Kom adem ons open

Geloofsgemeenschap San Salvator 8 – 9 sept 2012
Thema: Kom, adem ons open
Voorganger: Erick Mickers
Muzikale ondersteuning: Melodiek

Openingslied: De vreugde voert ons naar dit huis

Welkom
Iedereen van harte welkom, wie je ook bent, van waar je ook komt,
vertrouwd of voor de eerste keer in ons midden, jong of oud,
dat je thuis mag komen in dit uur, dat vrede jouw deel mag zijn
dat wensen we elkaar toe, in Godsnaam:
de Vader, de Zoon en heilige Geest. Amen.

Openingswoord
Fijn dat ik weer in jullie midden mag zijn. Twee maanden heb ik de gelegenheid gekregen om op adem te komen, wat energie bij te tanken. Het was een soort werkretraite waar ik in alle rust de dingen kon doen die gedaan moesten worden. Simpele dingen als opruimen, bezoekjes en gewoon een boek lezen. Het letterlijke opruimen heeft ook ruimte gemaakt in mezelf. Dat was nodig om er voor anderen echt te kunnen zijn. Ik wil jullie bedanken dat ik die tijd daarvoor gekregen heb. Het voelt weer goed zo.
De viering van vandaag gaat over ruimte, open gaan en open kunnen staan voor dat gene wat er om jou heen gebeurt.
André Kuipers was als astronaut letterlijk in andere ruimte. De afgelopen maanden hebben we hem kunnen volgen. Hij vertelde over zijn ervaringen. Hij werd er door gegrepen om vandaar de aarde te beschouwen. Het besef dat de aarde niet het centrum is van het heelal, maar een klein deel uit maakt van de gehele kosmos, en dat we als mens daarvan een nog kleiner deel uitmaken.
Hij was geraakt door de schoonheid van onze planeet aarde, maar ook door de kwetsbaarheid daarvan. Een heel dunne laag beschermt ons maar en maakt dat we kunnen leven zoals we dat nu doen. Voor hem het bewijs dat we zuinig moeten zijn op onze planeet aarde.
Er ging een nieuwe wereld open, niet alleen door zich buiten de aarde te plaatsen, maar veeleer door een andere manier van kijken naar onze planeet. Gegrepen worden en daardoor onze leefwereld anders ervaren, met open oren, open minded, dat ons anders doet spreken over de werkelijkheid die zich aandient. Zijn verhaal is het evangelie van vandaag.
Mogen wij openstaan voor die woorden, voor de stilte die tot ons spreekt.
Laat ons daarvoor ruimte maken in onszelf, dat wij volstromen met levensadem

Gebed:
Jij Enige, die leven geeft, die open staat voor ons roepen,
onze noden, onze dank,
die open maakt ieder die zich afsluit, ieder die wordt afgesloten,
houdt ons vast, spreek ons aan, beroer onze ziel
opdat wij vernieuwd tot leven komen en mogen zien en horen,
mogen weten en voelen, jouw liefdevolle nabijheid, in al wat is.
Acclamatie: Dat wij volstromen met levensadem

1e Lezing: uit het boek Jesaja, hoofdstuk 35
Zeg tegen iedereen die radeloos is: ‘Houd moed, wees niet bang, hier is uw God,
Hij brengt de wraak mee, de goddelijke vergelding, Hij komt u redden.’
Dan worden de ogen van de blinden geopend en de oren van de doven geopend.
Dan danst de kreupele als een hert en juicht de tong van de stomme.
En water welt op in de woestijn, rivieren in het dorre land.
Het verschroeide land wordt een meer, de dorstige grond een waterrijke fontein.
Op de plaats waar jakhalzen lagen, groeien dan riet en papyrus.

