Zorg

Thema: Zorg
Openingslied: Licht dat ons aanstoot in de morgen

Namen van eventuele overledenen, kaarsje
Vanmorgen ontsteken wij het licht voor de slachtoffers en hun familie van de aanslag in Utrecht en voor de slachtoffers van de aanslag op een bus met schoolkinderen in Italië deze week. We ontsteken het licht aan deze zwarte kaars symbool van duisternis, maar toch… in deze viering luisteren wij naar verhalen van hoop, verhalen over Noömi en Ruth, over Jezus van Nazareth. Verhalen van hoop die ons zeggen dat de dood niet het laatste woord heeft maar het leven.
STILTE

Welkom
Iedereen van harte welkom, u die voor de eerste keer hier bent of u/jij die regelmatig komt, zoekers en zieners, welkom op deze plaats van gastvrijheid.
Het thema van de Veertigdagentijd is: kies dan het leven.
Dit weekend is het thema zorg, waar heb jij zorg voor? Wat roept het woord zorg bij je op?
We worden opgeroepen om je te engageren, om zorg te dragen,
om resultaten te boeken…
daarmee worden we geconfronteerd in de lezingen van vandaag.
Boaz die zorg draagt voor Noömi.
De vijgenboom in het evangelie krijgt nog wat uitstel,
maar moet dan wel vrucht dragen.
Als we de krant openslaan,
worden we onmiddellijk met onze neus op de realiteit geplaatst.
Natuurrampen, oorlogen, terroristische aanslagen, opwarming van het klimaat,
ongelijke verdeling van grond en goed …
Moge wij ons tijdens deze viering laten oproepen
om ook een stap te zetten
naar een eerlijke, rechtvaardige wereld,
met mild begrip voor elkaar.
Maken wij het stil, maken we ruimte voor God en elkaar…

Gebed
God van mensen,
Jij nodigt ons uit
jouw droom tot de onze te maken
en de wereld om te vormen
tot een plek waar het goed is om te wonen, voor iedereen.
Open onze ogen voor de mogelijkheden
die Jij ons in handen hebt gegeven.
Bemoedig ons en spoor ons aan tot nieuwe,
volgehouden inspanningen
om zo ons steentje bij te dragen
tot vrijheid en vrede, geluk en welzijn voor elke mens. Amen.

Inleiding op de lezingen:
In beide lezingen van vandaag gaat het over ommekeer.
De ontmoeting tussen Ruth en Boaz, Hij brengt haar tot leven.

De evangelielezing citeert een paar ‘krantenkoppen’
die toen nogal wat stof deden opwaaien.
Ook Jezus voorziet ze van zijn kritische commentaar.
Laten we de schrift openen en gaan luisteren naar deze mooie verhalen uit de traditie.

Eerste Lezing: Ruth 2. 14-23
Toen het etenstijd was zei Boaz tegen haar: ‘Kom maar hier en neem een stuk brood en doop het in de wijn.’ Ze ging naast de maaiers zitten, en hij gaf haar geroosterd graan. Ze at tot ze genoeg had en ze hield zelfs nog over. Toen ze weer opstond om te gaan werken, gaf Boaz zijn mannen de volgende opdracht: ‘Laat haar ook tussen de schoven aren lezen, zeg daar niets van. Integendeel, jullie moeten juist wat halmen voor haar uit de bundels trekken en die laten liggen, zodat zij ze op kan rapen. Verwijt haar dus niets.’ Zij werkte tot de avond op het veld en sloeg de korrels uit de aren die ze geraapt had. Het was ongeveer een efa gerst. Ze pakte het op en ging terug naar de stad.
Toen Noömi zag hoeveel ze verzameld had, en toen Ruth haar ook nog gaf wat ze van het middagmaal had overgehouden, riep ze uit: ‘Waar heb jij vandaag aren gelezen, waar heb je gewerkt? Gezegend de man die zo goed voor jou geweest is!’ Ruth vertelde haar schoonmoeder dat de man bij wie ze die dag gewerkt had Boaz heette. Toen zei Noömi tegen haar schoondochter: ‘Moge de HEER hem zegenen, want hij heeft trouw bewezen aan de levenden en aan de doden.’ En ze vervolgde: ‘Hij is een naaste verwant van ons en kan daarom zijn rechten als losser laten gelden.’ En Ruth, de Moabitische, zei: ‘Hij heeft ook nog tegen me gezegd dat ik bij zijn maaiers moest blijven totdat zijn hele oogst is binnengehaald.’ ‘Het is goed dat je optrekt met de vrouwen op zijn land, mijn dochter,’ zei Noömi tegen Ruth, ‘want dan zal niemand je op een ander veld lastig kunnen vallen.’ Ze bleef dus aren lezen bij de vrouwen die voor Boaz werkten, tot het einde van de gerste- en de tarweoogst. Al die tijd woonde ze bij haar schoonmoeder.

