Schud het stof van je voeten

San Salvatorgemeenschap 11 – 12 juli 2015
Thema: Schud het stof van je voeten
Voorganger: Ed Andriessen
Muzikale ondersteuning: Melodiek (zo)

Openingslied za: De vreugde voert ons naar dit huis – zo: Dit huis is een huis

Welkom en opening
Genietend van de vele mooie kanten van het mij door onze verzorgingsstaat gegunde bestaan verheug ik mij toch ook op mijn aanstaande vakantie. Heerlijk weer, lekker eten, genieten van de geliefden en vrienden om me heen, van wat de natuur ons brengt en een plek in de schaduw met een boeiend boek. Voor even uit het patroon van alle dag, waardoor je –min of meer als vanzelf- de tijd neemt, niet alleen om op adem te komen maar ook om de balans op te maken. Zo nodig zelfs weer in balans te komen. Omdat je toch wat meer afstand neemt tot wat je dagelijks drijft lukt het vaak beter om te zien wat voor jou belangrijk is en wat je hindert om er vol voor te gaan. Welke ervaringen en gevoelens blijf je maar vast houden, terwijl ze je behoorlijk in de weg zitten? Is dat gezond? …….Nee! Maar wat doe je eraan? De Bijbellezing van vandaag heeft mij geïnspireerd daar eens over na te denken. En dat wil ik graag samen met jullie doen.
Maar laten we eerst bidden ter inleiding op een stil moment in onszelf.

Openingsgebed
Goddelijke en verborgen Vriend,
Hoe vaak schieten wij niet tekort in ons gebed?
Maar wij zijn blij dat Jouw Geest
onophoudelijk bidt in de kamer van ons hart.
Verleen ons de genade van het stil worden,
zodat we de stille zang van de Geest mogen horen,
die als een rivier voortdurend stroomt in ons innerlijk.
Breng ons rusteloze hart tot rust,
doe onze zwervende, op hol geslagen geest bedaren,
op dit moment waarin wij, in verbondenheid met de aarde
en haar veelkleurige kinderen,
binnengaan in het lied van liefde,
het gebed van stilte.
Amen.
Lied za: Gij hart, gij bron van leven – zo: Gij wacht op ons

Inleiding op de lezingen
In de eerste lezing luisteren we naar het verhaal van Martha. Een vrouw, die geen leven meer heeft na een traumatische ervaring op haar werk. Zij vertelt ons hoe ze haar evenwicht herwon.
In de tweede lezing luisteren we naar een verhaal uit het evangelie volgens Marcus. Jezus zendt zijn leerlingen uit om te gaan doen waarin hij hen heeft voorgeleefd. Maar hij geeft hen nog wat tips mee voor onderweg.

Eerste lezing
Ik ben Martha. Ik werkte al vele jaren vol overtuiging in het asielzoekerscentrum bij ons in de buurt. Hoewel het soms best heftig was, deed ik het met veel plezier. Totdat er iets gebeurde dat me heel erg aangreep. Een van de asielzoekers, met wie ik dacht een goede band te hebben, maakte onverwacht een eind aan zijn leven. Ik raakte daardoor zo in de war, dat ik helemaal vastliep in mijn werk. Ik werd opgegeten door dit drama en had geen leven meer. Ik kon niet meer bij de stem van mijn eigen hart komen. Na een behoorlijke tijd heb ik de beslissing genomen mijn werk maar even te laten voor wat het was. Ik trok me helemaal alleen terug op het kleinste eiland van Nederland, Schiermonnikoog.
Daar heb ik een paar dagen niet veel meer gedaan dan op een duin zitten. De wind door mijn haar, de zon op mijn gezicht en de zee ruisend in mijn oor. En toe gebeurde het: ik heb mezelf uit handen gegeven om daarna geheeld te worden door de Schepping en de Schepper. De wind, de zee, de duinen, het strand en de zon hebben de wond in mijn ziel geheeld en de lasten van mijn schouder genomen. Het grote dat mij terneer drukte werd klein in het perspectief van de Schepping. Maar ze hebben ook wat anders gedaan. Zee, zon, strand, duinen en wind hebben ook een beroep gedaan op het kind in mij. Mijn kinderhart mocht weer spelen en zo hervond ik weer de energie om weer van mijn asielzoekers te gaan houden en weer te gaan doen wat van mij werd verwacht.
Lied za: Lied van Gods nabijheid – zo: Op mijn levenslange reizen

