Franciscus

San Salvator gemeenschap 6 – 7 oktober 2012
Thema: Franciscus
Voorganger: Maria van den Dungen
Muzikale ondersteuning: de Cantorij

Openingslied: Vrede voor jou hierheen gekomen

Welkom
Wees welkom hier vandaag, welkom vaste kerkganger, welkom jij die hier soms bijtankt en jij die hier voor het eerst binnenkomt. Welkom zijn bij elkaar, maar ook bij degene in wiens naam wij hier samen zijn: Vader, Zoon en Heilige Geest. Vandaag staat in de viering het gedachtegoed van Franciscus centraal. Daarom gaan in de ze viering mee voor: Forra van Reijswoud, lid van de Franciscaanse beweging en Frits Bakker, eveneens met en bijzondere belangstelling voor de spiritualiteit van Franciscus, wij hebben samen deze viering voorbereid. Zowel mijn lagere school als de Middelbare school werd door Franciscanessen geleid. En ik moet zeggen dat zij dat uitstekend deden; ik kan niet anders dan met een goed gevoel terugkijken op mijn schooltijd. Misschien dat ik ook daarom altijd een zwak heb gehad voor Franciscus, wiens feest we op 4 oktober vierden. Ja ook werelddierendag, Maar Franciscus is meer dan de man die voor vogels preekt: juist in deze tijd houdt hij ons een spiegel voor. Maar laat ons eerst maar stil worden.

Gebed:
Eeuwige, aan het begin van deze viering vragen wij:
maak het stil in ons opdat wij kunnen luisteren naar Uw woord
dat spreekt van liefde en trouw.
Ook Franciscus maakte Jezus’ weg tot de zijne en opende zijn hart
voor kwetsbare en broze medemensen.
Wees met ons in dit uur en maak ons zorgzaam voor elkaar.
Doe ons uw stem horen en zegen ons met vrede. Amen.

Lied: za Gij hart, gij bron van leven – zo Gij levende, eerste en laatste

Eerste Lezing: Uit het Testament van Franciscus van Assisië (1182 – 1226)
De Heer heeft mij, broeder Franciscus,
op de volgende manier het begin gegeven van een boetvaardig leven:
toen ik in zonden leefde, leek het me te bitter om melaatsen te zien
en de Heer zelf heeft mij tussen hen gebracht
en ik heb hun barmhartigheid bewezen.
Toen ik bij hen wegging, was wat bitter leek
voor mij veranderd in zoetheid naar ziel en lichaam …
En nadat de Heer mij enkele broeders had gegeven,
toonde niemand mij wat ik moest doen,
maar de Allerhoogste zelf heeft mij geopenbaard
dat ik moest leven volgens het model van het heilig evangelie.
Tussenzang: Een mens te zijn op aarde

Evangelie: Matteüs 4, 1-11: Door de duivel op de proef gesteld
Toen werd Jezus door de Geest naar de woestijn gebracht om door de duivel op de proef gesteld te worden. Na veertig dagen en veertig nachten vasten kreeg Hij tenslotte honger. De beproever kwam naar Hem toe en zei: ‘Als U de Zoon van God bent, zeg dan dat deze stenen brood worden.’ Hij antwoordde: ‘Er staat geschreven: De mens zal niet leven van brood alleen, maar van ieder woord dat uit de mond van God komt.’ Toen nam de duivel Hem mee naar de heilige stad, zette Hem op de rand van de tempel, en zei: ‘Als U de Zoon van God bent, spring dan naar beneden. Want er staat geschreven: Zijn engelen zal Hij bevelen U op hun handen te dragen, zodat U aan geen steen uw voet zult stoten.’ Jezus zei hem: ‘Er staat ook geschreven: U zult de Heer uw God niet op de proef stellen.’ Weer nam de duivel Hem mee, nu naar een zeer hoge berg. Hij liet Hem alle koninkrijken van de wereld zien met al hun pracht, en zei: ‘Dit alles zal ik U geven, als U voor mij in aanbidding neervalt.’ Toen zei Jezus hem: ‘Ga weg, satan. Want er staat geschreven: De Heer uw God zult u aanbidden en Hem alleen dienen.’ Toen liet de duivel Hem met rust, en er kwamen engelen om Hem van dienst te zijn.
Acclamatie: za Uw woord is een lamp voor mijn voeten – zo Deze woorden aan jou opgedragen

