Vrede verbindt over grenzen

Zondag 22 september 2019

Gezamenlijke Viering San Salvator Gemeenschap – Protestantse gemeente ‘s-Hertogenbosch

Thema: vrede verbindt over grenzen
Deze viering is terug te luisteren via https://kerkdienstgemist.nl/media/1748372-Kerkdienst

Voorgangers: pastor Franneke Hoeks en dominee Ruud Stiemer

Welkomstwoord
Welkom hier in deze ruimte waar we vandaag de vrede vieren. San Salvatorgeloofsgemeenschap en Grote kerk vieren vandaag samen. In de ruimte zien we een streep, een grens.
Grenzen zijn er in soorten en maten. Grenzen die je ziet. Grenzen waar je je niet bewust van bent. De grenzen van ons kennen en kunnen. De begrensdheid van lijf en leden.  De grens tussen hemel en aarde.  Je hebt grenzen die je ongemerkt overgaat. Maar er zijn ook grenzen waar je alleen met de juiste papieren mag passeren. De grenzen met hekken en muren. Grenzen waar mensen de dood vinden. Vrede verbindt over grenzen is het thema van de vredesweek. De grens is vandaag ons oefenterrein.  Door verhalen, muziek, gebed, stilte, breken en delen gaan wij deze viering op weg.
Laat ons hier samen ruimte maken in onszelf, ruimte voorbij de grenzen van het hier en nu,
ruimte voor de Eeuwige.

Stilte voor persoonlijk gebed

 

Aanvangslied: Lied 601 – ‘Licht dat ons aanstoot in de morgen’ (orgelbegeleiding)

 

Drempelgebed

Eeuwige God, Zie ons hier, samen gekomen in Uw Huis om Uw aanwezigheid
te mogen ervaren in de liederen die wij zingen in de woorden die klinken in de gebeden die opstijgen in de stilte in deze ruimte en in ons hart. Wees aanwezig
bidden wij U, verbind U opnieuw met ons als bondgenoten
op de weg van Uw Vrede. Spreek ons aan in de bezielende kracht van Uw Geest. Breng ons in beweging naar onze naasten, over alle grenzen heen. Amen

 

Bemoediging

“Onze hulp is in de naam van de Heer”

Allen:

Kyriegebed

Laat ons hier bidden om ontferming.
Ontferming is
je hoofd buigen,
je hart openen
met open handen opkijken naar die Ander.

God ontferm U over mij
Ik buig mijn hoofd
Ik sta hier met mijn handen
uitgestrekt naar U
Mijn hart wil U ontmoeten

God ontferm U over ons
Leer ons, onze handen uit te strekken naar U en elkaar
Geef ons vrede in ons hart
Help ons te buigen,
zodat wij anderen omhoog kunnen helpen

Laat ons samen zingen om ontferming
van de ene kant van de grens
naar de andere kant van de grens

Heer ontferm u

 

Glorialied:  Gij zijt Gij ps.103

 HET WOORD CENTRAAL

 lied Die chaos schiep tot mensenland

 

Gesprekje met de kinderen

De beslissing, Toon Telligen

“Tot hier en niet verder”, zei de eekhoorn tegen zichzelf. Hij trok een streep in het zand bij de oever van de rivier en ging aan een kant van de lijn staan. Een heel lange tijd al had hij het goede voornemen willen maken om een streep te trekken, en daar dan nooit overheen te gaan. Dan weet ik tenminste waar ik aan toe ben, dacht hij. Hij was moe en ging zitten.

De zon ging langzaam onder en stilte heerste in het woud en boven de rivier. Soms dreef de geur van hars of heide langs hem. De eekhoorn rustte met zijn hoofd in zijn handen en keek naar de andere kant van de streep. Het leek wel dat alles daar verschillend was, maar hij kon niet goed zien wat precies.

“Eekhoorn, eekhoorn!” Hij hoorde iemand dringend roepen. “Ja”, riep hij terug. Hij herkende de stem van de krekel. Kom eens hier!’ riep de krekel. “Waar ben je?” “Hier! “De eekhoorn keek rond en zag iets in de bosjes bewegen. “Ach”, zei hij. “Je bent aan de verkeerde kant van de streep. Ik kan niet naar je toekomen.” “Nou, dan eet ik het zelf maar op”, zei de krekel. De eekhoorn strekte zich uit om te zien wat de krekel bedoelde en boog zijn bovenlichaam ver over de streep, maar hij kon alleen maar het puntje van de staart van de krekel zien. De geur kwam hem echter bekend voor. Beukennootjes!!!

