Viering: 14 en 15 juli 2018.
Thema: Word voorbijganger
Voorganger: Ard Nieuwenbroek
OPENINGSLIED:
za: Als woorden kunnen duiden
zo: Dit huis is een huis
Welkom vandaag aan iedereen. Misschien ben je hier vandaag voor het eerst, nieuwsgierig en met verwachtingen. Of je bent hier terug op de plek waar je ieder weekend inspiratie, hoop en verbinding zoekt. Hoe dan ook: welkom. Vandaag is het thema ‘Word voorbijganger’. Vandaag nemen we ook afscheid van Cor Rademakers, onze trouwe pianist van zovele zaterdagse vieringen en soms ook op zondag. Er zijn niet zoveel vieringen met een opdracht als thema. Komt misschien ook wel omdat we in de San Salvator gemeenschap niet zo gek zijn van opdrachten. Het thema is rechtstreeks overgenomen uit het Thomas evangelie. Het Thomas evangelie bestaat uit 114 losse uitspraken van Jezus. Zo’n uitspraak noemt men een logion. En een van die uitspraken is: ‘ Word voorbijganger’ . Op deze manier wil ik vandaag, met jullie samen, afscheid nemen van Cor. Uiteraard, in verbinding met Cor’s grote passie, met een vleugje Erasmus erbij. De liederen zijn allemaal uitgekozen door Cor zelf. Ongetwijfeld heeft hij daar zijn redenen voor.
Laten we, voordat we gaan luisteren, zingen en nadenken, de stilte zoeken in onszelf en om ons heen.
GEBED
Eeuwige: In jouw naam, en vanuit jouw goddelijke energie, zijn we ook vandaag hier samen. Onze harten, handen, ogen en oren wijd open. Jij voedt ons met woorden en daden. Soms ontmoeten wij jou van heel nabij omdat je leeft in mensen om ons heen. Stil willen we zijn om ons hart te laten luisteren naar jouw woorden van liefde en verbinding. Wees ons ook vandaag nabij en neem ons mee op jouw goddelijke stroom van liefdesenergie. Zoals fris stromend water vanuit de bron in de oneindige oceaan vloeit.
LIED:
za/zo: Laat onze woorden stijgen
Het thema van deze viering is ‘Word voorbijganger’. Zo’n voorbijganger was Erasmus, een man met wie Cor Rademakers zeer vertrouwd is geworden. Cor werkt al lange jaren mee aan de heruitgave van alle Latijnse teksten van Erasmus. Over diens voorbijgangerschap gaat de eerste lezing. De tweede lezing is uit het zogenaamde Thomas evangelie. Het Thomas evangelie is een tekst uit de begintijd van het christendom. Die tekst was verloren gegaan, maar is weer teruggevonden. Het Thomas evangelie heeft niet de verhalende vorm van de evangeliën uit het Nieuwe Testament. De meeste logia hebben de vorm van een vraag door de ‘ leerlingen’ met een antwoord van Jezus.
Eerste lezing
De reizende Erasmus als voorbijganger
Erasmus, geboren in Rotterdam, ging naar school in Gouda en Deventer, voordat hij drie jaar in Den Bosch doorbracht. Het peil van het onderwijs hier vond hij knudde. Voort ging hij, terug naar Gouda, naar Parijs, Engeland, Italië en de zuidelijke Nederlanden. In 1521 vertrok hij uit Leuven, omdat conservatieve katholieken hem zijn vrijheid beperkten. Hij vestigde zich in Bazel; dit verliet hij weer acht jaar later, toen de protestantse partij de katholieke eredienst verbood. De beelden werden uit de kerken verwijderd of vernield. Erasmus, die zijn leven lang een afkeer heeft gehad van ‘tumult’, verhuisde naar het katholieke Freiburg im Breisgau, waar hij in 1531 voor het eerst van zijn leven een eigen huis kocht. In zijn publicaties werd hij steeds behoudender, al bleef hij ondanks alles pleiten voor toenadering tussen protestanten en katholieken. Eind mei 1535 ging hij toch weer terug naar Bazel, waar hij de laatste hand legde aan zijn grote werk over de kunst van het preken, de Ecclesiastes, dat in augustus 1535 verscheen.
LIED:
za/zo: Licht dat ons aanstoot
Tweede lezing
Thomas logion 42
Word voorbijgangers
Jezus zei: Word voorbijgangers. Als je niet als een schriftgeleerde wilt worden, als je niet verstrikt wilt raken in spirituele fantasie, als je enthousiast wilt zijn, leer dan loslaten. De waarheid van vandaag is de spirituele gevangenis van morgen. Jij bent het water dat door de bedding van de levensrivier stroomt. Probeer niet een dijk van zekerheid op te werpen om de rivier af te dammen, want daardoor zul je een stuwmeer van verdriet en boosheid scheppen. Vroeg of laat zal die dam doorbreken, met alle mogelijke ellende van dien. De rivier kent zijn eigen weg naar de oceaan. Het water stort soms omlaag in een waterval, meandert soms traag door een vlakte, vult een meer voor het verder gaat. Vertrouw daarop. Laat je meevoeren door het leven als het water dat uit de bergen komt en feilloos zijn doel bereikt. En probeer niet ergens onderweg een dam op te werpen.
