Een schoon geweten

SAN SALVATORGEMEENSCHAP | 4 augustus 2024

“Een schoon geweten”

Voorganger:  Daniёlla Martina | Lectoren: Maria Claessens en Liesbeth van Leijen
Cantor: Machteld Terlingen  Pianist: Coby Wagemans

Openingslied: Wat vrolijk over U geschreven staat

Welkom
Goedemorgen allemaal en van harte welkom hier in de San Salvator op deze zomerse zondagmorgen. Wij, Maria Claasens en Liesbeth van Leijen gaan vandaag samen voor in deze viering en we begroeten u op deze plek waar we ons verbonden weten met elkaar in geloof en vriendschap.

Liesbeth, wil jij de Paaskaars en de vredeskaars aansteken? De Paaskaars als teken van Gods licht en Aanwezigheid hier in ons midden in de vroege ochtend, bij de warme zomermiddag, in de zwoele avondbries en in de donkerte van een broeierige nacht. Ook de vredeskaars wordt aangestoken als stille getuige dat wij blijven bidden voor vrede op deze Aarde, een aarde die zweet onder de hitte van een heter wordende zon en waarbij het lijkt dat mensen soms diezelfde overhitheid gebruiken om oorlog te rechtvaardigen. Wij blijven dit vredeslicht aanwakkeren net zolang totdat de overhitte oorlog plaatsmaakt voor de lichte bries van vrede.

Laat het stil worden in onszelf, in ons midden…
GEBED

Nabije God, wij richten ons tot U in een gebed
We zongen van U die zal redden wat verloren is
Wees ons nabij wanneer we rood kleuren van schaamte omdat we het verkeerde doen en wanneer we stralen omdat we het goede doen.
Wanneer de wereld zijn glans verliest bij de wreedheid van oorlog en armoede
Bidden om een geweten dat goed en kwaad kan onderscheiden, om een hart dat zich kan openen naar de wereld om ons heen.
Dat wij mogen vertrouwen dat U een leven lang ons nabij wilt zijn,
Als een gloed die onze ziel laat vonken en een adembron die ons te drinken geeft.
Nabije God, wees ook in ons midden deze dag waarop wij U vieren. Zegen ons samenzijn.
In de naam van de Vader, de moeder, de Zoon en de heilige Geest.
Amen.

Lied: Heer, hoor mijn gebed

Openen van de Bijbel
INLEIDING OP LEZINGEN

EERSTE LEZING Psalm 15 vertaling Huub Oosterhuis

Wie mag te gast zijn in uw tenten, wonen zelfs in uw huis hoog in de bergen uitzicht wijd? Doe recht, spreek waarheid, laster niet, hebt Gij gezegd.
Wees trouw, verloochen niet je naaste die een mens is zoals jij, geef wat je geven kan, zegt Gij.
Gezegend om uw woord, gezegend om uw naam “Ik-zal-er-zijn”.