Momentje, riep hij. Hij keek rond of niemand hem zag en veegde toen vlug de streep met zijn staart uit. Misschien is het wel helemaal niet zo goed om te weten waar je aan toe bent, dacht hij. Ik kom eraan!
Hij besloot nooit meer een streep te trekken of te willen weten waar hij aan toe was. ‘En als ik ooit zeg: Tot hier!’, dacht hij, ‘dan moet ik onmiddellijk daarna mijn hoofd schudden. Beloof je dat? Hij knikte en beloofde het.’

Kinderlied ‘Ubi caritas’

 

Daar waar liefde is en vrede,
daar waar liefde is, daar is God met ons.

De kinderen gaan naar hun eigen dienst

Korte inleiding op de lezingen

Genesis 28: 10-17  

Jakob verliet dus Berseba en ging op weg naar Charan. Op zijn tocht kwam hij bij een plaats waar hij bleef overnachten omdat de zon al was ondergegaan. Hij pakte een van de stenen die daar lagen, legde die onder zijn hoofd en ging op die plaats liggen slapen. Toen kreeg hij een droom. Hij zag een ladder die op de aarde stond en helemaal tot de hemel reikte, en daarlangs zag hij Gods engelen omhoog gaan en afdalen. Ook zag hij de HEER bij zich staan, die zei: ‘Ik ben de HEER, de God van je voorvader Abraham en de God van Isaak. Het land waarop je nu ligt te slapen zal ik aan jou en je nakomelingen geven.  Je zult zo veel nakomelingen krijgen als er stof op de aarde is; je gebied zal zich uitbreiden naar het westen en het oosten, naar het noorden en het zuiden. Alle volken op aarde zullen wensen zo gezegend te worden als jij en je nakomelingen. Ikzelf sta je terzijde, ik zal je overal beschermen, waar je ook heen gaat, en ik zal je naar dit land terugbrengen; ik zal je niet alleen laten tot ik gedaan heb wat ik je heb beloofd.’

Toen werd Jakob wakker. ‘Dit is zeker,’ zei hij, ‘op deze plaats is de HEER aanwezig. Dat besefte ik niet.’ Eerbied vervulde hem. ‘Wat een ontzagwekkende plaats is dit,’ zei hij, ‘dit is niets anders dan het huis van God, dit moet de poort van de hemel zijn!’

Lied De vreugde voert ons naar dit huis

Evangelielezing: Johannes 1: 43-51

De volgende dag besloot Jezus naar Galilea te gaan en daar ontmoette hij Filippus. Hij zei tegen hem: ‘Ga met mij mee.’ Filippus kwam uit Betsaïda, uit dezelfde stad als Andreas en Petrus. Hij kwam Natanaël tegen en zei tegen hem: ‘We hebben de man gevonden over wie Mozes in de wet geschreven heeft en over wie ook de profeten spreken: Jezus, de zoon van Jozef, uit Nazaret!’ ‘Uit Nazaret?’ zei Natanaël. ‘Kan daar iets goeds vandaan komen?’ ‘Ga zelf maar kijken,’ zei Filippus. Jezus zag Natanaël aankomen en zei: ‘Dat is nu een echte Israëliet, een mens zonder bedrog.’ ‘Waar kent u mij van?’ vroeg Natanaël. Jezus antwoordde: ‘Ik had je al gezien voordat Filippus je riep, toen je onder de vijgenboom zat.’ ‘Rabbi, u bent de Zoon van God, u bent de koning van Israël!’ zei Natanaël. Jezus vroeg: ‘Geloof je omdat ik tegen je zei dat ik je onder de vijgenboom zag zitten? Je zult nog grotere dingen zien.’ ‘Waarachtig, ik verzeker jullie,’ voegde hij eraan toe, ‘jullie zullen de hemel geopend zien, en de engelen van God zien omhooggaan en neerdalen naar de Mensenzoon.’

Lied  ‘Is er een plek waar wij elkaar kunnen ontmoeten?’        

