Twijfel

San salvatorgemeenschap 10 – 11 juni 2017
Thema: Twijfel
Voorganger: Ard Nieuwenbroek
Muzikale ondersteuning: Melodiek

Openingslied za: Voor mensen die naamloos
– zo: Onstilbare tonen, zwijgende woorden

Welkom
Wees welkom, wie je ook bent. Of waar je ook vandaan komt. Welkom met al je gedachten en je gevoelens. Ze mogen er zijn, ook hier vandaag. Deze viering heeft als thema ‘Twijfel’. Ongetwijfeld bij ons allen bekend. Bekend en gekend op soms moeilijke momenten van je leven. Of zelfs in hele fases van je leven. Twijfel hoort bij mensen, zoals ademen hoort bij leven. Zonder twijfel is er geen leven. En we zijn met ons twijfelen in goed gezelschap. In een interview met America Magazine zei de paus zelfs dat twijfel een essentieel onderdeel van het geloof is. “Als iemand op alle vragen een antwoord heeft, dan is dat een teken dat God niet bij hem is. Het betekent dat hij of zij religie voor zichzelf gebruikt. Grote leiders in de Bijbel, zoals Mozes, lieten ook ruimte voor twijfels. Je moet God de ruimte geven en niet jouw zekerheden.”

Laten we nu die ruimte zoeken en daartoe de stilte vinden in onszelf en om ons heen.

Gebed (Huub Oosterhuis)
Heer, ik wil jou danken voor je naam. Jouw vreemde naam die luidt: ‘Ik zal er zijn’. Jouw naam is zo gewoontjes en onuitsprekelijk bijzonder. ‘Ik ben’. Ik ben er in het donker. Ik ben er in je pijn. Ik ben er in je twijfel. Ik ben er als je fouten maakt. Ik ben er als je lacht. Ik ben er in je weifelende eenzaamheid. Jouw naam geeft ons toekomst, telkens weer. Hoop in twijfel en onzekerheid. Kracht om te blijven vechten voor de goede strijd. En zelfs als we geen uitkomst zien, zeg jij: ‘Ik zal er zijn’.
Lied za: Mijn God zijt gij – zo: Ik ben, zegt Gij, de eerste en de laatste

Inleiding op de lezingen
De lezingen gaan vandaag over twijfel. Hoe geloven en twijfel eigenlijk in elkaars verlengde liggen. De eerste lezing bevat hierover gedachten van Huub Schumacher. Gevolgd door de Evangelielezing van Mattheus waarin we kennis maken met twijfelende leerlingen.

1e lezing (Vrij naar Huub Schumacher)
Al raken mensen – door ziekte, oorlog, aardbeving, sterven van een dierbare – in diepe duisternis en twijfel, altijd strekken zij zich toch weer uit naar het licht. Zij krabbelen omhoog omdat het vertrouwen in een Oerkracht van Liefde ook in hen zijn werk doet! Op di manier geloven doet veel, inclusief alle twijfel. Je hoeft niet te vrezen dat je iets overkomt en of je wel aan je trekken komt. Daarom ben je helemaal vrij om te twijfelen. Helemaal vrij voor anderen. Om anderen die vertwijfeld in het donker zitten twijfelend nabij te zijn. Je helpt ze en jezelf want je weet dat vroeg of laat het Licht zal doorbreken.
Lied: za: Op mijn levenslange dagen – zo: Op mijn levenslange reizen

2e lezing: Mattheus 28, 16-20
De elf leerlingen gingen naar Galilea. Ze gingen naar de berg die Jezus genoemd had. Toen ze Jezus zagen, knielden ze voor hem. Maar de leerlingen twijfelden. Jezus kwam dichterbij en zei tegen de leerlingen:’ God heeft mij alle macht gegeven. In de hemel en op de aarde. Jullie moeten naar alle volken gaan, zodat iedereen mijn leerling kan worden. Jullie moeten de mensen dopen in de naam van de Vader en van de Zoon en van de heilige Geest. Leer de mensen om zich te houden aan alles wat ik jullie verteld heb. En vergeet nooit: ik ben altijd bij jullie, totdat de nieuwe wereld komt.’
Lied za: Maak uw woord – zo: Mij nabij ben jij, mijn God

