Wie mag erbij horen?

San Salvatorgemeenschap 26-27 sept 2015
Thema: Wie mag erbij horen?
Voorganger: Franneke Hoeks
Muzikale ondersteuning: Melodiek

Openingslied za: Hier gaan wij zingende – zo: Voor mensen die naamloos

Openingswoord
Welkom allemaal. Fijn dat u er bent, goed om jullie allemaal te zien. Zoals we hier bij elkaar zitten zijn we op verschillende manieren verbonden met deze gemeenschap en met elkaar. Sommige van ons zijn mensen van het eerste uur, Salvatorianen in hart en nieren, terwijl anderen hier af en toe eens aankomen waaien. Weet dat u , dat je hier welkom bent. Welkom in naam van God, die noemen vader, zoon en goede geest.
Vandaag is de laatste zondag van de vredesweek en de start van de week van de eenzaamheid. Het thema van de Vredesweek is: ‘Vrede verbindt’ en de week van de eenzaamheid heeft als motto ‘Kom erbij en verbindt’. In de vredesweek richten we onze blik op al die plekken in de wereld waar vrede ver te zoeken is. De week van de eenzaamheid vraagt juist aandacht voor iets wat misschien in je eigen straat, je eigen buurt speelt. Verbinding. Het klinkt zo eenvoudig, maar misschien is verbinding, dat gevoel van erbij mogen horen, wel een van de grootste uitdagingen van waar we als mensen voor staan. Verbinding is voorwaarde voor vrede. Verbinding is nodig om eenzaamheid te doorbreken. Vanuit deze gemeenschap willen wij mensen verbinding zijn: verbinding met al wat leeft en met de Eeuwige.
Laat ons aan het begin van deze viering even de stilte zoeken in onszelf.

Gebed
Eeuwige, God, van liefde en vrede
aan het begin van deze viering vragen wij jou,
maak het stil in ons, zodat we jou kunnen verstaan.
Schep nieuwe ruimte in ons zodat we ons hart kunnen laten spreken.
Maak ons open zodat we de verbinding aan durven.
Lied za: Keer u om maar ons toe – zo: Gij die een en eeuwig zijt

1e Lezing uit Numeri 11, 24-29
Mozes ging naar buiten en deelde het volk mee wat de heer gezegd had. Hij bracht zeventig van de oudsten van het volk bijeen en stelde hen op rondom de tent. Toen daalde de heer neer in een wolk, sprak tot hen en legde een deel van de geest die op Mozes rustte, op die zeventig oudsten. En toen de geest op hen rustte, profeteerden zij, maar later hebben zij dat niet meer gedaan.
En twee van de mannen waren in het kamp gebleven. De een heette Eldad, de ander Medad. Ook op hen rustte de geest, zij stonden op de lijst al waren zij niet naar de tent gegaan, en zij profeteerden in het kamp. Een jongen ging het ijlings aan Mozes vertellen en zei: ‘Eldad en Medad zijn aan het profeteren in het kamp!’ Jozua, de zoon van Nun, die al als jongeman in Mozes’ dienst gekomen was, zei daarop tegen Mozes: ‘Mijn heer, dat moet u hun verbieden.’ Mozes zei hem: ‘Waarom kom je voor mij op? Ik zou willen dat heel het volk van de heer profeteerde en dat de heer zijn geest op hen legde.’
Lied za: De Geest des Heren heeft – zo: Kom in mij, win, ontwapen mij