Is er een plek waar wij elkaar weer kunnen vinden?
Een plek voor jou en mij daar ergens in het midden.
Het niemandsland, hier ver vandaan
Waar wij de grenzen overgaan
Een plek met ruimte voor ‘t gelijk van jou en mij
En waar ik ongelijk heb even goed als jij

Met het onrecht dat ons allebei is aangedaan
en ons beiden onrecht is aangedaan
zijn we ieder nog in staat daarnaar op weg te gaan
en te zoeken naar de plek waar het pad een aanvang vindt
het pad dat eindigt waar vergeving begint.

Overdenking

Gemeente van Jezus Christus, lieve mensen,

Terwijl Madelief het verhaal uit Genesis 28 voorlas, dacht ik: waar raakt dit verhaal van Jacob aan ons leven? Waar raakt het aan uw en jouw en mijn verhaal?

Is het de ruzie thuis? Jacob heeft het verpest bij zijn broer, Ezau. Die is enorm kwaad en terecht. Jacob heeft zijn vader bedrogen. Er is boosheid en verdriet, terwijl zijn moeder hem de hand boven het hoofd houdt. Het komt in de beste families voor: een woord, een blik kan al voldoende zijn om de sfeer te doen verzieken. Dan is de vrede ver te zoeken en dan is het oorlog in de tent. Op kleine schaal weliswaar, maar voor je het weet is je familie in twee kampen verdeeld, en dan wordt de buurt erbij betrokken en je clan en je volk……

Waar raakt het verhaal ons leven? Is het Jacobs vlucht voor zijn familie? Je zou zeggen dat, wanneer er thuis ruzie uitbreekt, je het direct uitpraat. Je probeer het zo snel mogelijk uit de wereld te helpen, zodat het niet kan escaleren. Immers als dat gebeurd ben je verder van huis: dan zie je elkaar jaren niet meer en moet nota bene Bert van Leeuwen van het televisieprogramma ‘Het Familiediner’ eraan te paskomen om de gebrouilleerde familieleden aan één tafel te krijgen! Maar Jacob doet dat niet: hij vlucht, hij gaat de confrontatie niet aan, uit angst, uit schaamte. Of denkt hij misschien dat het probleem vanzelf over gaat, als hij maar ver genoeg van alles vandaan is?

Waar raakt zijn verhaal aan ons leven? Is het wellicht het feit dat Jacob, moederziel alleen door het bergachtige landschap trekt? Over de toppen en door de diepe dalen. Een mens, die het alleen moet zien te rooien. Een mens, die op zichzelf is teruggeworpen. Ook in ons leven kunnen er tijden zijn dat we door een bergachtig landschap gaan. Niet letterlijk, maar figuurlijk gesproken. Op de momenten dat het leven onherbergzaam is geworden, doordat we er – door welke omstandigheden dan ook – alleen voorstaat. Op de momenten dat er geen familie is, geen vrienden zijn, die met ons mee wandelen. Ze zijn er niet, of ze weten niet van wat ons bezighoudt, omdat we het niet willen delen. Soms houd je je verdriet en je zorg en je teleurstelling liever voor jezelf.

En dan staat er ook nog in de tekst dat ‘de zon ondergaat’. Het zou me niets verbazen dat de schrijver van Genesis 28 dit er nadrukkelijk bijzet. Alsof hij wil zeggen: ‘de zon is over het leven van Jacob onder gegaan: ‘geen thuis, geen familie, geen vrienden, op de vlucht, in de open lucht, alleen een steen om je hoofd op te leggen’. Zijn levensverhaal is helemaal in het donker komen te liggen. Het is nacht geworden over zijn bestaan. Ook dat kan een ervaring zijn die we met Jacob delen.

Maar, op het moment dat het het donkerst is, komt God hem nabij in een droomt. Vanuit de hemel wordt een trap op aarde geplaatst. Vanuit de hemel wordt contact gelegd. Hij blijkt plotseling niet alleen. Engelen, boodschappers van God, gaan vanaf de grond trede voor trede omhoog, ze nemen Jacobs gedachten mee, zijn zorgen, zijn angst. Terwijl andere engelen van bovenaf trede voor trede omlaag lopen, om Gods zegen mee te nemen naar de aarde.