Bram Moerland
LIED:
za/zo: Een schoot van ontferming
OVERWEGING
Alles gaat voorbij. Alles is vergankelijk. De aarde gaat voorbij. Dit zonnestelsel gaat voorbij. Het heelal gaat voorbij. Het is vrijwel zeker dat over honderd jaar niemand meer zich deze overweging zal herinneren of deze zal lezen. Zolang we leven hebben we alles slechts in bruikleen tot het moment dat we het terug moeten geven, inclusief ons eigen lichaam. Het grappige is dat we meestal leven met de neiging alsof we geen voorbijgangers in dit leven zijn. Zo hechten we ons vast aan relaties, aan bezit en we leven alsof we niet vandaag nog zouden kunnen sterven. We hechten zo aan dit leven dat het lijkt alsof we eeuwig leven. Misschien is het de angst en het besef dat we ooit sterven die ons zo doet vastklampen aan het leven. We durven dan geen voorbijganger te zijn. Iemand zei me ooit dat dit verlangen de bron is van angst, hebzucht en starheid. Natuurlijk mogen we ten volle leven op deze aarde, in dit lichaam, in dit tijdelijk huis. Maar als we ons volledig nestelen in dit tijdelijk huis verliezen we het contact met ons werkelijke thuis, wat het in de eeuwigheid ook mag zijn. De bijbel is een boek vol verhalen over mensen die steeds voorbijgangers zijn. De eerste mensen die het paradijs verlaten, het Joodse volk dat uit Egypte wegtrekt en Jezus die geen vaste woon- of verblijfplaats heeft. Een zwerver antwoordde eens , toen iemand hem vroeg waar hij woonde: ‘Ik woon voornamelijk in mijzelf.’ Ik denk dat die zwerver een vermoeden had van zijn werkelijke thuis, een thuis dat van een andere orde is dan al het vergankelijke. Een thuis dat niet tot de orde van het ‘ hebben’ maar tot de orde van het ‘zijn’ behoort. Wonen in jezelf, dat is wonen in liefde, in openheid, in verwondering. Dan ben je op deze aarde een voorbijganger, misschien wel zoals in het Thomas evangelie is bedoeld. Dan laat je jezelf drijven. Dan volg je jouw eigen rivier naar de oceaan. Erasmus heeft zich vooral gericht op het ‘zijn’ en niet op het ‘ hebben’ . Hij was een voorbijganger die zich niet liet beperken in zijn vrijheid. Die zich niet liet vastzetten in een vast hokje. Een vrijdenker die tot de dag van vandaag betekenis heeft. Onze voorbijganger van vandaag heet Cor Rademakers. Niet voor niets een bewonderaar van Erasmus. Ook Cor is een voorbijganger die in zijn leven op veel plaatsen en op veel verschillende manieren van betekenis is geweest. Meestal onopvallend, als dienstbare pianist op de achtergrond. Soms opvallend. Als het soms niet zo verliep als Cor wilde, bijvoorbeeld door een rommelige combinatie van dia en muziek, dan konden we vanuit Cor’s pianospel duidelijk horen dat hij het niet met de gang van zaken eens was. Er klonken dan opvallend harde noten. Gelukkig hebben we ook zijn speelse tevredenheid gehoord. Steeds regelmatiger trakteerde hij ons op een ongekende improvisatie, meestal na afloop van het slotlied. En ook Cor is een voorbijganger. Op weg naar weer een andere woonplek. Op weg naar weer een nieuwe levensfase in zijn leven. Zoals we allemaal op weg zijn naar het einde van ons leven. Op weg naar ons werkelijke thuis. Sommige noemen dit de hemel. Anderen hebben er geen woord voor. Weer anderen weten niet of er iets of iemand na ons aardse leven is. Gelukkig hoeven we niet te wachten op het einde van ons leven. Integendeel. Als je het aandurft om een werkelijke voorbijganger te zijn, en durft te leven in dit ene moment, hier en nu, en niet gebonden aan lasten uit het verleden of zorgen voor de toekomst, dan durf je een voorbijganger te zijn. Of zoals het prachtig is verwoord door Hans Waegemakers in zijn boek Daarheen en verder, waarin hij schrijft over zijn pelgrimstocht, over zijn voorbijganger zijn. En waarbij het in elk mensenleven vooral gaat over de reis naar binnen. Hans gebruikt daarbij het beeld van het afdalen van een vermolmde trap om dan in het diepste duister je bewust te worden van het Licht dat daar altijd al was.
Ten langen lest de deur maar opengebroken en afgedaald langs afbrokkelende treden, vermolmde sporten.