Lied: Voor kleine mensen is hij bereikbaar

Evangelie: Lucas 13,1-9
Er waren op dat moment ook enkele mensen aanwezig die hem vertelden over de Galileeërs van wie Pilatus het bloed vermengd had met hun offers. Hij zei tegen hen: ‘Denken jullie dat die Galileeërs grotere zondaars waren dan alle andere Galileeërs, omdat ze dat ondergaan hebben? Zeker niet, zeg ik jullie, maar als jullie niet tot inkeer komen, zul je allemaal op dezelfde wijze omkomen.Of die achttien die stierven doordat de Siloamtoren op hen viel – denken jullie dat zij schuldiger waren dan alle andere mensen die in Jeruzalem wonen? Zeker niet, zeg ik jullie, maar als jullie niet tot inkeer komen, zul je allemaal net zo sterven als zij.’
Hij vertelde hun deze gelijkenis: ‘Iemand had een vijgenboom in zijn wijngaard geplant en ging kijken of de boom vrucht droeg, maar hij vond geen vijgen. Hij zei tegen de wijngaardenier: “Al drie jaar kom ik kijken of die vijgenboom vrucht draagt, maar tevergeefs. Hak hem maar om, want hij dient tot niets en put alleen de grond uit.” Maar de wijngaardenier zei: “Heer, laat hem ook dit jaar nog met rust, tot ik de grond eromheen heb omgespit en hem mest heb gegeven, misschien zal hij dan het komende jaar vrucht dragen, en zo niet, dan kunt u hem alsnog omhakken.”’

Acclamatie: Die mij droeg op adelaarsvleugels

Overweging:
Beste mensen,
Wat is het soms toch moeilijk om je gedachten op papier te krijgen. Deze week had ik veel moeite om mijn gedachten te ordenen. Steeds kwamen die beelden van de tram uit Utrecht in mijn gedachten. Een dag daarna de beelden van de aanslag op een bus met schoolkinderen in Italië. En daar bovenop de artikelen in de krant en sociale media waarin we zien dat een persoon als Therry Baudet veel stemmen krijgt. Een man die het klimaat aan zijn laars lapt, die vrouwen ziet als tweederangsburgers. Ik weet niet hoe het u, jullie vergaat in zo’n week als deze, maar bij zakt de moed in de schoenen. Maar toch…
Gelukkig zijn er de levensverhalen vanuit de traditie.

Het verhaal van Ruth.

Twee arme weduwen Naomie en Ruth die alleen konden overleven door van de geef te leven: Ruth gaat aren lezen, dat betekent dat ze op de pas gemaaide en geoogste velden ging zoeken naar graan dat was blijven liggen. In de wetten van Mozes was bepaald dat armen op die manier de kost konden verzamelen. Dit toonde wel gelijk aan iedereen dat deze twee weduwen maar net konden overleven.
Misschien schaamde Naomi zich om aren te lezen, wellicht kon ze het door haar leeftijd niet meer. Het was moeizaam werk in de hete zon dat weinig opleverde. Je moest in de eenzame velden ook nog oppassen niet te worden lastiggevallen door ruige kerels.

Het verhaal van Ruth herhaalt zich vandaag duizendvoudig in onze eigen omgeving. Wanhopige asielzoekers komen hierheen om er een betere toekomst te zoeken voor zichzelf en hun kinderen. Hoe velen van hen zullen worden uitgebuit voor hongerloontjes, worden geminacht en gediscrimineerd vanwege hun andere gewoonten of hun gebrekkige communicatie in onze cultuur? Hoeveel van de vrouwen zullen in de rosse buurten van onze steden worden misbruikt? Terwijl ze nog niet bekomen zijn van de trauma’s, die ze in hun thuisland en onderweg hebben opgelopen, moeten ze zich hier een bestaan zien op te bouwen voor zichzelf en hun kinderen.