En dan spreekt God zelf: ‘Ik ben de Heer, de God van je vader Abraham en de God van Isaak, het land waarop je nu ligt te slapen zal ik geven aan jou en je nakomelingen (…) en door jou en door jouw nakomelingen zullen volken gezegend worden. Zie, ik ben met jou…’ Als ik dat hoor, denk ik: hè, moet God niet eerst een hartig woordje met Jacob spreken. Moet Hij hem niet eerst confronteren met de harde realiteit waarin hij – door eigen schuld – terecht is gekomen. Maar, er klinken geen verwijten, zoals ‘Je hebt het er zelf naar gemaakt’, ‘Wie zich brandt moet op de blaren zitten’. Dat soort opmerkingen hadden wij ongetwijfeld gemaakt.

God begint er niet over. Integendeel. Hij belooft juist met Jacob mee te gaan en om hem te zegenen en zijn toekomstige kinderen en klein- en achterkleinkinderen? Waarom? Toch niet omdat Jacob zo’n beste is, want dat is hij niet! Nee, God doet het omdat Hij trouw is, aan wat Hij eens beloofd heeft aan Abraham en vervolgens aan Isaak. God blijft trouw aan zijn beloften, ondanks dat de mens – zoals Jacob hier in dit verhaal– soms andere wegen gaat. Ja, Hij schakelt zelfs deze eenzame bedrieger in om zijn plannen voor zijn volk en zijn voor de wereld gestalte te doen krijgen.

Waar raakt het verhaal van Jacob aan mijn verhaal, aan ons verhaal? Nou, in ieder geval daar! Want dat troost me en geeft me hoop: dat God trouw is aan zijn beloften, en dat zijn trouw grote en sterker is dan onze tegendraadsheid en ons falen. Wat mij ook troost is dat God maakt werk van zijn beloften, maar dat Hij dat doet niet zonder de mens doet. Hij schakelt daar

Orgelspel

Geloofslied 

DIENST VAN DE TAFEL

Voorbeden  

God van nabij
Wij danken u
Dat u grenzen doorbreekt
Dat u uw ladder op aarde plaats
Een plek waar hemel en aarde elkaar raken

Wij danken u voor Jezus
In wie u grenzen doorbreekt
En en onder ons woont
Mens onder de mensen

God van Vrede,

Wij weten van onrecht en haat
uitbuiting en verkrachting
aanslagen en oorlogen
honger en armoede
ziekte en dood

Waar blijft dan Uw Rijk van Vrede
als zoveel mensen leven in angst en onzekerheid
als zoveel mensen geen hoop meer ervaren op een goed leven in vrede
als uw Schepping zucht onder uitbuiting?

Daarom bidden wij:
Laat uw mensen niet los
Ga met hen mee  op hun levensweg
als Reisgenoot die grenzen doorbreekt

God van Liefde,

Geef vrede aan al die mensen die hun land
moeten ontvluchten vanwege onmenselijk geweld,
honger, armoede of natuurrampen
en steeds opnieuw oplopen tegen grenzen
– ook de onze – alsof dit niet Uw wereld is:
geschapen zonder grenzen

Laat ons daarom – letterlijk en figuurlijk –
over grenzen heen in alle verscheidenheid
het beeld voor ogen houden van een veelkleurige,
bewoonbare aarde waar plaats is voor alle volken
omdat wij allen Uw mensen zijn
die U kunnen herkennen in het gezicht van onze naaste

Daarom bidden wij:
Laat uw mensen niet los

God van rechtvaardigheid

Geef vrede aan al uw mensen die in onze samenleving
niet mee kunnen komen door armoede
of eenzaamheid door werkdruk of ziekte

Laat ons mensen zijn om hen heen
als bondgenoten
en stemversterkers van Uw Stem
voor een menswaardig bestaan voor allen
en leer ons telkens opnieuw

oog en oor te hebben voor wat mensen kleineert

Wees ook met uw mensen
In onze kring en daarbuiten als ziekte of dood hen treft
Wees ook hun geliefden nabij en laat ons hen nabij zijn

Daarom bidden wij:
Laat uw mensen niet los

God van al wat Goed is

laat Uw Geest van Vrede waaien
tot in de verste uithoeken van deze aarde

Beziel uw mensen steeds opnieuw
om grenzen over te steken
grenzen te verleggen
grenzen te laten vervagen

Maak ruimte in ons hart en ruimte in deze wereld
Dat vrede en recht liefde en trouw ons gedeeld verlangen mag zijn

Daarom bidden wij:
Laat ons niet los
Ga met ons mee op onze levensweg
als Reisgenoot die grenzen doorbreekt
Moge het zo zijn.