Overweging:
Zo kort na de Vredesweek is het goed ons door de apostel van de innerlijke vrede, Franciscus, te laten inspireren, die ‘vrede en alle goeds’ allereerst laat beginnen in het hart. We kennen Franciscus allemaal als de heilige, die voor de vogels preekte en voor mensen en dieren bijzondere zorg had. En daar zit eigenlijk al meteen de angel. Een man die met vogels praat, wees eerlijk hoe serieus kun je die nemen? Het is als een prinses die bomen omarmt: je wordt niet meer serieus genomen; hoe weldenkend je ook mag zijn.
Heel slim heeft de kerk deze man heilig verklaard, terwijl het er in de tijd van Franciscus om gespannen heeft of hij niet buiten de kerk geplaatst zou worden. Zijn manier van leven was een stille aanklacht tegen de kerk en haar hang naar macht en rijkdom, maar de kerk heeft zich niet laten gezeggen door Franciscus en het evangelie.
Wie was deze Franciscus eigenlijk? Hij leefde rond 1200 was de zoon van een heel welvarende koopman. Hij genoot volop van het leven en dan gebeurt wat U in de eerste lezing hoorde: hij ontmoet een melaatse, trekt zich zijn lot aan en dat verandert zijn leven heel radicaal. Hij stichtte met 2 volgelingen een eigen beweging en al snel sloten mannen en vrouwen zich bij hem aan. Franciscus predikte de armoede, de eenvoud, de vrede, en de betrokkenheid bij al het kwetsbare, maar hij leefde er ook naar.
Zijn zwakke gezondheid en slechte ogen, zijn kwetsbaarheid; hij heeft geworsteld om die te accepteren. Niet slechts ondergaan, maar draagkracht vinden in verbondenheid als manier om met lijden om te gaan. Hij voelde zich onderdeel van de hele schepping, niet de heerser erover. Hij beleefde sterk de eenheid van al het geschapene. Alles kwam voort uit die ene bron, dankbaar schreef hij vlak voor zijn dood het zonnelied , een ode aan God die zon, maan, water, wind, vuur, aarde en de dood heeft geschapen.

We hoorden in de tweede lezing: na zijn doop in de Jordaan trekt Jezus de woestijn in, een plaats waar je bent overgeleverd aan jezelf en oerkrachten om je heen. Honger, dorst, eenzaamheid en de tijd gaan een spel met je spelen, vragen en twijfels bestormen je. Daar is de mens aan de goden of de duivel overgeleverd.
Er is altijd weinig aandacht geweest voor de mens Jezus, die net als wij moest lijden en sterven, die kwetsbaar was en de verleiding kende, het moeten kiezen voor goed of kwaad. En het kwaad was aanlokkelijk: verander stenen in brood, het zou honger stillen, de zijne nu en die van velen met hem, want mensen stierven toen -en nu nog – van honger. Van de tempel springen, onkwetsbaar willen zijn, wie zou dat niet willen? Heersen over alle landen, de macht hebben om dingen te veranderen, ook ten goede.
Maar Jezus zegt nee tegen de hebzucht, nee tegen de onaantastbaarheid en de macht. Dezelfde verleidingen die wij ook nu nog al te goed kennen: God voor je karretje spannen, voldoen aan de verwachtingen van mensen, de drang naar macht en bezit.
Van de apostelen weten we dat de bekoring van de macht hen regelmatig in de greep hield. Jezus is mens onder de mensen gebleven, hij heeft nooit boven hen willen staan. Hij is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen in alle kwetsbaarheid.
Dat voorbeeld heeft velen geïnspireerd, Franciscus was er een van.
Franciscus riep zijn volgelingen op om eerst naar het verlangen in hun eigen hart te luisteren om van daaruit hun doen te laten volgen.
En wij? Durven wij te voelen en te ondergaan in plaats van te denken en alles met ons hoofd te willen bepalen. Your head can’t rule your heart, zingt Bono van U2. Durven wij kwetsbaar te zijn, ons te verbinden met de ander?
We kunnen het er op wagen: er is de belofte dat liefde het eerste en laatste woord zal hebben. Dat God in goede en kwade tijden ons draagt op adelaarsvleugels en ons altijd zal opvangen.
Geloofslied: Twee handen schoon gebleven

Voorbede: met Jij die onze gedachten raadt
Staande voor Gods aangezicht richten we ons in gebed tot Hem,
de Geest van het leven, de Gever van alle goeds.
Wij bidden voor heel de schepping, zo rijk en veelvormig,
die lijdt onder het geweld dat haar wordt aangedaan;
dat wij eerbiedig mogen omgaan met haar
die ons door de Eeuwige is toevertrouwd.

Jij die onze gedachten raadt, ons bidden woordeloos verstaat

Wij bidden voor allen die in deze wereld lijden
onder armoede en oorlog, onderdrukking en geweld:
dat hun stem gehoord mag worden en dat zij bondgenoten mogen vinden
om in hun situatie verandering te brengen.

