Voor geen goud te koop

San Salvatorgemeenschap: 26 – 27 juli 2014
Thema: Voor geen goud te koop
Voorganger: Erick Mickers

Openingslied: Hier gaan wij zingend de wereld te buiten

Welkom
Spelenderwijs de hemel op aarde, een uur lang vreugde die kan. Kan dat nog? Na deze week van nationale en internationale rouw.
Ondanks dat we deze week verbondenheid, waardigheid en respect hebben meegemaakt, blijft toch vooral het verdriet, de woede en de wanhoop telkens weer naar boven komen. Waar kunnen we nog in geloven, als de oorlog zo dichtbij komt en de vrede zo ver weg lijkt? Wat valt er nog te zeggen over een koninkrijk der hemelen, als mensen door een hel gaan?
Wat heeft het voor zin in God te geloven, zolang mensen elkaar doden, waar ook ter wereld, zolang de media ons voorhoudt hoeveel onrecht, kwaad en verderf er is in de wereld, dichtbij en veraf? Wat heeft het voor zin om hier bijeen te zijn, als God niet thuis lijkt? Waardoor vinden we het telkens weer de moeite waard? Ook vandaag weer. Wat valt er eigenlijk te vieren? Waarom slapen we niet gewoon uit en doen we onze zondagse dingen?
Als we naar de supermarkt gaan, dan weten we wat we daar willen halen. En als we naar de kapper gaan
dan verwachten we dat we er mooier vandaan gaan dan we er zijn gekomen. Maar ook wanneer we een theater bezoeken, dan kunnen we duidelijk vertellen wat of wie ons daar naar toe brengt. En al die activiteiten kosten geld. Hoe meer geld we er naar toe brengen, hoe meer we er ook van verwachten.
Ik vermoed dat wat we hier verwachten niet in geld is uit te drukken. Wat ons hier brengt en wat we zelf hier naar toe brengen is misschien zo kostbaar, dat we dat daarom ook niet goed onder woorden kunnen brengen. Dat kan voor ieder verschillend zijn. Dat ligt verborgen in ieder van ons. Iets in dit samenzijn voelt als goed, als het goede. Eén ding is daarbij zeker: dat u er bent, en jij, en jij, dat voelt goed. Dus welkom, ieder één, allemaal samen en zo in verbondenheid met de Ene, die wij noemen: de Vader, de Zoon en de heilige Geest!

We ontsteken een kaarsje voor iemand die afgelopen weekend is overleden en van wie wij afgelopen woensdag afscheid hebben genomen in Sint Michielsgestel. Ook voor hen stond afgelopen woensdag de wereld even stil.

Vandaag vertelt Jezus ons via gelijkenissen over het verborgene, over de zoekende mens, over het verschil tussen het goede en het kwade en hoe je als mens daar oog en oor voor kunt hebben. Hij vertelt ons in gelijkenissen om onze harten te verzachten, zodat ons kijken zien wordt en ons horen verandert in verstaan.
Mogen we ons daarvoor openstellen, zodat zijn woorden tot leven komen.
Laat ons daarvoor de stilte in gaan en ruimte maken voor gebed.

Gebed
Jij Ene, alom aanwezige,
niet jouw macht, maar jouw zachte kracht is het die ons tot steun is,
niet jouw macht, maar jouw liefde is het die ons beschermt,
niet jouw macht, maar jouw aandacht is het die ons aanspreekt,
niet jouw macht, maar jouw wijsheid is het die ons de weg wijst,
niet jouw macht, maar jouw nabijheid is het die ons bezielt,
niet jouw macht, maar jouw zijn is het die er toe doet.
het is in dagen als deze, het is in onze onmacht,
dat wij verlangen naar Jou
Acclamatie: Onze hulp is de naam van de Heer.