Lied: Wie mag te gast zijn

TWEEDE LEZING Marcus 7, 1-23

₁Ook de farizeeën en enkele van de schriftgeleerden die uit Jeruzalem waren gekomen, hielden zich in zijn nabijheid op. ₂En toen ze zagen dat sommige leerlingen brood aten met onreine handen, dat wil zeggen, met ongewassen handen ₃(de farizeeën en alle andere Joden eten namelijk pas als ze hun handen gewassen hebben, omdat ze zich aan de traditie van hun voorouders houden, ₄en als ze van de markt komen, eten ze pas als ze zich helemaal gewassen hebben, en er zijn nog allerlei andere tradities waaraan ze zich houden, zoals het schoonspoelen van bekers en kruiken en ketels), ₅toen vroegen de farizeeën en de schriftgeleerden hem: ‘Waarom houden uw leerlingen zich niet aan de tradities van onze voorouders en eten ze hun brood met onreine handen?’ ₆Maar hij antwoordde: ‘Wat is de profetie van Jesaja toch toepasselijk op huichelaars als u! Er staat immers geschreven: “Dit volk eert mij met de lippen, maar hun hart is ver van mij; ₇tevergeefs vereren ze mij, want ze onderwijzen hun eigen leer, voorschriften van mensen.” ₈De geboden van God geeft u op, maar aan tradities van mensen houdt u vast.’ ₉En hij vervolgde: ‘Mooi is dat, hoe u Gods geboden ongeldig maakt om uw eigen tradities overeind te houden! ₁₀Heeft Mozes niet gezegd: “Toon eerbied voor uw vader en uw moeder”, en ook: “Wie zijn vader of moeder vervloekt, moet ter dood gebracht worden”? ₁₁Maar u leert dat iemand tegen zijn vader of moeder mag zeggen: “Alles wat van mij is en voor u van nut had kunnen zijn is korban”’ (wat ‘offergave’ betekent), ₁₂‘waarmee u hem niet toestaat nog iets voor zijn vader of moeder te doen, ₁₃en zo ontkracht u het woord van God door de tradities die u doorgeeft; en u doet nog veel meer van dit soort dingen.’ ₁₄Nadat hij de menigte weer bij zich had geroepen, zei hij: ‘Luister allemaal naar mij en kom tot inzicht. ₁₅Niets dat van buitenaf in de mens komt kan hem onrein maken, het zijn de dingen die uit de mens naar buiten komen die hem onrein maken.’ ₁₇Toen hij een huis was binnengegaan, weg van de menigte, vroegen zijn leerlingen hem om uitleg over deze uitspraak. ₁₈Hij zei tegen hen: ‘Begrijpen ook jullie het dan nog niet? Zien jullie dan niet in dat niets dat van buitenaf in de mens komt, hem onrein kan maken ₁₉omdat het niet in zijn hart, maar in zijn maag komt en in de beerput weer verdwijnt?’ Zo verklaarde hij alle spijzen rein. ₂₀Hij zei: ‘Wat uit de mens komt, dat maakt hem onrein. ₂₁Want van binnenuit, uit het hart van de mensen, komen slechte gedachten, ontucht, diefstal, moord, ₂₂overspel, hebzucht, kwaadaardigheid, bedrog, losbandigheid, afgunst, laster, hoogmoed, dwaasheid; ₂₃al deze slechte dingen komen van binnenuit, en die maken de mens onrein.’

