Wel of niet met je smoeltje op Facebook?

Impressie van de informatie-avond voor geïnteresseerden van de SSiB
o.l.v. Chantal Verhoeven en Franneke Hoeks.1
8 september 2013.

‘Jullie hebben een boodschap die past in deze tijd: er is een ‘markt’ voor de overtuiging die de SSiB uitdraagt. Het probleem is dat je de jonge mensen voor wie jullie ideeën waardevol zijn, moet zoeken op het platform waar ze te vinden zijn.’
Met een paar duidelijke zinnen in eigentijds taalgebruik start de avond waarop Chantal Verhoeven en Franneke Hoeks gaan proberen om een aantal leden van de SSiB enthousiast te maken om op Facebook te gaan of minstens de Facebookpagina van de SSiB regelmatig te bezoeken en te ‘liken’. Franneke, die de pagina van de SSiB al een tijd ‘beheert’ zal na de inleiding van Chantal laten zien hoe  ‘het werkt’ en hoe je de nieuwsvoorziening praktisch kunt invullen.

Vragen, bezwaren en verwachtingen
De twee hebben de taken goed verdeeld en zich prima ingeleefd in mogelijke reacties van de doelgroep.

De aanwezigen zijn welwillend belangstellend, maar hebben bepaald nog niet het heilige Facebookvuur. De meesten staan er heel onwennig tegenover, een enkeling is ‘passief gebruiker’ enkele anderen zijn door hun kinderen verleid tot deelname, maar doen verder niets met hun account. Vragen en bezwaren worden eerst genoteerd, mèt de verwachtingen die de aanwezigen van de avond hebben. Lekker even stoom afblazen dus. Een kleine bloemlezing: ‘Dat gaat me véél te veel tijd kosten’, ‘Als ik i-e-t-s bijleer is mijn avond geslaagd!’ ’Hoe kun je je afschermen?’, ’Ontvrienden, hoe gaat dat?’ ‘Een account aanmaken lukte me niet.’ ‘Ik heb vrienden door het hele land.’ ‘Ik zou het leuk vinden om van veel nieuwe leden van de SSiB namen en fotootjes bij elkaar te zien.’

‘Tientallen of honderden ‘vrienden’ hebben? Als je er vijf hebt ben je al een heel gelukkig mens!’ ‘Ik duik er maar met dichte ogen in…’

Origineel? Nou. . . ., nee
Mochten wij denken dat we originele bezwaren aanvoeren, dan hebben we het echt mis…. Geroutineerd ontzenuwt Chantal de geijkte zorgelijke opmerkingen…. Kost het teveel tijd? Dat ligt aan jezelf. Zorgen dat je berichten alleen terecht komen bij de mensen voor wie ze bedoeld zijn, is een  handigheidje dat we geleerd kunnen hebben voordat we vanavond naar huis gaan. De devaluatie van  het mooie woord ‘vrienden’? Tja, op Facebook is een vriend niet meer of minder dan ‘iemand waarin je geïnteresseerd bent’. Het begrip ligt veel minder ‘zwaar’ dan in het gewone taalgebruik. Een vriendschapsverzoek niet accepteren is daarom ook geen probleem. (Wel slim om alleen mensen die je ècht kent bij je Facebook vrienden onder te brengen is een tussentijds advies van Chantal!).

De veranderde betekenis van het begrip ‘vrienden’ doet me denken aan een docent die zijn studenten Nederlands ooit heerlijk aan het jennen was door op te merken: ‘Dames, in de zeventiende eeuw, was het normaal dat vrouwen tientallen keren per dag werden aangerand.’ Nadat hij de verbijstering en de protesten om die barbaarsheid even had laten aanzwellen, voegde hij er aan toe: ‘In die periode betekende ‘aanranden’ namelijk niets meer of minder dan ‘aanspreken’….’

Verzet tegen veranderingen is gewoon
Dat woordbetekenissen veranderen is een oud verschijnsel, maar alle veranderingen gaan wel héél moeizaam, benadrukt Chantal. Ter illustratie krijgen we een videofragment met straatinterviews uit 1999. Voorbijgangers kregen de vraag op zich afgevuurd: ‘Gebruikt u een mobiele telefoon? Waarom wel of niet?’ Resultaat: niemand wilde toen zo’n ding! ‘Niet nodig, want ik heb een antwoordapparaat’, ‘ ik vind het te onrustig’,’ik wil niet altijd bereikbaar zijn’ enz. enz. Toen kwam de gewetensvraag: Wie van jullie heeft een mobieltje?’ Alle vingers gingen omhoog….

Hilarisch was ook een filmpje op Youtube, met een onwillige middeleeuwse monnik die, gewend aan omgaan met boekrollen,  van een jongere ‘helpdeskmedewerker’ leert hoe hij zoiets ‘nieuwerwets’ als een ‘boek’ moet gebruiken. Wie daar nieuwsgierig naar is en een paar minuten tijd heeft om te genieten moet even doorklikken naar Helpdesk in de Middeleeuwen.
De stemming sloeg duidelijk om: verzet tegen veranderingen blijkt ons ingebakken te zijn, maar de ontwikkelingen gaan wel door… en dat gebeurt snel.

Facebook-etiquette en handige adviezen
Franneke had een aantal heel kopieën gemaakt – ja,voor deze avond nog echt van papier- die ingaan op heel concrete vragen: hoe moet je je registreren? Hoe vind je ‘vrienden’? Dat het opgestoken duimpje betekent dat je de afzender wilt laten weten dat je zijn bericht ‘leuk’ vindt, weten de meesten. Maar je kunt dus ook in woorden reageren en informatie  doorsturen naar anderen. Om dan onbedoelde effecten te voorkomen, kun je het beste maar een paar spelregels aanleren…..

Even bedenktijd inlassen voordat je een bericht plaatst is bijvoorbeeld sterk aan te bevelen. En ongevraagd foto’s ‘posten’ waar ook anderen op staan?? Dat is voor heel veel gebruikers in strijd met de Facebooketiquette. Wat zet je trouwens wel of niet op je profielpagina? En… profielfoto’s zijn altijd voor elke Facebook gebruiker zichtbaar. Kiezen dus, of je dat wilt! Niets hoeft of moet, maar er kan heel veel!

Om tien uur, een half uur later dan gepland, wordt de bijeenkomst beëindigd. De reacties zijn aanmerkelijk positiever dan in de startronde!
De kopieën van Franneke gaan mee naar huis: goed materiaal als het je allemaal wat te vlug ging. Zo gauw ik thuis ben, kijk ik snel of er nog e-mailberichten zijn binnengekomen: jawel: Chantal en Franneke hebben de ‘links’ naar de gebruikte filmpjes al doorgestuurd….

Toos Verdonk