Tweede lezing (Marcus 6, 6b-13)
Hij trok rond langs de dorpen in de omtrek en onderwees de mensen. Hij riep de twaalf bij zich en zond hen twee aan twee uit, en gaf hun macht over de onreine geesten. Hij droeg hun op niets mee te nemen voor onderweg, geen brood, geen reistas en geen geld, alleen een stok. Sandalen mochten ze wel dragen. ‘Maar,’ zei hij, ‘trek geen extra kleren aan.’ En ook zei hij: ‘Als jullie ergens onderdak krijgen, moet je daar blijven tot je verder reist. Maar als jullie ergens niet welkom zijn en de mensen niet naar jullie willen luisteren, moet je daar weggaan en het stof van je voeten schudden ten teken dat je niets meer met hen te maken wilt hebben.’ Ze gingen op weg en riepen de mensen op om tot inkeer te komen, en ze dreven veel demonen uit en zalfden veel zieken met olie en genazen hen.
Acclamatie za: Uw woord is een lamp – zo: Zo heeft gesproken en gezegd

Overweging
“Schud het stof van je voeten”. In dit verhaal van Marcus een gebod van Jezus aan de door hem uitgezonden leerlingen. Hij gebood hen dat te doen als ze op hun weg mensen zouden ontmoeten bij wie ze niet welkom zijn of die niet naar hen willen luisteren. In die tijd een symbolische daad waarmee men aangaf niets meer met bepaalde mensen van doen te willen hebben. Door letterlijk het stof van je voeten te schudden laat je zien dat je alles wat je ergens hebt meegemaakt dat jou niet zint achter je laat, niet verder meeneemt op je pad. Je voorkomt hiermee, dat het je hindert in wat je werkelijk te doen staat.
En toch zit me in dit verhaal iets dwars. Als ik zou voelen dat ik ergens niet welkom ben of dat iemand niet naar mij wil luisteren zou ik me toch op z’n minst afvragen of dat ook aan mij kan liggen, of mijn boodschap wel duidelijk is of voldoende ruimte laat voor de ander. In dat door Marcus geschetste beeld zou ik geneigd zijn mijn voeten juist nog met wat extra stof te belasten en met een zwaarder gemoed mijn pad te vervolgen. Maar als dat extra stof en dat zwaarder gemoed mij dan hindert in het volbrengen van de grote taak die ik mezelf heb gesteld? Ik schiet er dus niks mee op. Integendeel.
Dus, hoe meer ik er over nadenk, begin ik te begrijpen wat Jezus hier werkelijk mee bedoelt. Hoewel het niets afdoet aan het dilemma dat je ervaart als je moet beslissen iets al dan niet achter je te laten, zou dit verhaal me wel kunnen helpen om een besluit te nemen dat weliswaar tegen mijn aard is maar wel verstandig.
Terug naar de eerste lezing. Gaan werken in een asielzoekerscentrum is niet zo maar een keuze. Je kunt dit werk alleen maar doen als je echt verbonden bent met deze mensen en het onrecht dat hen is aangedaan. Je kunt dit alleen maar doen als je je hart openstelt en je ziel laat spreken. En als er dan toch iemand besluit een einde aan zijn leven te maken voel je je aangesproken op jezelf. Heb ik deze mens wel gehoord? Heb ik wel iets voor hem betekend? Ben ik wel geschikt voor dit werk? Waarom doet hij mij dit aan? Vragen, die iemand aan het wankelen brengen. Vragen, die iemand zo ernstig aan zichzelf kunnen doen twijfelen, dat het hen gaat hinderen in wat hen te doen staat. En dat is precies wat deze vrouw overkomt. De zelf verkozen dood van deze aan haar zorg toevertrouwde vluchteling, op zoek naar een volwaardige plek in onze samenleving, bracht haar zodanig uit haar evenwicht dat ze zelf geen leven meer had. Pas toen haar verstand in evenwicht kwam met haar gevoel nam ze het moedige besluit haar werk los te laten en de natuurlijke elementen op Schiermonnikoog op zich te laten inwerken. Met de wind in het haar, de zon op haar gezicht en het ruisen van de zee in haar oor werd ze weer als een kind en hervond ze de kracht en de energie om haar werk weer op te pakken. Ze had het stof van haar voeten geschud. Ze voelde zich verlost van een haar bedreigende ervaring, van een haar bedreigend gevoel. In de elementen had ze God ontmoet en in God zichzelf. Ze verliet het eiland als herboren en begeesterd. Voor haar waren Pasen en Pinksteren zo goed als op één dag gevallen.