1ste lezing uit het eerste boek Koningen 3, 5-12
In Gibeon verscheen de HEER ’s nachts in een droom aan Salomo en zei: ‘Wat wilt u dat Ik u geef?’ Salomo antwoordde: ‘U hebt uw dienaar David, mijn vader, een grote gunst bewezen, omdat hij trouw, rechtschapen en met een eerlijk hart jegens U, wandelde voor uw aangezicht. U hebt hem een zoon gegeven die nu op zijn troon zetelt. Welnu, HEER mijn God, U hebt uw dienaar tot koning verheven als opvolger van mijn vader David, hoewel ik maar een jonge man ben en nog niet weet wat ik doen of laten moet. Zo staat uw dienaar te midden van het volk dat U uitverkoren hebt, een groot volk, zo groot dat het niet te tellen of te schatten is. Geef dus uw dienaar een opmerkzame geest om recht te kunnen spreken voor uw volk en onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad. Want wie is in staat recht te spreken voor dit grote volk van U?’ Dat Salomo dit vroeg beviel de Heer. En God zei tegen hem: ‘Omdat u juist dit gevraagd hebt en geen lang leven, en geen rijkdom of de dood van uw vijanden hebt gevraagd, maar alleen inzicht om recht te kunnen spreken, daarom voldoe Ik aan uw verzoek en geef Ik u een geest zo vol wijsheid en inzicht dat er niemand voor u was en niemand na u komt die u evenaart.
Lied: Onhoorbaar onzichtbaar

2de lezing: naar het evangelie van Mattheüs 13, 44-52
Het gaat met het koninkrijk der hemelen als met een schat, in de akker verborgen.
Toen iemand hem vond, verborg hij hem, en van blijdschap ging hij alles verkopen wat hij bezat en kocht hij die akker.
Ook gaat het met het koninkrijk der hemelen als met een koopman op zoek naar mooie parels. Toen hij één kostbare parel gevonden had, ging hij alles verkopen wat hij had en kocht hij haar.
Ook gaat het met het koninkrijk der hemelen als met een sleepnet, dat in zee werd gegooid en vissen van allerlei soort bij elkaar bracht. Toen het vol was, trokken ze het op de oever. Ze gingen zitten en verzamelden de goede vissen in manden; de slechte gooiden ze weg. Zo zal het zijn bij de voleinding van de tijd. De engelen zullen uitgaan en de kwaden tussen de rechtvaardigen uithalen en hen in de vuuroven gooien. Het zal daar een gejammer zijn en een tandengeknars.
Hebben jullie dat allemaal begrepen?’ Ze zeiden Hem: ‘Ja.’
Hij zei hun: ‘Daarom gaat het met iedere schriftgeleerde die leerling is geworden in het koninkrijk der hemelen als met een huisvader, die uit zijn voorraad nieuwe en oude dingen tevoorschijn haalt.’
Acclamatie: Alles heeft hij welgedaan