Daarom lezen we vandaag het eeuwenoude verhaal van Ruth en Boaz.
Vandaag letten we daarbij speciaal op Boaz, de boer die Ruth helpt.
Wie was deze man en wat maakt dat we nog altijd over hem spreken?
In het eerste vers van Ruth hoofdstuk 2 wordt Boaz voorgesteld als een familielid van de overleden echtgenoot van Naömi, Elimelech. Ook wordt hij een belangrijk man genoemd.
In sommige bijbelvertalingen wordt er gesproken over ‘een zeer vermogend man’. Vermogend kan zowel slaan op karakter, kracht, positie en rijkdom. De naam Boaz is dan wel toepasselijk, want die betekent ‘in hem is kracht’.
Ruth ontvangt waardigheid van hem, zij wordt niet afgeschreven.

Beste mensen,
Altijd en bij voorkeur werkt God in en door mensen, die zich laten sturen naar mensen in nood en ellende. Ook in Jezus van Nazareth – in wie God aan het licht komt – zien wij zo’n mens, die in Gods Naam mensen in nood weldoet.
Hij doet dat vanuit een houding van respect voor iedere mens in nood die zijn pad kruist. Daarbij betracht hij een groot geduld met de mensen. De parabel over de vijgenboom spreekt daarbij voor zich. Niet meteen omhakken, maar geduld hebben. Het beeld van de vijgenboom gebruikt Jezus niet voor niets. Een vijgenboom is een zeer vruchtbare boom, die tweemaal per jaar vrucht draagt, zelfs als hij geplant is op schrale grond.
Zo heeft ook een ieder van ons in potentie zoveel mogelijkheden in zich, dat hij in staat is geweldige dingen te ondernemen. Maar vaak zien we die mogelijkheden in onszelf of bij anderen niet. Onze goede voornemens worden te vaak overschaduwd door twijfels en aarzelingen: ‘Kan ik ’t wel?… Durf ik ’t wel?’
Zeg niet te gauw: ‘Ik kan dat niet!’, of ‘Ik durf dat niet!’, maar geloof in jezelf, geloof in de vitaliteit die in jou zit, en die zo veel mooie vruchten kan voortbrengen, als je ze de kans geeft te groeien. Stap over je onzekerheden heen en je zult zien, je bent tot méér in staat dan je dacht.
Ik heb vaak in mijn werk als geestelijk verzorger mensen ontmoet die voor haast onmogelijke – zo niet onmenselijke – opdrachten in hun leven kwamen te staan, en die in staat waren die zware taken te volbrengen.
Iedere mens heeft van de Eeuwige zo veel gaven gekregen dat hij vruchtbaar kan zijn voor zijn omgeving.
In deze veertigdagentijd wil ik jullie uitnodigen om op reis te gaan in jezelf’… Er is in onszelf nog zoveel dat niet ontdekt is. Daar kun je alleen maar achter komen door het stil te maken in jezelf. Als je in stilte in jezelf gaat zoeken naar wat er allemaal nog verborgen is en wat er allemaal nog aan schatten naar boven gebracht kan worden, zul je versteld staan.
Het lied “ken je mij” van Trijntje Oosthuis is hier een prachtige leidraad voor.
Ga op reis in jezelf en ontdek de rijkdom. En probeer die rijkdom ook eens te ontdekken in de mensen om je heen. Doe dat dan met geduld, zoals de parabel ons vanmorgen leert. Je zult voor verrassingen komen te staan.
Amen.

Geloofslied: Mijn hart een harp een viool
Klaarzetten van de gaven / collecte / instrumentale muziek
Voorbede: Spreid uw dragende vleugels / koester de namen

– Bidden wij voor allen die kwaad met kwaad vergelden
en een zondebok zoeken.
Dat zij zich bekeren en weet krijgen
van de barmhartigheid die zijzelf nodig hebben.

– Bidden wij voor allen die ziek zijn
of door onzekerheid gekweld.
Dat wij hen door onze betrokkenheid
levensmoed geven voor de dag van morgen.