Overweging
Twijfelen doen we allemaal. Hoeveel keer per dag eigenlijk? Soms gebeurt het al ’s morgens vroeg: blijf ik nog even lekker in bed liggen of ga ik er meteen uit? Welke kleren trek ik vandaag aan? Ga ik met de fiets of auto naar mijn werk? Zal ik vandaag mijn dochter bellen of juist niet? Naast alledaagse twijfel is er ook zwaardere twijfel. Ga ik wel of niet een chemokuur volgen? Vinden we een oplossing voor ons relatieprobleem of gaan we uit elkaar? Gaan we kleiner wonen of blijven we waar we 40 jaar hebben gewoond? Twijfel. Een woord dat in het evangelie van Mattheus vandaag ineens opduikt. Wanneer de leerlingen hun Heer zien na Pasen wordt hen geen duidelijkheid verschaft maar twijfelen ze. In de vele Bijbelvertalingen zie je dat vertalers dat willen ‘verbeteren’ en dan woordjes aan de tekst van de evangelist gaan toevoegen. Zoals: ‘sommigen twijfelden’. Of soms lezen we: ‘sommigen twijfelden nog!’ Dus niet allemaal, gelukkig, en degenen die de moed hadden om te twijfelen deden dat slechts even. Twijfel is kennelijk niet zo aan de orde, niet zo positief. Gek genoeg ben ik, door de jaren heen, juist heel gelukkig met mijn toenemende twijfel. Op allerlei gebieden. Naarmate ik ouder word weet ik steeds minder dingen zeker. Ooit zei ik hier al eens: Ik ben een Goddelijke twijfelaar. Geloven is menselijk en twijfelen is Goddelijk. In het alledaagse leven is twijfelen volgens mij juist een kracht in plaats van een zwakte. Je hebt namelijk het lef om tijd te nemen en afwegingen te maken als het om iets belangrijks gaat. En niet opgejaagd te worden door de sneltreinvaart van onze maatschappij, die snelheid in beslissingen vraagt. Je lijkt soms bijna een beter mens als je slagvaardig, duidelijk en overtuigd in het leven staat en je ook zo gedraagt. Is daar wel plaats voor onzekerheid? Onzekerheid is echter toegestaan. Het is moedig om ‘ik weet niet’ momenten te omarmen, welkom te heten en dat met anderen te durven delen. Sommige ‘zekere’ mensen vinden het wellicht gemakkelijker ergens in te geloven dan ergens aan te twijfelen. Hoe is dat op geloofsgebied? Een misschien precair onderwerp. Je bent toch pas een gelovig mens als je in je geloof niet twijfelt? Zeker bent van die ene God, al of niet als figuur vermenselijkt? Zeker bent dat de verhalen in de Bijbel de enige juiste en ware richting zijn in je leven? Waaraan niet te tornen valt? Waar je anderen, twijfelende gelovigen, van probeert te overtuigen? Er zijn ook mensen die hier anders over denken. De scheiding tussen theïsme en atheïsme is heel poreus. Een aantal grote theologen uit de geschiedenis van de kerk noemt zich atheïst. Omgekeerd kennen mensen die niets met geloof hebben, momenten in hun leven waarop er iets in hen opwelt van dankbaarheid, van gebed zelfs.  Twijfelen mag en twijfelen maakt je sterker.  Na de dood van Savannah zei een voorganger van de plaatselijke kerk het volgende: ‘ Dit is een gemeenschap van harde werkers, van aanpakkers, arbeidersvolk. Daarom zijn ook de mensen dinsdag weer aan het werk gegaan, in de vis. Want we moeten ook verder. En ondertussen schuilen we in onze vertwijfeling bij God’ . Twijfelen mag en twijfelen maakt je sterker. Je durft en bent in beweging. Je twijfel, ook in geloven, durven te omarmen is er niet voor weglopen. Ermee bezig blijven, samen met anderen, gelovig of niet. Dan kan twijfel iets moois opleveren in je leven. Dan sta je niet stil. Zo durven we Goddelijke twijfelaars te zijn. Vrij om te twijfelen. Helemaal vrij om er voor anderen te zijn. Om hen, die vertwijfeld in het donker zitten, twijfelend nabij te zijn. Met als kers op de taart die beloftevolle woorden op het eind van het Evangelie. Misschien juist bedoeld voor de twijfelaars: Gods belofte, zijn verzekering: wees niet bang, ik ben erbij, ik laat je niet los. Zo durven we Goddelijke twijfelaars te zijn.
(Geïnspireerd door Jurgen van den Herik)

Geloofslied za: Niet als een storm – zo: Waarom, wanneer

De tafel wordt klaargemaakt en er wordt gecollecteerd.