Heeft deze vrouw nu net op tijd of toch te laat ingezien dat het tijd werd het gebeurde los te laten om zichzelf te herstellen? Wie zal het zeggen? Zij heeft daartoe gekozen voor een korte vakantie op Schiermonnikoog, maar wat voor haar heeft gewerkt werkt niet voor iedereen. Waar de een zich hervind in het lezen van een goed boek, een korte meditatie, de lentezon op het balkon, een stilteretraite in een klooster of een wandeling naar Santiago keert een ander tot zichzelf aan het strand van Tenerife, op een shoppingtour door New York of een bergwandeling in de Alpen. Maar het principe blijft hetzelfde: even de tijd nemen voor jezelf om er vervolgens ook weer te kunnen zijn voor al die anderen. Tijd voor jezelf maken om te voorkomen dat je bagage tot ballast wordt. En is dat niet veel lastiger dan het lijkt?
Iedere dag dat we ons op het levenspad bevinden neemt onze bagage toe. Voortdurend winnen we aan kennis, aan levenservaring. We leren aan het leven door plezier en verdriet, door hoop en wanhoop, door ambitie en teleurstelling, door samen en alleen. En als we er in slagen dit alles op een gezonde manier te doorleven en het als een evenwichtig pakket in onze bagage mee te nemen op onze levenstocht blijven we mooi op koers. Maar zo simpel zit het leven vaak niet in elkaar. Wij maken het allemaal mee dat wij in onze bagage ook dingen meenemen die ons tot ballast zijn geworden. Dingen, ervaringen die ons zó belasten dat we daardoor uit ons evenwicht en uit koers raken. Hoezeer we ook zouden willen, het lukt ons niet om ze achter te laten, om ze als stof van onze voeten te schudden. Zoals de herinnering aan iemand van wie je hield, die door een ongeluk om het leven is gekomen en je maar niet los komt van de vraag: waarom? Of een traumatische jeugdervaring die zo aan je blijft trekken dat je als geremd door het leven gaat. Of een zo sterke heimwee naar hoe het vroeger was, dat die je belemmert te zien hoe mooi het ook nu zou kunnen zijn. Of een schuld die nog niet vereffend is en je schuldgevoel alleen maar doet oplopen.
Hoezeer je misschien ook zou willen, je komt er maar niet vanaf. Je ziet je gesteld voor een onoplosbaar probleem. Maar je kunt je ook afvragen of het niet veel meer gaat om een gestolde ervaring. Een ervaring die niet gezien kan worden als een vaststaand feit, maar in je eigen geest besloten ligt. Als een bezoeker die wat langer blijft dan voorzien, en je dientengevolge behoorlijk in de weg zit. Een bezoeker, die je net als iedere andere bezoeker iets te bieden heeft, maar die zijn boodschap brengt op een wijze die moeilijk kan worden doorzien en soms ook heel confronterend is. Zou het niet mooi zijn als het ons lukt deze gestolde ervaring, deze wat al te opdringerige bezoeker, op eenzelfde wijze te ontvangen als alle andere bezoekers: met een open mind, te leren zien dat alles zijn waarde heeft.
Zoals ik las in een gedicht van de in de dertiende eeuw geleefd hebbende Perzische dichter en soefi-mysticus Djelal-oed-din Roemí:
Mens-zijn is een herberg,
elke ochtend arriveert er een ander,
een vreugde, een depressie, een laagheid,
Een moment van bewustzijn daagt op
als een onverwachte bezoeker.
Verwelkom en vermaak ze allen!
Behandel iedere gast met eerbied,
al is het een schare verdriet
die je huis heftig van zijn meubilair ontdoet.
Misschien ruimen ze je huis leeg
voor een nieuwe verrukking,
de donkere gedachte,  de schaamte,  de boosaardigheid…
Treedt ze met een lach, bij de deur, tegemoet
en noodt ze binnen.
Wees dankbaar voor wie er komt;
ieder van hen is immers gezonden
als een leidsman van boven…
Geloofslied za: Kom en volg mij – zo: Kom en volg mij op de weg.