2e Lezing uit Marcus 9, 38-50
Johannes zei tegen hem: ‘Meester, we hebben iemand gezien die in uw naam demonen uitdreef en we hebben geprobeerd hem dat te beletten omdat hij zich niet bij ons wilde aansluiten: Jezus zei: ‘Belet het hem niet. Want iemand die een wonder verricht in mijn naam kan onmogelijk het volgende moment kwaad van mij spreken. Wie niet tegen ons is, is voor ons. Ik verzeker je: wie jullie een beker water te drinken geeft omdat jullie bij Christus horen, die zal zeker beloond worden. Wie een van de geringen die in mij geloven van de goede weg afbrengt, zou beter af zijn als hij met een molensteen om zijn nek in zee gegooid werd. Als je hand je op de verkeerde weg brengt, hak hem dan af: je kunt beter verminkt het leven binnengaan dan in het bezit van twee handen naar de Gehenna te moeten gaan, naar het onblusbare vuur. Als je voet je op de verkeerde weg brengt, hak hem dan af: je kunt beter kreupel het leven binnengaan dan in het bezit van twee voeten in de Gehenna geworpen worden. En als je oog je op de verkeerde weg brengt, ruk het dan uit: je kunt beter met een oog het koninkrijk van God binnengaan dan in het bezit van twee ogen in de Gehenna geworpen worden, waar de wormen blijven knagen en het vuur niet dooft. ledereen moet met vuur gezouten worden. Zout is goed! Maar als het zout zijn kracht verliest, hoe zullen jullie het zijn kracht dan teruggeven? Zorg dat jullie het zout in jezelf niet verliezen en bewaar onder elkaar de Vrede.
Lied za: Uw woord is een lamp – zo: Maak uw woord tot een kracht

Overweging
Komende week worden er op verschillende plaatsen activiteiten georganiseerd om eenzaamheid van mensen te doorbreken. Schuif aan bij de verschillende maaltijden, doe mee met onze sportclub of ga mee wandelen met buurtgenoten. Allemaal mooie initiatieven om mensen het gevoel van erbij te horen terug te geven. Relatie, die verbinding met anderen is een van de meest fundamentele dingen van ons mens-zijn. Ieder mens is een individu, maar een geen eenling. Mensen hebben elkaar nodig, willen op heel verschillende manieren deel zijn van een groter verband: familie, sportclub, buurt, vereniging, koor, kerk. Mensen willen erbij horen.
Kijkend naar vluchtelingen die in ons land een veilig heenkomen zoeken is ‘erbij mogen horen’ een bijzonder actueel thema. Krijgen mannen, vrouwen, kinderen, die nu in AZC’s en tijdelijke opvangkampen zitten de kans om erbij te horen?
In de verhalen van vandaag gaat het over de grenzen van de groep. Wie mogen erbij horen? Wie mogen spreken en handelen in naam van de groep? Wie bepaald hoe het hoort in de groep? In beide verhalen zijn er mensen die in naam van God of Jezus spreken en handelen die blijkbaar niet tot inner-circle behoren. Meteen is er protest te horen. Tegen Mozes wordt gezegd dat hij deze twee buitenstaanders het spreken moet verbieden. Zij horen immers niet tot die 70 uitverkoren. In Marcus horen we Johannes trots vertellen dat zij die buitenstaander toch maar mooi het spreken hebben proberen te beletten. Ja, als je je niet bij ons wilt aansluiten, heb je geen recht van spreken.
Mozes en Jezus doorbreken de zelfgenoegzaamheid van hun volgelingen. Als mensen het goede doen, laat ze! Het maakt niet uit of ze in naam bij ons horen, hun handelingen spreken voor zich. Uit wat ze doen spreekt God.
Net voor het gedeelte van het Marcus evangelie dat we vandaag lezen, maken de leerlingen ruzie over wie het grootste is. En dan volgen de woorden van Jezus: “Als iemand de eerste wil zijn, zal hij de laatste van allen zijn en de dienaar van allen.” Daarna neemt Jezus een kind op schoot. Jezus zet de wereld op zijn kop. Niet het grote telt, maar juist het kleine. Het gaat niet om de eerste, maar om de laatste. Wie het kleine, het geringe niet koestert, is verkeerd bezig. Dat probeert Jezus zijn leerlingen keer op keer duidelijk te maken. Dat probeert hij ons duidelijk te maken.
