Wat willen wij doorgeven?

20 en 21 juli

Voorganger: Gepke Kerssen
Cantor: Wilton Desmense

Openingslied: De vreugde voert ons naar dit huis.

Welkom en thema
Van harte welkom mede namens Toon v Mierlo en Fiet Vreeburg die vandaag mee voorgaan. Welkom, wie of wat je ook bent. Of je hier wekelijks komt of dat je op zoek bent: dat je mag vinden waar je op hoopt.
Vorige week misten wij deze vertrouwde plek van samenkomst. Ik hoop dat u een andere plek vond. Het is goed om soms bij de buren te kijken.
Het thema van deze viering is: Wat willen wij doorgeven?
We lezen over Hanna die geen kinderen kan krijgen. Dat kan je het gevoel geven dat het leven stopt als je er niet meer bent. Een gevoel dat je somber maakt
Ook hier hoor ik wel eens het sombere geluid dat de San Salvatorgemeenschap stopt als wij er niet meer zijn.
Uit het verhaal van Hanna komt bij mij de vraag op: Gaat het wel alleen om doorgaan van de geloofsgemeenschap? Dat de naam San Salvatorgemeenschap blijft bestaan? Of is het iets veel diepers, fundamentelers, met een stem die hoop geeft en die moet blijven klinken?
Als gemeenschap hebben we veel activiteiten. We lijken op Martha uit het evangelie.
Maar zijn we bezig met wat noodzakelijk is? Met wat toekomst heeft?
Luisteren we naar de stem van hoop?

Openingsgebed
Wees hier aanwezig
Licht voor wie niet gezien worden

Stem die roept
voor wie lijden en niet leven

Vuur van verlangen
naar recht en vrede

Kracht
om bevrijdend te leven

U die genoemd wordt
Licht, Stem, Vuur, Kracht,
Maak ons tot bevrijde en bevrijdende mensen

Accl.: Bij u is de bron van het leven

Lezing: 1 Samuel 1
1¹In Rama in het bergland van Efraïm, woonde een man die Elkana heette. ²Hij had twee vrouwen: de ene heette Hanna en de andere ​Peninna. ​Peninna​ had ​kinderen, maar Hanna niet. ³Elk jaar ging deze man vanuit zijn woonplaats naar Silo, om daar de HEER van de hemelse machten te vereren en hem ​offers​ te brengen. Chofni en Pinechas, de twee zonen van ​Eli, waren daar ​priesters​ van de HEER.⁴Wanneer Elkana zijn jaarlijkse ​offer​ bracht, gaf hij zijn vrouw ​Peninna​ en haar zonen en dochters een stuk van het ​offervlees. ⁵Maar het mooiste stuk gaf hij aan Hanna, want haar had hij lief, ook al hield de HEER haar moederschoot gesloten.⁶Haar rivale kwetste haar dan diep, door haar te sarren omdat de HEER haar geen ​kinderen​ gaf. ⁷Zo ging het jaar in jaar uit. Elke keer als ze naar het ​heiligdom​ van de HEER gingen, treiterde ​Peninna​ Hanna zo erg dat ze begon te huilen en haar eten liet staan. ⁸Toen dat weer eens gebeurde, vroeg Elkana: ‘Waarom huil je, Hanna? Waarom eet je niet en waarom ben je zo bedroefd? Beteken ik niet meer voor je dan tien zonen?’ ⁹Na de maaltijd stond Hanna op en ging naar het ​heiligdom​ van de HEER, waar de ​priester​ ​Eli​ op een bankje bij de ingang zat.¹⁰Diep bedroefd bad Hanna tot de HEER. In tranen ¹¹legde ze een ​gelofte​ af: ‘HEERvan de hemelse machten, ik smeek u, heb toch oog voor mijn ellende. Denk aan mij, uw dienares, vergeet mij niet. Schenk mij een zoon, dan schenk ik hem voor zijn hele leven aan u: nooit zal zijn haar worden afgeschoren.’ ¹²Terwijl Hanna zo lang bad, keek ​Eli​ opmerkzaam naar haar mond. ¹³Ze bad namelijk in stilte: haar lippen bewogen wel, maar haar stem was niet te horen. Daarom dacht ​Eli​ dat ze dronken was. ¹⁴Hij sprak haar aan en vroeg: ‘Gaat dit nog lang zo duren? Als u dronken bent, ga dan uw roes uitslapen!’ ¹⁵‘U vergist u, heer,’ antwoordde Hanna. ‘Ik heb geen ​wijn​ of andere drank gedronken. Nee, ik ga gebukt onder een zwaar verdriet en stort mijn ​hart​ uit bij de HEER. ¹⁶Denk niet dat ik een slechte vrouw ben; ik ​bid​ zo lang omdat ik overstelpt ben door droefheid en ellende.’¹⁷‘Ga dan in ​vrede,’ antwoordde ​Eli. ‘De God van Israël zal u geven waar u om hebt gevraagd.’ ¹⁸‘Ik dank u voor uw vriendelijkheid,’ zei Hanna, en ze ging terug naar haar ​familie. Haar gezicht was opgeklaard en ze at ook weer. ¹⁹De volgende morgen vroeg bogen ze zich neer voor de HEER, waarna ze zich op de terugreis begaven. Thuis in Rama sliep Elkana met zijn vrouw Hanna, en de HEER verhoorde haar. ²⁰Hanna werd zwanger en na verloop van tijd baarde ze een zoon. Ze noemde hem ​Samuel, ‘want,’ verklaarde ze, ‘ik heb hem aan de HEER gevraagd.’