Klaarmaken van de tafel/collecte

Voorbeden
Eeuwige, wij moeten ons leven lang dealen met ervaringen en gevoelens die ons uit ons evenwicht halen. Help ons in te zien welke waarde zij hebben voor het op koers houden van ons leven.

Jij die onze gedachten raadt

Eeuwige, laat ons oog hebben voor al die mensen die zich door opgedane ervaringen zo belast voelen dat ze de zin van hun leven uit het oog zijn verloren. Dat zij hun balans weer weten te vinden.

Jij die onze gedachten raadt

Eeuwige, geef ons de kracht om de dingen te aanvaarden die onvermijdelijk zijn.
Geef ons de moed om de dingen te veranderen die veranderd moeten worden.
En geef ons boven alles de wijsheid om die twee van elkaar te onderscheiden.

Jij die onze gedachten raadt

Eeuwige, wij bidden u om kracht voor alle mensen die ziek zijn, voor allen voor wie in dit boek ons gebed wordt gevraagd, voor allen die ons in de dood zijn voorgegaan, vandaag in het bijzonder voor….
Lied: Koester de namen.

Tafelgebed (zondag gezongen)
Om te komen tot onszelf,
tot het stil en diep geheim  dat ons leven in zich draagt,
daarom noemen wij jouw naam:
God onmeetbaar en onzichtbaar,  als een woord aan ons gegeven,
toch aanwezig in ons midden  als de warmte om ons heen,
die wij noemen: vader, moeder,  vuur en adem van ons leven,
lieve schaduw, zachte vrede,  altijd bezig in ons hart,
die wij zien in elke mens  die op aarde leven mag,
in ieder kind dat wordt geboren,  in ieder die een ander vindt,
die wij zoeken om de troost  in het mateloos verdriet om verloren idealen
en een mens die sterven moet,
die wij vieren om het licht  dat doorbreekt als wij donker zijn,
om de toekomst die wij dromen  en de liefde om ons heen,
in wie wij wonen als een huis  waar ruimte is voor alle mensen,
en waar mensen voor elkaar  een plaats bewaren in hun hart,
om wie wij hopen, hoe dan ook  op de redding van de wereld,
dat dood het laatste woord niet is,  en dat mensen vrijuit gaan,
die wij smeken om bevrijding  voor ontrechten en vertrapten,
om de kracht in onze handen  om recht te doen en op te staan
die wij danken, vast en zeker voor die Jezus van Nazareth
van wie wij de naam bewaren  doorverhalen aan elkaar,
omdat hij arm was met de armen,  liefde droeg voor iedereen,
en daarom niet was klein te krijgen  door de waarheid van de dood,
omdat hij ons heeft aangewezen  hoe wij ons leven moeten gaan:
liefde geven tot wij breken,  brood voor elkander zijn.
Zo willen wij gaan op zijn weg,  een handvol brood zijn voor elkaar
en samen drinken uit de beker  van het leven dat wij gaan.
God onmeetbaar en onzichtbaar  als een woord aan ons gegeven,
toch aanwezig in ons midden als de warmte om ons heen,
die wij noemen: vader, moeder, vuur en adem van ons leven,
lieve schaduw, zachte vrede, altijd bezig in ons hart.