Lied: Wie zijn leven niet wil geven

OVERWEGING

Wie van u is er bekend met de 5-seconden regel? Als er iets eetbaars op de grond valt en je pakt het binnen 5 seconden op dan mag je het nog op eten. Mits het niet heel vies is en onder het zand zit natuurlijk. Sommige mensen gruwelen ervan. Ik vind het doorgaans zonde van het gevallen eten, er bestaat ook nog zoiets als een kraan, zodat je zand eraf kan wassen en als er toch nog wat zand op zit: dat schuurt de maag. Is het onrein wanneer ik het toch opeet? Ben ik rein wanneer ik het weggooi? Is het goed voor mijn weerstand als ik het wel opeet? De vele kinderen tegenwoordig met allerlei allergieën… soms vraag ik me af of het komt omdat we met z’n allen zijn doorgeslagen in hygiëne voorschriften. Maar goed, ik trek de lezing van vandaag nu wel heel erg door naar het hier en nu. Je handen wassen voor het eten. Net als de Farizeeërs vind ik dat wel een fijne gewoonte. Voor de Farizeeërs is het zelfs geen gewoonte maar een religieus voorschrift! Vanuit het christendom is dat geen religieus voorschrift. We doen het vaak wel. We willen schoon, rein, zijn van de buiten kant. Sinds corona weten we maar al te goed wat de consequenties zijn wanneer we onze handen niet voldoende wassen. Terug naar de tijd van Jezus waarin corona nog niet bestond. De Farizeeërs keken Jezus en zijn leerlingen op de vingers. En tikte ze ook nog eens op de vingers toen bleek dat de leerlingen diezelfde vingers niet wasten voor het eten. Misschien waren ze moe en hongerig na de bootreis en alle hectiek of was er geen schoon water voor handen, wat de reden ook was, ze wasten hun handen niet tot grote verontwaardiging van de Farizeeërs. De Farizeeërs waren recht in de leer. De wet was hun heilig. In het Jodendom zijn veel reinigingswetten. Je reinigt je wanneer je voor God verschijnt. Daar horen reinigingsrituelen bij. Overigens iets wat je ook nog wel terugziet in de Katholieke kerk, zeker in landen als Frankrijk, Italië en Spanje, en ook gewoon hier nog in de St. Jan. Het wijwater bij de ingang van de kerk staat symbool voor het reinigen van je handen, een teken van innerlijk reinigen. Ook koosjer eten is van groot belang in het Jodendom. En zo worden er nog steeds tot op de dag van vandaag allerlei reinigingsrituelen uitgevoerd in het Jodendom die van grote waarde zijn in het geloof en de uitvoering hiervan. Het heeft in het Jodendom een religieuze betekenis omdat het verschil tussen rein en onrein te maken heeft met het verschil tussen dood en leven en tussen goed en kwaad.
Deze tekst voelt bij mij wat ongemakkelijk. Tradities geven mensen houvast. De Farizeeërs hebben het gevoel dat de leerlingen daar overheen walsen, over de normen en waarden van hun voorouders. Doet dit Jezus dan helemaal niets? Nou, helemaal niets….? Jezus is dit keer toch wel enigszins verontwaardigd maar dan vanwege de opmerkingen van de Farizeeërs.
Jezus laat weinig over van de Farizeeërs in deze tekst en vergelijkt ze met de huichelaars in een tekst van Jesaja: Dit volk eert Mij met de lippen, maar hun hart houdt zich ver bij Mij vandaan.`  De farizeeën worden door de eeuwen heen, gezien als gericht op de wet en hypocriet. Waar het hier om gaat is dat regels en wetten van mensen de plaats innemen van wat God wil zeggen. Iets dat we niet alleen tegenkomen binnen het Jodendom, maar waar meerdere geloven zich schuldig aan maken. Inclusief het christendom. Dat we vergeten om naar binnen te kijken en God vooral voor het karretje willen spannen van ons eigen belang. Dat is precies waar Jezus ons bewust van wil maken in de tekst van vandaag.
Even terug naar het hier en nu. Wat me geraakt heeft sinds ik deel mag uit maken van de San Salvator is juist jullie gerichtheid ook op buiten. De zomeractie nu, waarin we proberen ook mensen die het minder breed hebben een fijne vakantie te bezorgen, de kerstactie straks in de december weer en zo hebben we meer acties. En dat moeten we vooral blijven doen! Laten we blijven kiezen voor die medemenselijkheid. En daarnaast zegt Jezus ons hier ook, en in de lezingen van de afgelopen weken dragen daar allemaal iets van in zich, vergeet je binnenste niet. Blijf gericht op God, want dan zul je recht spreken en het goede doen. Omdat het van binnen uit komt. Bidden, meditatie en verstilling kunnen je helpen om je innerlijk te reinigen. Daarom is het goed om de ommekeer naar binnen te maken zodat je met een schoon geweten de ommekeer naar buiten kunt maken. Of om het anders te zeggen met een schoon geweten en vieze handen ben je van harte welkom en mag je te gast zijn in de tenten van de Eeuwige…Amen

Geloofslied: Geen taal die hem vertaalt

KLAARZETTEN VAN BROOD EN WIJN

UITNODIGING VOOR PERSOONLIJKE BIJDRAGE VIA DE COLLECTE

De gaven van brood en wijn worden op tafel gezet
Intentieboek wordt naar voren gebracht.

INSTRUMENTALE MUZIEK

VOORBEDE

God van vertrouwen, Keer U om naar ons toe en hoor ons gebed
Laten we het stil maken om ons heen en laten ons bidden
Voor mensen die landen besturen
Om wijsheid dat zij doen wat juist is
Om inzicht voor rechtvaardig handelen
Om een vriendelijk hart dat zich uit laat spreken
Om vrede dat zich uit mag delen.

Zingen wij biddend: Keer U om…

Laat ons bidden
Om wijsheid om te doen wat juist is
Om inzicht om de juiste weg in te slaan
Om zachtheid dat we onszelf en elkaar kunnen vergeven als we niet het goede doen
Om karakter en lef om ons uit te durven spreken en recht te doen.

Zingen wij: Keer U om…

Laat ons bidden voor mensen,
Die pijn hebben, die los moeten laten
Voor eenzamen, om liefde
Voor hongerigen en dorstigen, om voedsel
Voor rouwenden, om geborgenheid
Nabije God, wij bidden u dat wij omzien naar elkaar.
Dat U omziet naar ons.