Zingen: Is een mens trouw.

Lezing uit het Evangelie: Lucas 10: 39-43
Toen ze verder trokken ging hij een dorp in, waar hij gastvrij werd ontvangen door een vrouw die ​Marta​ heette. ³⁹Haar zuster, ​Maria, ging aan de voeten van de ​Heer​ zitten en luisterde naar zijn woorden. ⁴⁰Maar ​Marta​ werd helemaal in beslag genomen door de zorg voor haar gasten. Ze ging naar ​Jezus​ toe en zei: ‘Heer, kan het u niet schelen dat mijn zuster mij al het werk alleen laat doen? Zeg tegen haar dat ze mij moet helpen.’ ⁴¹De ​Heer​ zei tegen haar: ‘Marta, ​Marta, je bent zo bezorgd en je maakt je veel te druk. ⁴²Er is maar één ding noodzakelijk. ​Maria​ heeft het beste deel gekozen, en dat zal haar niet worden ontnomen.’

acclamatie: jij leert mij vliegen

Overweging
Als San Salvatorgemeenschap lijken we misschien wel op Hanna.
Is er nog een San Salvator geloofsgemeenschap al wij er niet meer zijn? Wat geven we door aan de geloofsgemeenschap in de toekomst? Moet die geloofsgemeenschap er net zo uit zien, als de onze?
Gaat het er bij Hanna om dat ze een kind krijgt dat sprekend op haar of haar man lijkt, de zelfde ogen als hij, haar krullen? Hoopt ze op een kind dat voor haar zorgt als ze oud is?
Nee, dat is het niet. Hanna wil niet een kind voor zichzelf.