Inleiding: Aramees OnzeVader
We doen er goed aan soms uit ons vaste patroon te treden. Het kan ons helpen om met een frisse blik onze waardering voor iets dat ons meer dan vertrouwd is te herijken.
Ik nodig ons allen uit om dat vandaag te doen met het Onze Vader. Anders dan meestal zullen we het Onze Vader bidden, zoals het rechtstreeks is vertaald uit het Aramees, de taal die Jezus zou hebben gesproken:
Bron van Zijn, die ik ontmoet in wat me ontroert.
Ik geef u een naam opdat ik u
een plaats kan geven in mijn leven.
Bundel uw licht in mij – maak het nuttig
Vestig uw rijk van eenheid nu.
Uw enige verlangen handelt dan samen met het onze.
Voedt ons dagelijks met brood en met inzicht.
Maak de koorden van fouten los
die ons vastbinden aan het verleden
opdat wij ook anderen hun misstappen kunnen vergeven
Laat oppervlakkige dingen ons niet verleiden.
Uit u wordt geboren: de alwerkzame wil geboren,
de levende kracht om te handelen,
en het lied dat alles verfraait,
en dat zich van eeuw tot eeuw vernieuwt.

Vredeswens
Het hoeft niet groot te zijn, het mag teder.
Met een klein gebaar.
Men hoeft het niet te weten, als het maar doordringt,
voelbaar voor wie het is bedoeld.
Een glimlach, een hand, een dorstige gelaafd.
Hij die honger heeft, krijgt eten.
Het hoeft niet groot te zijn,
het mag teder met een klein gebaar.
Ooit zal men het weten
Laat ons deze wens met een hand bezegelen.
Vredeslied za: Maak mij tot een bedding – zo: Shalom aleichem.

Breken en delen
Ik nodig ons allen uit om brood en wijn met elkaar te delen. Brood en wijn, dat ons doet denken aan die ene mens, Jezus van Nazareth, wiens voorbeeld het navolgen meer dan de moeite waard is. Brood en wijn, dat ons voortdurend herinnert aan ons heilige voornemen om eerlijk te delen.
Communielied za: God is die goed is – zo: Wat in stilte bloeit.

Afsluitend gebed aan tafel
In het Onze Vader hebben we zojuist gebeden:
“Maak de koorden van fouten los  die ons vastbinden aan het verleden
zoals wij ook anderen hun misstappen  kunnen vergeven.
Laat oppervlakkige dingen ons niet verleiden.
Uit u wordt de alwerkzame wil geboren,
de levende kracht om te handelen,
het lied dat alles verfraait,
en dat zich van eeuw tot eeuw vernieuwt”
Mooier kan het niet worden gezegd.

Goed om te weten

Slotgedachte van Yutang
Naast de kunst van het doen is er de kunst van het laten; de kunst te laten rusten wat er niet toe doet.

Zegen en wegzending.
Ga van hier weg.
Open je ogen, oren en hart,
voor alles wat je oog ziet en je oor hoort.
Voor allen die op je pad komen.
Laat het een inspirerende ontmoeting worden
In de naam van de vader…
Slotlied za: Is een mens trouw – zo: De boom is de aarde dankbaar.