Voorbeden
Eeuwige,
Wees ons nabij in onze twijfel. Geef ons de moed om onzeker te zijn. Zodat we vanuit jouw liefdevolle voorbeeld mens durven te zijn onder de mensen.

Kom over ons met uw Geest

Eeuwige,
Geef mensen die te maken hebben met ziekte, oorlog, aardbeving of sterven van een dierbare, jouw licht en liefde. Opdat de duisternis hen niet omarmt en het leven langzaam weer vervult raakt van licht.

Kom over ons met uw Geest

Eeuwige,
Jouw oerkracht van Liefde geeft ons ruimte om te geloven, inclusief twijfel. We danken jou voor de vrijheid om te mogen twijfelen. Om jouw Goddelijke twijfelaars te mogen zijn.

Kom over ons met uw Geest

Eeuwige,
We bidden om steun en verbinding voor allen die treuren om het verlies van twee jonge kinderen: Romy en Savannah. We bidden voor de, vermoedelijk, jonge daders van dit misdrijf en hun naaste familie. Opdat iedereen in vertwijfeling mag schuilen bij God.

Kom over ons met uw Geest

Eeuwige,
Vandaag vragen we om jouw liefdevolle nabijheid voor de verdrukten in onze samenleving. Beschadigde mensen, jong en oud. Wanhopige mensen, dichtbij en ver weg. Geef ons energie en wijsheid om in jouw naam verdrukten nabij te zijn.

Kom over ons met uw Geest

Eeuwige,
Geef ons troost en kracht daar waar verdriet ons soms omarmt. Dat verdriet ons niet de baas wordt en ons van het leven weg haalt. Om uiteindelijk als verdrietig mens ook in jouw Licht te durven leven, samen met liefdevolle mensen om ons heen.

Voor uw aangezicht gedenken wij onze doden

Tafelgebed
Gezegend jij, bron van hoop die vrijheid schept, die warmte geeft, die voelbaar in ons midden er wil zijn voor elke kleine en grote mens. Gezegend jij, bron van leven, die ruimte schept, die liefde geeft, die als een kracht in ons, ons doet opstaan voor vrede en gerechtigheid. Gezegend jij, bron van moed, die kansen schept, die toekomst geeft, die ogen opent om te zien wat ons te doen staat: werken aan jouw wereld van menswaardigheid. Gezegend jij, tot ons gekomen in Jezus van Nazareth, vermenselijking van hoop, leven en toekomst, die jouw woorden sprak, die jouw daden deed, om licht te zijn, om mens te zijn, om goed te zijn, voor elke mens. Gezegend jij, die ons uitnodigt om te mogen twijfelen. Jij, die ons vertrouwen geeft om desondanks op pad te gaan, samen met anderen.

Telkens als wij eten van dit brood en drinken uit deze beker verkondigen wij zijn dood en dat hij leeft, Jezus Messias. Die ons aanspreekt, ondervraagt, bemoedigt, troost, vermaant. Die ons verschijnt in de woorden ‘hebt elkander lief’. Die tot ons zegt: ‘Doe dit en denk aan mij. Breek je brood en deel je levenskracht. Geef je leven zoals ik het gaf: wees mijn zachte kracht, mijn lichaam en mijn licht in deze wereld. Moge het delen van dit brood en deze beker ons hart versterken: dat wij vol twijfel en hoop meewerken aan een nieuwe wereld waar brood en recht en liefde is voor al wat leeft.
Onze Vader

Vredeswens
Vredeslied za: Stad van vrede – zo: Vrede voor jou en vrede voor mij

Breken en delen Lied za: Neem ’t Gods woord met hart en mond – zo: Die met ons deel

Afsluitend gebed aan tafel

Slotgedachte
Een God die je aandacht waard is, is een God die altijd groter is dan je gedachten en over wie je denkbeelden dus nooit helemaal kloppen en waar dus altijd twijfel bij mogelijk is…

Zegen en wegzending
Eeuwige,
Draag ons in dit leven, waarin we er willen zijn voor elkaar
Licht ons bij, op die momenten waarop we twijfelen
Beadem ons, als we jouw liefdevolle inspiratie nodig hebben
Zie ons, in al onze worstelingen om jouw voorbeeld te volgen

Daartoe zegenen we elkaar en onszelf
in de naam van Vader, Zoon en Heilige Geest, Amen

Slotlied: za: Wachten, weten van de dingen – zo: Trek ik de zee door