Ga eens bij jezelf te rade? Wat staat je in de weg om radicaal voor de geringen te kiezen? Waardoor hebben wij niet altijd oog voor wie klein is, wie of achteraan staat ook in onze eigen kring? Jezus speekt in niet mis te verstane taal over handen, voeten en ogen. Als ik die verzen lees moet ik ook wel even slikken. Met dit soort lijfstraffen kan ik als moderne vrouw niets. En toch! Blijkbaar wil Jezus benadrukken dat iets zo fundamenteel is er harde taal wordt ingezet om de boodschap duidelijk te maken. Handen, voeten en ogen. Misschien mogen we deze verzen op de volgende manier verstaan. Kijk eens kritisch, heel kritisch, naar je handelen (je handen), je levensweg (je voeten) en de manier van kijken (je ogen) is de uitdaging waar Jezus ons voor stelt. Als die je op de verkeerde weg brengen dan moet je daar wat aan doen.
De verkeerde weg lijdt naar de hel, Gehenna. Het woord Gehenna is afgeleid van de naam van het smalle, rotsachtige Dal van Hinnom. Het was een vuilnisbelt waar afval in het vuur werd geworden en volledig werd vernietigd. Een plaats waar geen spoor van leven meer te vinden was. Dat is niet de weg die we als mensen willen gaan. Mensen willen leven. En die weg van leven is de weg van samen, de weg van verbinding. Jezus, is iemand die keer op keer zijn eigen vertrouwde cirkel openbreekt en op zoek gaat naar verbinding. Melaatsen, vrouwen, kinderen, zondaars, tollenaars hij raakt hen aan en deelt brood met ze. In zijn kring is iedereen welkom, iedereen hoort erbij. Dat is wat Jezus zijn leerlingen voorhoudt.
Dat is ook ons visioen: een kerk, een geloofsgemeenschap waar mensen zich welkom weten en thuis voelen. Maar hoe open, gastvrij en welkom zijn wij diep van binnen naar elkaar en naar anderen? Hebben wij niet allemaal onze eigen verwachtingen van hoe het er binnen onze gemeenschap aan toe moet gaan? Mag hier gezegd worden dat je je thuis voelt bij paus Franciscus? Kun je hier vraagtekens plaatsen bij het gebruik van Bijbelteksten? Kun je hier vooral een zoeker naar stilte zijn? Mag je hier zeggen dat je die vele asielzoekers ook een beetje eng vindt? Of zijn er dan meteen opgetrokken wenkbrauwen te zien, zo van ja maar dat is niet de San Salvator waar ik me thuis bij voel. Kunnen we ook een thuis voor elkaar en anderen zijn als we niet over alles hetzelfde denken?
Als ik mensen spreek die relatief nieuw zijn in onze gemeenschap dan hoor ik regelmatig dat de San Salvator zo’n hechte club is. Mooi toch?! Maar na die eerste zin volgt dan vaak voorzichtig een opmerking als… het is soms wel moeilijk om je weg te vinden binnen deze gemeenschap waar iedereen elkaar kent. Oeps! Het goed hebben met elkaar draagt, het gevaar in zich dat we onbewust buitensluiten. Gewoon omdat er een manier van omgaan met elkaar is ontstaan waar een bepaald mores geldt, ongeschreven regels van hoe het eigenlijk hoort. Dat is niet erg, waar wel goed om ons daar af en toe weer even bewust van te worden. Dat is voor mij het mooie van de verhalen van vandaag.
Prachtig ook hoe het verhaal van vandaag eindigt met het beeld van zout. Zout gaat bederf tegen en is een ongeëvenaarde smaakmaker. De verhalen van vandaag laten ons naar binnen kijken. Ze vragen ons of ons zout nog wel zout genoeg is. Jezus, laat ons zien dat de weg van God de weg is van aandacht voor het kleine en ongeziene. Gewoon doen wat er gedaan moet worden zonder je druk te maken over hoe het eigenlijk hoort en wat ze er wel niet van zullen zeggen.
Geloofslied za: Niet op een troon van alleen – zo: Dat een nieuwe wereld komen zal