Overweging
Het verhaal uit het eerste boek over de koningen van Israël neemt ons mee naar het bekende gegeven dat Salomo aan het begin van zijn regeringsperiode vroeg om een opmerkzame geest, zodat hij recht kon spreken over zijn volk en het onderscheid kon maken tussen het goede en het kwade. De schrijvers nemen ons mee en zetten ons zo op het spoor dat wijsheid en inzicht de voorwaarden zijn om onderscheid te kunnen maken tussen het goede en het kwade. Veel koningen zouden nog volgen die niet die wijsheid zouden hebben waardoor zij profeten nodig hadden om op dat rechte pad te komen of te blijven.
De instelling van Salomo, een opmerkzame geest om onderscheid te kunnen maken tussen het goede en het kwade, zou onbedoeld juist veel rijkdom met zich meebrengen, zo wordt verder verteld.
Het nastreven van rijkdom en bezit daarentegen, het vereren van een andere god, zou leiden tot verderf, tot ballingschap buiten jouw centrum van bestaan. Een wijze les in de schrift, geschreven tijdens de abylonische ballingschap, dat de God van het goede je thuis brengt en dat de afgod van de goederen je alsmaar verder van huis brengt.  De rabbi Jezus heeft ook dit gegeven uit de schrift geleerd.
Maar, zegt Jezus, het hemelse koninkrijk is niet zo zichtbaar als dat rijk van Salomo met al zijn pracht en praal. Het hemels koninkrijk, waar jij je thuis weet, ligt verborgen. En mocht je het gezien hebben, dan zou je het met al je bezit willen kopen. Zoveel heb je er voor over. Jezus zegt daarmee niet dat het hemels koninkrijk te koop is, maar zegt hiermee dat het hemelse koninkrijk met geen geld te koop is.
Maar ook al ligt het verborgen, het is wel te vinden, het ligt eigenlijk voor het oprapen, als een parel tussen de andere parels. Eenmaal gezien, eenmaal gevonden, dan kun je uiteindelijk bij alles wat zich aandient  een onderscheid maken tussen het goede en het slechte in het leven.
De oude schrift, de Thora, de wet is een schatkamer van waardevolle wijsheden. Een schatkamer die ons leert de goede dingen te doen, maar als je als schriftgeleerde of als mens niet meer wilt leren van het leven zelf,  dan verengt het geloof zich tot ethiek, waar bij je je alleen nog afvraagt wat het goede is om te doen. Daarom verwijst Jezus niet enkel naar de Schrift, maar begint Jezus zijn gelijkenissen met verhalen uit het gewone leven. De schatten liggen ook in de akker en op de bodem van de zee en als boer en als visser stoot je er tegenaan in jouw dagelijkse bestaan. De schatten liggen voor het oprapen, voor elke mens.
Het is die ervaring, die met geen geld te betalen is, waar het hemels koninkrijk zich manifesteert. Het is die ervaring, welke je voor geen goud zou willen missen, waar het goede zich onderscheidt van het kwade.
Het is het verhaal van die vader, die zich even terugtrekt uit het ziekenhuis, terwijl zijn ernstig verstandelijk gehandicapte zoon van 25 jaar strijdt voor zijn leven. Hij gaat buiten zitten op één van die grote keien voor het ziekenhuis en denkt terug aan de afgelopen jaren. Als zijn dochters bij hem komen staan zegt hij: “wat er ook gebeurt, de afgelopen 25 jaren hadden we toch voor geen goud willen missen hè!”
Het is het verhaal van die schilder, die elke avond nog wat uurtjes ging bijwerken voor een extra cent. Amper had hij tijd om zijn buren goedendag te zeggen, sprong telkens snel de auto in, op weg naar de volgende klus. Totdat hij plotseling zomaar neerviel omdat zijn hart op hol sloeg en hij een poos uit de running was. Inmiddels klust hij weer bij, maar zegt bij elke klus: “ik kom graag, maar als mijn kinderen me ergens voor nodig hebben, dan gaat dat voor.” En de buren vinden het prachtig dat hij tijd maakt voor een praatje of een groet.
Het is het verhaal van die dag dat ik samen met mijn vrouw over het eiland Vlieland fietste. Het was er rustig en het was stralend weer. We klommen de duinen op en het enige wat we hoorden waren de zee, de vogels en de wind. En boven op de duinen zagen we voor ons de Noordzee, achter ons de Waddenzee en daar tussenin het eiland met grazende oerossen voor ons. We zeiden niets tegen elkaar, we genoten van de zelfde dingen, één met elkaar en met al wat is. Een onbetaalbaar moment, een onvergetelijke dag.
Welk verhaal van u, van jou past in dat passe-partout?
Het is het verhaal van minister Frans Timmermans in de VN-veiligheidsraad in New York maandagavond. Hoe hij een beroep doet op de leden van de veiligheidsraad, niet als vertegenwoordigers van hun land, maar als echtgenoot en echtgenote, als vader en moeder.
“Stelt u zich voor dat u bericht krijgt dat uw kind, uw dierbare, …” Hoe hij ter sprake brengt dat elk politiek spel, waar het respect voor het leven en de waardigheid van de mens in het geding is, verachtelijk is. Over de hele wereld wordt de inhoud en de wijze waarop gesproken werd op haar juiste waarde geschat.
Het is het verhaal van die vrouw die de ziekte van Parkinson heeft, die zo blij is met de manier waarop mensen van Buurtzorg met haar omgaan en met haar man die afasie heeft en geestelijk erg is veranderd. Ze vertelt: “zonder dat ik er om hoef te vragen, bieden ze mij een uitlaatklep als ik met persoonlijke problemen zit. Ze hebben daar altijd tijd voor. Als ik met vragen zit over hoe het allemaal verder moet, zoals de administratie en telefoongesprekken voeren, dan weet mijn vaste wijkverpleegkundige meteen raad en regelt alles. Ze is een parel”.
Het is het verhaal van die mens die in het ziekenhuis verbleef en op de intensive care had gelegen omdat men vreesde voor zijn leven. Op de dag van zijn verjaardag kwamen vier verpleegsters bij zijn bed staan en zongen voor hem: Lang zal hij leven! Hij straalde en vertelde later hoe verguld hij was, hoe intens de ervaring was om naar buiten te kunnen kijken en weer bomen te zien,
het groen en het leven erom heen.
Het zijn die verhalen met een gouden randje, met geen geld te betalen, die iets oplichten uit de schatkamer van het leven, waar iets van het koninkrijk der hemelen zichtbaar wordt. Het is ook jouw verhaal.
Kijk, zegt Jezus, en zie hoe het leven ons wil leiden, hoor en versta wat het leven ons wil zeggen,
voel en wordt geraakt door het leven dat ons aanstoot. Zoek zo het hemels koninkrijk, de plaats waar God zich vinden laat.
Waar de schriftgeleerde weer leerling wordt, komt de schrift in het licht van het leven te staan, en niet andersom. Oude en nieuwe schatten komen zo te voorschijn, God komt zo in een ander licht te staan.