Collecten

Tafel wordt klaar gemaakt

 Tafelgebed   

Verzameld om deze tafel, danken wij U, God van mensen, Bron van ons bestaan, voor het leven ons aangereikt, voor mensen begaan met anderen, die bruggen slaan en muren afbreken.
We danken u voor de rijkdom van de natuur, voor alles wat we mogen oogsten, de vruchten van de aarde, de vruchten van uw geest: vrede, vriendelijkheid en vreugde.

Gezegend U, die ons oproept en aanspreekt, te leven op de grens van uw liefde tot in eeuwigheid.
Gezegend U, die gesproken heeft in Jezus, die leefde als mens onder mensen, die opkwam voor de verstotene, die recht deed aan elke mens, de laatste en de eerste,  die zijn leven deelde tot het einde toe.

Want op de laatste avond van zijn leven,  heeft Hij zich aan ons gegeven met lichaam en ziel. In het bijzijn van zijn vrienden heeft Hij brood genomen,  dankte voor het brood, brak het en deelde het aan zijn vrienden met de woorden: ‘Neem en eet van dit brood, dit is mijn leven, ik geef het aan jullie.’
Ook nam Hij een beker, sprak een dankgebed, en zei tot zijn vrienden: ‘Drink hieruit en proef van mijn liefde, zodat mijn vreugde in jullie zal zijn en haar volheid bereikt. Heb elkaar lief, zoals ik jullie heb lief gehad.’

Zo heeft Hij zich aan ons gegeven, als levend brood en wijn van volheid. Zo leeft Hij in ons midden, als Gods woord. Zo wordt zijn droom onze droom, een visioen van vrede, een visioen van gerechtigheid voor elke mens hier op aarde. In die  Geest gaan wij op weg, om te werken aan  veiligheid en geborgenheid, vrijheid en vertrouwen, vreugde en vrede voor iedereen, in verbondenheid met elkaar, in verbonden met Jezus en zo verbonden met Uw vredelievende nabijheid die alle grenzen tart.

Daarom willen wij bidden woorden van vrede, woorden van toekomst, woorden voorbij grenzen.

Onze Vader (oecumenische versie)

Vredeswens  

Is er een plek waar we elkaar kunnen ontmoeten? Een plek voor jou en mij. Een plek op de grens waar gelijk en ongelijk er even niet toe doen.  Laat ons hier in deze ruimte grensgangers zijn. Mensen die grenzen laten vervagen. Vandaag niet alleen een hand voor wie je kent, wie naast je zit, maar laten we daadwerkelijk afstand overbruggen door de grens hier over te gaan. Laat ons in het wensen van vrede grensgangers zijn. Vrede en alle goeds.

Lied ‘De vrede, de vrede zal zijn’

Breken van het brood en schenken van de wijn

Uitnodiging

ZENDING EN ZEGEN

Slotgedachte
Wij sluiten de viering binnen de San Salvator altijd af met een slotgedachte. Vandaag een hele korte als uitdaging voor echte grensgangers.

‘Het is onmogelijk’,  zei trots
‘Het is riskant’,  zei ervaring
‘Het is zinloos’ zei het verstand
‘Laten we ’t proberen’, fluisterde het hart.

 Slotzang: ‘Nu wij uiteen gaan vragen wij God

 Zegen

Op de weg van Vrede mogen wij gaan aangeraakt, bemoedigd en geïnspireerd door het Woord van Vrede
Op de weg van Vrede mogen wij gaan om in het spoor van Jezus Messias over grenzen heen te zoeken naar wat ons mensen verbindt
Op die weg van Vrede mogen wij gaan als gezegende mensen aan elkaar verbonden om de ander tot zegen te zijn
Zegene ons daartoe de Eeuwige, God van alle mensen, in wie wij elkaar mogen zegenen over alle grenzen heen:
Moge de Eeuwige ons zegenen, behoeden en verbinden
moge de Eeuwige het Licht van zijn gelaat over ons laten schijnen en ons haar Liefde geven
moge de Eeuwige zo altijd bij ons zijn en ons met Vrede omgeven
in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest
Moge het zo zijn

 Allen: amen, amen, amen