Lied: Wat vrolijk over U geschreven staat

2de lezing: uit het evanglie volgens Marcus
Hij vertrok weer uit de omgeving van Tyrus en ging via Sidon naar het Meer van Galilea, dwars door het gebied van Dekapolis.
Daar werd iemand bij hem gebracht die doof was en gebrekkig sprak,
en men smeekte hem om deze man de hand op te leggen.
Hij nam de man apart, weg van de menigte, stak zijn vingers in diens oren en raakte met speeksel zijn tong aan.
Hij sloeg zijn blik op naar de hemel, zuchtte diep en zei tegen hem: ‘Effata!’, wat betekent: ‘Ga open!’
Meteen gingen zijn oren open, zijn tong kwam los en hij kon normaal spreken. Hij beval de omstanders om aan niemand te vertellen wat er gebeurd was; maar hoe strenger hij het hun verbood, hoe meer ze het rondvertelden.
De mensen waren geweldig onder de indruk en zeiden:
‘Alles wat hij doet is goed: zelfs doven laat hij horen en stommen laat hij spreken.’
Acclamatie: Oren en ogen gaan open voor Jezus

Oveweging
Het was in die tijd, dat de joodse mens de woorden van Jesaja kenden en direct de overeenkomst zagen tussen het wonderverhaal van Jezus en datgene wat de profeet Jesaja had verkondigd. Eens te meer zou dit verhaal een bewijs zijn dat Jezus wel de Messias moest zijn, de verlosser waar veel mensen in die tijd op zaten wachten. Het hoort bij Marcus zijn verhaallijn Jezus als de genezer te verbeelden.
Het verhaal speelt zich af in een gebied waar niet-joden woonden, heidenen.
Ook aan hen was het gericht, dat de wonderdaden anderen zouden overtuigen dat Jezus niet zomaar een jood was uit Nazareth, maar tevens bijzondere krachten bezat.
Iemand die bewondering over zich afriep. En wat wil het verhaal ons vandaag vertellen?
Een man laat zich door zijn vrienden meenemen.
Hij is doof en spreekt daarom moeilijk. Wat er hem staat te gebeuren weet hij niet, maar hij staat wel open voor het onverwachte.
Ze brengen hem bij Jezus. Hij laat zich ook door Jezus meenemen. Weg van zijn vrienden.
Jezus grijpt de man dan vast, eerder op een manier waar je van gaat walgen, dan dat het respect afdwingt. Hij spuugt in zijn handen, pakt de man zijn tong vast en stopt zijn vingers in de man zijn oren. Het overvalt de man. Het gebeurt aan hem, zonder ook maar enige weerstand. De ander spreekt en hij gaat open.
Het is een verhaal over je mee laten nemen, gegrepen worden en tot leven komen.
Een verhaal van open staan, je laten aanspreken en open gaan.
Die drieslag is blijkbaar nodig om te verstaan wat ons wordt gezegd in het leven.
Het proces van er voor openstaan, je laten aanspreken en er door opengaan is het begin van een religieus besef dat mensen weer opnieuw verbindt met het diepste van zichzelf en met datgene wat buiten hen gebeurt.
Dat velen mensen niet meer in staat zijn te geloven in een God die liefde is,
heeft alles te maken dat mensen er niet open voor kunnen en willen staan voor een systeem, een levensbeschouwing die onderdrukt, uitsluit, bang maakt of schuld aanpraat.
Hoe kun je nu openstaan voor een instituut dat armoede predikt, maar rijkdom koestert;
voor mensen die liefde verkondigen, maar vrouwen, gescheiden mensen en homoseksuelen niet erkennen en door sommigen kinderen laten misbruiken;
voor gemeenschappen die vrede uitzingen, maar elkaar bestrijden;
voor verhalen die een blijde boodschap hebben, maar met diepe ernst worden uitgelegd.
Ik merk dat ik met deze sombere gedachten ook niet echt meehelp aan het open kunnen staan van mensen. Maar het vorenstaande wilde ik toch wel gezegd hebben.
Als wij het andere mensen gunnen dat zij open gaan voor die andere werkelijkheid die wij God noemen,
Als wij willen dat jong en oud zich gegrepen weten door een christelijke levenshouding, dan zullen we er eerst voor moeten zorgen dat mensen daarvoor weer open willen en kunnen staan.
Betekent dat dat mensen niet meer open willen staan ergens voor? Natuurlijk wel!
Van nature staan mensen open, willen ze ontdekken en nieuwe werelden ontdekken. Mensen laten zich aanspreken door kunst, theater, muziek, techniek, natuur en de medische wetenschap.
Zij worden er door gegrepen, gaan open en worden daardoor weer verbonden met het diepste van henzelf en die andere werkelijkheid die daardoor wordt weergegeven. Vanuit de betrokkenheid op het andere, voelen zij zich verbonden met zichzelf. Je hoeft niet gelovig te zijn, om religieus te kunnen zijn.