Geloven blijft zo niet langer een leer, maar wordt een houding van leren.
Geloven is zo geen systeem, maar helpt ons de samenhang in het leven te zien.
Geloven wordt zo niet meer verengd tot ethiek, maar zet ons op weg naar het goede.
Geloven staat zo niet los van het dagelijks bestaan, maar doordringt het hele leven.
Geloven begint zo niet bij de mens, maar begint bij God,
bij dat moment dat voor geen goud te koop is.
Die rijkdom gun ik iedereen.
Geloofslied: Gij komt tot ons waar niet verwacht…

Brood en wijn worden op tafel klaargezet en iedereen wordt uitgenodigd tot een persoonlijke bijdrage via de collecte
Er klinkt muziek

Voorbede
We bidden voor alle mensen waar ook ter wereld,
die ongewild of vrijwillig betrokken worden in oorlog en geweld,
die psychisch of lichamelijk gewond raken,
dat er voor hen uitzicht is op vrede

Keer u om naar ons toe

Voor alle mensen waar ook ter wereld,
die zonder of met kwaad in zin betrokken raken bij oorlog en geweld,
die gekend of ongekend sterven,
dat zij thuis mogen komen en vrede hun deel zal zijn.

Keer u om naar ons toe

voor alle mensen waar ook ter wereld,
die lijden en rouwen als gevolg van oorlog en geweld,
die gewonden of gestorvenen hebben in hun familie- of vriendenkring,
dat de liefde haar weg vind tot vrede van iedereen.

Keer u om naar ons toe

voor alle mensen waar ook ter wereld,
die zich inspannen om oorlog en geweld te voorkomen,
die zich inzetten om slachtoffers en hun familieleden recht te doen,
dat zij wijsheid ondervinden op hun weg van vrede.