Zingen wij: Keer U om…

We dragen U voor de gebeden die opgeschreven staan in het gebedenboek. Laten we bidden voor wie ziek zijn of die een hart onder de riem nodig hebben. Dat zij Uw zachte kracht mogen ervaren.

NA DE NAMEN WORDT HET INTENTIEKAARSJE OP TAFEL ONTSTOKEN en zingen we:

Gedenklied: Koester de namen

TAFELGEBED naar Henk Jongerius

Eeuwige, die het licht tevoorschijn roept uit wanorde en duisternis,
met maan en sterren en de zon
de tijd bepaalt van dag en nacht,
die ruimte maakt en groeikracht wekt
in al wat leeft en ademhaalt:
gezegend zij uw Naam!

Eeuwige, die de mensen roept bij name,
één voor één, bestemt tot uw gelijkenis,
elkanders hoeder zijn in vrede en gerechtigheid:
gezegend zij uw Naam!

Eeuwige, die er Een geroepen hebt tot hartverwarmend voorbeeld,
uw eigen stem, betrouwbaar woord, een mensenkind:
licht op onze levensweg en brood dat onze honger voedt
gezegend is zijn Naam!

Die op de avond voor zijn dood zichzelf als brood te eten gaf,
toen Hij het voor ons brak en zei:
‘neemt het en eet er allen van
want dit is mijn lichaam dat gebroken wordt voor u: gedenkt voorgoed mijn Naam’

Die na het maal de beker nam,
een dankgebed uitsprak en ons te drinken gaf:
‘Neemt hem en drinkt er allen uit dit is mijn bloed,
mijn levenskracht, de beker van het nieuw verbond:
gedenk voorgoed mijn Naam’.

Wij danken U, om Jezus, die nu voor ons ten beste spreekt
en ons vervult van levenskracht
opdat de aarde wordt vernieuwd door liefde die tot vrede voert: herschep ons door uw Geest!

Wij danken U dat Gij ons kent,
bij name noemt en gaande houdt,
de hoop in ons hebt uitgezaaid
dat niet de dood het einde is,
maar wij in U geborgen zijn en leven voor uw aangezicht.

Wij danken U dat Gij voor ons de toevlucht zijt,
dat geen geweld of kwade macht
geen duisternis of dodend lot
ons van uw liefde scheiden zal
die duren zal in eeuwigheid.

Laten wij samen bidden tot U met de woorden die Jezus ons gegeven heeft:

Onze Vader

Vredeswens

Lied: Dona nobis pacem

UITNODIGING AAN DE TAFEL VAN BROOD EN WIJN

Voor een ieder van ons is er plaats aan deze tafel,
Voor ieder van ons een beker en brood,
Een veilige plek, een plaats om te schuilen
Een plaats in Gods licht als tafelgenoot.
Weet u van harte uitgenodigd.

GEBED

Met gezang, woorden en gebed
Met het delen van brood en wijn
Zoals ieder een plek heeft aan deze tafel
Zo mogen wij straks weer gaan
Gesterkt door woorden en melodie
Getroost door licht en gebed
Anderen tegemoet treden
Vanuit een vredevol hart.
Amen

Lied: Moge het delen van dit brood

MEDEDELINGEN  

Slotgedachte (Twee korte vandaag)

Veel mensen danken hun goed geweten aan hun slecht geheugen.

Godfried Bomans

Er is een groter gerechtshof dan alle bestaande rechtbanken en dat is het gerechtshof van het geweten.

Mahatma Gandhi 

Lieve mensen laten wij op weg gaan vandaag met de zegen van God:

ZEGENWENS St. Patrick

In de ruimte gezet door Gods scheppende hand,
in de vrijheid geplaatst door het Woord,
in het licht gesteld door Gods liefde,
gaan we op weg,
omvat door de zegen,
om te zijn tot een zegen.
De Eeuwige is voor u om u de juiste weg te wijzen
De Eeuwige is achter je, om je te beschermen tegen gevaar
De Eeuwige is onder u, om u op te vangen wanneer u dreigt te vallen
De Eeuwige is in jou, om je te troosten in verdriet
De Eeuwige is boven u en jou en mij, om ons allen te zegenen,
Vandaag en alle dagen. In de naam van de Vader, de Moeder, de Zoon en de Heilige Geest, Amen.

Slotlied: Een schoot van ontferming