Het verhaal van Marcus laat ons ook horen dat we gegrepen kunnen worden
door iets wat verbijstering oproept. Daar zijn voorbeelden van te over.
Een jonge vrouw die in Nicaragua ziet dat kinderen verwaarloosd worden, geen opleiding krijgen, geslagen worden en gedwongen om te werken. Ze begint een schooltje, zamelt geld in voor voedselpakketten voor het hele gezin en geeft zo weer levenskansen aan 80 kinderen en hun gezinnen.
Een dochter die elk weekend haar moeder bezocht en een dagboek vond na haar dood. Daarin las ze:
vandaag heb ik niemand gezien,
vandaag heb ik niemand gesproken,
vandaag heb ik weer niemand gesproken,
morgen komt mijn dochter weer, ik zie er naar uit.
Ze is nu lid van de zonnebloem en zegt:
als mijn bezoekje ervoor kan zorgen de week te doorbreken van die ene mens,
dan is dat voor mij alles waard.

Zo mocht ik deze week met de oecumenische werkgroep horen wat de voedselbank betekent in de regio ’s Hertogenbosch. De secretaris, Cees van Keulen, vertelde dat 750 gezinnen wekelijks door hen voedselpakketten krijgen aangereikt. Ik werd gegrepen door zijn betrokkenheid met die mensen. De vele vrijwilligers. Door de bereidwilligheid van vele kleine en grote ondernemers om ervoor te zorgen dat er elke week meer dan genoeg voedsel is. Maar ook door de regelzucht van de overheid en de ontkenning dat dergelijke vrijwillige initiatieven nodig zijn. Ik werd meegenomen, gegrepen en opgeroepen om in actie te komen. Mijn handen jeukten, mijn hart verstilde. Persoonlijk kan ik, maar ook als gemeenschap kunnen we met elkaar nog veel betekenen voor die 750 gezinnen, maar ook voor die vrijwilligers die wekelijks vele dagen bezig zijn om alles rond te krijgen. Wie weet kunnen we er iets mee?
Je hoeft niet gelovig te zijn om aangesproken te worden, gegrepen te zijn. Het gaat enkel om de bereidheid je open te stellen voor de ander of het andere. Anderen dichtbij laten komen.
Het proces van open gaan gebeurt aan je en gaat door je heen. Dat doet niemand, maar overkomt je. Het is een begin van religieus besef en een religieus leven. Maar hoe vaak gebeurt het ons, dat we zelfmedelijden hebben,
oordelen over anderen voordat we echt geluisterd hebben. Dat we zo met onszelf begaan zijn, zo zelfvoldaan zijn dat we geen oor en oog meer hebben voor anderen.
Dat we zelfs niet anders meer kunnen spreken dan alleen vanuit onze eigen waarheid. Zo tijdens de verkiezingen moet dat toch herkenbaar zijn.
Nee, zegt Jezus in het verhaal, het gaat niet om mij. Het gaat erom dat de man weer hoort. Dat hij normaal spreken kan. Dat hij open kan staan om de juiste dingen te horen. Voor Jezus gaat het niet om te geloven in hem, maar om te geloven in een werkelijkheid buiten jouzelf om. Geloven begint vanuit het religieuze besef om zo te leven dat niet jij het centrum van het leven bent, maar dat het leven het centrum van jou kan zijn.
Mogen we ons dat aantrekken.
Effata: Kom adem ons open!
Geloofslied: Hij die de blinden weer deed zien / Vroeg in de morgen
Instrumentaal

Voorbede met: Kom adem ons open
Goede God, in alle eenvoud leggen wij ons gebed bij Jou neer
dat mensen die beschadigd zijn, het vertrouwen zijn verloren,
dat zij hun angsten kunnen overwinnen,
en weervoorzichtig kunnen zien en ervaren,
dat zij zelf meer dan de moeite waard zijn,
om te kunnen genieten van het leven.