Keer u om naar ons toe

voor ieder van ons hier aanwezig,
voor de intenties geschreven in dit gebedenboek
voor wat er leeft in ons: ons verdriet,
onze angst en boosheid, onze dankbaarheid en onze vreugde,
voor wie er leeft in ons, al wie ons lief is
en al diegenen die wij zo missen,
Dat er licht mag zijn voor hen en ieder van ons
Er wordt een intentiekaarsje ontstoken

Tafelgebed
Jij, oorsprong van elk zoeken en vinden,
verlangen van elk mensenhart.
Dromende maak Jij in ons los de hunkering naar inzicht,
het luisteren naar het woord van onze naaste
dat goed doet en kracht geeft.
Jij doet ons nieuwe woorden spreken
en geeft ons nieuwe begeestering
als twee of meer bijeen zijn in Jouw naam.

Jouw wijsheid is aan het licht gekomen in Jezus van Nazareth.
Hij was zichtbaar vol van Jou en bracht licht bij hen,
die in de nacht tot Hem kwamen.
Nieuw leven verkondigde Hij als van een nieuwe geboorte.
Zijn rijk van liefde vergeleek Hij met een schat in de akker,
de parel in het sleepnet, die voor alles moet worden gezocht.
Daarvoor gaf hij zichzelf , als ‘n graankorrel die sterven
moet om tot leven te komen.

Op die laatste avond voor zijn dood zat Hij aan tafel met zijn vrienden.
Hij nam brood in zijn handen, sprak zijn dank daarover uit,
brak het en deelde het uit met de woorden:
neemt en eet, dit is mijn leven, mijn liefde voor jullie gegeven.

Ook de beker liet Hij rondgaan:
Drinkt hieruit, allemaal, dit is mijn bloedeigen leven,
een nieuw verbond, dat hemel met de aarde verzoent.
Denk aan mij, telkens als je dit samen in mijn naam doet.

Aangevuurd door zijn Geest vinden mensen elkaar
en worden zijn woorden bewaarheid.
Hij leeft in ons opstaan en naar de ander gaan.
Onmacht en angst
hebben niet meer het laatste woord
maar de moed om te leven in een nieuw gevoel
van vrijheid en gemeenschap rondom Hem.

In zijn geest wijzen mensen elkaar de bronnen aan,
vindplaatsen van waarheid en liefde.
Samen gaan ze wegen om het onrecht te keren,
hun handen staan klaar om te breken en te delen
wat het leven biedt.
Zo groeit Jouw rijk onder ons,
wordt zoeken een hoopvolle tocht naar een land van licht en leven.
Zo bidden wij tot Jou, met woorden door Hem gegeven:
Onze Vader

Vredeswens
Laat jouw vrede, een begin van vrede voor de hele mensheid zijn,
door een simpel gebaar, een welgemeende groet:
Vrede en alle goeds
Vredeslied: Maak mij tot een bedding van uw vrede.

Iedereen wordt van harte uitgenodigd aan de tafel van brood en wijn
Lied: Eet en drinkt van brood en wijn

Gebed

Mededelingen

Slotgedachte: De arme man en het goud
Een arme man besloot op een dag rijk te worden, dus deed hij een jas aan, zette zijn hoed op en ging naar de stad. Terwijl hij door de stad liep, nadenkend over de vraag hoe hij zijn rijkdom zou kunnen verkrijgen, zag hij iemand die een hoeveelheid goud vervoerde.
De arme man rende naar hem toe en stal wat van het goud. Toen hij probeerde te vluchten, werd hij gepakt.
De magistraat vroeg de arme man: ‘Hoe dacht je weg te komen met al die mensen om je heen?’ ‘Ik zag alleen het goud,’ verklaarde de arme man. ‘De mensen zag ik niet.’

Zegenwens
Ga en zie, schatten van mensen
parels in hartenrijkdom van leven
als een zegen jou gegeven
Ga en ontdek de schat, de parel,
de rijkdom in jou als een zegen voor iedereen
Ga en dans met God tot vreugde van elkaar
ga en durf te leven in zijn naam
de Vader, de Zoon en de heilige Geest.
Amen.

Slotlied: Dans van de zee.