Laten we maar eens kijken wat geloven voor Hanna betekent.
Elk jaar ging het hele gezin naar de tempel. Uit dankbaarheid voor wat hen gegeven was, gaven zij God iets terug.
Dankbaarheid betekent dat je het niet gewoon vindt dat je gezond bent, dat je te eten hebt, een dak boven je hoofd en dat je leeft in vrede. Je hebt het in het leven niet allemaal in de hand, het leven is niet maakbaar, je bent niet allemaal op een goede plaats geboren met veel kansen.
In onze tijd ligt er veel druk op mensen om van hun leven een succes te maken. Maar er is niet voor iedereen een goede vaste baan en als je die wel hebt, kost het veel stress om die te houden. Werk waarbij je eerst contact had met mensen, is geworden tot het controleren van formulieren achter de computer. Als je zzp-er bent, moet je niet ziek worden. Het is niet zeker dat je aan een huis kunt komen, als je dat nodig hebt. Er zijn onder jongeren veel zorgen over het milieu en het klimaat. Is er nog genoeg tijd om het tij te keren?
Er is vooral voor de jongere generatie veel onzekerheid waar het de toekomst aangaat.
Als geloofsgemeenschap willen we ook aan de jongere generatie met hun vragen ruimte geven. We willen doorgeven dat kwetsbaarheid niet iets om je voor te schamen. Jij hoort erbij, jij bent nodig. Verbondenheid belangrijker dan je eigen succes.

Het was niet vanzelfsprekend om naar de tempel te gaan.
De zonen van Eli hadden er de dagelijkse leiding en die maakten misbruik van hun positie. Ze zorgden ervoor dat ze er zelf beter van werden, ze persten tempelbezoekers af. Ze misbruikten vrouwen. Eli die verantwoordelijk was, liet het gebeuren.
Ze maakten het zo moeilijk voor de mensen in Israël om te kunnen geloven. De tempel was niet meer de plaats om mensen de weg te wijzen. Er werd bijna niet meer over God gesproken. Wie zou die woorden moeten spreken? Er waren geen visoenen meer van een rechtvaardige wereld.
Bijna was de godslamp gedoofd, staat er.
Waar het visioen ontbreekt verwildert het volk. Mensen waren de weg kwijt in Israël.

Toch blijft het gezin van Elkana naar de tempel gaan.
Toch blijft Hanna geloven in een rechtvaardige wereld, als ze met haar verdriet naar de tempel gaat.
En ook wij blijven naar de kerk gaan, ondanks dingen die mis gaan.
De kerk blijft een plek waar je met je vragen terecht kunt, waar we samen bidden vanwege de nood van de wereld.
Hanna kent de verhalen van de aartsmoeders die ook dachten dat ze geen kind meer zouden krijgen en die dan toch een kind kregen, vaak juist een kind dat een bijzondere rol speelt als het land in moeilijkheden verkeert.
Ze bidt om een kind, dat ze niet voor zichzelf zal houden, maar terug geeft aan God om hem in te zetten voor een rechtvaardige samenleving. Hij zal zich geroepen voelen om het onrecht aan te klagen, het volk te wijzen op de gevaren als het een land wil zijn, dat zich kan meten aan andere landen. Dat wij altijd naar zulke kinderen mogen uitzien. De jongere generatie die ons kritisch bevraagt op onze manier van geloven en leven.

Ik denk dat wij ons destijds als San Salvatorgemeenschap geroepen hebben gevoeld om ons in te zetten voor een rechtvaardige samenleving, een nieuwe wereld. We zetten ons in voor de vredesbeweging, voor de wereldwinkel en Amnesty, voor mensen met te weinig inkomen, voor migranten en later vluchtelingen, voor daklozen en voor ouderen die vereenzaamd dreigen te raken.
We lijken misschien wel op Martha, die zich in het zweet werkt om Jezus en zijn leerlingen van eten te voorzien.
Nijdig kun je dan worden op mensen die niet met ons meedoen. Waarom zeg Jezus daar niets van? Had hij niet juist nog het verhaal verteld van de Barmhartige Samaritaan, die zich geroepen voelde om de man aan de kant van de weg te helpen in tegenstelling tot de vrome priester en leviet die uit de buurt bleven.
Waarom heeft Maria dan de beste keuze gemaakt?