Hier was lang niemand geweest
Tot waar van horen zeggen mijn bestemming zich bevond
Ten einde raad was ingekerfd, opdat ik altijd en overal nooit verloren zou zijn
Ik ging in aardedonker tot op de bodem
Ik las de tekens op de tast
en
Het werd adembenemend licht
Mijn hart
(inspiratie door M. Slavenburg)
GELOOFSLIED:
za/zo: Van grond en vuur
KLAARMAKEN VAN DE TAFEL /COLLECTE
VOORBEDEN
Eeuwige,
Wees ons hier vandaag nabij in ons zoeken naar betrouwbaarheid, liefde en verbinding. In jouw naam willen we ons verbinden met wat jij ons gegeven hebt: de aarde met haar dieren en planten en de mensen die haar bevolken. Geef ons liefdevolle inspiratie om vanuit die verbinding in jouw naam het goede te doen en het slechte te laten.
Eeuwige,
In ons leven ontmoeten we voortdurend de ander en onszelf. Soms kleven we daarbij vast aan beperkende overtuigingen omtrent onszelf en de ander. Wij bidden jou: bevrijd ons van denken waarbij we onszelf en de ander tekort doen. Opdat we vanuit een Goddelijke gevulde leegte ons open kunnen stellen, in jouw naam.
Eeuwige,
Leer ons van de wijsheid van Erasmus. Opdat we vol wijsheid het kwade keren en het goede omarmen. Tegen alle stromen in. Dat we net als hij blijven zoeken naar rechtvaardigheid en zuiverheid
Eeuwige,
Voed ons toch met verwondering en onzekerheid waarmee we het geloof in onszelf, in de ander en in jou, versterken. Leven zonder ‘waarom’ en zoekend naar de volheid van de leegte. Zonder te oordelen en vanuit liefde en respect.
Eeuwige,
Vandaag bidden we jou ook om verlossing van zovele mensen die lijden onder het kwaad van anderen: vluchtelingen, slachtoffers van seksueel misbruik, gemartelden en politiek gevangenen. Sta hen bij met jouw troostende levensenergie, zoals die werkzaam is in mensen die zich van harte om hen bekommeren,
Eeuwige,
Vandaag bidden we voor Cor Rademakers. Dat hem nog vele goede en gezonde jaren wachten. Ook bidden we voor de gebeden die in ons gebedenboek staan geschreven. We gedenken hen die zijn overleden en niet meer in ons midden zijn. Vandaag noemen we in het bijzonder….
ACCLAMATIE:
za/zo: Heer ontferm U
TAFELGEBED
Gezegend jij, die onze oren opent. Ons vanuit leegte laat luisteren naar de mensen: hun plezier en hun noodkreet naar de aarde: haar klanken en haar zuchten. Gezegend jij, die onze monden opent. Ons zonder oordeel laat spreken. Jij die ons voorbijganger laat zijn. Laat zingen, tonen van vrede, ons laat proeven: geluk van leven. Gezegend jij, die onze ogen zonder oordeel opent naar onszelf en die ons elk ander laat zien. Gezegend jij, die onze harten opent. Zodat eenvoud en broosheid, onvoorwaardelijke vriendschap en liefde ons raken.
In de avond voor zijn sterven, nam hij brood in zijn handen, sprak zijn dank uit naar jou, brak het en deelde het uit aan zijn vrienden met de woorden: dit is mijn leven, gebroken voor jullie, deel en eet dit met elkaar, telkens opnieuw, breng zo de hemel bij de mensen. Zo nam hij ook de wijn, gaf die door en zei daarbij: dit is mijn liefde, tot vreugde van iedereen, drink samen uit deze beker, als vrienden aan één tafel. Blijf dit doen, als levende herinnering aan mij.
Zo willen wij op weg gaan, in zijn geest, in wie Jij aanwezig bent, zo willen wij bidden, met woorden die hij ons gegeven heeft.
ONZE VADER
VREDESWENS VREDESLIED:
za/zo: Om warmte gaan wij een leven
BREKEN EN DELEN:
za/zo: Wat in stilte bloeit
AFSLUITEND GEBED AAN TAFEL,
SLOTGEDACHTE
Zo’n moment van stilte
Hoe dichter kan ik bij mezelf zijn?
Is het eenzaamheid of juist nabijheid?
Het licht in mezelf vinden en niet daarbuiten
In het licht willen leven zonder de duisternis te mijden
Mijn hart gevonden
Adembenemend licht
ZEGEN EN WEGZENDING
Zo gaan we verder:
Zoekend naar het licht in onszelf en anderen
Onzegbare woorden zegbaar makend
Onbegrijpelijke wijsheid vindend in een kind
Troostend elkaar met woordeloze woorden
Dit alles vanuit
jouw motiverend vuur
jouw verkwikkende sporen, overal
jouw zegeningen, elke seconde, elke minuut, ieder uur en iedere dag
Van hieruit zegenen we elkaar en onszelf in de naam van de Vader, Zoon en Heilige Geest, Amen
SLOTLIED:
za/zo: Uit vuur en ijzer