, waardoor er ruimte kan komen voor vergeving na een lang proces,

Met zijn woorden en zijn manier van leven bouwt Jezus aan een gemeenschap.
Een gemeenschap waarin we elkaar nodig hebben: de praktische hand, het heldere hoofd, de snelle voet, de kritische nier en vooral het warme hart.
Samen maken we elkaars leven warmer en zinvoller, menselijker. Samen zetten we ons in voor een samenleving waarin iedereen meetelt.
Geloofslied za: Niet op een troon van alleen
zo: Gij die van ons verlangt

Voorbeden
Wij bidden voor mensen zonder macht en zonder stem
Mensen die zijn opgegroeid aan de rand van onze samenleving
of daar zijn terechtgekomen na een verlies
Mensen zonder baan of een slecht betalende
Dat er mensen zijn die hun mogelijkheden zien en hun kansen bieden

Heer ontferm u

Wij bidden voor mensen getroffen door oorlog of natuurrampen
Dat er troost mag zijn voor wie iemand verloren
Hulp voor wie niets meer hebben: geen brood, water, een dak boven hun hoofd

Heer ontferm u

Wij bidden voor onze gemeenschap
Dat wij oog hebben voor mensen die niet op de voorgrond treden
dat hun talenten zichtbaar mogen worden
Dat mensen die nu een te grote verantwoordelijkheid dragen
op kunnen ademen

Blijf geborgen in je naam

Tafelgebed
Wij danken u voor een wereld vol kleur, klank, smaak en geur
Voor de zonnebloem en het madeliefje
De roos en het juffertje in het groen,
Voor mensen net zo kleurrijk

Ieder mens waard om gezien te worden
Elk blad dat de boom van onze gemeenschap tot leven ademt
Voor de mogelijkheid om samen smaak,
kleur en muziek te mogen brengen in de samenleving

Wij danken u voor mensen
die voor de nieuwe wereld bleven gáán
bleven vertrouwen dat U met hen meegaat
Lichtbrengers en smaakmakers
die ons inspireren met hun woorden en daden

Wij danken u voor Jezus die de nieuwe wereld
voor ons zichtbaar maakte
die aan U en aan de mensen trouw bleef tot het uiterste

Op de avond dat hij werd verraden en gearresteerd,
het was op het feest van de bevrijding,
nam Hij het brood,
dankte U, brak het en zei:
Dit is mijn lichaam, mijn leven voor jullie.

Na de maaltijd nam Hij de beker en zei:
Dit is het teken van onze verbondenheid
Van ons gezamenlijk verlangen naar de nieuwe wereld.
van liefde sterker dan de dood.

Blijf met elkaar je brood en je leven delen
De wijn van de toekomst drinken
Dat zijn geest ook ons bezielt.

Dat wij mensen worden die geloven
dat ons leven betekenis heeft
voor de wereld waarin wij leven

Dat Hij zichtbaar mag zijn door ons als gemeenschap
als wij leven brengen zoals Hij
opkomen voor gerechtigheid
en delen met elkaar,
tot heel de aarde op de hemel lijkt

tot het zo ver is blijven we bidden:
Onze Vader

Vredeswens:
We zien kapotte steden en dorpen, door oorlog en door natuurrampen, maar ook: mensen die onvermoeibaar blijven dromen van vrede en een goed bestaan voor allen en die zich daar van harte voor inzetten. 

Vredeslied za: Stad van vrede -zo: In ’t laatste van de dagen

Brood en wijn delen:
Brood als een teken van verbondenheid met Hem en met zijn leven
teken van het leven dat wij samen delen, lief en leed, inspiratie
De wijn doet ons proeven van het land van vrede en recht
Communielied za: Eet en drinkt -zo: Kom en volg mij

Dankgebed
Wij danken u voor woorden
die ons de nieuwe wereld voor ogen brengen
Voor gebaren die ons met elkaar verbinden
Laat uw woord waar mogen worden in ons leven

Laat uw woord waar mogen worden
door ons in het leven van anderen.

Goed om te weten

Slotgedachte: Kees
“’Wie is de belangrijkste in de kerk?”” vroeg de leiding van de kindernevendienst aan de kinderen. Men had verwacht dat de kinderen zouden zeggen: de pastor of de koster, of misschien wel de pianist.
“De belangrijkste is Kees,” zei een meisje.
Kees is een jonge man met een beperking. Elke zondag staat hij in de hal van de kerk en heet hij iedereen hartelijk welkom.
“Ik word daar helemaal blij van,” zei het meisje.
De andere kinderen knikten:
Kees was de belangrijkste in de kerk.
Door Kees voel dat je erbij hoort.

Zegen
De Eeuwige zegene ons, als persoon en als gemeenschap
Moge haar licht hier schijnen,
zodat ieder zichtbaar is met haar of zijn kwaliteiten
opdat we met elkaar vrede en gerechtigheid mogen brengen

Slotlied za: Dans van de zee – zo: Voordat ik bomen zag