Jij die onze gedachten raadt, .

Wij bidden voor onze kwetsbare gemeenschap,
om verbondenheid, een vriendenhand.
Doe ons een gemeenschap zijn
die leven geeft, die warmte biedt en dorstigen laaft.
Dat wij de echte vragen niet ontwijken
en geloviger worden door en met elkaar.

Jij die onze gedachten raadt, .

Wij bidden in stilte voor onze eigen intenties
en voor die in het boek zijn opgeschreven
Wij bidden ook voor hen, die overleden zijn
en met wie ons over de dood heen verbonden weten:
Vandaag noemen we: Jack Snackers, Peter van Lexmond, Ria Verschueren,
Joop Claessen, Joke Blaisse, Mieke Corstjens en Ben Mikx.
Dat zij geborgen zijn in jouw vrede.

Tafelgebed met: jij oorsprong van duizend dingen
Gezegend Gij, oorsprong van alle dingen.
Gij schepper van Liefde,
van Licht, dat ons aanstoot in de morgen
Gezegend Gij om zon en maan
Om bergen en dalen, de diepten der wateren,
Van U zijn de dag en nacht, de wisseling van seizoenen
het sterven en geboren worden.
Gij bron van elk nieuw begin.

Jij oorsprong van duizend dingen

Gezegend zijt Gij om adem en licht
Gij vangt ons op als we struikelen
Gij draagt ons in liefde als wij niet verder kunnen.
Gezegend zijt Gij om hart en ziel, de hoop die ons gaande houdt
de belofte waarop wij koersen
het veilig gevoel dat Gij ons zegent dag en nacht.

Jij oorsprong van duizend dingen

Gezegend zijt Gij om zorgzame mensen
die eerbiedig omgaan met het leven
die nooit genoemd en geëerd Uw naam in ere houden.
Gezegend zijt Gij om Franciscus, die vervuld van U
vol vertrouwen in het leven stond
en trouw was tot het uiterste.
Zegen ook ons om te zijn zoals hij

Gezegend zijt Gij om Jezus
die de laatste avond van zijn leven afscheid nam
het brood brak en zei: Neemt en eet:
zo leef ik voort bij jullie: als gebroken brood
dat wordt gedeeld tot geluk van jou en jou en jou.
Ook de beker liet hij rondgaan en zei:
Dit is mijn bloedeigen leven.
Blijft met mij en met elkaar verbonden om samen een nieuw begin te maken.

Zo gedenken wij zijn dood en opstaan als de Levende in ons midden
overal en elke keer waar twee of drie in zijn naam bijeen zijn
en hun leven willen delen.
Zo gedenken wij zijn en onze God.
Op Jouw adem zingen wij het levenslied van mond tot mond, van hart tot hart:

Jij oorsprong van duizend dingen
Dat visioen van vrede en heelheid
bidden wij al naar ons toe met de woorden van Jouw zoon:
Onze Vader

Vredeswens:
Laten we elkaar aankijken en ook werkelijk zien staan,
en vrede wensen met de woorden van Franciscus: Vrede en alle goeds

Lied: Maak mij tot een bedding van uw vrede

Uitnodiging:
Als kinderen van één Vader aan dezelfde tafel brood en wijn delen, zo is het in den beginne bedoeld. Iedereen dus welkom als wij vandaag opnieuw brood delen en wijn drinken in Jezus’ naam.
Communielied: zo: Zonnelied: Jij Allerhoogste

Slotgedachte: van Renske de Moes
Als ik je dragen kon over je angst en pijn heen dan droeg ik je.
Als ik een woord kon spreken als antwoord op je vragen
over geluk en liefhebben over leven en dood, dan sprak ik met je

Als ik beter kon maken wat er omgaat in je hart
aan zielenpijn dan genas ik je.

Maar ik ben net als jij, niet sterk
heb geen antwoord op alle levensvragen

Ik ben alleen een vriend die met je mee wil lopen
naast je wil gaan en zegt: Hier, hier is mijn hand.

Zegen:
De Eeuwige zij vóór u om u de weg te wijzen.
De Eeuwige zij achter u om u in de rug te sterken.
De Eeuwige zij naast u als een goede vriend.
De Eeuwige zij om u heen als een beschermende mantel.
De Eeuwige zij in u als liefde en vrede.
In dat vertrouwen mogen we ook elkaar zegenen: In de Naam van de Vader…

Slotlied: za Nu wij uiteengaan vragen we jou – zo Dans van de zee