Voorbeden
Eeuwige, god van liefde en vrede
Wij bidden voor mensen die, waar ook ter wereld moeten leven te midden van oorlogsgeweld.
Geef hen zicht op een toekomst van vrede.

Kom over ons met uw geest

Eeuwige, God van liefde en vrede
Wij bidden voor mensen op vlucht voor de verschrikkingen van doem en dood.
Geef hen kansen om een nieuw bestaan op de bouwen.

Kom over ons met uw geest

Eeuwige, God van liefde en vrede
Wij bidden voor mensen die verloren dreigen te gaan in eenzaamheid of verdriet.
Geef hen mooie ontmoetingen die de cirkel van alleen doorbreken.

Kom over ons met uw geest

Eeuwige, God van liefde en vrede
Wij bidden voor alles wat ons bezighoudt en voor wat is toevertrouwd aan de bladzijden van dit boek.
We bidden voor alle mensen die op weg naar een bestaan in vrede het leven moesten laten.
We bidden voor mensen die ons zijn ontvallen, dierbaren die we in ons hart met ons meedragen.

Kom over ons met uw Geest

Tafelgebed
God, Jij die voor ons zo onbegrijpelijk en ver weg bent, maar die ons nabij wil zijn, wees aanwezig in ons midden
en vervul ons hart met jouw goede Geest waar wij de tekenen van jouw aanwezigheid verstaan. Jij hebt tot mensen gesproken in dromen en visioenen, in een roep en een ideaal die hun de kracht gaven jouw weg te gaan.
Jij hebt hen gemaakt van stotteraars tot enthousiaste redenaars, van laffe kleine mensen tot mensen vol geloof, die bergen konden verzetten. Zo heb Jij ook tot ons het woord gericht, uitgesproken door Jezus:
beeld van jouw goedheid, beeld van jouw droom over de mens. Hij leefde onder de mensen
en droomde van een volk, van nieuwe mensen die, één van geest en één van hart,
zich geroepen wisten tot elkaars geluk
Op de avond, toen Zijn tegenstanders hem naar het leven stonden, . . .
heeft Hij brood in Zijn handen genomen,
zijn ogen opgeslagen naar Jou,
de zegen uitgesproken, het brood gebroken
en met zijn leerlingen gedeeld
in de verwachting dat zij dit gebaar begrepen
en het voortdurend zouden herhalen.

Zo nam Hij ook, toen zij gegeten hadden,
de beker in zijn handen.
Hij sprak de zegen en het dankgebed,
reikte hem over aan zijn leerlingen en zei:
‘Neem deze beker, en drink hier allen uit,
want dit is de beker van het nieuwe, altijddurende verbond.
Blijf dit doen om Mij te gedenken.’

Telkens als wij eten van dit brood
Nadat Hij gestorven en begraven was,
Heb Jij hem als een droom in ons
laten verder leven.
Wij vragen Jou: Laat jouw Geest ons aanzetten
om in zijn voetstappen verder te gaan,
doe ons onze roeping in het leven verstaan,
en laat die droom werkelijkheid worden.
Dat de eenzamen liefde moge vinden,
dat de rijkdom en de zorgen van het leven
ons niet mogen verstikken,
dat wij, ieder op zijn of haar eigen plaats,
de ander weten te versterken
en te bevestigen totdat Jij zelf al onze dromen
in vervulling doet gaan.
Zo brengen wij hulde en dank door en met Jezus,
jouw Godsgeschenk, en in de kracht van zijn Geest,
vandaag en tot in eeuwigheid. Amen
Lied: Telkens als wij eten van dit brood
Onze Vader

Vredeswens
Lied za: Vrede voor jou en alle goeds – zo: Shalom aleichem (a capella)

Breken en delen
Lied za: Wij leven op aarde – zo: Zoudt Gij ooit mij beschamen?

Gebed
Eeuwige, we danken jou voor brood en wijn
hier gedeeld met elkaar.
Laat dit moment ons helpen
over onze begrensdheid heen te stappen
en anderen keer op keer
het gevoel te geven: je hoort erbij.
Amen

Mededelingen en bloemetje

Slotgedachte: Een gedicht uit Kameroen
Wie alleen loopt raakt de weg kwijt,
Alleen uit de gemeenschap komt de wijsheid.
Een hand kan geen touw om een bundel knopen.
Wie alleen loopt, raakt de weg kwijt.
Wie dan valt, heeft niemand om haar te helpen.
Wie alleen loopt, gaat gebukt onder haar last.
Niemand deelt haar vreugde, niemand haar verdriet.
Wie alleen loopt, raakt de weg kwijt,
ze heeft maar twee voeten, ze heeft twee armen,
ze heeft maar twee ogen.
Maar in de gemeenschap heeft ieder duizend handen,
heeft ieder duizend voeten, loopt niemand ooit alleen.

Zegenwens
Moge ons leven anderen tot zegen zijn.
Moge onze handen zich uitstrekken naar wie zich alleen voelt,
moge onze voeten ons leiden naar de onbekende,
moge onze ogen de ongeziene zien.
Laat ons zo gaan van hier in de naam van de Eeuwige, die we noemen Vader Zoon en Goede Geest.

Slotlied za: Ga dan die hier bent zo: De boom is de aarde dankbaar