– Bidden wij voor allen die vechten met hun eigen angsten
en geen vertrouwen meer hebben in anderen.
Dat zij geraakt mogen worden
door de oprechte ogen van een ander mens.

Tafelgebed
Gij die van oudsher
spreekt tot mensen
in vele talen,
in zichtbare en
onzienlijke dingen,
en naar ons zoekt
in hemel en aarde

wij zegenen U
omdat Gij eens en
voorgoed gesproken hebt
in een van ons
uit U geboren
voor alle eeuwen
en vleesgeworden
stof van de aarde
Jezus van Nazareth

die mens geweest is,
alleman, Adam,
in deze altijd
dezelfde wereld
van bijna-mensen
tastende handen
dove oren
gewapende vrede

die vuur en licht was
levend water
sterke wijnstok
woord als een weg,
maar werd geplunderd
en uitgedoofd:

die heeft gezegd:
Ik ben gekomen
om als een zee
te worden gedronken,
om brood te worden
zaad in de grond.

En daarom heeft hij
voor vriend en vreemde
voor goed en kwaad
zichzelf ontweldigd,

en wist en weet
ten einde raad
ten eeuwige dage
niets te doen
dan god te zijn
voor ieder mens
in deze wereld.

Wie zij die mens
tot wie hij zegt:
‘Dit is mijn lichaam
levend brood
dit is mijn bloed
mijn ziel voor u
doet aan elkaar
wat ik gedaan heb’.

Gij ongekende
roepende ander,
eeuwige verte,
Gij die in deze
zoon van mensen
onze vader
geworden zijt,
wij zegenen u,
wij bewonderen U.

En in dit brood
op onze handen
ontvangen wij
in tastend geloof
uw naam, uw zoon
ons eigen leven
van lief en leed.

Doe ons verstaan
in dit kleine teken,
in deze ruimte
luisterend zingend
achter de woorden,
dat het ooit waarheid
worden zal wat wij
van U verwachten
in hoop en vrees:
dat wij ooit zullen
spreken met U
van mens tot mens,
tot niet meer overblijft
dan zien en zwijgen
en eeuwig zijn.

Open uw hand
en dit brood
en vrede zij met u allen.

Onze Vader
Vredeswens
Vredeslied Vrede zij u van God in de hemel

Uitnodiging aan de tafel van brood en wijn

Lied: Vanuit de diepte tot hoog in de bergen
Gebed
Gij hebt ons uw naam gegeven: ‘Ik zal er zijn’
en zo trekt Gij mee met uw mensen.
Maak ons tot mensen naar uw beeld,
tot reisgenoten van elkaar,
en tot zorgvuldige en geduldige beheerders van de aarde,
die bezorgd zijn om het welzijn van hun medemensen,
naar het voorbeeld van Jezus, uw Zoon, onze Heer. Amen.

Slotgedachten:
De plek waar ik vandaag sta,
dat stukje wereld dat het mijne is,
vervlochten met al die mensen die ik al dan niet gekozen heb,
het kan ‘heilige grond’ worden,
het kan de plek van de aanspraak, van ontmoeting worden.
Daar dringen de vragen tot mij door
die onontkoombaar zijn:
‘Waar leef ik voor?
Voor wie zorg ik?
Bij wie ben ik veilig?
Wat doe ik met mijn talenten?
Waarmee vul ik mijn dagen?
Durf ik ten volle kiezen voor wat op mijn weg komt?
Het kunnen vragen zijn
waarvoor ik al jaren op de loop ga.

Voor mij ligt een opdracht.
Ik heb iets te doen voor mensen,
al is het maar
een heel kleine wending geven aan deze wereld.
Niemands talent kan gemist worden,
hoeveel excuses er ook te verzinnen zijn
om er onderuit te komen.
En als ik bij mezelf denk:
‘Dorre vijgenboom,
je hebt er tot nog toe niets van terecht gebracht’
dan is er de liefde van de tuinman,
die mij een tweede kans geeft.

Zending en zegen
Laat ons van hier weggaan in het spoor van de Barmhartige;
laat ons elke dag opnieuw
echt delen met elkaar:
niet van onze overschot
maar al wat de aarde voortbrengt.
Die zin voor rechtvaardigheid wil God van harte zegenen: Vader, Zoon,…

Slotlied: Wie ten einde toe alles durft te geven