Je kunt zo hard bezig zijn, dat je jezelf voorbij loopt en dat je je gaat ergeren aan anderen. Als je voor iemand wil zorgen, moet je dat met liefde doen.
Misschien herkent u ook wel dat je zo druk bezig bent met het eten, dat je voor je bezoek zelf geen aandacht hebt. Of dat je al zo lang bezig bent met een bepaalde taak, dat het goed is, als jongeren of buitenstaanders ons vragen: waarom doe je dat eigenlijk? Zijn de dingen waar we toen voor kozen als San Salvator ook belangrijk voor nu, voor deze tijd?

Van tijd tot tijd moet je weer luisteren in plaats van praten en doen. Je verplaatsen in de jongere generatie, in hun vragen en hun zorgen over de toekomst en daarna, net als Maria, opnieuw luisteren naar de bron, naar wat Jezus ons te vertellen heeft. Luisteren naar de stem die klinkt.
Jongere Samuel kent die stem nog niet. Die stem die in elke tijd kritisch is naar de mensen die het voor het zeggen hebben en hun macht misbruiken en die mensen die zich kleingemaakt voelen doet opstaan.
De oude Eli is, ondanks dat hij als leider in gebreke blijft tegenover zijn zoons, nog in staat om die stem te herkennen. Die stem die hij kent uit de verhalen van bevrijding, die van generatie op generatie zijn doorgegeven. Het bevrijdende verhaal van God met de mensen, zoals mensen dat voor ons hebben opgeschreven in de bijbel. Nog is het licht niet gedoofd. De vlam kan weer aanwakkeren als Samuel gaat luisteren naar die bevrijdende boodschap.

De oudere generatie heeft zich vaak moeten bevrijden van machtsmisbruik en knellende regels door de kerk opgelegd en heeft moeite met grote woorden en grote verhalen, moeite met praten over het geloof. Ik merk dat de jongere generatie de bevrijdende kracht van de oude bijbelverhalen heeft ontdekt en daar zonder de last van een geschiedenis vrijmoedig over spreekt. Vaak spreken ze buiten de kerk in het theater, aan de universiteit en in blogs. Als moderne Samuels leveren ze kritiek op wat er mis is in de samenleving en zoeken ze in de oude verhalen naar wat verbinding brengt tussen verschillende groepen mensen en tussen mens en natuur.
De vlam brandt.

Geloofslied: zolang wij ademhalen

Accl.: Keer u om naar ons toe

Voorbeden

Bidden wij voor mensen die geen toekomst zien, dat zij mensen ontmoeten die hen hoop geven en hen ondersteunen om het in hun moeilijke situatie vol te kunnen houden.

Bidden wij voor mensen die gebukt gaan onder misbruik van de kerk. Dat hun verhaal gehoord wordt, het onrecht herkend en dat er mensen zijn op wie ze kunnen gaan vertrouwen en met wie ze kunnen werken aan het genezen van hun pijn.

Bidden wij voor mensen die lijden onder de hardheid van dictators, de hardheid van bureaucratische systemen die verhinderen dat mensen krijgen wat ze nodig hebben, de hardheid van de meerderheid tegenover de minderheid, dat de zachte krachten mogen winnen.

Wij bidden voor onze gemeenschap. Dat wij ook in deze tijd uw stem mogen horen die ons de weg wijst naar de toekomst

Tafelgebed
Wij danken U voor uw licht dat telkens weer doorbreekt
als het lijkt of het licht bijna gedoofd is.
Wanneer de mensen
geen oog meer hebben voor u en voor elkaar,
dan is er iemand als Hanna die blijft geloven in het licht,
in toekomst voor zichzelf en voor haar gemeenschap;
dan wordt er een stem gehoord en staat er een profeet op als Samuël,
die aanklaagt,
maar ook de weg wijst
naar u en naar een nieuwe samenleving

Wij danken u dat ze er altijd zijn:
mensen die getuigen van het licht
die hun dromen delen
en van wie de woorden blijven klinken,
hun gebaren nog steeds worden doorgegeven