1. Laat onze woorden stijgen voor uw gezicht als wierook,
   zie in ons het verlangen een mens te zijn van U.
   Kom, adem ons open, kom, adem ons open, adem ons open.

sta ons bij anderen te kunnen ontmoeten,
te kunnen luisteren, te zien wie de ander werkelijk is.
Stem ons mild naar anderen toe, zodat er ruimte is
voor elke mens op onze weg.

1. Laat onze woorden stijgen kom, adem ons open,

dat mensen in de politiek,
in leidinggevende functies waar dan ook in kerk en samenleving,
hun verantwoordelijkheid kunnen en willen nemen,
voor de mensen zonder stem,
voor de mensen zonder thuis, huis of geld,
voor de mensen zonder uitzicht op kansen in ons land of waar ook ter wereld,
dat mededogen en respect hen mag drijven de goede dingen te doen.

1. Laat onze woorden stijgen kom, adem ons open,

We leggen bij Jou neer, de gebeden geschreven in dit boek,
de gebeden die klinken in ons hart de gebeden die gevraagd zijn:
voor de zieken onder ons en voor diegene die ons zijn ontvallen,
met name noemen wij: Joop Claessens, Fons Köhler en Mari van Es
Wil er zijn – met uw licht – opdat er leven is

Tafelgebed:
Gezegend Jij, die onze oren opent,
ons laat luisteren naar de mensen:
hun plezier en hun noodkreet naar de aarde:
haar klanken en haar zuchten

Gezegend Jij, die onze monden opent,
ons laat spreken woorden van vergeving
ons laat zingen tonen van vrede
ons laat proevengeluk van leven

1. Adem van buiten, kom in mij binnen
   dat ik leef, dat ik ben: kind van de aarde, kind van Jou.

Gezegend Jij, die onze ogen opent
ons laat zien ongerechtigheid en lijden,
opstand en hulpvaardigheid, ons licht geeft en inzicht
hoe kwetsbaar de schepping is.

Gezegend Jij, Die onze handen opent,
ons laat voelen warmte en mildheid, afstand en verharding,
ons laat geven, goedheid en nabijheid,
ons laat ontvangen, mensen van goede wil

1. Adem van buiten,

Gezegend Jij,die onze harten opent
ons laat raken door eenvoud en broosheid, vriendschap en liefde
ons aanspreekt door Jezus, kind van jou mens onder mensen,
en ons voorging, met de hemel op weg, opdat niemand verloren zou gaan.

In de avond voor zijn sterven nam hij brood in zijn handen,
sprak zijn dank uit naar Jou,
brak het en deelde het aan zijn vrienden met de woorden:
dit is mijn leven, gebroken voor jullie, deel en eet dit met elkaar,
telkens opnieuw, breng zo de hemel bij de mensen.
Zo nam hij ook de wijn, gaf die door en zei daarbij:
dit is mijn liefde, tot vreugde van iedereen,
drink samen uit deze beker, als vrienden aan één tafel.
Blijf dit doen, als levende herinnering aan mij.
Zo willen wij op weg gaan, in zijn Geest, in wie Jij aanwezig bent,
zo willen wij bidden, met woorden die Hij ons gegeven heeft.
gezongen Onze Vader

Vredeslied: Shalom aleichem
Uitnodiging deel te nemen aan de tafel van brood en wijn
Lied: Die met ons deelt

Slotgedachte: van Thich Nhat Hanh
Hoe moeten we God omschrijven?
Zoiets simpels als de smaak van een mango is al onmogelijk te omschrijven.
Smaakt het als een sinaasappel? Nee.
Als een perzik? Nee.
Maar dat ik niet in staat ben om de smaak van de mango in woorden te vangen,
betekent niet dat de mango niet bestaat.
Het beste wat we kunnen doen om iemand beter vertrouwd te maken
met de smaak van de mango: is hem mango te laten proeven.
We omschrijven God niet. We spreken niet over God.
We stellen ons voor God open.

Zegenwens:
Mag ieder zijn of haar eigen weg gaan,
in blijvende verbondenheid met elkaar en met onze God
die goed is, die warmte geeft, ons nabij is in mildheid
en ons zegent op onze weg, die wij gaan in zijn naam:
De Vader, de Zoon en heilige Geest. Amen

Slotlied: De boom is de aarde dankbaar