Wij danken u voor Jezus
Bevrijdend was hij aanwezig onder de mensen
doorbrak de scheidslijnen tussen groepen,
zoals toen hij op bezoek ging bij twee vrouwen, Marta en Maria
en hij Marta opriep om net als Maria te luisteren naar de stem
Als de zorg voor anderen ook ons te zwaar valt
leert hij ons om op adem te komen bij U
in gesprek met u
telkens onze weg te bepalen

Tot het laatste toe
bleef Hij met u in gesprek,
bleef hij verbonden met mensen
zoals op de avond
waarop hij met zijn leerlingen het feest van de bevrijding vierde,
Hij het brood nam, dankte
en zei;
dit brood is als mijn leven,
gegeven voor jullie, gedeeld met jullie
Blijf brood breken en delen om mij te gedenken
Dan ben ik bij jullie
Hij nam ook de wijn gaf die aan zijn vrienden en zei
Dit de wijn van ons gezamenlijk verlangen naar de nieuwe wereld
Van liefde sterker dan de dood
Blijf deze drinken dan ben ik erbij,
dan blijft de hoop op de nieuwe wereld levend
Hierna werd hij opgepakt
Zijn lichaam werd geschonden, gedood,
maar het donker kon zijn licht niet doven
hij stond op,
staat op waar mensen hem gedenken
hem zichtbaar maken in hun leven
Dat wij in zijn geest mogen leven:
vrij van angst voor de toekomst,
levend in het licht
Met een open oog voor de ander,
opstandig tegenover krachten die het leven kapot maken,
helend voor wie gekwetst is.
tot heel de aarde op een hemel lijkt

tot het zo ver is blijven we bidden :
Onze Vader,

Vredeswens
“Vrede”, zei Jezus. “Ik zend jullie de wereld in.”
Zo veel mensen zijn op zoek naar richting, naar wat een nieuwe wereld dichterbij brengt. Steek hen aan met die vrede, waar je ook bent.

Vredeslied: Vrede voor jou

Delen van brood en wijn
In het delen van brood en wijn denken we aan hem, aan zijn leven en sterven en dat hij nog altijd leeft onder ons.
Leef in verbondenheid met de Eeuwige,
deel je leven zoals hij dat deed,
Van harte welkom aan deze tafel

Communielied: Eet en drinkt

Dankgebed:
Wij danken u
dat wij hier samen
mogen luisteren naar uw stem
ontdekken waartoe wij geroepen zijn
als mens en als gemeenschap
dat wij op weg mogen gaan
naar een nieuwe wereld
met brood voor onderweg
en wijn om de toekomst te vieren

Wat u graag wil weten

Slotgedachte “Het is tijd voor een economie van de vreugde” Govert Buijs
De verschillende crises van dit moment brengen nadrukkelijk de vraag op tafel waar deze samenleving op stoelt.
Een van de grote winstpunten van het jodendom en christendom is het ter discussie stellen van grote machtsconcentraties. Denk aan de profeten, denk aan Jezus zelf. Ons geloof leert ons dat het zeer wel mogelijk is om alternatieven te ontwikkelen voor de huidige situatie. Het hoeft niet te blijven zoals het nu is.
Het inspirerend alternatief van Govert Buijs voor de economie:
“Wij gaan doen wat eigenlijk de kern van de economie is: samenwerken om zo het leven meer kwaliteit te geven en gedeelde vreugde te scheppen in een gedeelde wereld. Zo krijgen wij meer lucht en komen we op adem in plaats van, zoals nu, in ademnood te raken.”,

Zegen
Gezegend je oren
dat zij de stem mogen horen
die je de weg wijst naar de toekomst
Gezegend je ogen
dat zij in ieder mens
het verhaal van God met mensen mogen zien
Gezegend je handen
Dat zij liefde mogen ontvangen en doorgeven

Slotlied: om warmte